Şek Günü

Şek Günü veya Yevmu’ş-Şek (Arapça: يوم الشك), Kameri günlerde hilal görülmediğinden, o günün önceki ayın son günü mü yoksa sonraki ayın ilk günü mü olduğu bilinmediğinde kullanılan bir fıkıh terimidir. Şek günü, meşhur ıstılaha göre, daha çok Şaban ayının son günü ile Ramazan ayının ilk günü arasında yaşanan belirsizlik için kullanılır.

Kameri Ayların Gün Sayısı

Kameri aylardaki gün sayısı 29 ila 30 gün arasında değişir. Her ay, o ayın hilalinin görülmesi ile başlar ve sonraki ayın hilalinin görülmesi ile veya önceki aydan 30 gün geçmesi ile o ay sona erer. Kameri ayların 31’e çıkması söz konusu değildir.

Ayın yirmi dokuzuncu günü gün batımı vakti hilal görülürse, bir sonraki ay başlamış olur, aksi durumda, bir önceki aydan 30 gün geçmesiyle bir sonraki ay başlar.

Fıkıh ve ibadet takvimi açısından, ayların kesin olarak belirlenmesi önemlidir, ancak birisi farz ve diğeri haram olan Şevval ayı ile Ramazan ayının ilk günlerinin belirlenmesi çok daha önemlidir. Şevval ayının ilk günü bayram günü olduğundan, o gün oruç tutulması haramdır. Öte yandan Ramazan ayının ilk günü oruç tutulması farzdır.

Fıkhi Hükmü

Ramazan Ayının İlk Günü

Fıkıhtaki kural ve kaide gereği, şek günü bir önceki ayın gününden sayılmaktadır ve o günde oruç tutulması öteki günler gibi müstahaptır, ancak o gün müstahap oruç veya kaza orucu niyeti edilebilir. Nitekim Ramazan orucu niyetiyle oruç tutması halinde oruç batıl olur.

Eğer o gün oruç tutulursa ve sonradan ayın Ramazan ayı olduğu anlaşılırsa, o günün orucu kendiliğinden Ramazan ayı orucu olarak sayılır, ancak o günün Şaban ayının son günü olduğu anlaşılırsa, o gün hangi niyetle oruç tutmuşsa ondan sayılır (müstahap veya kaza orucu). Eğer birisi şek günü oruç tutmazsa ve gün arası o günün Ramazan ayının ilk günü olduğu anlaşılır ve o ana kadar orucu bozan bir şey yapmamışsa Ramazan ayı niyeti ile oruca başlamalıdır ve orucu sahihtir (bazı müçtehitler, kaza orucunu farz ihtiyat gereği gerekli bilmektedirler). Eğer orucu bozan şeylerden biri yapılmışsa, o günün orucu sahih değildir, ancak Ramazan ayına saygıdan dolayı, akşam ezanına kadar orucu batıl eden şeylerden hiç birini yerine getirmemek gerekir ve Ramazan ayı sonrasında o günün kazasını tutmalıdır.

Ramazan Ayının Son Günü

Fıkıh kurallarına göre, Ramazan ayının yirmi dokuzuncu veya otuzuncu gününde şüpheye düşülmesi halinde, şek edilen gün bir önceki aydan yani Ramazan ayından sayılmakta ve o günün orucu vaciptir. Nitekim eğer gün arası, Şevval ayı hilalinin görüldüğü anlaşılırsa orucunu bozmalı ve iftar etmelidir. Çünkü o gün bayram günüdür ve bayram günü oruç tutmak haramdır.

Şek günü, Ramazan ayının son günü ile Şevval ayının ilk günü arasında döndüğünden oruç tutmak haram ve vacip arasında değişmektedir. Dolayısıyla her ne kadar çoğunluk şer’i hâkimin (veliy-i fakihin) teşhisine itimat etse de bazıları ihtiyata riayet etmek için o gün sefere çıkmaktadır.

Kaynakça

Bibliyografi

• Bahrani, Yusuf İbn Ahmed İbn İbrahim, Al-Hadaik Al-Nadharah Fi Ahkam Al-Atrah Al-Tahereh, Kum, araştırmacı ve editör: Muhammed Taki Irvani ve Seyyed Abdul Razzak Mukarram, Cemiyet Öğretmenleri Cemiyeti'ne bağlı İslami Yayınlar Ofisi Kum, 1405 AH.
• Khoei, Abu al-kasim, Imam al-Khoei Ansiklopedisi, Kum, araştırmacı ve editör: Araştırmacılar, Büyük Ayetullah Khoei'nin Eserlerini Canlandırma Enstitüsü, İmam el-Khoei'nin Eserlerini Canlandırma Enstitüsü, 1418 AH .
• Seyyed Morteza, Al-Intisar Fi Anfaradat Al-Imamiya, Kum, araştırmacı ve editör: İslami Yayınlar Ofisi Araştırma Grubu, Kum Ruhban Okulu Öğretmenleri Cemiyeti'ne bağlı İslami Yayınlar Ofisi, H. 1415.
• Allama Hali, İmamlık Dini Üzerine Şeriat Hükümlerini Yazma (I - Hadis), Kum, araştırmacı ve editör: İbrahim Bahadriya, İmam Sadık Enstitüsü, H. 1420.
• Klini, Muhammed Ibn Ya'kub, Al-Kafi, editör: Ali Ekber Ghaffari ve Muhammed Akhundi, Tahran, Islamic Library, 1407 AH.
• Fazel Lenkerani, Muhammed Fazel Movahedi, Tafsil al-Shari'ah fi Sharh Tahrir al-vaseela, Kum, İmamların Hukuk Merkezi, 1426 AH.
• Mohaghegh Hali, Al-Mu'tabar Fi Sharh Al-Mukhtasar, Kum, Mohaghegh ve düzeltici: Muhammed Ali Heidari - Seyyed Mehdi Shamsuddin - Seyyed Abu Muhammed Mortazavi - Seyyed Ali Mousavieh Seyyed Al-Shohada Institute, 1407 AH.