Rivayî Tefsir

wikishia sitesinden
(Rivayî-Tefsir sayfasından yönlendirildi)

Rivayî Tefsir (Arapça: التفسير الروائي), Me’sur veya Nakli Tefsir olarak da bilinen Kur’an-ı Kerim'i yorumlayan hadisler kullanılarak yapılan bir tefsir şeklidir. Şiiler Rivayî Tefsirlerde Peygamber Efendimizin (s.a.a) hadislerini ve masum İmamların rivayetlerini kullanırlar. Şii müfessirlere göre Kur'an-ı Kerim'in tefsirinde ve yorumlanmasında İslam Peygamberine ve masum imamlara isnat edilen rivayetler, tefsirlerin en iyi ve en sağlam kaynakları olarak gösterilmektedir; Ancak Rivayî Tefsir hadisleri arasında bazı asılsız uydurma rivayetler de nakledilmiştir.

Ayaşi'nin Tefsiri, Kumi'nin Tefsiri, Nure-s Sakeyn Tefsiri ve Al-Borhan Tefsiri Şii Rivayî Tefsirlere örnektir; Cami’ü-l Beyan tefsiri de Sünni Rivayî Tefsirlerine örnektir. Çağımızın Kur’an araştırmacısı alimlerinden Muhammed Hadi Marifet'e göre İslam dünyasındaki en önemli tefsir eserleri öncelikli olarak Rivayî Tefsirlere dayanılarak oluşturulmuştur.

Kelime Anlamı

Rivayî Tefsiri, Me’sur veya Nakli Tefsir,[1] Şiilere göre Kur'an'ı Kerim tefsirinin bir türüdü. İslam Peygamberi (s.a.a) ve Şii İmamlardan rivayet edilen hadislere dayandırılmaktadır.[2] Sünniler de bu kelimeyi kullanırlar. Sünniler ise Rivayî Tefsirlerde sahabe ve tabiinin sözlerini esas almışlardır.[3]

Rivayî Tefsirlerin Önemi ve Geçerliliği

Müslüman müfessirlere göre İslam Peygamberi vahyi tebliğ etmenin yanı sıra Allah'ın (c.c) kelâmını tefsir, beyan etme ve açıklamakla da sorumluydu.[4] ayrıca alimler bu görüşlerini Nahl Suresi'nin 44. ve 64. ayetlerine dayandırmaktadırlar.[5] Buna göre Şii ve Sünnî müfessirler, Peygambere (s.a.a) isnat edilen Rivayî Tefsirlerin veya sözlerin, doğruluğu ispat edilmesi koşuluyla en iyi ve en doğru tefsir türlerinden biri olduğuna inanırlar.[6] Şiiler, Sakaleyn hadisini delil göstererek Şii imamların rivayetlerini de Rivayî Tefsirlerin kaynağı olarak gösterilmesini kabul etmişlerdir.[7]

Rivayî Tefsirlerinin önemine rağmen, müfessirler bahsi geçen hadisler arasında sahabeden birinin statüsünü ve itibarını (faziletini) yükseltmek veya o makamları reddetmek amacıyla tahrif edilmiş uydurma rivayetlerin bulunduğuna da inanmaktadırlar.[8] Tevbe Suresi'nin 113. Ayetinin kimim için nüzul olduğu hakkındaki Rivayî Tefsirleri, Sünnî müfessirler Taberî ve Buhârî'nin uydurma saydıkları durumlardan biri olarak kabul edilmektedir.[9] Yukarıdaki vahyin Rivayî Tefsirine göre Tevbe Suresi'nin 113. ayeti, İmam Ali'nin (a.s) babası Ebu Talib hakkında vahyedildiği kabul edilir ve ömrünün sonuna kadar şirk içinde olduğunu gösterir. Teberi ve Buhari, Ebu Talib'in hicretten üç yıl önce vefat ettiğini belirtmekle birlikte bu ayetin hicretin dokuzuncu yılında nazil olduğuna da inanırlar.[10] Araştırmacılar bu tür Rivayî Tefsirlerin genellikle sonradan Müslüman olmuş Yahudiler tarafından uydurulduğuna savunmaktadırlar ve ayrıca bu tür sahte rivayetlere de İsrailiyat “اسرائیلیات” denir.[11]

Rivayî Tefsirlere Örnekler

Tefsir kitabının kapağı, yazar: Muhammed Bin Masoud Ayaşi.

Kur'an âlimlerinden ve çağdaş müfessirlerden biri olan Muhammed Hadi Maarifat, en önemli tefsirlerin Rivayî Tefsirlere dayanandığını belirtir. Ayrıca bu alim Kur'an'ın felsefî, kelami ve edebî anlamlarına dayanan geçmişin en önemli tefsir kitaplarının bu erken dönem tefsirlerinden sadece birkaçı olduğunu söylemiştir.[12] Rivayî Tefsirlere örnek tefsirler şunlardır:

  • Kumi'nin tefsiri, Ali bin İbrahim Kumi’nin Tefsiridir. Ancak kitabın yazımını düzenlenmesini İmam Musa Kazım'ın (a.s) soyundan gelen öğrencisi Ebu-l Fazlü-l Abbas bin Muhammed tarafından üstlenilmiştir.[16] Kitabın yazarı Ebu-l Fazlü-l Abbas bin Muhammed hakkında Alevi olduğu ve Ali bin İbrahim'in talebesi olduğu dışında hiçbir bilgi bulunmamaktadır. [17] Bu tefsirin genellikle kusurlu olmadığı düşünülse de içerisinde az sayıda zayıf rivayet olduğu bildirilmiştir.[18]
  • Cami’ü-l Beyan, Sünni müfessirlerden Muhammed bin Cerir Teberi tarafından yazılmıştır. Taberî, tefsir kitabının kapsayıcılığı ve genişliği nedeniyle tefsir ilminin babası olarak kabul edilmiştir.[19] Ancak bu şahıs zayıf uydurma rivayetleri aktarmak ve meçhul ravilere güvenmekle suçlanmıştır.[20]
  • Al-Borhan tefsiri, Seyyed Hashem Bahrani tarafından yazılmıştır (yaklaşık 1050-1107 h.k veya 1109 h.k). Bahrani kitabının girişinde onu Kur'ân ilimlerinin pek çok sırrını, şeriat ilimlerinin meselelerini, Peygamber (s.a.a) kıssa ve haberlerini ve Ehl-i Beyt'in (a.s) faziletlerini okuyucuya bildiren bir kitap olarak sıralamıştır. Çünkü vahyin onların evinde indiği Ehl-i Beyt'in (a.s) hadislerinden alınmıştır. o el-Borhan hadislerini yazarları saygın profesörler olan sahih ve güvenilir kitaplardan seçmiştir ve hadislerin çoğunu İmamiyye vasıtasıyla rivayet etmiştir. Ehl-i sünnet hadislerinin Ehl-i Beyt'in (a.s) hadisleriyle örtüştüğü durumlarda veya Ehl-i Beyt'in (a.s) faziletlerini anlatmaktalar olanda onlardan da iktibas etmiştir. ayetlerin tefsirinde de (İmam Ali'nin (a.s) talebesi olduğu için) İbn Abbas'tan küçük bir miktar iktibas etmiştir.[21]

Kaynakça

  1. ↑ Ayazî, müfessirler: Hayatları ve derlemeleri, 1414 h.k, s. 36.
  2. ↑ Ayazî, müfessirler: Hayatları ve derlemeleri, 1414 h.k, s. 36.
  3. ↑ Ayazî, müfessirler: Hayatları ve derlemeleri, 1414 h.k, s. 36.
  4. ↑ Şeyh Tusi, el-Tibyan Fi Tafsir el-Kuran, Beyrut, cilt 6, sayfa 398; Fahr Razi, el-Tafsir el-Kabir, Kahire, cilt 20, sayfa 57; Tebatebayi, el-Mizan Fi Tafsir el-Kuran, Beyrut, cilt 12, sayfa 284; İbn-i Aşur, Tefsir et-Tahrir vel-Tenvir, 1984, cilt 14, s. 196.
  5. ↑ Şeyh Tusi, el-Tibyan Fi Tafsir el-Kuran, Beyrut, cilt 6, sayfa 398; Fahr Razi, el-Tafsir el-Kabir, Kahire, cilt 20, sayfa 57; Tebatebayi, el-Mizan Fi Tafsir el-Kuran, Beyrut, cilt 12, sayfa 284; İbn-i Aşur, Tefsir et-Tahrir vel-Tenvir, 1984, cilt 14, s. 196.
  6. ↑ İbn-i Aşur, Tefsir et-Tahrir vel-Tenvir, 1984, cilt 6, sayfa 47, cilt 14, sayfa 163-164.
  7. ↑ Ayazî, müfessirler: Hayatları ve metotları, 1414 h.k, s. 36-37.
  8. ↑ el-Kaşib'in ödülü hakkında bilgi, yorum ve yorumcular, 1418-1419 h.k, cilt 2, sayfa 3556
  9. ↑ Buhari, Sahih Buhari, 1401 h.k, cilt 5, s. 208; Teberi, Came 'el-Bayan, 1322-1330 h.k, cilt 7, s. 30.
  10. ↑ Buhari, Sahih Buhari, 1401 h.k, cilt 5, s. 208; Teberi, Came 'el-Bayan, 1322-1330 h.k, cilt 7, s. 30.
  11. ↑ Bakınız: Zehebi, Yorum ve Hadislerde İsrailliler, 1405 h.k, s. 19.
  12. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, s. 312.
  13. ↑ el-Kaşib'in ödülü hakkında bilgi, yorum ve yorumcular, 1419 H. Kameri, cilt 2, sayfa 322.
  14. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, s. 322.
  15. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, sayfa 322.
  16. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, s. 325.
  17. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, s. 326.
  18. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, cilt 2, s. 327.
  19. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, Cilt 2, pp. 312-313.
  20. ↑ Marifat, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşib, 1419 h.k, Cilt 2, pp. 312-313.
  21. ↑ Bahrani, Al-Borhan fi Tefsir al-Qur'an, Be'sat Enstitüsü Yayını, Cilt 1, sayfa 6-7.

Bibliyografya

  • Kur’an-ı Kerim.
  • İbn-i Aşur, Muhammed Tahir İbn-i Muhammed, Tefsir et-Tahrir vel-Tenvir, Tunus, 1984.
  • Ayaz, Muhammed Ali, Yorumcular: Yaşamları ve Yıkımları, Tahran, Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı, 1414 h.k/ 1373 h.s.
  • Buhari, Muhammed İbn-i İsmail, Sahih-i Buhari, İstanbul, 1401 h.k/ 1981.
  • Zehebi, Muhammed Hüseyin, Yorum ve Hadislerde İsrailliler, Şam, 1405 h.k/ 1985.
  • Zehebi, Muhammed Hüseyin, Tefsir ve yorumcular, Kahire, H. 1409 h.k/ 1989.
  • Şeyh Tusi, Muhammed İbn-i Hasan, el-Tibyan Fi Tafsir el-Kuran, Ahmed Habib Kusair Ameli'nin araştırması, Beyrut, Bita.
  • Sağir, Muhammed Hüseyin Ali, Kuran Çalışmaları, cilt.
  • Tebatebayi, Muhammed Hüseyin, el-Mizan Fi Tafsir el-Kuran, Beyrut, 1390-1394 h.k/ 1971-1974.
  • Teberi, Muhammed İbn-i Cerir, Came 'al-Bayan fi Tefsir el-Kuran, Bulak, 1322-1330 h.k/ 1994-1911, Beyrut ofset baskı, 1400-1403 h.k/ 1980-1983.
  • Fahr Razi, Muhammed İbn-i Umar, el-Tafsir el-Kabir, Kahire, Ibita, Tahran Ofset Baskı, Bita.
  • Marifat, Muhammed Hadi, et-Tafsir vel Mufassirun fi Thawbehel Kaşibr, cilt.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Rivayî_Tefsir&oldid=90462" sayfasından alınmıştır