Mümtehine Suresi
 Haşr Mümtehine Saf  | |
 | |
| Sure Numarası | 60 |
|---|---|
| Cüz | 28 |
| Nüzul | |
| Nüzul Sırası | 91 |
| Mekki/Medeni | Medeni |
| İstatistiksel Bilgiler | |
| Ayet Sayısı | 13 |
| Kelime Sayısı | 325 |
| Harf Sayısı | 1560 |
Mümtehine Suresi (Arapça: سورة الممتحنة), Mümtehine Suresi, Kur'an-ı Kerim'in 28-ci bölümünde yer alan 60-cı suredir ve Medeni surelerden biridir. Bu sureye Mum'tehine denir; Zira 10-cu ayette Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'e, kocalarından ayrılıp Mekke'den Medine'ye hicret etmelerinin sebebini öğrenmek için muhacirlerin kadınlarını imtihan etmesi emredilmiştir. Mümtehine Suresi, müminlerin kâfirlerle dostluğundan söz etmekte ve bunu kesinlikle yasaklamaktadır. Bu sureyi okumanın fazileti hakkında, diğer şeylerin yanı sıra, Peygamberimiz (s.a.v.)'den rivayet edilmiştir ki, bu sureyi kim okursa melekler ona selam verir ve bağışlanmasını diler ve eğer o okunduğu gün ölürse bir şehit olarak ölür ve mü'minler kıyamet gününde onun şefaatçileri olacaklardır.
Mümtehine Suresi
Mümtehine Suresi, imtihan kelimesinden alındığı için “Mümtehine” olarak adlandırılmıştır ve eğer “ha” harfi esre (fethe) olursa ismi meful (yani imtihan olunmuş manasında) ve “ha” harfi kesre harekeli ise ismi fail (yani imtihan eden manasında) olmaktadır.
İsimleri
Mümtehine Suresi her iki surette de (yani ismi fail ve ismi meful olarak) adlandırılmıştır. Zira bu surenin 10. Ayetinde hicret eden kadınların kocalarını terk etme hedef ve nedenlerini ve aynı şekilde Mekke’den Medine’ye muhaceret edişlerinin sebeplerinin aşikâr olması ve onlar hakkında karar alınması noktasında, Allah Resulüne (s.a.a) muhacir kadınları imtihan etmesi emredilmiştir.
Bundan dolayı muhacir kadınlar “Mümtehane”dir (ha harfi esreli; yani imtihan olunan) ve Allah Resulü (s.a.a) ise “Mümtehin”dir (ha harfi kesreli; yani imtihan eden). Bu yüzden bu surenin diğer bir adı da “İmtihan”dır. Bu surenin üçüncü ismi “Meveddet”tir; zira meveddet kelimesi bu surede üç defa geçmiştir. İki defa Müslümanların Allah düşmanlarını dost edinmemeleri vurgulanan birinci ayette ve bir defa da Müslümanların Allah düşmanları ile oluşabilecek irtibat ve dostlukları hakkındaki gaybi haberi içeren (bu gaybi haberler, Mekke’nin fethiyle Kureyş’in iman etmesi ve onların Müslümanlara olan düşmanlıklarının dostluğa dönüşmesiyle tahakkuk bulmuştur) 7. ayette zikredilmiştir.
Mümtehine Suresi 13 ayet, 352 kelime ve 1560 harften oluşmaktadır. Medeni olan bu sure Mushaf’taki sıralamada 60. iniş sırasına göre ise 91. suredir. Bu sure lafız ve hacim bakımından Mufassal surelerin Tival sureleri (Mufassal, Kur'an'ın sonundaki surelerdir. Rahman Suresi'nden sonuna kadar olan ayetler. Onlar da Tival, Evsat, Kısar olmak üzere üçe bölünür. Tivali Mufassal: Hücurat Suresi'nden Buruc Suresi'ne kadar, Evsatı Mufassal: Buruc Suresi'nden Lemyekün'e kadar, Kısarı Mufassal: oradan sona kadardır) grubundandır ve yaklaşık bir hizb’in (Hizb: cüz’ün dörtte biri demektir) üçte biri kadardır.
Konular
Mümtehine Suresi, birkaç önemli fıkhi ve siyasi hükmün yanı sıra muhacir kadınların ahkâmını içermekte ve Mekke’nin fethinden sonra muhacir kadınların Allah Resulü (s.a.a) ile biati konularından bahsetmektedir. Ayrıca dostluk ve düşmanlığın ölçüsünün sadece ve kesinlikle Allah olması gerektiğine değinilmiş ve Hz. İbrahim’in (a.s) dua ve münacatlarının yanı sıra dua konuları da beyan edilmiştir.[1]
İniş Sebebi
Tefsir kitaplarında, Mümtehine Suresi'nin ilk ve son ayetleri için (onuncu ayet) iki farklı iniş sebebi beyan edilmiştir.
Müşrikler ile dostluk kurmanın yasaklanması
Mümtehine Suresi'nin, ilk ayetlerinin iniş sebebi hakkında şöyle denilmiştir: Hâtıb bin Ebû Beltea, Medine’ye hicret eden Müslümanlardan biriydi. Ancak ailesi Mekke’de kalmıştı, Mekke’de ailesine destek ve yardımcı olacak bir akrabası yoktu. Müslümanlar, Mekke’nin fethine doğru yola çıkmadan önce Hâtıb bin Ebû Beltea, bir mektup yazdı, Mekke ahalisine ulaştırması ve İslam Peygamberi’nin (s.a.a) hareketinden haberdar etmesi için Sare adında bir kadına verdi. Hâtıb bin Ebû Beltea, bu sayede ailesine destek ve yardımcı olacaktı. Ancak Allah Resulü (s.a.a) o ikisinin casusluk yaptığından haberdar oldu, İmam Ali (a.s), Zübeyr ve Miktad’ı o kadını yakalamaları için görevlendirdi. Onlar, Mekke ve Medine arasında bir yerde o kadını bulmayı başardılar. [2]
Kadın, ilk başta inkâr ediyordu. Kadının, yükünü ve eşyalarını aradılar ama bir şey bulamadılar. Üçü de dönmeye karar verdi; Fakat İmam Ali (a.s) ne peygamberin (s.a.a) kendilerine yalan söylediğini ve ne de kendilerinin yalan söylediğini söyledi. O kadına gazaplandı, Sare mektubu topuz yaptığı saçının arasından çıkardı. Allah Resulü (s.a.a) Hatib’i, çağırdı. Hatib, özür diledi ve imanını beyan etti ve hedefinin ailesine yardımcı olmak olduğunu söyledi. Bu olaydan sonra Mümtehine Suresi’nin ilk ayetleri nazil olarak, Müslümanların müşrikler ile dost olmasını yasakladı. [3]
Muhacir kadınların imtihan edilmesi
Mümtehine Suresi, onuncu ayeti kerimesinin iniş sebebi hakkında şöyle nakledilmiştir: Peygamber (s.a.a) Hudeybiye’de, Mekke müşrikleriyle Hudeybiye sulh anlaşmasını imzaladı. Bu sulhnamede şu şekilde yazılmıştı: eğer müşriklerden biri Medine’ye gelecek olsa, Müslümanlar onu geri döndürmekle vazifeliydi ancak Medine’den biri Mekke’ye gidip sığınacak olsa, Mekke müşrikleri onu geri döndürmek zorunda değildi. Kısa bir müddet sonra Haris’in Sebia adlı kızı, Mekke’den Medine’ye geldi. Bu surenin 10 ila 12. Ayeti kerimeleri nazil oldu.
Peygamber Efendimiz (s.a.a) o kadından Medine’ye geliş sebebini sadece küfürden uzaklaşarak, İslam dinini istediğine dair olduğunu ve bundan dolayı yemin etmesini istedi. Bu yemin, bu ayeti kerimelerdeki imtihana işaret etmektedir öyle ki; muhacir kadınları imtihan edin, elbette Allah onların imanından haberdardır. Bu yemin etmenin ardından Peygamber Efendimiz (s.a.a) sulhname metninde erkeklerden bahsedildiği ve kadınlardan bahsedilmediği gerekçesiyle muhacir kadınları müşriklere teslim etmedi ve onuncu ayeti kerimeye dayanarak, bu kadınların mehirlerini müşrik kocalarına ödedi ve o kadınlar, Medinede yeniden evlenme olanağı buldu. [4]
Tarihi Rivayetler ve Öyküler
Mümtehine Suresi'nde aşağıdaki öyküye işaret edilmiştir: İbrahim’in (a.s) putperestlikten beraat etmesi ve babası Azer için istiğfar talebinde bulunması. (Ayet 4)
Fazilet ve Özellikleri
Her kim Mümtehine Suresi'ni okursa, müminler kıyamet gününde ona şefaat edecek ve bazı hastalılardan mahfuz kalacaktır. İmam Seccad’dan (a.s) şöyle bir rivayet nakledilmiştir: eğer biri bu sureyi farz ve sünnet namazlarda okursa, Allah onun kalbini iman için hazırlar, gözlerini ışıklandırır, hiçbir zaman fakirliğe müptela olmaz, bu sureyi okuyan ve okuyanın çocukları, hiçbir zaman deliliğe müptela olmaz. [5] Peygamber Efendimizden (s.a.a) şöyle bir hadis-i şerif nakledilmiştir: her kim bu sureyi okursa, melekler ona selam gönderir ve bağışlanma talebinde bulunur ve okuduğu gün dünyadan göçerse, şehit sayılır ve müminler kıyamet gününde ona şefaat eder. [6]
| Mümtehine Suresi'nin Arapçası ve Türkçe Meali | ||||
|---|---|---|---|---|
|
| Önceki Sure Haşr Suresi |
Mümtehine Suresi
Mekki Sureler Medeni Sureler |
Sonraki Sure Saff Suresi |
|
1. Fatiha 2. Bakara 3. Al-i İmran 4. Nisa 5. Maide 6. En'am 7. A'raf 8. Enfal 9. Tevbe 10. Yunus 11. Hud 12. Yusuf 13. Ra'd 14. İbrahim 15. Hicr 16. Nahl 17. İsra 18. Kehf 19. Meryem 20. Ta-Ha 21. Enbiya 22. Hac 23. Mü'minun 24. Nur 25. Furkan 26. Şu'râ 27. Neml 28. Kasas 29. Ankebut 30. Rum 31. Lokman 32. Secde 33. Ahzab 34. Sebe' 35. Fatır 36. Yasin 37. Saffat 38. Sad 39. Zümer 40. Mü'min 41. Fussilet 42. Şura 43. Zuhruf 44. Duhan 45. Casiye 46. Ahkaf 47. Muhammed 48. Fetih 49. Hucurat 50. Kaf 51. Zariyat 52. Tur 53. Necm 54. Kamer 55. Rahman 56. Vakıa 57. Hadid 58. Mücadele 59. Haşr 60. Mümtehine 61. Saff 62. Cum'a 63. Münafikun 64. Teğabun 65. Talak 66. Tahrim 67. Mülk 68. Kalem 69. Hakka 70. Me'aric 71. Nuh 72. Cin 73. Müzzemmil 74. Müddessir 75. Kıyame 76. İnsan 77. Mürselat 78. Nebe' 79. Nazi'at 80. Abese 81. Tekvir 82. İnfitar 83. Mutaffifin 84. İnşikak 85. Büruc 86. Tarık 87. A'la 88. Gaşiye 89. Fecr 90. Beled 91. Şems 92. Leyl 93. Duha 94. İnşirah 95. Tin 96. Alak 97. Kadr 98. Beyyine 99. Zilzal 100. Adiyat 101. Kari'a 102. Tekasür 103. Asr 104. Hümeze 105. Fil 106. Kureyş 107. Ma'un 108. Kevser 109. Kafirun 110. Nasr 111. Mesed 112. İhlas 113. Felak 114. Nas | ||
Dış Bağlantılar
- Mümtehine Suresini MP3 Olarak İndirmek İçin Tıklayın
- Mümtehine Suresini Kur'an Karileri ve Türkçe Meal Seçenekleri İle Online Olarak Dinlemek ve Okumak İçin Tıklayın
Kaynakça
Bibliyografi
- Kur’an-ı Kerim, tercüme: Muhammed Mehdi Fuladivend, Tahran, Dâru'l- Kur'âni'l-Kerîm, h.k. 1418/ m. 1376.
- Danişnamei Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, Bahaddin Hürremşahi’nin katkılarıyla, Tahran, Dustan, Nahid, h.ş. 1377.
- İbn Haldun, Abdurrahman, Tarih-i İbn Haldun, Tercüme Abdu’l-Muhammed Ayeti, Tahran, Müessese-i Mütaliat-i ve Tahkikat-i Ferhengi, Birinci baskı, h.ş 1363.
- Behrani, Seyyid Haşim, el-Burhan fi Tefsiri’l-Kuran, Tahran, Baskı Muhammed bin Cafer Musavi Zerendi.
- Hamager, Muhammed, Sahtar-i Surehay-i Kuran’ı Kerim, Tehiyye Müessese-i Ferhengiyi Kuran ve İtret-i Nuru’s-Sakaleyn, Kum, Neşr-i Nüşera, h.ş 1392.
- Ragıp İsfehani, Hüseyin bin Muhammed, Müfredat-i Elfaz-i Kuran, Saffan Adanan Davudi’nin katkılarıyla, Beyrut, Daru’ş-Şamiye, Birinci baskı, h.k 1412.
- Suyuti, Abdurrahman bin Ebu Bekir, el-İtkan fi Ulumi’l-Kuran, Fevaz Ahmet Zümerli’nin katkılarıyla, Beyrut, Daru’l-Kitabi’l-Arabî, İkinci baskı, h.k 1421.
- Saduk, Muhammed bin Ali, Sevabu’l-Amal ve İkabu’l-Amal, Kum, Razi, h.ş 1368.
- Tabatabai, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mizan, Tercüme Muhammed Bakır Musavi, Kum, Defter-i İntişarat-i İslami, Beşinci baskı, h.ş 1374.
- Tabersi, Fadıl bin Hasan, Mecmau’l-Beyan fi Tefsiri’l-Kuran, Nasır Hüsrev, h.ş 1372.
- Kuleyni, el-Kâfi, Ali Ekber Gaffari’nin katkılarıyla, Daru’l-Kutub, Tahran.
- Marifet, Muhammed Hadi, Amuzeş-i Ulum-i Kuran, Merkez-i Çap ve Neşr-i Sazman-i Tebligat-i İslami, birinci baskı, h.ş 1371.
- Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsir-i Numune, Tahran, Daru’l-Kitabi’l-İslamiye, h.ş 1374.