Leyletü’l Mebit Ayeti
Leyletü’l Mebit Ayeti, Şir’a Ayeti ya da İştir’a Ayeti (Bakara:207) olarak da bilinir. Hz. Ali (a.s)’in fedakârca davranarak İslam Peygamberi (s.a.a)’e suikast yapılacağı gece peygamberin yatağına yatarak canını hiçe saydı. Bu ayet Allah’ın rızasını kazama yolunda canlarını feda etmeye hazır olanlar hakkında övgüyle bahsetmiştir.
Ayet ve Meali
Bakara suresi 207. Ayeti, Leyletü’l Mebit Ayeti ya da İştir’a Ayeti olarak da bilinir: “İnsanlardan öyleleri de var ki, Allah’ın rızasını kazanmak için kendi canlarını bile feda eder ve Allah da (bu) kullarına şefkatlidir.”
Nüzul Sebebi
Ana Madde: Leyletü'l Mebit
Allame Tebatebai El-Mizan Tefsirinde: Birçok rivayete göre Şir’a Ayetinin nüzul sebebinin Leyletü’l Mebit Hadisesi olduğunu belirtir. [1] Mu’tezile alimi İbn-i Ebi-l Hadid’e göre Nehcul Belağa’nın şerhinde, bütün müfessirlerin Şir’a Ayetinin Nüzul sebebinin İmam Ali (a.s) olduğunu ve Leyletü’l Mebit Hadisesi ile indiğini belirtmiştir. [2] Leyletü’l Mebit Hadisesinde müşrikler bir grup halinde toplanarak İslam peygamber (s.a.a)’in Medine’deki evine suikast düzenleyerek öldürmeye teşebbüs ettiler. O gece İmam Ali peygamberi korumak için onun yatağına yattı ve bu şekilde peygamber müşriklerin suikastından kurtuldu.[3]
Bazı ehli sünnet alimlerinin öne sürdükleri delil ve rivayetlerle bu ayetin Ebu Zer, Suheyb İbn-i Sinan,[4] Ammar Yasir ve anne babası, Hebbab bin Ert ve Bilal-i Habeşî [5] hakkında nazil olduğunu belirtmişlerdir. Ancak bu rivayet asılsız olmakla birlikte araştırmacılar bunun İmam Ali (a.s)’in faziletlerini gizlemek adına yapılmış bir itibarsızlaştırma hamlesi olarak değerlendirmişlerdir. [6]
Tefsiri
Şir’a Ayetinin Allah’ın rızası kazanmak uğruna canından vazgeçmeye hazır kimseleri tarif etmiştir. [7] Bu insanlar birkaç ayet önce tarif edilen grubun aksine salih kimselerdir. Önceki ayetlerde anlatılan güruh ise bencil inatçı iki yüzlü kendilerini hayrı söyleyen ancak fesat yaymaktan başka bir şey bilmeyen münafıklardır. [8] Allame Tebatebayi ayetin işaret ettiğine göre bu iki grup da insan da o zamanlar hala mevcuttu. [9]
Canını Satmak Üç Türlüdür
Bazı müfessirler canını satmayı üç kısma ayırmışlardır: cehennem ateşinden korkarak canını satmak, cennet arzusuyla canını satmak, sırf Allah rızası için canını satmak. Bu müfessirler en yüksek mertebeyi üçüncüsü olarak kabul etmişlerdir. İmam Ali (a.s)’ın yaptığı gibi sırf Allah rızası için hiçbir karşılık beklemeksizin o gece (Leyletü’l Mebit) Peygamber (s.a.a)’in yatağına yatarak canını ortaya koymak en yüksek mertebedir. [10]
Canını Satmak Sözünün Anlamı=
Ayetteki «یَشْری» (yeşri) kelimesi mastar olarak «شِراء» (şira) kelimesinden gelir [11]ve manası satmaktır. [12] Allame Tebatebayi’ye göre burada ayetteki canını satmak kelimesinden kasıt Allah rızasıdır. Allah hoşnutluğu dışında hiçbir şey talep etmemektir ve kendi istekleri değil Allah’ın istekleridir. [13]
Kaynakça
- ↑ Bakınız Tebatebai, El-Mizan Tefsiri, Cilt 2, Sayfa 100.
- ↑ İbn-i Ebi el-Hadid, Nehcûl Belaga, Cilt 13, Sayfa 262.
- ↑ Tusi, El-Mali, Sayfa 466
- ↑ Tabersi, Cam'i el-Beyan, Cilt 3, Sayfa 591.
- ↑ Fahru-l Razi, el-Tefsirü-l Kebir, Cilt 5, Sayfa 350.
- ↑ Haşimî, İştira'ı Suresinin Nüzul Sebebi, Sayfa 153.
- ↑ Talêkani, Kur'an'dan Manzaralar, Cilt 2, Sayfa 100.
- ↑ Mekarim Şirazi, Numune Tefsirler, Cilt 2, Sayfa 79.
- ↑ Bakınız Tebatebai, El-Mizan,Cilt 2, Sayfa 98.
- ↑ Bakınız Sadık Tahrani, el-Furkan, Cilt 3, Sayfa 226 ve 225
- ↑ Sadık Tahrani, el-Furkan, Cilt 3, Sayfa 225
- ↑ Mekarim Şirazi, Numune Tefsirler, Cilt 2, Sayfa 78.
- ↑ Tebatebai, El-Mizan Tefsiri, Cilt 2, Sayfa 98.
Bibliyografya
- İbn-i Ebi el-Hadid, Abdülhamid bin Hebetullah, Nehcûl Belaga Şerhi, İbrahim Muhammed Ebelfezl Tashihi, Kum, Ayetullah Maraşi el-Necefi, Hicri kameri 1404.
- Sadık Tahrani, Muhammed, el-Furkan fi Tefsirü-l Kur'an, Kum, İslami Kültür, 1406.
- Talêkani, Seyid Muhammed, Kur'an'dan Manzaralar, Tahran, Anonim Şirket Yayıncılık , Hicri Şemsi 1362.
- Tebatebai, Muhammed Hüseyin, El-Mizan Kur'an Tefsiri, Beyrut, İlim Matbaası Vakfı, Hic. Kam. 1390.
- Mekarim Şirazi, Nasır, Numune Tefsirler, Tahran, Daarü-l Kitabü-l İlmiye, Hic. Şemsi 1371.