Tayr Hadisi

wikishia sitesinden

Tayr Hadisi (Arapça: حديث الطائر المشوي), Kızarmış Kuş Hadisi olarak da bilinen ve rivayet edildiğine göre İmam Ali'nin (a.s) faziletine işaret eden bir hadistir. Peygamber (s.a.a) kızarmış kuş etini yemeyi amaçlamış ve Allah'tan (c.c) bu eti birlikte yemek için en en sevdiği kulunu istemiştir. Bunun üzerine İmam Ali'nin (a.s) gelip onunla yemek yemesi uzun sürmedi. Bu rivayete Şii ve Sünni kaynaklarda çokça rastlanmaktadır. Yaklaşık doksan ravi, bu hadisi Enes bin Malik'ten nakletmiştir.

Bu rivayeti aktaran bazı Şii Alimleri, İmam Ali'yi (a.s) Allah katında en sevilen kişi olarak görmüşler ve Hz. Peygamber'in (s.a.a) halefi olmayı hak ettiği sonucuna varmışlardır.

Hadisin Metni

إنَّ النَّبِی(ص) کانَ عِندَهُ طائِرٌ، فَقالَ: اللَّهُمَ ائتِنی بِأَحَبِّ خَلقِک إلَیک؛ یأکلُ مَعی مِن هذَا الطَّیرِ. فَجاءَ أبو بَکرٍ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عُمَرُ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عَلِی، فَأَذِنَ لَهُ.

Peygambere (s.a.a) bir tavuk getirildi. Peygamber buyurdu: "Allah'ım, bu tavuğu yemem için en sevdiğin mahlûkunu bana gönder." buyurdu. Sonra Ebu Bekir geldi, fakat Peygamber onu kabul etmedi. Sonra Ömer geldi, onu da kabul etmedi. Sonra Ali geldi ve ona izin verdi.[1]"
—Nisa’i, cilt 7, s. 105.

Tayr Hadisi, çeşitli Şiî kaynaklarında bazı küçük farklılıklarla nakledilmiştir.[2]

Hadisin İçeriği

Tayr Hadisine göre İmam Ali (a.s) İslam Peygamberi'den (s.a.a) sonra Allah'ın (c.c) en sevgili kuludur.[3] Bu rivayette Peygamberin (s.a.a) kızarmış kuş etini yemek niyetinde olduğu ve Allah'tan da en sevdiği kuluyla yemek yemesini istediği ve Hz. Ali'nin (a.s) gelip onunla yemek yediği belirtilmektedir.[4] İmam Ali'den önce Ebu Bekir ve Ömer de Peygambere gelmişlerdi ama Resûlullah ikisini de kabul etmemiştir.[5] Peygamberimizin duasından sonra Aişe ve Hafsa'nın da babalarının Peygamber'le birlikte yemek yemesi için dua ettikleri bazı hadis rivayetlerinde geçmektedir.[6] Enes bin Malik'ten de rivayet edilmiştir: Ben bu kişinin Sa'd bin İbâde olmasını istedim; Bu nedenle İmam Ali (a.s) Peygamber'in evine geldiğinde onu reddettim. Fakat Ali'nin tekrar gelip Peygamber ile yemek yemesi uzun sürmedi.[7]

Hadisin Senedi

Şii alimler, Tayr Hadisinin Mütevâtir hadis olduğunu belirtmişlerdir.[8] Bir grup Sünni ravi de söz konusu hadisin sahihliğini ve geçerliliğini teyit etmişlerdir.[9]

Tayr Hadisi, benzer şekillerde birçok sahabe tarafından rivayet edilmiştir; Bunlar arasında Hz. Muhammed'in (s.a.a) hizmetkarı Sefine,[10] Enes bin Malik'in rivayetinden Sedi Kebir,[11] Enes bin Malik'in rivayetinden Yahya bin Kesir,[12] Enes bin Malik'in rivayetinden Osman bin Tevil,[13] Abdullah bin Enes bin Malik babasından,[14] ve Ali bin Abdullah bin Abbas babasından rivayet etmiştir.[15]

Şamlı Sünnî bir âlim olan İbn-i Kesir'e göre bu hadisi doksan kişi sadece Enes bin Malik vasıtasıyla rivayet etmişlerdir.[16] Ancak İbn-i Kesir şöyle demiştir: Ravilerinin bol olmasına rağmen kalbim bu hadisi kabul etmiyor.[17] Allame Emini, İbn Kesir'e verdiği cevapta kalbinin Allah (c.c) tarafından mühürlendiği şeklindedir ve bu konuda şunları belirtmiştir: Bunca senet ve delillere rağmen Tayr Hadisini inkâr etmenin bir anlamı yoktur.[18]

İbn-i Şehr Aşûb'a göre Hicri Kameri ikinci asrın şairi Seyit İsmail Himeyri (H. kameri 179 yılında vefat etmiştir), Tayr hadisini anlatan hikayesi şöyle başlamıştır:

نُبِّئتُ اَنَّ اَبانا كان عن اَنَس يَروی حديثاً عجيباً مُعجِباً عَجَباً فی طائرٍ جاء مَشويّاً بِه بَشَرٌ يوماً و كان رسولُ الله مُحتَجِباً

[19]

Bir gün haber aldım ki babamızın bir kişinin getirdiği kızarmış tavuk hakkında, Enes'ten harika ve meşhur bir hadis rivayet etmiş. Resûlullah'ın (s.a.a) herkesin gözünden uzak olduğu esnada...

Hadisin Kullanıldığı Konular

Tayr Hadisi İmam Ali'nin (a.s) faziletlerinden biri olarak kabul edilmiştir.[20] Şii alimleri bu hadisi İmam Ali'nin (a.s) İmamet ve Hilafetteki önceliğini kanıtlamak için kullanmışlardır.[21]

Şeyh Müfit, Tayr'in İmam Ali'nin (a.s) Allah nezdinde en sevilen mahlûk olduğuna dair rivayetin manasına dayanarak İmam Ali'nin (a.s) üstün olmasını gerekli görmektedir; çünkü ona göre Allah'ın sevgisinin kaynağı nefsin hevâsından değil, hakikattedir. Dolayısıyla Ali (a.s) Allah'ın en sevgili ve dolayısıyla en üstün mahlûku olduğundan İmam olduğu da ispat edilmiş olur; çünkü nübüvvet ve hilafette fazilet sahibi olanın bırakılıp daha az faziletli birinin seçilmesi Allah katında caiz değildir.[22] Seyit Mürteza, El-Fusulu-l Mukhtare adlı eserinde Şeyh Müfit’ten alıntı yaparak Allah katında en sevgili mahlûkun en çok sevaba sahip olduğunu ve böyle bir insanın şüphesiz diğer bütün mahlûklardan daha fazla amel ve ibadete sahip olduğunu vurgulamıştır. Bu durum da İmam Ali'nin (a.s) İslam Peygamberi (s.a.a) dışındaki bütün insanlardan daha fazla fazilet sahibi olduğunun bir delilidir.[23]

İlgili Kitaplar

Sünni bir alim olan İbn-i Kesir Demeşki'ye göre Tayr Hadisi ve lafızlarının toplanması hakkında bağımsız eserler yazılmıştır: Ebu Bekir bin Merduye, Muhammed bin Ahmed bin Hemdan ve Muhammed bin Cerir Teberi'nin bu konuda çeşitli eserleri bulunmaktadır. Sünnî kelâmcı Ebû Bekir el-Bakalani de bu hadisi reddeden bir kitap yazmıştır.[24] Mir Hamid Hüseyin de Abakatü-l Envar'ın on üçüncü cildinde (ikinci yöntemin dördüncü kitabını) bu hadise ayırmış ve ravilerin isimlerini zikrederek ve her bir hadisi ayrıntılı bir şekilde tenkit ederek Sünnî raviler vasıtasıyla senetlerini belirtmiştir.[25] Kitabının bu bölümü, 736 sayfalık iki cilt halinde, H. Kameri 1306 yılında Lehenu'da yayımlanmıştır.[26]

Kaynakça

  1. ↑ Nisa’i, Müminlerin Emirlerinin Özellikleri, H. 1406, cilt 1, s. 29, s. 10; Tamimi Musul, Müsned Abi Ali, 1404 H. Kameri, cilt 7, s. 105.
  2. ↑ Bakınız, örneğin, Saduk, el-Amali, 1997, s. 655; İbn-i Akda Kufi, Müminlerin Emirlerinin (a.s) Fazileti, H. 1424, s. 73 ve 74; Tusi, el-Amali, H. 1414, s. 253 ve 558.
  3. ↑ Müfit, El-Afsah, H. 1412, sayfa 33; Ganci Şefi'i, Kefayat el-Talib, 1404 H. Kameri, s. 151.
  4. ↑ Tamimi Musul, Müsned Abi Ali, 1404 H. Kameri, cilt 7, s. 105.
  5. ↑ Tamimi Musul, Müsned Abi Ali, 1404 H. Kameri, cilt 7, s. 105.
  6. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1407 H. Kameri, cilt 7, s. 350.
  7. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1407 H. Kameri, cilt 7, s. 350.
  8. ↑ Tebersi, Protesto, s. 197. Macsali, Baharalanvar, cilt 38, s. 348.
  9. ↑ Mir Hamid Hüseyin, Abkat el-Anvar, 1987, cilt 13, bölüm birinci, sayfa 107-110, 115, cilt 13, bölüm iki, sayfa 56.
  10. ↑ Hüsnü Mağribi, Fethü'l-Mülk El-Ali, 1403 H., s. 20.
  11. ↑ Tabarani, el-Mucam el-Kabir, 1404 H. Kameri, cilt 7, s. 82, H. Kameri 6437.
  12. ↑ Tamimi Musul, Müsned Abi Ali, 1404 H. Kameri, cilt 7, sayfa 105; Nisa’i, Müminlerin Emirlerinin Özellikleri, H. 1406, cilt 1, s. 29, s. 10.
  13. ↑ Tabarani, Orta Sözlük, 1415 H. Kameri, cilt 2, s. 207.
  14. ↑ Buhari, el-Tarih el-Kabir, Dar el-Fikr, cilt 6, s. 258.
  15. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1410 H. Kameri, cilt 7, s. 351; İbn-i Hacer Askalani, el-Mataleb el-Aali, 1419 H. Kameri, cilt 16, s. 108.
  16. ↑ Zehebi, Mizani el-İtidal, 1995, cilt 3, sayfa 232.
  17. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1407 H. Kameri, cilt 7, s. 353.
  18. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1407 H. Kameri, cilt 7, s. 353.
  19. ↑ Emini, el-Ghadir, 1388, cilt 3, s. 308-309.
  20. ↑ Seyyid Mürteza, el-Fusul el-Muhtarah, 1414 H. Kameri, s. 96.
  21. ↑ Örneğin bkz. Müfit, el-Afsah, 1412 H. Kameri, s.33; Seyyid Mürteza, el-Fusul el-Muhtarah, 1414 H. Kameri, s. 96.
  22. ↑ Müfit, El-Afsah, H. 1412, s. 33.
  23. ↑ Seyyid Mürteza, el-Fusul el-Muhtarah, 1414 H. Kameri, s. 96.
  24. ↑ İbn-i Kesir, Başlangıç ve Son, 1407 H. Kameri, cilt 7, s. 353.
  25. ↑ Bakınız Mir Hamid Hüseyin, Abkat el-Anvar, 1987, cilt 13.
  26. ↑ İmamet Kültür Vakfı, "İmamların imametinde nurları aydınlatan, selâm üzerlerine olsun".

Bibliyografya

  • İbn-i el-Hicr el-Askalani, Ahmed İbn-i Ali, el-Mataleb el-Aali el-Bazva'id el-Masanid el-Thamaniyyah, Sa'd İbn-i Nasser, Riyadh, dar el-Asimah ve Dar el-Ghaith tarafından yapılan araştırmalar, 1419 H. / 1998 M.Ö.
  • İbn-i Şehr Ashob, Muhammed İbn-i Ali, Manakib Alabi Talib, Kum, Allameh, 1379 H. Kameri.
  • İbn-i Akda Kufi, Ahmed İbn-i Muhammed, Müminlerin Emirlerinin Erdemleri (as), Harz el-Din Abdul Razzak Muhammed Hüseyin tarafından yapılan araştırma, Kum, Dalil Ma, birinci baskı, H. Kameri 1424.
  • İbn-i Kesir Şam, İsmail İbn-i Ömer, Başlangıç ve Son, Beyrut, Dar el-Fikr, 1407 H. Kameri / 1986 AD.
  • Emini, Abdul Hüseyin, el-Ghadir Encyclopedia in Buks, Sünnet ve Literatür, el-Ghadir İslami Araştırmalar Merkezi Araştırması, Mahmud Haşimi *Şehrudi gözetiminde, Kum, İslam Fıkıh Ansiklopedisi Enstitüsü, 1388 H. / 1430 H. / 2009 AD.
  • Buhari, Muhammed İbn-i İsmail, el-Tarih el-Kabir, Seyyid Hashim Nadavi tarafından araştırma, Dar el-Fikr, Bita.
  • Tamimi Musul, Ahmed İbn-i Ali, Musnad Abi Ali, Hüseyin Salim Esad'ın araştırması, Şam, miras için Dar el-Ma'mun, 1404 H. Kameri.
  • Hüsnü Mağribi, Ahmed İbn-i Muhammed, Bilgi Şehri Ali Bölümünün Hadisi Üzerine Feth el-Mülk el-Ali, Muhammed Hadi Emini, Tahran, Maktab el-İmam Amir el-Mu'minin Ali, üçüncü baskı, 1403 H.
  • Zehebi, Muhammed İbn-i Ahmad, Balance of Ilımlılık, Şeyh Ali Muhammed Moavad ve Şeyh Adel Ahmed Abdul el-Mavcud tarafından yapılan araştırma, Beyrut, Dar el-Kitab el-Almiya, 1995.
  • Seyyed Mürteza, Ali İbn-i Hüseyin, el-Fusul el-Muhtara, Seyyed Ali Mirşerifi'nin araştırması, Beyrut, Dar el-Mufid, 1414 H. Kameri.
  • Şeyh Müfid, Muhammed İbn-i Muhammed, Müminlerin Komutanlarının İmamında El-Afsah, Kum, El-Baas Vakfı, 1412 H. Kameri.
  • Saduk, Muhammed İbn-i Ali İbn-i Babavieh, el-Amali, Tahran, Ketabchi, altıncı baskı, 1997.
  • Tabarani, Süleyman bin Ahmed, el-Mucam el-Avsat, Tarık bin Avadullah ve Abdul Mohsen bin Ibrahim el-Hüseyni tarafından yapılan araştırma, Kahire, Dar el-Harmain, 1415 H. Kameri.
  • Tabarani, Süleyman bin Ahmed, el-Mucam el-Kabir, Tahkik Hamdi bin Abdul Macid el-Selefi, el-Musal, Maktab el-Zehra, 1404 H. Kameri.
  • Tusi, Muhammed İbn-i Hasan, el-Amali, Kum, Dar el-Thakafa, ilk baskı, 1414 H. Kameri.
  • "İmamların İmametindeki nurların nurları üzerlerine olsun", İmamet Kültür Vakfı, İçerik Tarihi: 26 Aralık 2015, Görünüm Tarihi: 2 Kasım 2016.
  • Ganci el-Şefi'i, Muhammed İbn-i Yusuf, Kefayat el-Talib fi Menakib Ali İbn-i Abi Talib, Muhammed Hadi Emini, Tahran, Dar el-Ahya Tarath Ehl el-Bayt (AS), 1404 H. Kameri.
  • Nisa'i, Ahmed İbn-i Shoaib, Amir el-Mu'minin Ali İbn-i Abi Talib'in Özellikleri, Ahmed Mirin el-Balushi tarafından araştırma, Kuveyt, Maktab el-Ma'la, 1406 H. Kameri.
  • Mir Hamid Hüseyin, Abakat el-Envar fi Esbat el-Imam el-Imam el-Eser, İsfahan, Amir el-Mo'menin Library, ikinci baskı, 1987.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Tayr_Hadisi&oldid=91464" sayfasından alınmıştır