La Feta İlla Ali
 Safeviler dönemine ait sülüs hatla metal üzerine işlenmiş "La Feta İlla Ali" ibaresi. | |
| Hadis hakkında Bilgiler | |
|---|---|
| Konu | İmam Ali'nin Faziletleri |
| Söyleyen | Cebrâil |
| Şii kaynakları | el-Gadir |
| Sünni kaynakları | Kifayetü't-Tâlib |
| Meşhur Hadisler | |
| Sakaleyn Hadisi • Sefine Hadisi • Velayet Hadisi • Medinetu’l İlm Hadisi • Menzilet Hadisi • Gadir Hutbesi • Seddu'l Ebvab • Silsiletu’z Zeheb Hadisi • On İki Halife Hadisi | |
Lâ fetâ illâ Ali (Arapça: لا فَتَی اِلَّا عَلِی), gökten gelen bir nidâ olup, meleklerden biri tarafından İmam Ali (a.s) nın fazîleti hakkında söylenmiştir.[1]
Şii ve Sünnî kaynaklarda nakledilen birçok rivayete göre, Uhud Savaşı'nda İmam Ali (a.s) Peygamber'i (s.a.a) müdâfaa ederken gökten şöyle bir ses duyulmuştur:
"Lâ Seyfe İllâ Zülfikâr ve Lâ Fetâ İllâ Ali; Zülfikâr'dan başka kılıç ve Ali'den başka yiğit yoktur".[2]
Bazı rivayetlerde bu semâvî nidânın Cebrâil,[3] bazı hadislerde Rızvân adında bir melek[4] ve bazı nakillerde de ismi verilmeyen bir melek tarafından söylendiği bildirilmiştir.[5] Birtakım raporlarda ise bu olay Bedir[6] veya Hayber Savaşı[7] ile ilgili olduğu belirtilmiştir. el-Gadir adlı eserinin yazarı olan Allâme Emini (vefat: 1390 h.k), çeşitli hadisleri dayanak alarak bu olayın birkaç kez gerçekleştiğini savunmuştur.[8] Bazı rivayetlere göre, Hz. Ali (a.s) da kendi faziletlerini anlatırken bu cümleyi delil olarak sunmuştur.[9]
Allâme Emini'ye göre hadis ilminde uzman olanlar bu hadisin rivayeti konusunda görüş birliğine varmışlardır.[10] Sünnî alimlerinden Kifayetü't-Tâlib adlı eserde (Telif: 7. Hicri Yüzyıl) bu hadis için müstakil bir bölüm açılmış ve hadis alimlerinin bu konuda ittifak ettiği belirtilmiştir[11] Bununla birlikte bazı Sünnî yazarlar bu olayı anlatan hadisin uydurma olduğunu ileri sürmüş[12] ve İbn Teymiyye'nin bu hadisi yalanladığını söylemişlerdir[13]
"Lâ Seyfe İllâ Zülfikâr ve Lâ Fetâ İllâ Ali" ifadesi birçok kılıçların üzerine yazılmıştır.[14] Sadi-i Şirâzi,[15] Hâcû-yı Kirmânî[16] ve Attâr-ı Nişâburi[17] gibi şairler de "Lâ Fetâ İllâ Ali" ifadesini çeşitli şiir ve terkiplerde kullanmışlardır. Allâme Emini'ye göre, Hassân bin Sâbit de Peygamber (s.a.a) den izin alarak bu konuda bir şiir yazmıştır.[18]
İlgili Konular
Kaynakça
- ↑ Küleyni, el-Kâfî, 1407 h.k, c.8, s.110.
- ↑ Bkz: Küleyni, el-Kâfî, 1407 h.k, c.8, s.110; Şeyh Sadûk, el-Emâlî, 1376 h.ş, s.200; Şeyh Müfîd, el-İrşâd, 1413 h.k, c.1, s.87; Şeyh Tûsî, el-Emâlî, 1414 h.k, s.143; İbn Hişâm, es-Sîre, c.2, s.100; Taberî, Târîhu't-Taberî, 1387 h.k, c.2, s.514.
- ↑ Şeyh Sadûk, Uyûnu Ahbâri'r-Rızâ, 1378 h.ş, c.1, s.85.
- ↑ Şeyh Müfîd, el-İrşâd, 1413 h.k, c.1, s.87; Fattâl Nîşâbûrî, Ravzatu'l-Vâizîn, 1375 h.ş, c.1, s.128.
- ↑ Şeyh Sadûk, İlalu'ş-Şerâyi', 1385 h.k, c.1, s.7.
- ↑ Hârizmî, el-Menâkıb, 1411 h.k, s.167, h.200.
- ↑ Sıbt İbn Cevzî, Tezkiretü'l-Havâs, 1418 h.k, s.26.
- ↑ Emînî, el-Gadîr, 1416 h.k, c.2, s.104.
- ↑ Şeyh Sadûk, el-Hısâl, 1362 h.ş, c.2, s.550; İbn Asâkir, Târîhu Medîneti Dımaşk, 1995, c.39, s.201.
- ↑ Emînî, el-Gadîr, 1416 h.k, c.2, s.104.
- ↑ Gencî, Kifâyetü't-Tâlib, s.277-280.
- ↑ İbnü'l-Cevzî, el-Mevdû'ât, 1386 h.k, c.1, s.381-382.
- ↑ Halebî, es-Sîretü'l-Halebiyye, c.2, s.321.
- ↑ Zervânî, "Zülfikâr", c.18, s.849.
- ↑ Sâdî, Külliyât-ı Sâdî, 1365 h.ş, Kasîde 1.
- ↑ Hâcû-yı Kirmânî, Dîvân, 1369 h.ş, s.133.
- ↑ Attâr-ı Nîşâbûrî, Musîbetnâme, 1376 h.ş, s.34.
- ↑ Emînî, el-Gadîr, 1416 h.k, c.2, s.105.
Bibliyografi
- İbnü'l-Cevzî, Abdurrahman b. Alî, el-Mevdûât, Medine, el-Mektebetü's-Selafiyye, 1386 h.k.
- İbn Asâkir, Alî b. Hasan, Târîḫu Medîneti Dımaşk ve Zikru Fażlihâ ve Tesmiyetu Men Ḥallehâ mine'l-Emâsil, tahkik: Ömer b. Ğırâme Ömerî, Beyrut, Dârü'l-Fikr, 1995.
- İbn Hişâm, Abdülmelik, es-Sîretü'n-Nebeviyye, Beyrut, Dârü'l-Marifet, ts.
- Emînî, Abdülhüseyin, el-Gadîr fî'l-Kitâb ve's-Sünne ve'l-Edeb, Kum, Merkezü'l-Gadîr li'd-Dirâsâti'l-İslâmiyye, 1416 h.k.
- Ḥalebî, Alî b. İbrâhîm, es-Sîretü'l-Ḥalebiyye, Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1427 h.k.
- Ḫâcû-yi Kirmânî, Maḥmûd, Dîvân-ı Eşâr, tahkik: Ahmed Sehâvî Hânsârî, Tahran, Pâjeng, 1369 h.ş.
- Ḫârizmî, Muvaffak b. Aḥmed, el-Menâḳıb, Kum, Câmiatü'l-Müderrisîn, 1411 h.k.
- Zervânî, Müctebâ, «ذوالفقار», Dâiratü'l-Maârif-i Büzyürg-i İslâmî, cilt 18, Tahran, Bünyâd-i Dâiratü'l-Maârif-i İslâmî, 1392 h.ş.
- Ṣibt b. Cevzî, Teẕkiratü'l-Ḫavâṣ, Kum, Neşr-i Şerîf er-Razî, 1418 h.k.
- Sâdî, Muṣliḥuddîn, Külliyât-ı Sâdî, ed. Muḥammed Alî Ferûġî, Tahran, Emîr Kebîr, 1365 h.ş.
- Şâh Nemetullâh Velî, Dîvân-ı Kâmil-i Ḥażret-i Şâh Nemetullâh Velî, Kirmân, Ḫedemât-i Ferhengî-i Kirmân, 1380 h.ş.
- Şehriyâr, Muḥammed Ḥüseyin, Dîvân-ı Şehriyâr, Tahran, Negâh, 1385 h.ş.
- Şeyḫ Ṣadûḳ, Muḥammed b. Alî, el-Emâlî, Tahran, Kitâbçî, 1376 h.ş.
- Şeyḫ Ṣadûḳ, Muḥammed b. Alî, el-Ḫiṣâl, Kum, Dâru'n-Neşr-i İslâmî, 1362 h.ş.
- Şeyḫ Ṣadûḳ, Muḥammed b. Alî, İlalu'ş-Şerâyi, Kum, Kitâbfurûşî-i Dâverî, 1385 h.k.
- Şeyḫ Ṣadûḳ, Muḥammed b. Alî, Uyûnü Aḫbâri'r-Rıżâ (a.s), Tahran, Neşr-i Cihân, 1378 h.ş.
- Şeyḫ Ṭûsî, Muḥammed b. Ḥasan, el-Emâlî, Kum, Dârü's-Seḳāfe, 1414 h.k.
- Şeyḫ Müfîd, Muḥammed b. Muḥammed, el-İrşâd fî Marifeti Ḥüccaci'llâhi alâ'l-Ibâd, Kum, Kongre-i Şeyḫ Müfîd, 1413 h.k.
- Ṭabarî, Muḥammed b. Cerîr, Târîḫu'ṭ-Ṭabarî (Târîḫu'r-Rusûl ve'l-Mülûk), tahkik: Muḥammed Ebü'l-Fażl İbrâhîm, Beyrut, Dârü't-Türâs, 1387 h.k.
- Aṭṭâr-ı Nîşâbûrî, Muḥammed, Muṣîbetnâme, tahkik: Nûrânî Vesâl, Tahran, Zevvâr, 1356 h.ş.
- Aṭṭâr-ı Nîşâbûrî, Muḥammed, Maẓharu'l-Acâʾib ve Maẓharu'l-Esrâr, Tahran, Senâî, 1376 h.ş.
- Fattâl-i Nîşâbûrî, Muḥammed b. Aḥmed, Ravżatu'l-Vâiẓîn ve Baṣîratu'l-Mütaẓîn, Kum, Neşr-i Razî, 1375 h.ş.
- Kulaynî, Muḥammed b. Yaḳûb, el-Kâfî, Tahran, Dâru'l-Kütübi'l-İslâmiyye, 4. baskı, 1407 h.k.
- Gencî, Muḥammed b. Yûsuf, Kifâyetü'ṭ-Ṭâlib fî Menâḳıbi Alî b. Ebî Ṭâlib, Tahran, Dârü'ḥyâʾi Tü'râs-i Ehli Beyt (a.s), 1404 h.k.
- Muḥtaşam-i Kâşânî, Alî b. Aḥmed, Dîvân-ı Muḥtaşam-i Kâşânî, Tahran, Negâh, 1387 h.ş.