Eyyami Fatımiye

Öncelik: a, kalite: c
linksiz
resimsiz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
(Eyyami Fatıma sayfasından yönlendirildi)

Eyyami Fatımiye (Arapça: أیام الفاطمیه; Fatıma günleri) Şiaların Hz. Fatıma Zehra’nın (s.a) şehadet günleri münasebeti ile yas ve matem tuttukları günlerin adıdır. Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadet günü hakkında çeşitli rivayetler nakledildiği için, takvimde üç şehadet günü kayıtlıdır. Irak ve özellikle Necef Şiaları arasında üç gün ve İran’da ise, iki gün (13 Cemaziyelevvel ve 3 Cemaziyelahir) "Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadeti" unvanı ile matem tutulmaktadır. Bugünlere “Birinci Fatıma günleri” ve “İkinci Fatıma Günleri” denmektedir.

Tarihi olarak 3 Cemaziyelahir daha meşhurdur ve İran’da "matem günü" unvanı ile resmi tatildir. Kum şehrindeki bazı taklit merciler (taklit edilen müçtehitler) yaya olarak matem meclislerine katılmaktadırlar.

Rivayetlerdeki Farklılık

Hz. Zehra’nın (s.a) şehadet günü farklı tarihi nakiller ve İmamlardan (a.s) nakledilen çeşitli rivayetler kaynaklı olarak, farklılıklar arz etmektedir. Bazıları Hz. Fahr-i Kâinat Efendimizin (s.a.a) vefatından kırk gün, bazıları yetmiş iki gün, bazıları yetmiş beş gün, bazıları doksan beş gün, bazıları üç ay ve bazıları da altı ay sonra olduğunu belirtmişlerdir.[1]

Birinci Fatıma (s.a) Günleri

Bazı tarihi nakillere göre Hz. Fatımatu’z Zehra (s.a), Hz. Resul-ü Kibriya Efendimizin (s.a.a) vefatından yetmiş beş gün sonra 13 Cemaziyelahir’de şehit olmuştur.[2] Şialar bugüne ve bundan birkaç gün önceye ve sonrasına "birinci Fatıma (s.a) günleri" demektedir.

Şiaların yaşadıkları bazı coğrafyalarda Hz. Sıddıka-ı Tahire (s.a) için matem merasimleri "birinci Fatıma (s.a) günlerinden" başlamakta ve "ikinci Fatıma (s.a) günlerine" kadar sürmektedir.

Şialar arasında bugünlerde cami, mescit, dernek, vakıf ve evlerde mersiyeler okunmakta ve ağıtlar yakılarak, Hz. Fatıma'nın (s.a) mazlumca şehadetinden ötürü gözyaşı dökülerek, anılmaktadır.

İkinci Fatıma (s.a) Günleri

Kumda Eyyami Fatıma yürüyüşü

Ebu Basir’in İmam Cafer-i Sadık’tan (a.s) naklettiği bir rivayete göre, Hz. Fatımatu'z Zehra (s.a) Cemaziyelahir ayının üçünde Cumartesi günü şehit olmuştur.[3]

Hz. Fatıma (s.a) için matem günlerinin en yoğunu, genellikle ikinci Fatıma (s.a) günlerinde gerçekleşmektedir. Havza İlimlerinin Kum’da Ayetullah Hacı Şeyh Abdulkerim Hairi tarafından tesis edilmesinin ardından, Fatıma (s.a) günleri matemi de ihya olmuştur.[4]

İran’da Tatil

İranda Beni-haşim sokakları adlı törenden

İran İslam Cumhuriyeti, hicrî şemsi 1379 (2000) yılında aldığı bir kararla Cemaziyelahir ayının 3’ünü Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadetinden dolayı, resmi tatil ilan etmiştir.

Taklit mercilerden Ayetullah Şeyh Hüseyin Vahit Horasani, zamanın cumhurbaşkanı Seyyid Muhammed Hatemi’ye sunduğu bir öneri ile bugün (3 Cemaziyelahir) İran devleti tarafından "Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadet günü" unvanı ile resmi tatil ilan edilmiştir.[5]

Bu günün tatil ilan edilmesinin ardından, Fatımiye günleri matem törenleri daha çok yaygınlık kazanmıştır. Bazı taklit mercileri, Ehlibeyt dostları ve Şialarla birlikte toplu olarak matem yürüyüşlerine katılmaktadır. Bu yürüyüşler Meşhed’de İmam Rıza (a.s) türbesinde ve Kum’da ise, Hz. Fatıma Masume’nin (s.a) türbesinde sona ermektedir.[6]

Matem Süresi

Şia geleneklerinde matem için özel bir süre yoktur. Muharrem ayının ilk on gününde tutulan on günlük matem için rivayetlerde bir tavsiye bulunmamaktadır. Allah Resulü'nün (s.a.a) kızının yüce makamı, Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (a.s) hakkını savunurken şehit olması ve başına gelen musibetler bu geleneğin Şialar arasında yayılmasına neden olmuştur.

Bu iki on günün zamanı da bir şehirden diğerine farklılıklar arz etmektedir. Ancak genel olarak 75 gün görüşüne göre Cemaziyelevvel’in onundan yirmisine kadar "birinci Fatıma (s.a) Günleri" ve 95 gün görüşüne göre Cemaziyelahir’in birinden onuna kadar "ikinci Fatıma (s.a) günleri" olarak geçmektedir.[7] Bazı taklit merciler, her iki Fatıma günü için de üç gün matem tutulması tavsiyesinde bulunmaktadır. Şöyle ki "birinci Fatıma (s.a) günleri" için Cemaziyelevvel ayının 13, 14 ve 15’inde; "ikinci Fatıma (s.a) günleri" için ise, Cemeziyelahir ayının 1, 2 ve 3’ünde matem tutulmalıdır.[8]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Bkz. Nezeri Münferid, s. 427- 431.
  2. ↑ Kuleyni, c. 1, s. 241, h. 5.
  3. ↑ Taberi, s. 134.
  4. ↑ Razevi, s. 151- 154.
  5. ↑ Fars Haber Ajansı.
  6. ↑ ABNA Haber Ajansı.
  7. ↑ Şehr-i Sual.
  8. ↑ Ferda Haber Ajansı.

Bibliyografi

  • Razevi, Abbas, Hacı Şeyh Abdulkerim Hairi ve Saman Daden be Tebliğat-ı Dini, Havza dergisi, yıl: 21, s. 5.
  • Taberi, Muhammed b. Cerir, Delailu’l İmam, Müessese-i Bi’set, Kum, 1413.
  • Kuleyni, Muhammed b. Yakub, el-Kâfi, Daru’l Kutubu’l İslami, Tahran.
  • Nezeri Münferid, Ali, Tenha Yadkar, İntişar-ı Cilve-i Kemal, Kum, 1389 h.ş.

Dış Bağlantılar


"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Eyyami_Fatımiye&oldid=95456" sayfasından alınmıştır