Rabia'nın Kızı Ümmü Habib
| İsmi | Ümmü Habib Bint Rabia |
|---|---|
| Lakabı | Sahba et-Tağlibi |
| Nesebi ve kabilesi | Tağlib Kabilesi |
| Ünlü akrabaları | Hz. Ali (a.s) • Müslim b. Akil |
| Doğum tarihi | Hicretten üç yıl önce |
| Vefat tarihi | 61 h.k |
| Vefat yeri | Medine |
| Kimin Sehabesi | İmam Ali aleyhi selam |
| Ehlibeyt Ashabı | |
| Habib bin Muzahir • Meysem-i Tammar • Müslim bin Avsece • Müslim bin Akil • Hâni bin Urve • Kumeyl b. Ziyad Nahai • vb. | |
Ümmü Habib, Rabia'nın kızı (Arapça: اُمِّحَبیب بنت ربیعة), İmam Ali'nin (a.s) cariyesiydi ve Sahba et-Tağlibi (Arapça: صهباء التغلبي) ismiyle tanınırdı.[1] Bazı araştırmacılar, onun Kerbela'da İmam Hüseyin'in (a.s) yanında bulunduğunu ileri sürmüşlerdir.[2] Tarihçilerin çoğuna göre, babasının adı Rabia idi.[3] Ancak bazı tarihî rivayetlerde babasının adı Ubad b. Rabia olarak da geçmektedir.[4] Şii araştırmacı Muhammed Sadık Kerbasi, Sahba'nın Ümmü Habib'in lakabı olduğunu belirtmiştir.[5] O, Halid b. Velid'in Aynu't-Temr bölgesine (el-Enbar'a yakın) saldırısında[6] veya başka bir savaşta esir alınmıştır.[7] Bazı araştırmacılara göre, Hz. Ali (a.s) Hicretin 12. yılı Recep ayında Sahba'yı 40 dinara satın almıştır.[8] Rivayet edilir ki Hz. Ali (a.s), Ümmü Habib'i tarif ederken onu “canım” olarak nitelendirmiştir.[9]
Kerbasi, Sahba'nın Peygamber (s.a.a) döneminde doğduğu yönündeki bazı tarihi karinelerden hareketle,[10] onun doğum tarihini hicretten üç yıl öncesine tahmin etmiştir.[11] Ayrıca, 61. Hicri Kameri yılından sonra tarihi kaynaklarda Sahba'nın adına rastlanmaması nedeniyle onun bu tarihte Medine'de vefat ettiğini belirtmiştir.[12]
Sahba bir ümmü-veled idi ve İmam Ali'den (a.s) birkaç çocuk sahibi oldu. Çocuklarının adları şöyledir:
- Ömer: Ekber Ömer[13] veya Atraf Ömer[14] olarak anılır. Bazı rivayetlere göre bu ismi ona Ömer b. Hattab vermiştir.[15] Onun Hz. Ali'nin (a.s) son sağ kalan çocuğu olduğu söylenmiştir.[16] Ömer Atraf, Velid b. Abdülmelik'in hilafeti döneminde,[17] 85 yaşında[18] veya daha küçük yaşta[19] Yenvu' şehrinde vefat etti.[20] Bazı maktel kitaplarında onun Kerbela'da şehit olduğu da geçmektedir.[21] Ca'fer Murtaza isimli Şii araştırmacı, Hz. Ali'nin (a.s) Kerbela'da şehit olan başka bir Ömer adında çocuğunun daha olduğunu ileri sürmüştür.[22]
- Rukiyye: Rukayyetü'l Kübra olarak bilinir[23] ve Müslim b. Akil'in eşi olduğu belirtilmiştir.[24] Ondan Abdullah, Ali ve Muhammed adlarında üç oğlu olduğu ve Abdullah'ın Kerbela'da şehit edildiği aktarılmıştır.[25] Rukiyye'nin annesi Sahba ile birlikte İmam Hüseyin'in (a.s) kervanında yer aldığı söylenmiştir.[26] Ancak Seyyid Ali Şehristani, Sahba'nın Kerbela'da bulunmadığını kabul eder.[27] Zeyneb Fevvâz Âmili, Rukiyye'nin kabrinin Mısır'ın Kahire şehrinde olduğunu bildirmiştir.[28] Tarihçilerin ifadesine göre Ömer ve Rukiyye ikizdi.[29]
- Abbas: Bazı rivayetlerde, Rukiyye'nin Abbas Asğar adında başka bir çocuğu olduğu belirtilmiştir. Muhammed Sadık Kerbasi, böyle bir çocuğun Sahba'ya nispet edilmesini tarihi rivayet hatası olarak değerlendirir.[30].
Kaynakça
- ↑ Ebû Nu'aym İsfahânî, Ma'rifetü's-Sahâbe, 1419 h.k, c.1, s.88; İbnü'l-Esîr, el-Kâmil fî't-Târîh, 1417 h.k, c.2, s.747.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138.
- ↑ İbnü'l-Esîr, el-Kâmil fî't-Târîh, 1417 h.k, c.2, s.747; Mezzî, Tehzîbü'l-Kemâl, 1400-1413 h.k, c.21, s.468; İbn Hacer Askalânî, el-İsâbe, 1415 h.k, c.8, s.219.
- ↑ Beydûn, Mevsû'atü Kerbelâ, 1427 h.k, c.2, s.122.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.134.
- ↑ Taberî, Târîhu't-Taberî, 1387 h.k, c.5, s.154; İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-Nihâye, 1408 h.k, c.7, s.367; İbn Sa'd, et-Tabakâtü'l-Kübrâ, 1421 h.k, c.3, s.18.
- ↑ Şehristânî, et-Tesmiyât, 1431 h.k, s.345.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.132-133.
- ↑ Kutbu Ravendî, Mekârimü Ahlâkü'n-Nebî ve'l-E'imme, 1430 h.k, s.195.
- ↑ İbn Hacer Askalânî, el-İsâbe, 1415 h.k, c.8, s.219; Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138-139.
- ↑ İbn Sa'd, et-Tabakâtü'l-Kübrâ, 1421 h.k, c.7, s.117.
- ↑ İbn Anbebe, Umdetü't-Tâlib, 1417 h.k, s.331.
- ↑ Mezzî, Tehzîbü'l-Kemâl, 1400-1413 h.k, c.21, s.469.
- ↑ İbn Asâkir, Tehzîbü't-Tehzîb, 1325-1327 h.k, c.7, s.485.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.133.
- ↑ İbnü'l-Esîr, el-Kâmil fî't-Târîh, 1417 h.k, c.2, s.747.
- ↑ Şehristânî, et-Tesmiyât, 1431 h.k, s.346.
- ↑ Berzençî, Sahîh ve Za'îf Târîhu't-Taberî, 1428 h.k, c.3, s.422.
- ↑ Şehristânî, et-Tesmiyât, 1431 h.k, s.349; Emînî, Ashâbu Emîri'l-Mü'minîn, 1412 h.k, c.2, s.437.
- ↑ Âmilî, es-Sahîh min Sîreti'l-İmâm Ali, 1430 h.k, c.1, s.284.
- ↑ İbn Ebî'd-Dünyâ, Maktel-i Ali b. Ebî Tâlib, 1411 h.k, s.119.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138.
- ↑ Tabersî, A'lâmu'l-Verî, 1417 h.k, c.1, s.397.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.138.
- ↑ Şehristânî, et-Tesmiyât, 1431 h.k, s.366.
- ↑ Fevvâz Âmilî, ed-Dürrü'l-Mensûr, 1312 h.k, s.206.
- ↑ İbn Asâkir, Târîhu Dımaşk, 1415 h.k, c.45, s.305.
- ↑ Kerbâsî, Mu'cemu Ensâri'l-Hüseyn, 1429 h.k, c.1, s.139.
Bibliyografi
- İbn Ebî'd-Dünya, Abdullah bin Muhammed, Emîr'el-Mü'minîn Ali bin Ebî Tâlib'in Mekteli, Kum, İslâm Kültürünü Diriltme Derneği, Birinci Baskı, 1411 h.k.
- İbnü'l-Esîr, Ali bin Muhammed, el-Kâmil fî't-Târih, İnceleme: Ömer Abdüsselâm Tedmerî, Beyrut, el-Kitâb el-‘Arabî Yayınevi, Birinci Baskı, 1417 h.k.
- İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed bin Ali, el-İsâbe fî Temyîz es-Sahâbe, İnceleme: Âdel Ahmed ve Ali Mu'avvaz, Beyrut, Dâr el-Kütüb el-‘İlmiyye, Birinci Baskı, 1415 h.k.
- İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed bin Ali, Tehzîbü'l-Tehzîb, Haydarâbâd Dakîn, Mazb'a Dâire-i Ma'ârif-i Nizâmiyye, Birinci Baskı, 1325-1327 h.k.
- İbn Sa'd, Muhammed, et-Tabakât el-Kübrâ, İnceleme: Ali Muhammed Ömer, Kahire, Mektebetü'l-Hançî, Birinci Baskı, 1421 h.k.
- İbn Asâkir, Ali bin el-Hasan, Târîh Medîneti Dimaşk, İnceleme: Ömer bin Ğarâmeh Amrî, Beyrut, Dâr el-Fikr Liṭ-ṭibâ‘a ve en-Nüşr, 1425 h.k.
- İbn Anbe, Ahmed bin Ali, Umde el-Ṭâlib fî Ansâb Âl Ebî Tâlib, Kum, Ensârîyân Yayınları, 1417 h.k.
- İbn Kesîr, İsmâil bin Ömer, el-Bidâye ve'n-Nihâye, İnceleme: Ali Şîrî, Beyrut, Dâr İhyâ' et-Turâs el-‘Arabî, Birinci Baskı, 1408 h.k.
- Ebû Nuaym el-İsfahânî, Ahmed bin Abdullah, Ma‘rifetü's-Sahâbe, İnceleme: Âdel bin Yûsuf el-‘Azâzî, Riyâz, Dâr el-Vatan, Birinci Baskı, 1419 h.k.
- el-Berzencî, Muhammed bin Tâhir, Sâhih ve Dâ'îf Târîh-i Tâbarî, Beyrut, Dâr İbn Kesîr, Birinci Baskı, 1428 h.k.
- Emînî, Muhammed Hâdî, Ashâb-ı Emîr el-Mü'minîn Ali a.s ve Ravîler, Beyrut, Dâr el-Kütüb el-İslâmî, 1412 h.k.
- Beyzûn, Labîb, Mûsûa el-Kerbela, Beyrut, İslâmî Araştırmalar Vakfı, Birinci Baskı, 1427 h.k.
- Şehristânî, Seyyid Ali, et-Tesmiyât beyne't-Tesâmuh el-Alavî ve't-Tavzîf el-Ümevî, Kum, İtikâdî Araştırmalar Merkezi, Birinci Baskı, 1431 h.k.
- Tabersî, Fazl bin Hasan, A‘lâm el-Verâ bi A‘lâm el-Hudâ, Kum, Âl-i Beyt, Birinci Baskı, 1417 h.k.
- Tâberî, Muhammed bin Cerîr, Târîh er-Rusul ve'l-Mülûk ve Sıla Târîh-i Tâberî, İnceleme: Muhammed Ebû'l-Fadl İbrâhîm, Mısır, Dâr el-Ma'ârif, İkinci Baskı, 1387 h.k.
- Âmelî, Câfer Murtazâ, es-Sahîh min Sîret el-İmâm Ali, Beyrut, İslâmî Araştırmalar Merkezi, İkinci Baskı, 1430 h.k.
- Fu'âz Âmelî, Zeyneb, ed-Durr el-Munthûr fî Tabaḳât-i Rebât el-Khudur, Mısır, el-Kübrâ el-Emîriye Matbaası, Birinci Baskı, 1312 h.k.
- Kerbâsî, Muhammed Sâdık, Mu‘cem Ansâr el-Hüseyin, Londra, el-Hüseynî Araştırmalar Merkezi, Birinci Baskı, 1429 h.k.
- Kutb Râvendî, Sâ'id bin Hibetullah, Mekarim Ahlâk en-Nebî ve'l-E'imme, İnceleme: Seyyid Hüseyin Musavî, Kerbelâ, Matba'a ve Dâr el-Makhtûtât el-‘Atabe el-‘Abbâsiyye, Birinci Baskı, 1430 h.k.
- Mezî, Yûsuf, Tehzîbü'l-Kemâl fî Esmâ' er-Ricâl, İnceleme: Beşar Avvâd Ma‘rûf, Beyrut, el-Mektebetü'r-Risâle, Birinci Baskı, 1400-1413 h.k.