Ahzab Suresi

wikishia sitesinden
Ahzab Suresi
Sure Numarası33
Cüz21 ve 22
Nüzul
Nüzul Sırası90
Mekki/MedeniMedeni
İstatistiksel Bilgiler
Ayet Sayısı73
Kelime Sayısı1307
Harf Sayısı5787


Ahzab Suresi (Arapça: سورة الاحزاب), Ahzab Suresi, Kur'an-ı Kerim'in 21. ve 22. bölümlerinde yer alan otuz üçüncü sure olup Medeni surelerden biridir. Bu surenin önemli bir bölümünde Ahzab savaşı veya hendek kıssasının geçmesi, ona Ahzab isminin verilmesinin sebebidir. Ahzab Suresi'nde ayrıca kâfirlere isyan ve Allah'a itaat, Cahiliye dönemi kanunlarından bazıları, Peygamber hanımlarının görevleri, Hz. Peygamber'in Zeyneb bint Cahş ile evlenme hikâyesi ve başörtüsü meselesinden de bahsedilmektedir.

Ulul-erham, Tathir, Hatemiyyet, Salavat, Emanet ve Peygamberimizin eşlerine müminlerin anneleri diyen ayetler Ahzab Suresi'nin meşhur ayetleri arasındadır. Bu sureyi okumanın faziletinde, bir kimse bu sureyi okursa, onun kabir azabından kurtulacağı veya kıyamet gününde Peygamberimizin yanında olacağı belirtilmektedir.

Tanıtım

Bu sureye Ahzab (gruplar, bölükler) denmiştir. Zira Ahzab olayına (birleşik müşrikler) ve Ahzab savaşına (9-25. Ayetler arasında) değinilmiştir. Müslümanların bu tarihi savaşında, Müslümanları ortadan kaldırmak için tüm kabile ve düşman grupları bir araya gelmiştir.

Kur’an buna "Ahzab" demiştir. Ahzab sözcüğü bu surede 2 kez tekrar edilmiştir (20 ve 22. Ayetlerde).[1] Surenin ayet sayısı ittifakla 73, kelime sayısı 1307 ve harf sayısı ise, 5787’dir. Mushaf’taki resmi sıralamaya göre otuz üçüncü,[2] iniş sırasına göre ise, doksanıncı suredir. Sure Medeni surelerdendir. Boyut olarak mesani ve nispeten orta boyutludur.[3]

İçeriği

Bu surede bazı önemli fıkhi hükümler yer almıştır. Bunlardan bir kısmı Hz. Fahri Kainat Efendimiz (s.a.a) ve eşleri ile ilgilidir. Örneğin: 28. ayetten 34. ayete kadar, kişinin üvey oğlunun eşiyle boşanma sonrası evlenmesi caiz ilan edilmiş (37. ayet), miras konusunda yakınların dereceleri belirtilmiş (6. ayet), talak (boşanma) ve iddet hükümleri (49. ayet), evlenilmesi haram ve mubah olan kadınların belirlenmesi, kadınların örtünme ve hicap konusu da ele alınmıştır. Surenin diğer bir bölümünde Ben-i Kurayza savaşına kısaca değinilmiştir.

Müminlerin yardımına gaybi yardımların koştuğu, Peygamber efendimizin (s.a.a) üvey evladı olan ‘‘Zeyd’’ eşini boşadıktan sonra Peygamberimizin (s.a.a) üvey evladının boşadığı eşiyle evlenmesi öyküsü de surede kısaca işlenmiştir. Ayrıca münafıkların bu konudaki itirazlarına cevaplar, Ehlibeytin (a.s) masumiyet ve ismetini ortaya koyan “Tathir ayeti” (33. ayet) ve emanet ayeti (72. ayet) de bu surede zikredilmiştir.[4] Ayrıca sure'de Mead konusu da ele alınmıştır.[5]


Meşhur Ayetler

Müminlerin Anneleri Ayeti

النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ

Peygamber, inananlar üzerinde, kendilerinden ziyâde tasarruf ve vilâyet sâhibidir ve onun eşleri de inananların analarıdır ( Ahzab Suresi / 6 )

Ahzab Suresi altıncı ayet-i kerime, Peygamber Efendimizin (s.a.a) eşlerini müminlerin anneleri olarak tanıtmaktadır. Ayet-i kerimenin hedefi yani, "Allah Resulü’nün (s.a.a) eşlerine ikram farz ve onlarla evlenmek de haramdır" hükmünü anlatmaya çalışmaktır. [7]

Üsve ( Güzel bir örnek ) Ayeti

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ

Andolsun ki Allah'ın Resûlünde, sizin için uyulacak en güzel bir örnek var ( Ahzab Suresi / 21 )

El-Mizan tefsirinde yazıldığına göre, bu ayet-i kerime İslam peygamberinin (s.a.a) risaletinin hükümlerini beyan eden ayet-i kerimelerden biridir. Bu hüküm esasınca, Müslümanlar hem konuşmada, hem davranışta peygamberi takip etmeli ve onun Allah yolundaki çabasını kendilerine örnek almalıdırlar. [8]

Tathir Ayeti

İmam Ali (a.s) Türbesinin Kapısında Yazılı Tathir Ayeti

إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا

Ancak ve ancak Allah, ey Ehl-i Beyt, sizden her çeşit pisliği, suçu gidermek ve sizi tam bir temizlikle tertemiz bir hale getirmek diler. ( Ahzab Suresi / 33 )

Ahzab Suresi 33. ayet-i kerimenin bu bölümü ‘‘Tathir Ayeti’’ olarak meşhurdur. Bu ayet-i kerimede, Yüce Allah’ın iradesiyle Ehlibeyt’ten (a.s) her çeşit pislik ve suç giderilerek, tertemiz kılınmıştır. Şii alimler, İmamların (a.s) ismetini ve masum oluşlarını bu ayet-i kerime sayesinde ispatlamaktadırlar. [9]

Hatemiyet (Son peygamber) Ayeti

مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ

Muhammed, sizden birisinin babası değildir ve fakat Allah'ın resulü ve peygamberlerin sonuncusudur ( Ahzab Suresi / 40 )

Bu ayet-i kerime, Allah Resulü’nden (s.a.a) son peygamber olarak bahsetmektedir. "Hatem" ‘‘خاتَم’’ sözcüğü yani, onun vesilesiyle bir şeye son verme anlamına gelmektedir. [10] İslam alimleri bu ayet-i kerime esasınca, Hz. Muhammed’in (s.a.a.) son elçi olduğuna ve ondan sonra hiçbir peygamberin gelmeyeceğine inanmaktadırlar. [11]

Peygamber Efendimizin (s.a.a) Eşleriyle Evlenmenin Haram Olduğunu Açıklayan Ayet

وَمَا كَانَ لَكُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمًا

Allah'ın Peygamberini incitmeniz caiz olmadığı gibi, onun eşlerini de bundan böyle ebediyen almayın; şüphe yok ki bu, Allah katında pek büyük bir günahtır. ( Ahzab Suresi / 53 )

Peygamber Efendimizin (s.a.a) ölümünden sonra onun eşleriyle evlenmenin haram olduğu, bu ayet-i kerimenin bir bölümünde açıklanmaktadır. Bu hüküm Allah Resulü’ne (s.a.a) has bir hükümdür. Allame Tabatabai’nin dediğine göre, ayet-i kerime hükmü beyan etmenin yanında, Peygamber Efendimizin (s.a.a) vefatından sonra bazılarının da onun eşleriyle evlenmeyi planladıklarına da işaret etmektedir. [12]

Bazı rivayetler esasınca Peygamber Efendimizin (s.a.a) sahabelerinden biri, Allah Resulü’nün (s.a.a) Zeyneb binti Cahş ile evlenmesi üzerine, İslam Peygamberi’nin (s.a.a) vefatının ardından onun eşleriyle evleneceğini söylediğini belirtmekteler. Zira bu ayet-i kerime bundan dolayı nazil olmuştur. [13]

Salâvat Ayeti

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

Şüphe yok ki Allah ve melekleri, salâvat getirir Peygambere; ey inananlar, siz de ona salâvat getirin, tam teslîm olarak da selâm verin. ( Ahzab Suresi / 56 )

Bu ayet-i kerime, akşam namazının ardından okunması tavsiye edilen ayet-i kerimelerdendir. [14] İran’da Şii camilerinde her namazdan sonra, bir kişi bu ayet-i kerimeyi yüksek sesle okur ve namaz kılanlar yüksek sesle 3 kez salâvat getirirler.

Şii ve Sünni kaynak kitaplarında nakledilen rivayetler esasınca, Peygamber Efendimize (s.a.a) salâvat getirildiği zaman, Ehlibeyt’ine de (a.s) selam gönderilmelidir. [15]

Hicap Ayeti

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا

Ey Peygamber, eşlerine ve kızlarına ve inananların kadınlarına söyle; dışarı çıkacakları vakit dışarıya mahsus elbiselerini giysinler; bu, onların tanınıp incinmemelerini daha iyi sağlar ve Allah, suçları örter, rahîmdir. (Ahzab Suresi / 59 )

Tefsircilerin dediğine göre, ayet-i kerime Müslüman kadınların kamil bir şekilde hicaba bürünmelerini emrediyor ve bu işin onlar açısından daha hayırlı olduğunu açıklıyor. Zira bu şekilde kadınlar erkeklerin eziyetlerine daha az maruz kalacaklardır. [16]

Emanet Ayeti

إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا

Şüphe yok ki biz arzettik emâneti göklere ve yeryüzüne ve dağlara, derken onlar, onu yüklenmekten çekindiler ve ondan korktular ve onu yükledik insana; şüphe yok ki çok zâlim oldu, çok bilgisiz bir hâle geldi. (Ahzab Suresi / 72 )

Müslüman tefsirciler "Emanet" «امانت» sözcüğünün tefsiri üzerinde fazlaca durmuşlar ve bu alanda birçok farklı görüş bildirmişlerdir. Tefsir kitaplarında ‘‘Emanet’’ sözcüğü için dini teklifler, Allah’ı tanımak, özgür irade, akıl ve İlahi velayet gibi mısdaklar beyan edilmiştir. [17]

Fazilet ve Özellikleri

Bu ayetlerin açıklamasında Nuru’s-Sakaleyn tefsirinde 266 hadis nakledilmiştir. [18] Mecmau’l-Beyan’da nakledilen bir hadis esasıyla kim Ahzab Suresi'ni okur ve ailesine öğretirse, kabir azabından amanda olur. [19] İmam Sadık’tan (a.s) şöyle bir rivayet nakledilmiştir: Bu sureyi çok okuyan herkes kıyamet gününde Allah Resulü (s.a.a) ve onun eşleriyle beraber olacaktır. [20]

Tarihi Rivayetler ve Öyküler

  • Ahzab Savaşı: Düşmanların gelmesi, İlahi gaybi yardım, bazı Müslümanların tereddüt etmesi, firar konusunda Allah'ın uyarısı, kafirlerin dönmesi ve savaşın son bulması, kafirlerle işbirliği içinde olan kitap ehlinin yargılanması. 9-23. ayet-i kerimeler.
  • Peygamber Efendimizin (s.a.a) Zeyd’in boşadığı kadınla evlenmesi. Ayet 37.
  • Medine’de şayia çıkaranlara ve münafıklara uyarı. 60 ve 61. ayet-i kerimeler.

Ahkam Ayetleri

Ayet Numarası Ayet Bab Konu
4 Kendilerini annelerinize benzeterek yemin konusu yaptığınız (ziharda bulunduğunuz) eşlerinizi de sizin anneleriniz yapmadı. Zihar Zihar'ın haram oluşu

Evliliğin bekası

6 Aralarında akrabalık bağı olanlar, Allah'ın kitabına göre, (miras konusunda) birbirleri için (diğer) müminlerden ve muhacirlerden daha önceliklidirler. Miras Akrabalık bağı üzere miras
15 Allah'a verilen söz[ün hesabı] mutlaka sorulacaktır. Söz/Ahit Ahde vefanın farz oluşu
49 Mümin kadınları nikahlayıp, sonra onlara dokunmadan (cinsel ilişkide bulunmadan) kendilerini boşadığınızda, onlar üzerinde sizin sayacağınız bir iddet hakkınız yoktur. Talak Cinsel ilişkide bulunulmayan kadının iddet beklemesi gerekmemektedir
53 Peygamberin hanımlarından bir şey istediğiniz zaman perde arkasından isteyin. Nikah Peygamber eşlerinden perde arkasından bir şey istenilmesi
55 Peygamberin hanımlarına, babalarından, oğullarından, ...sahip oldukları cariyelerden (aralarında perde olmaksızın görüşmelerinden) ötürü bir günah yoktur. Nikah 53. Ayet, bu ayetle istisna edilmiştir
59 Ey Peygamber!... müminlerin kadınlarına söyle, bedenlerini örtecek elbiselerini giysinler. Nikah Cilbap ile örtünme

Ahzab Suresi Arapça ve Türkçe Meali


Önceki Sure
Secde Suresi
Ahzab Suresi Sonraki Sure
Sebe Suresi

Dış Bağlantılar

Kaynakça

  1. Hürremşahi, Daneşname-i Kur’an, h.ş 1377, c 2, s 1246.
  2. Marifet, Amuzeş-i Ulum-u Kur’an, h.ş 1371, c 2, s 166.
  3. Daneşname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1245–1246.
  4. Daneşname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1245–1246.
  5. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 17, s 184 ve 185.
  6. Hameger, Muhammed, Kur’an sureleri, Nuru’s-Sakaleyn Kur’an ve İtret Kültür merkezi, birinci baskı, Kum, Neşri Nuşera, ş. 1392.
  7. Allame Tabatabai, el-Mizan, h.k 1417, c 16, s 277.
  8. Allame Tabatabai, el-Mizan, h.k 1417, c 16, s 288.
  9. Tabersi, c 8, s 560; el-Mizan, h.k 1417, c 16, s 311.
  10. Mutahhari, Mecmua-i Asar, h.ş 1375, c 3, s 155.
  11. Bkz: Allame Tabatabai, el-Mizan, h.k 1417, c 16, s 325; Mutahhari, Mecmua-i Asar, h.ş 1375, c 3, s 155.
  12. Allame Tabatabai, el-Mizan, h.k 1417, c 16, s 337.
  13. Kummi, Tefsir-i Kummi, h.ş 1367, c 2, s 195.
  14. Şeyh Abbas Kummi, Mefatihu'l Cinan, Takibat-i Namaz-ı Magrib.
  15. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 17, s 418.
  16. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 17, s 427 ve 428.
  17. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 17, s 451 ve 452.
  18. Arusi Hüveyzi, Nuru’s-Sakaleyn, c 4, s 233-314.
  19. Tabersi, Mecmau’l-Beyan, h.ş 1372, c 8, s 524.
  20. Şeyh Saduk, Sevabu’l-Amal, h.k 1406, s 110.


Bibliyografi

  • Kur’an-ı Kerim, tercüme: Muhammed Mehdi Fuladvend, Tahran, Daru’l Kur’ani’l Kerim, h.k. 1418/ m. 1376.
  • Daneşname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, Bahaddin Hürremşahi’nin katkılarıyla, Tahran, Dustan, Nahid, h.ş. 1377.
  • Saduk, İbn-i Babıveyh, Muhammed bin Ali, Sevabu’l-Amal ve İkabu’l-Amal, Kum, Daru’ş-Şerif Razi, h.k 1406.
  • Tabatabai, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mizan fi Tefsiri’l-Kur’an, Kum, İntişarat-ı İslami, h.k 1417.
  • Tabersi, Fadıl bin Hasan, Mecmau’l-Beyan, Tahkik; Muhammed Cevad Belaği, Tahran, Nasır Hüsrev, h.ş 1372.
  • Arusi Hüveyzi, Abd Ali bin Cuma, Nuru’s-Sakaleyn, Kum, İsmailiyan, h.k 1415.
  • Kummi, Abbas, Mafatihu’l-Cinan.
  • Kummi, Ali bin İbrahim, Tefsir-i Kummi, Kum, Daru’l-Kitap, dördüncü baskı, h.ş 1367.
  • Marifet, Muhammed Hadi, Amuzeş-i Ulum-u Kur’an, Bi-ca, Merkez-i Çap ve Neşr-i Sazman-ı Tebliğat-i İslami, birinci baskı, h.ş 1371.
  • Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsir-i Numune, Tahran, Daru’l-Kutubi’l-İslamiye, h.ş 1374.
  • Mutahhari, Murtaza, Macmua-i Asar, Tahran, Sadra, beşinci baskı, h.ş 1375.