Haccac bin Mesruk Cu'fi
 İmam Hüseyin (a.s) Haremi'ndeki Kerbela Şehitlerinin Mezarı | |
| İsmi | Haccâc bin Mesrûk el-Mezhicî el-Cu'fî |
|---|---|
| Şehid olduğu tarih | 10 Muharrem 61 h.k (680) |
| Vefat yeri | Kerbela |
| Şehadet şekli | Ömer bin Sa'd'ın ordusu tarafından |
| Türbe | İmam Hüseyin Haremi |
| Kimin Sehabesi | İmam Ali (a.s) İmam Hüseyin (a.s) |
| Faaliyetleri | İmam Hüseyin'in (a.s) müezzini |
| Ehlibeyt Ashabı | |
| Habib bin Muzahir • Meysem-i Tammar • Müslim bin Avsece • Müslim bin Akil • Hâni bin Urve • Kumeyl b. Ziyad Nahai • vb. | |
Haccâc bin Mesrûk el-Mezhicî el-Cu'fî (Arapça: الحجّاج بن مسروق المَذحِجی الجُعفي), İmam Ali (a.s) ve İmam Hüseyin’in (a.s) ashabından olup Kerbela hadisesinde şehit düşmüştür. Bazı kaynaklarda onun Mekke'den Kerbela’ya kadar olan yolculukta İmamın müezzini olduğu aktarılmıştır.
Adı ve Nesebi
Haccâc b. Mesrûk b. Mâlik b. Kesîf b. Utbe b. Kilâ‘ Cu'fî, Mezhic kabilesine mensuptur.[1] Şeyh Müfit, adını "Haccâc b. Mesrûr" olarak kaydetmiştir.[2]
Hayatı
Muhammed b. Tahir Semavi’ye göre o, Şiilerden olup Kufe’de İmam Ali’nin (a.s) sahabesindendi. İmam Hüseyin (a.s) Medine'den Mekke’ye doğru yola çıktığında, Haccac da Kufe'den Mekke’ye giderek orada İmam’ın kervanına katıldı.[3]
Zü Husem adlı menzilde, İmam’ın kervanı Hür b. Yezid Riyahi komutasındaki Kufe ordusuyla karşılaştığında, öğle vakti İmam Hüseyin (a.s) Haccac’a ezan okumasını emretti.[4] Ezanın ardından İmam kısa bir konuşma yaptı ve şöyle buyurdu:
"Ey insanlar! Ben kendi isteğimle sizin şehrinize gelmedim. Mektuplarınız bana ulaştı, elçileriniz yanıma geldiler ve şöyle dediler: ‘Bize gel, çünkü bizim bir önderimiz yok. Umulur ki Allah seni vesile kılarak bizi hidayet üzere bir araya getirir.’ Eğer hâlâ bu davetinizde sadıksanız, işte geldim. Eğer benimle sağlam bir ahit ve sözleşme yaparsanız ve bu beni ikna ederse, şehrinize girerim. Yok eğer böyle değilse ve gelişimden hoşnutsuzsanız, geldiğim yere dönerim."
Bunun ardından İmam Haccac’a İkamet okumasını söyledi.[5] Hür ve askerleri bu sözlere karşılık vermeden sessiz kaldılar. Kervan Kasr Beni Mukatil’e vardığında İmam Hüseyin (a.s), kurulmuş bir çadır gördü. Bu çadırın kime ait olduğunu sordu. Ubeydullah b. Hür Cu'fi’nindir denildi. İmam, Haccac b. Mesruk’u onun yanına gönderdi ki kendisini İmam’a yardıma davet etsin. Ancak o bu daveti kabul etmedi.[6]
Şehadeti
Haccac, Aşura günü İmam Hüseyin’den (a.s) izin alarak meydana çıktı. Bir süre savaştıktan sonra, kanlar içinde geri dönerek İmam’a şu beyitleri okudu:
فدتك نفسي هاديا مهديا / اليوم ألقي جدّك النبيا
ثمّ أباك ذي الندي عليا / ذاك الذي نعرفه الوصيا
Anlam:Fedâ olsun sana canım, ey hidayet eden ve hidayete ermiş olan! Bugün, ceddin Peygamberi göreceğim. Ve sonra, cömert babanı Ali’yi, O ki biz onu vasi olarak tanırız.[7]
İmam ona buyurdu: "Evet, ben de senden sonra onları göreceğim." Bunun üzerine Haccac tekrar meydana çıktı, çarpıştı ve nihayetinde şehit düştü.[8]
Müheddis Kummi, Nefesü’l-Mahmum adlı eserinde Haccac’ın ilk mısrasını "Ekdım Hüseynen hâdiyen mehdiyyen" şeklinde aktarmış ve onu "Müezzinü’l Hüseyn" olarak anmıştır. (ثُمَّ بَرَزَ الحَجّاجُ بنُ مَسْرُوقٍ الجُعْفِيُّ مُؤَذِّنُ الحُسَيْن)[9] Haccâc b. Mesruk el-Cu'fi’nin ismi, Ziyaretü’ş Şüheda ve Recebiyye Ziyareti’nde de geçmektedir:
السَّلَامُ عَلَی الْحَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقِ الْجُعْفی
"es-Selâmü alâ’l-Haccâc b. Mesrûk el-Cu'fî" (Haccac bin Mesruk el-Cu’fi’ye selam olsun)[10]
İlgili Konular
Kaynakça
- ↑ Belâzurî, Ensâbü’l-eşrâf, 1417 h.k, c. 3, s. 199.
- ↑ Müfîd, el-İrşâd, 1413 h.k, c. 2, s. 78.
- ↑ Semâvî, İbsârü’l-ayn, 1419 h.k, s. 151.
- ↑ Taberî, Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk, 1387 h.k, c. 5, s. 401.
- ↑ Müfîd, el-İrşâd, 1413 h.k, c. 2, s. 79.
- ↑ Semâvî, İbsârü’l-ayn, 1419 h.k, s. 151; Hüseyinî Hâirî Şîrâzî, Zehîretü’d-dâreyn, Zemzem-i Hidâyet, s. 407.
- ↑ Semâvî, İbsârü’l-ayn, 1419 h.k, s. 151.
- ↑ Semâvî, İbsârü’l-ayn, 1419 h.k, s. 151.
- ↑ Kummî, Nefesü’l-mahmûm, el-Mektebetü’l-Heyderiyye, s. 264.
- ↑ Meclisî, Bihârü’l-envâr, 1403 h.k, c. 45, s. 25; Kummî, Nefesü’l-mahmûm, el-Mektebetü’l-Heyderiyye, s. 250.
Bibliyografi
- Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ, Ensâbü’l-eşrâf, Beyrut, Dâru’l-fikr, 1. baskı, 1417 h.k.
- Hüseyinî Hâirî Şîrâzî, Abdülmecîd, Zehîretü’d-dâreyn fîmâ yetealleku bi-mesâibi’l-Hüseyin aleyhisselâm ve ashâbihî, Kum, Zemzem-i Hidâyet, t.y.
- Semâvî, Muhammed b. Tâhir, İbsârü’l-ayn fî ensâri’l-Hüseyin, Kum, Şehîd Mahalâtî Üniversitesi, 1. baskı, 1419 h.k.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr, Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk, Beyrut, Dâru’t-Türâs, 2. baskı, 1387 h.k.
- Kummî, Şeyh Abbas, Nefesü’l-mahmûm fî musîbeti seyyidinâ’l-Hüseyin el-mazlûm, Kum, el-Mektebetü’l-Heyderiyye, 1. baskı, 1421 h.k.
- Müfîd, Muhammed b. Muhammed, el-İrşâd fî ma’rifeti hüccetillâh ale’l-ibâd, Kum, Şeyh Müfîd Kongresi yay., 1. baskı, 1413 h.k.