Peygamber'in Kızı Ümmü Gülsüm
| Kişisel Bilgiler | |
|---|---|
| Doğum tarihi | Hicretten önce |
| Yaşadığı yer | Mekke • Medine |
| Muhacir/ Ensar | Muhacir |
| Nesep/kabile | Kureyş |
| Ünlü akrabaları | Peygamber (s.a.a) Hatice Osman bin Affan (eş) |
| Vefatı | 9 h.k |
| Türbe | Bâki Mezarlığı |
| Sehabelik Bilgiler | |
| İslam'a geçtiği zaman | Bi'setin başlangıcı |
| Şöhretinin nedeni | Peygamber’in (s.a.a) kızı |
| Özelliği | Sahabe |
| Sehabeler | |
| İmam Ali aleyhi selam • Ammar bin Yasir • Ebu Bekir • Ömer İbn Hattab • Zübeyr bin Avvam • Zeyd bin Harise • Selman-ı Farisi • Ebu Zer Gifari • Mikdad bin Amr • Talha bin Ubeydullah • Ebu Eyyub El-Ensari • Ebu Talib • vb. | |
Peygamber'in kızı Ümmü Gülsüm veya Ümmü Gülsüm bint Resulullah (Arapça: أم كلثوم بنت رسول الله) (vefat: 9 h.k), Peygamber (s.a.a) ve Hatice’nin üçüncü kızıdır. O, bi'setten önce Ebu Leheb’in oğlu Uteybe ile evlendi; ancak Mesed suresi Ebu Leheb ve eşini yermek için nazil olunca, Ebu Leheb’in emriyle Uteybe onu boşadı. Ümmü Gülsüm, Bedir Savaşı’ndan sonra Osman ile evlendi. Nihayet 9 h.k yılında vefat etti ve Baki Mezarlığı’na defnedildi.
Bazı Şii araştırmacılar, örneğin Seyyid Ca'fer Murtaza Amili, Ümmü Gülsüm, Zeynep ve Rukiyye’nin, Resulullah’ın (s.a.a) öz kızları değil, evlatlıkları olduğunu ileri sürmüşlerdir
Biʿsetten Önce
Ümmü Gülsüm, Resulullah’ın (s.a.a) ve Hatice’nin ikinci veya üçüncü kızı olarak zikredilmiştir.[1] O, cahiliyye döneminde Uteybe b. Ebu Leheb ile evlendi.[2] Mesed suresi, Ebu Leheb ve hanımını yermek üzere nazil olunca, babasının emriyle Uteybe, Ümmü Gülsüm’u boşadı.[3]
Osman ile Evliliği
Ümmü Gülsüm, Peygamber ile birlikte Medine’ye hicret etti. Resulullah’ın büyük kızı Rukiyye vefat edince, Ümmü Gülsüm Osman ile evlendi.[4] Bu evlilik h.k 3 yılı Rebiulevvel ayında ve Bedir Savaşı’ndan sonra gerçekleşti. Osman’dan çocuğu olmadı.[5] Şii araştırmacılardan Seyyid Ca'fer Murtaza Amili ve 4. h.k yüzyıl Şii alimlerinden Ebu’l-Kasım Kufi, Rukiyye, Zeynep ve Ümmü Gülsüm’un Resulullah (s.a.a) ve Hatice’nin öz kızları değil, evlatlıkları olduğu görüşündedir.[6] Ca'fer Murtaza, bu görüşünü ispatlamak için "Benatü’n-Nebi em Rebaibüh?" (Peygamberin kızları mı, yoksa evlatlıkları mı?) adlı eseri kaleme almıştır.[7]
Vefatı
Ümmü Gülsüm, h.k 9 yılı Şaban ayında vefat etti.[8] Peygamber onun cenaze namazını kıldı. Esma bint Umeys ve Safiyye bint Abdilmuttalib ona cenaze guslü yaptılar; İmam Ali (a.s), Fazl, Üsame b. Zeyd ve Ebu Talha Ensari kabre inerek onu defnettiler. Ümmü Atıyye Ensari de yıkanmasına şahit oldu.[9] İbnü’l-Esir’e göre ise, ona cenaze guslünü yapan Ümmü Atıyye idi.[10]
Defni
Peygamber’in (s.a.a) kızlarına nispet edilen Baki’deki türbe —Rukiyye, Ümmü Gülsüm ve Zeyneb’e ait— Şii imamların kabirlerinin kuzeyinde, Peygamber’in hanımlarının kabirlerinin güneybatısında ve Osman b. Maz'un’un kabrine yakın bir yerde bulunmaktaydı.
Kaynaklar, Rukiyye[11] ve Zeyneb’in[12] Baki’de, Osman b. Maz'un’un kabrinin yanında, Peygamber’in tavsiyesi üzerine defnedildiklerini nakleder. Ancak Ümmü Gülsüm’un defnedildiği yer hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır. Sadece müteahhir müelliflerden Ferhat Mirza[13] ve Rif'at Paşa[14] onun, Peygamber’in diğer kızlarının yanına defnedildiğini ve bu kabirlerin üzerine yapılan türbeye işaret etmişlerdir. Geçmişte bu kabirlerin üzerinde pirinçten bir zarih bulunmaktaydı.[15] Vehhabiler bu türbeyi yıkmıştır.
İlgili Konular
Kaynakça
- ↑ İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.1, s.50; c.4, s.1818; c.4, s.1952.
- ↑ İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.4, s.1952.
- ↑ İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Ğâbe, 1409 h.k, c.6, s.384.
- ↑ İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.2, s.1039; c.4, s.1952.
- ↑ İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.4, s.1952; Taberî, Târîḫu’l-ümem ve’l-mülûk, 1387 h.k, c.11, s.595.
- ↑ ʿÂmilî, eṣ-Ṣaḥîḥ min sîreti’n-nebî el-aʿẓam, 1385 h.ş, c.2, s.218; ʿÂmilî, Benâtü’n-nebî em rebâʾibüh?, 1413 h.k, s.77-79; Kûfî, el-İstiğâse, c.1, s.68.
- ↑ Bkz. ʿÂmilî, Benâtü’n-nebî em rebâʾibüh?, 1413 h.k.
- ↑ İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, el-İṣâbe, 1415 h.k, c.8, s.460; Târîḫu Ḫalîfe b. Ḫayyâṭ, 1415 h.k, s.45.
- ↑ İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.4, s.1952-1953; İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, el-İṣâbe, 1415 h.k, c.8, s.460.
- ↑ İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Ğâbe, 1409 h.k, c.6, s.384.
- ↑ İbn Şebbe, Târîḫu’l-Medîneti’l-münevvere, 1410 h.k, c.1, s.103; İbn Saʿd, eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ, 1418 h.k, c.8, s.37.
- ↑ Aḥmed b. Ḥanbel, Müsned, Dâr Ṣâdır, c.1, s.237; İbn ʿAbdilberr, el-İstîʿâb, 1412 h.k, c.3, s.1056; Ḥâkim en-Nîşâbûrî, el-Müstedrek ʿale’ṣ-ṣaḥîḥeyn, 1406 h.k, c.3, s.190.
- ↑ Ferhâd Mîrzâ, Sefernâme-i Ferhâd Mîrzâ, 1366 h.ş, s.156.
- ↑ Rifʿat Paşa, Mirʾâtü’l-ḥarameyn, 1344 h.k, s.478.
- ↑ Caʿferiyân, Pençâh Sefernâme-i ḥaç-ı ḳâcârî, 1389 h.ş, c.5, s.241.
Bibliyografi
- İbnü’l-Esîr, ʿAlî b. Muḥammed, Üsdü’l-Ğâbe fî maʿrifeti’ṣ-ṣaḥâbe, Beyrut, Dârü’l-fikr, 1409 h.k / 1989.
- İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Aḥmed b. ʿAlî, el-İṣâbe fî temyîzi’ṣ-ṣaḥâbe, taḥḳîḳ: ʿÂdil Aḥmed ʿAbdülmevcûd, ʿAlî Muḥammed Muʿavvaḍ, Beyrut, Dârü’l-kütübi’l-ʿilmiyye, ṭabʿa-i ûlâ, 1415 h.k / 1995.
- İbn Saʿd, eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ, muʿteṣem: Muḥammed ʿAbdülḳādir, Beyrut, Dârü’l-kütübi’l-ʿilmiyye, 1418 h.k.
- İbn Şebbe, Târîḫu’l-Medîneti’l-münevvere, muʿteṣem: Şeltût, Ḳum, Dârü’l-fikr, 1410 h.k.
- İbn ʿAbdilberr, Yûsuf b. ʿAbdullâh, el-İstîʿâb fî maʿrifeti’l-aṣḥâb, taḥḳîḳ: ʿAlî Muḥammed el-Becâvî, Beyrut, Dârü’l-cîl, ṭabʿa-i ûlâ, 1412 h.k / 1992.
- Aḥmed b. Ḥanbel, Müsned, Beyrut, Dâr Ṣâdır, t.y.
- Caʿferiyân, Resûl, Pençâh sefernâme-i ḥaç-ı ḳâcârî, Tahran, Neşr-i ʿİlm, 1389 h.ş.
- Ḥâkim en-Nîşâbûrî, Muḥammed b. ʿAbdullâh, el-Müstedrek ʿale’ṣ-ṣaḥîḥeyn, muʿteṣem: Marʿaşlî, Beyrut, Dârü’l-maʿrifa, 1406 h.k.
- Ḫalîfe b. Ḫayyâṭ, Târîḫu Ḫalîfe b. Ḫayyâṭ, taḥḳîḳ: Fevâz, Beyrut, Dârü’l-kütübi’l-ʿilmiyye, ṭabʿa-i ûlâ, 1415 h.k / 1995.
- Rifʿat Paşa, İbrâhîm, Mirʾâtü’l-ḥarameyn, Ḳum, el-Maṭbaʿatü’l-ʿilmiyye, 1344 h.k.
- Ṭaberî, Muḥammed b. Cerîr, Târîḫu’l-ümem ve’l-mülûk, taḥḳîḳ: Muḥammed Ebû’l-Faḍl İbrâhîm, Beyrut, Dârü’t-türâs, ṭabʿa-i sânî, 1387 h.k / 1967.
- ʿÂmilî, Seyyid Caʿfer Murtazâ, eṣ-Ṣaḥîḥ min sîreti’n-nebî el-aʿẓam, Ḳum, Dârü’l-ḥadîs, 1426 h.k / 1385 h.ş.
- ʿÂmilî, Seyyid Caʿfer Murtazâ, Benâtü’n-nebî em rebâʾibüh?, Merkezü’l-Cevâd, 1413 h.k / 1993.
- Kûfî, ʿAlî b. Aḥmed, el-İstiğâse fî bidaʿi’s-selâse, b.y., t.y.
- Ferhâd Mîrzâ Ḳācâr, Sefernâme-i Ferhâd Mîrzâ, muʿteṣem: Ṭabâṭabâʾî, Tahran, Müʾessese-i Maṭbûʿât-i ʿİlmî, 1366 h.ş.
