Fıtır Bayramı

Öncelik: a, kalite: c
linksiz
resimsiz
kategorisiz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
Kanada'da Ramazan bayramı ve Kurban bayramı'nın posta pul anması

Fıtır bayramı veya Fıtır Ramazan Bayramı (Arapça: عيد الفطر); Şevval ayının birinci günüdür. Müslüman ülkelerde genellikle resmi tatil olan bugün, Müslümanların en önemli bayramlarından biridir. Bugün oruç tutmak haramdır. Müslümanlar fıtır bayramında bayram namazı kılarlar. Bu günde Fitre zekatı vermek, Müslümanlara farz kılınmıştır.

Fıtır’ın Anlamı

"Fıtır" kelimesi, sözlükte açmak veya bir şeyin açılmasına denir.[1] Nitekim Allah-u Teâlâ’nın sözü de bu manaya işaret etmektedir ki şöyle buyurmuştur: Gök yarıldığı zaman… [2][Not 1] Aynı şekilde “Tefetteret” ve “infeteret” kelimelerinin bir mana taşıdığı ve “iftar” ve “Fıtır Bayramı”nın da bu kökten türediği söylenmiştir. Zira oruçlu kimse, akşam vakti veya şer'i gün batımının gerçekleşmesiyle Fıtır bayramında ağzını yemeklere ve içmeklere açmaktadır.[3]

Ramazan Bayramının Vaktinin Belirlenmesi

Ramazan Bayramı şevval ayının birinci günüdür. Dolayısıyla Ramazan ayının 29. gününün sonunda veya Ramazan ayının ilk gününden otuz gün geçmesinin ardından, Şevval ayı hilalinin görülmesiyle Şevval ayının başlangıcı ve Ramazan bayramı olduğu sabit olur.

Bazı rivayetlere göre, Ramazan ayı hep otuz gün sürmüştür ve ondan daha az olmamıştır.[4] Geçmiş ulemadan bazıları da buna inanmaktaydılar.[5] Bunun karşısında bazı rivayetler de Ramazan ayının diğer aylar gibi değişken olduğunu; yani bazen 30 ve bazen de 29 gün çekebileceğini beyan etmektedir.[6] Fakihlerin çoğu bu görüşe kaildirler.[7]

Kur’an’da Ramazan Bayramı

Müfessirler "Bir de sayıyı tamamlamanız ve size yol göstermesine karşılık Allah'ı ululamanız (tekbir getirme) için (bu hükmü koymuştur) umulur ki şükredersiniz" [8] [Not 2] ayetindeki "(Allah'ı ululamak (tekbir getirme))" kelimesinden kastın, Ramazan bayramı gecesinde yapılan tekbirler olduğunu söylemişlerdir.[9]

Rivayetler esasınca A’la suresinin 14. ayetindeki [Not 3] tezakka ( تَزَکیٰ) kelimesinden ve aynı şekilde A’la suresi 15. ayetindeki [Not 4] fesalla (فَصَلَّیٰ) kelimesinden maksadın fitre zekâtı vermek ve bayram namazı kılmak olduğu belirtilmiştir.[10]

Hadislerde Ramazan Bayramı

  • Cabir’in, İmam Bakır’dan (a.s) rivayet ettiğine göre, Peygamber Efendimiz (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şevval ayının birinci günü (Ramazan bayramı) geldiğinde bir melek “Ey müminler erkenden ödüllerinize (mükâfatlarınıza) doğru koşun” diye nida eder. Daha sonra şöyle buyurdu: “Ey Cabir! Allah’ın ödülleri padişahların ödülüne benzemez.” Ardından da şöyle buyurdu: “O gün mükafat ve ödüller günüdür.”[11]
  • Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Bayram günü melekler sokak başları ve insanların geçiş güzergâhlarında durarak, şöyle derler: Büyük günahları bağışlayan ve mükâfatlar bahşeden Kerim Allah’a doğru koşun."[12]
  • İmam Ali (a.s) (Bayramlardan birinde) şöyle buyurmuştur: “Bayram, ancak Allah'ın orucunu kabul ettiği, namazını övdüğü kimseler içindir. Allah'a isyan edilmeyen her gün bayramdır.”[13]
  • İmam Hasan Müçteba (a.s) fıtır bayramı günü oyunla meşgul olan ve gülüp oynaşan bir grubun yanından geçince, durdu ve ashabına dönerek, şöyle buyurdu: “Allah, Ramazan ayını itaatleri sebebiyle kendi hoşnutluğuna doğru öne geçmeleri için yarış meydanı karar kılmıştır. O halde bir grubu öne geçerek, kazananlardan oldular (mutluluğa eriştiler). Diğer bir grubu ise, geride kalarak mahrum (mutsuz) oldular. İyilik sahiplerinin mükâfata eriştiği ve batıl işlerle uğraşanların zarar gördüğü böyle bir günde, gülüp oynayan insan ne kadar da şaşırtıcıdır. Allah’a yemin olsun ki eğer perde kenara çekilecek olursa, iyilik sahibinin iyiliği ile meşgul olduğunu, kötülerin ise kötülüğü ile uğraştığını bilirler.”[14]
  • İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: Fıtır bayramı Müslümanların toplanabilecekleri bir günün olması, Allah’a yönelmeleri, onlara vermiş olduğu lütuf ve nimetlere hamd etmeleri için, bayram günü karar kılınmıştır. O gün bayram, toplanma, iftar edildiği (artık yemek yenildiği), fıtır zekâtının verildiği, Allah’a şevkle ve yakarışla yaklaşılan bir gündür. O gün, yılın ve yeme-içmenin helal olduğu ilk gündür. Zira Ramazan ayı hak ehlinin nezdinde yılın ilk ayıdır. Dolayısıyla Allah, insanlar için bugünün toplanma (bayram) olmasını, o günde de Allah’ı hamd edip övmelerini istemiştir. Bugünde namazda tekbir, Allah’ı büyük bilip, hidayet edip ve afiyet verdiğinden dolayı anmaktır. Nitekim Allah-u Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Bir de sayıyı tamamlamanız ve size yol göstermesine karşılık, Allah'ı ululamanız (tekbir getirme) için (bu hükmü koymuştur) umulur ki şükredersiniz.” ([[Bakara Suresi], 185) O günde on iki tekbir vardır. Zira her iki rekâtta on iki tane tekbir getirilir. Birinci rekâtında yedi ve ikinci rekâtında ise, beş tekbir bulunmaktadır. İkisi arasında bir eşitlik yoktur (ikisinin tekbir sayısı aynı değildir). Zira farz namazlara yedi tekbir ile başlamak müstahaptır. Dolayısıyla bu namaza da yedi tekbir ile başlanılır. İkinci rekâtta ise, beş tekbir vardır. Zira bir günde kılınan namazların Tekbiretu’l İhram'ının toplamda beş defa olmasından dolayıdır. Diğer bir sebebi ise, her bir rekâtta tekbir sayılarının tek rakamlı sayı olması içindir (Çünkü yedi sayısı tek olduğu gibi, beş sayısı da tektir).[15]

Hüküm ve Adabı

Ramazan Bayramının Gecesi

  • Dua etmek, namaz kılmak ve Kur’an okumak; İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Mümkün olduğunca Ramazan ve Kurban bayramı gecesini ve… murakabeyle (öz denetim) geçirin; bu gecelerde çok fazla dua edin; namaz kılın ve Kur’an okuyun."[16]
  • Şevval ayının birinci gecesinde, Şevval ayı hilalinin görülmesiyle "Hilali Görme Duası"nı okumak müstehaptır.[17]
  • Bu gecede İmam Hüseyin’in (a.s) ziyaretini okumak müstehaptır.[18]
  • Bayram gecesinde gusül almak müstehaptır. O gecenin bayram gecesi olduğu bilindiği zaman, Fıtır bayramı gecesi güneş batımından önce guslün alınması rivayet edilmiştir. Aynı şekilde, bayram gecesi gece yarısına kadar gusül edilmesi gerektiği de rivayet edilmiştir.[19]
  • Meşhur görüşe göre Fitre zekâtı fıtır bayramı akşamından itibaren farz olur. Ancak bazıları fitre zekâtının bayram günü fecrin doğuşuyla farz olduğuna inanmaktadır.[20]
  • Namaz kılmak; İmam Sadık (a.s) Hz. Ali’den (a.s) rivayetle şöyle buyurmuştur: "Her kim Fıtır bayramı akşamı, birinci rekâtında bir defa Fatiha suresi ve bin defa ihlas suresi ve ikinci rekâtında ise, bir Fatiha ve bir defa da ihlas suresini okumak suretiyle iki rekât namaz kılarsa, Allah-u Teâlâ istediği her şeyi ona verir".[21]
  • Namazlardan sonra Tekbir getirmek: (Muaviye b. Ammar’ın rivayetine göre) İmam Sadık’ın (a.s) şöyle buyurduğunu işittim: “Fıtır bayramında tekbir getirilir.” Dedim ki: Ne zaman tekbir getirilir? İmam (a.s) şöyle buyurdu: “Bayram gecesi akşam, yatsı, sabah ve bayram namazında tekbir getirilir ve burada son verilir. Bu Allah-u Teala’nın kelamıdır. Zira şöyle buyurmuştur:
Bir de sayıyı tamamlamanız ve size yol göstermesine karşılık Allah'ı ululamanız (tekbir getirme) için (bu hükmü koymuştur) umulur ki şükredersiniz." (Bakara Suresi, 185). [Not 5] "Peki nasıl tekbir getirmeliyim?" diye sordum. İmam (a.s): "Tekbirden kasıt ise, şu sözün söylenmesidir:
[22] “الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر، و لله الحمد علی ما هدانا، و له الشکر علی ما اولانا”


Ramazan Bayramı Günü

  • Ramazan Bayramı günü gusül almak müekket (tavsiye ve tekit edilen) müstehaplardandır. Guslün vakti, fecrin başlamasıyla başlar. Ancak guslün vaktinin son bulma zamanı hakkında bayram namazı için dışarı çıkmayana veya öğle namazı vakti veyahut gün batımına kadar olduğu noktasında görüş ayrılığı bulunmaktadır.[25]
  • Bayram namazı kılmak gaybet asrında müstehaptır. Ancak İmam’ın (a.f) huzur ve hakimiyeti asrında farzdır.[26]
  • Bayram namazından önce, özellikle hurma olmak üzere iftar etmek müstehaptır.[27]
  • Bayram gecesi akşam ve yatsı namazından sonra ve aynı şekilde sabah namazı ve bayram namazından sonra tekbir getirmek meşhur görüş esasınca müstehaptır.[28]
  • Ramazan bayramında oruç tutmak haramdır[29] ve yiyecek ve diğer başka şeylerle aileye genişlik ve bolluk sağlamak[30] ve aynı şekilde Nudbe duasını okumak müstehaptır.[31]
  • Bayram namazının farz olması durumunda, bayram günü güneşin doğmasından sonra ve bayram namazından önce, yolculuk yapmak haramdır ve bunların dışında ise, mekruhtur.[32]

Ramazan Bayramı Tatili

Arap ve Arap olmayan ülkelerdeki Müslümanların asli bayramlarından biri olan [[Ramazan bayramında devlet daireleri, bankalar ve okullar, 2 - 12 gün arasında tatil edilmektedir.[33]

Ülke Arabistan Katar Suriye Irak Kuveyt Malezya Sudan Endonezya Bahreyn Afganistan Ürdün BAE Umman Pakistan Türkiye İran
Tatiller 12 gün 12 gün 9 gün 9 gün 7 gün 7 gün 5 gün 5 gün 5 gün 3 gün 4 gün 4 gün 4 gün 3gün 3 gün 2 gün

İran’da Ramazan bayramı münasebetiyle devlet daireleri sadece bayram günü tatil idi. Ancak hicri-şemsi 1390 yılından itibaren İslami Şura Meclisinde tasvip edilen ve Anayasayı Koruma Şurası (Şura-ı Nigehban) tarafından onaylanan kanunla Ramazan bayramı tatili iki güne çıkartıldı.[34]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Lisanu’l Arap, c. 5, s. 55.
  2. ↑ İnfitar Suresi; 1.
  3. ↑ Lisanu’l Arap, c. 5, s. 55.
  4. ↑ Vesailu’ş-Şia, c. 1, s. 268 - 274.
  5. ↑ El-İkbal, c. 1, s. 33 - 35.
  6. ↑ Vesailu’ş-Şia, c. 10, s. 261 - 268.
  7. ↑ El-Hadaiku’n-Nazire, c. 13, s. 270 – 271; Misbahu’l Huda, c. 8, s. 384.
  8. ↑ Bakara Suresi, 185.
  9. ↑ Tefsir-i Ebu’l Futuh-u Razi, c. 2, s. 69.
  10. ↑ Allame Tabatabai, El-Mizan, c. 20, s. 269.
  11. ↑ Usul-u Kafi, c. 7, s. 640.
  12. ↑ Müstedreku’l Vesail, c. 6, s. 154.
  13. ↑ Nehcü’l Belağa, Hikmet: 428.
  14. ↑ Men la Yehduruhu’l Fakih, c. 2, s. 174.
  15. ↑ Men la Yehduruhu’l Fakih, c. 1, s. 552.
  16. ↑ Misbahu’l Müçtehid, s. 589 - 590.
  17. ↑ Mesaru’ş-Şia, s. 29.
  18. ↑ İkbalu’l Amal, s. 577.
  19. ↑ İkbalu’l Amal, s. 572.
  20. ↑ Urvetu’l Vuska, c. 4, s. 222.
  21. ↑ İkbalu’l Amal, s. 575.
  22. ↑ İbn-i Tavus, İkbalu’l Amal, s. 574.
  23. ↑ Misbahu’l Müçtehit, s. 589; İkbalu’l Amal, s. 577.
  24. ↑ İkbalu’l Amal, s. 577.
  25. ↑ Misbahu’l Huda, c. 7, s. 86.
  26. ↑ Cevahiru’l Kelam, c. 11, s. 332 - 333.
  27. ↑ Cevahiru’l Kelam, c. 11, s. 377.
  28. ↑ Cevahiru’l Kelam, c. 11, s. 372 ve 378.
  29. ↑ Cevahiru’l Kelam, c. 16, s. 324; Seyyid İbn-i Tavus şöyle diyor: Oruçlu kimsenin bayram günü yeme niyeti, Allah’ın emrine itaat üzere olmalıdır. Zira yemede de oruçlu olduğu gibi, ibadet halinde olsun. İkbalu’l Amal, s. 586.
  30. ↑ El-Kafi fi’l Fıkh, s. 155.
  31. ↑ Seyyid İbn-i Tavus, el-İkbal, s. 604.
  32. ↑ El-Kafi fi’l Fıkh, s. 155.
  33. ↑ Name News Haber Sitesi
  34. ↑ Şura-ı Nigehban'ın (Anayasayı Koruma Şurası) web adresi
  1. ↑ “إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ”
  2. ↑ “وَ لِتُکمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکبِّرُ‌وا اللَّـهَ عَلَیٰ مَا هَدَاکمْ وَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُ‌ونَ”
  3. ↑ “قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکیٰ”
  4. ↑ “وَ ذَکرَ‌ اسْمَ رَ‌بِّهِ فَصَلَّیٰ”
  5. ↑ “وَ لِتُکمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکبِّرُ‌وا اللَّـهَ عَلَیٰ مَا هَدَاکمْ وَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُ‌ونَ

Bibliyografi

  • Kur’an-ı Kerim.
  • İbn-i Manzur, Muhammed b. Mukrim, Lisanu’l Arap, Beyrut, Daru Sadır, çapı sevvum, 1414.
  • Necefi, Muhammed Hasan, Cevahiru’l Kelam fi Şerh-i Şerayiu’l İslam, Daru İhyau’t-Turasu’l Arabi, Beyrut, 1404.
  • Hazai, Hüseyin b. Ali, Revsu’l Cinan ve Revhu’l Cinan fi Tefsiri’l Kur’an, İslamiyye, Tahran.
  • Tabatabai, Muhammed Hüseyin, el-Mizan fi Tefsiri’l Kur’an, Camiayı Müderrisin, Kum.
  • Tusi, Muhammed b. Hasan, Misbahu’l Müçtehit ve Silahu’l Muteabbid, Müessesetu’l E’lami, Beyrut, 1418 / 1998.
  • İbn-i Tavus, İkbalu’l Amal, Beyrut, çapı E’lami, 1417 / 1996.
  • Amuli, Muhammed Taki, Misbahu’l Huda fi Şerh-i Urvetu’l Vuska, Tahran, 1310.
  • Halebi, Ebu’s Salah, Takiyuddin b. Necmuddin, el-Kâfi fi’l Fıkh, Muhakkık: Rıza Üstadi, Kitaphane-i Umumiyi Emiru’l Mu’minin (a.s), İsfahan, 1403.
  • Yezdi, Seyyid Kazım Tabatabai, el-Urvetu’l Vuska fima Teummu bihi’l Belva (Mahşi), Camiayı Müderrisin, 1419.
  • İbn-İ Babeveyh, Muhammed b. Ali, Men la Yehduruhu’l Fakih, musahhih: Gaffari, Ali Ekber, Camiayı Müderrisin, Kum, 1413.
  • Kuleyni, Muhammed b. Yakup, el-Kâfi, Daru’l Hadis, Kum, 1429.
  • Şerif Rezi, Muhammed b. Hüseyin, Nehcü’l Belağa, musahhih: Salih Subhi, Hicret, Kum, 1414.
  • Nuri, Hüseyin b. Muhammed Taki, Müstedreku’l Vesail ve Mustenbitu’l Mesail, Müessesei A’lu’l Beyt (a.s), Kum, 1408.
  • Şeyh Müfid, Mesaru’ş-Şia, Kongre-i Şeyh Müfid, Kum, 1413.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Fıtır_Bayramı&oldid=91668" sayfasından alınmıştır