Yunus Suresi

wikishia sitesinden
(Yunus suresi sayfasından yönlendirildi)
Yunus Suresi
Sure Numarası10
Cüz11
Nüzul
Nüzul Sırası51
Mekki/MedeniMekki
İstatistiksel Bilgiler
Ayet Sayısı109
Kelime Sayısı1844
Harf Sayısı7593


Yunus Suresi (Arapça: سورة یونس), Kur'an-ı Kerim'in on birinci bölümünde yer alan Mekki surelerinden biri olup onuncu suredir. Bu sureye Yunus peygamberin kıssasından dolayı Yunus adı verilmiştir. Yunus Suresi, vahiy meselesini, Peygamber Efendimiz (s)'in konumunu, yaratılışın büyüklüğünün ve dünyanın istikrarsızlığının işaretlerini anlatmakta ve ahirete davet etmektedir. Bu surede Nuh tufanının hikayesi, Musa ve firavunların hikayesi de anlatılmaktadır.

Yunus Suresi'nin ünlü ayetlerinden biri de Peygamberimiz (s)'e karşı çıkanlara meydan okuyan ve eğer doğru söylüyorlarsa Kuran'ın surelerinden birine benzer bir sure getirmeye çağıran 38-ci ayetidir. Bu meydan okumanın Kuran mucizesinin bir göstergesi olduğu söylenmektedir. Hadislere göre Yunus Suresi'ni okuyan kimseye Allah, Yunus Peygamber'i tasdik eden veya yalanlayanların ve Firavun ile birlikte boğulanların sevabının on katını verecektir.

Yunus Suresi

  • İsimlendirilmesi

Bu surede, Hz. Yunus (a.s) hikayesine yer verilmiştir. Dolayısıyla sure Hz. Yunus (a.s) Peygamberin mübarek adıyla anılmıştır. [1]

  • Nüzul Sırası ve Mekânı

Mekki surelerdendir sadece 94-96. ayet-i kerimeleri, Medine'de nazil olmuştur. [2]

Mushaf’taki resmi sırasına göre onuncu [3] nüzul sırasına göre ise, elli birinci suredir. Mukatta harflerle başlayan yirmi dokuz surenin dördüncüsüdür.

  • Ayet Sayısı ve Diğer Özellikleri

Ayet sayısı 109’dur, bazıları ise 110 ayet olduğunu ileri sürmüştür, ancak birinci görüş daha doğru ve meşhurdur. Kelime sayısı 1844, harf sayısı ise 7593’tür. Hacim ve uzunluk açısından orta surelerdendir ve Miun, surelerinin ilkidir. Yunus Suresi Mukatta harfleriyle başlayan surelerdendir. [4]

Konuları

Allah’ın kudreti, varlığının ispatı, vahiy, nübüvvet ve Peygamberlerin Bi'set’i, tekvini ayetler, doğa bilimleri, doğayı tanıma, yaratılışın esrarı, gizli ve gizemli konular, dünya hakikatlerinin temsili olarak resmedilmesi, Hz. Yunus, Hz. Nuh ve Hz. Musa (Aleyhimu’s-Selam) gibi peygamberlerin eğitici hikayeleri, surenin önemli konularındadır. [5]

Tarihi Rivayet ve Öyküler

  • Hz. Nuh’un Öyküsü: Risalet, Nuh Tufanı (71-72. Ayeti kerimeler).
  • Hz. Musa’nın Öyküsü: Firavun’u Allah’a davet, Sihirbazlarla tekabül(karşı karşıya gelmek), İsrailoğullarının Mısır’da konaklaması, Nil nehrinden geçiş ve Firavun taraftarlarının suda boğulması (75-92. Ayet-i kerimeler).
  • Hz. Yunus’un öyküsü: Hz. Yunus’un kavminden azabın kaldırılması (98. Ayet-i kerime).

İniş Sebebi: Müşrikler ve Müşriklerin Kuran yerine Başka Bir Kitap Talep Etmesi

Yunus Suresi 15. Ayet-i kerime, şu olaya işaret etmektedir: Allah resulü (s.a.a) Kuran’ı Kerim’i insanlara okuduğunda Allah ile görüşmeye ümidi olmayanlar, bu Kuran’ı değiştir veya bizim için bundan başka bir Kuran getir dediler. Allah resulüyse (s.a.a) onlara cevaben şöyle dedi; Kuran’ı değiştirmek benim elimde değil ve eğer ben Rabbimin emrine uymayacak olursam, hiç şüphesiz O’nun azabına duçar olacağım demektir. Mecmau’l-Beyan Tefsiri’nde bu ayet-i kerimenin nazil olması hakkında şu şekilde bir açıklamada bulunulmuştur; Bir grup, Allah resulüne (s.a.a) şöyle dedi: Bize öyle bir Kuran getir ki bizden Lat, Uzza, Menat ve Hubel'e (cahiliyet dönemi put isimleri) tapmayı bırakmamızı istemesin. [7]

Meşhur Ayetler

  • قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

De ki: Eğer öyle diyorsanız ve gerçekseniz Allah'tan başka gücünüz yettiği kim varsa yardıma çağırın da hep berâber onun bir sûresine benzer bir sûre meydana getirin. (Yunus Suresi / 38)

Yüce Allah, Kuran’ı Kerim’de beş ayette Allah resulüne (s.a.a) muhalif olanları mücadele ye davet etmiş ve meydan okumuştur. [8] Yunus Suresi 38. Ayet-i kerime de o beş ayetten birisidir[9]

Tahaddi (Meydan okuma) yani; Nübüvveti inkâr eden muhalifleri, Peygamberin getirdiği gibi veya ona benzer mucizeler getirmeye davet etmeye denir. [10] Tahaddi ( Bu ayette ve diğer ayetlerde) Kur’an’ın mucize olduğunun hatta Kur’an’ın her suresinin mucize olduğunun kanıtıdır. [11]

  • وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إَنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا

Onların çoğu, ancak zanna kapılmışlardır. Şüphe yok ki zan, gerçek karşısında hiçbir şeye yaramaz. (Yunus Suresi / 36)

İslam ilimleri arasında en çok Usul-i Fıkıh ilminde, Zanna amel hakkında bahsedilmiştir. Yüce Allah, bu ayet-i kerime de zanna itimat etmeyi yasaklasa da usul ilmi alimleri bu ayetin her çeşit zannı yasaklamadığını bilakis Haber-i Vahid ve ayet ve rivayetlerin zahirinin bizim için hüccet ve dayanak olduğunu savunmuşlardır. [12]

  • وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

Onların dualarının sonu da şudur: Hamd, alemlerin Rab’bi Allah’a mahsustur. (Yunus Suresi / 10)

Bu ayet-i kerimeden, hutbelerin ve konuşmaların sonunda ve bazen de bildirilerde istifade edilmektedir; elbette دعواهم : Onların duaları دعوانا : Bizim dualarımız’a dönüşmektedir. [13]

Fazilet ve Özellikleri

  • Allah resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: Yüce Allah Yunus Suresi'ni okuyan herkese, Hz. Yunus’u (a.s) onaylayan ve yalanlayanların ve Nil nehrinde boğulan Firavun taraftarlarının on katınca iyilik verecektir. [14]
  • İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: Yunus Suresi'ni her iki veya üç ayda bir okuyan kimse, cahillerden olma korkusundan uzak ve kıyamet günündeyse mukarrabinden (Yakınlaradan) olacaktır. [15]

Surenin Arapçası ve Türkçe Meali



Önceki Sure
Tevbe Suresi
Yunus Suresi Sonraki Sure
Hud Suresi

Dış Bağlantılar

Kaynakça

  1. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 8, s 212
  2. Tabersi, Mecmau'l-Beyan fi Tefsiri'l-Kuran, h.ş 1372, c 5, s 131
  3. Marifet, Amuzeş-i Ulum-i Kur'an, h.ş 1371, c 1, s 166
  4. Danişname-i Kuran ve Kuran Pejuhi, h.ş 1377, c 2, s 1239
  5. Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1239.
  6. Hameger, Muhammed, Kur’an sureleri, Nuru’s-Sakaleyn Kur’an ve İtret Kültür merkezi, birinci baskı, Kum, Neşri Nuşera, ş. 1392.
  7. Tabersi, Mecmau’l-Beyan, h.ş 1372, c 5, s 17.
  8. Bu beş ayet şunlardan ibarettir: İsra Suresi ayet / 88; Yunus Suresi ayet / 38; Hud Suresi ayet / 13; Tur Suresi ayet / 33 ve 34; Bakara Suresi ayet / 23
  9. Gazizade، «Berresiyi Seyri Nüzuliyi Tahaddi der Ayat-i Kur'an»، s 200.
  10. Sultani Biberami, Raz-i Tahaddihayi Kur’an ez Menzer-i Üstat Misbah، s 87.
  11. Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, h.ş 1374, c 8, s 289.
  12. Şakir, Pejuheşi der Manayı Zan ve Cayigah-i Marifeti ve Ahlakiyi an der Kur’an s 108.
  13. Örnek olarak: Hutbehayi Namaz-i Cum’e-yi Heftom-i Hordad-i Nevedo Penci Gaim Şehr؛ Beyaniye-i Payaniyi Heftomin İclasiyeyi Mantegeiyi Camiayi Müderrisin, Habergozariyi Resa.
  14. Kef’emi, el-Misbah, h.k 1405, s 440
  15. Ayaşi, Tefsir-i Ayaşi, h.k 1380, c 2, s 119


Bibliyografi

  • Kur’an-ı Kerim, tercüme: Muhammed Mehdi Fuladvend, Tahran, Daru’l Kur’ani’l-Kerim, h.k. 1418/ m. 1376.
  • Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, Bahaddin Hürremşahi’nin katkılarıyla, Tahran, Dustan, Nahid, h.ş. 1377.
  • Sultani Biberami, İsmail, Raz-i Tahaddihayi Gunagun-i Kur’an ez Menzer-i Üstat Misbah, Mecelle-i Kur’an Şinaht, Sayı 10, h.ş 1391.
  • Suyuti, Celaleddin, ed-Dürrü'l-Mensur fi't-Tefsir bil-Me'sur, Kum, Kitaphane-i Ayetullah Maraşi Necefi, h.k 1404.
  • Şakir, Muhammed Kazım, Pejuheş der Manayı Zan ve Cayigahi Marifeti ve Ahlaki der Kuran, Mecelle-i Makalat ve Berresiha, Yaz h.ş 1386.
  • Tabersi, Fadıl bin Hasan, Mecmau’l-Beyan fi Tefsiri’l-Kuran, Mukaddime: Belaği, Muhammed Cevad, Tahran, Nasır Husro, Üçüncü baskı, h.ş 1372.
  • Ayaşi, Muhammed bin Mesud. Et-Tefsir, Muhakkik ve Musahhih: Rasuli Mahallati, Haşim, el-Matbaatu’l-İlmiye, Tahran, Birinci baskı, h.k 1380.
  • Gazizade, Kazım, Berresiyi Seyri Nüzuli-i Tahaddi der Ayati Kuran, Mecelle-i Pejuheşhayi Kur’ani, Sayı 3, Sonbahar h.ş 1373.
  • Kef’emi, İbrahim bin Ali, el-Misbah (Cennetu’l-Emani’l-Vagiye ve Cennetu’l-İmani’l-Bagiye) Daru’r-Razi, (Zahidi) Kum, İkinci baskı, h.k 1405.
  • Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsir-i Numune, Tahran, Daru’l-Kutubi’l-İslamiye, Birinci baskı, h.k 1374.