Bez’a Hadisi

wikishia sitesinden
Bez`a hadisi, Gulamhüseyin Amirhani

Bez’a Hadisi (Arapça: حديث البَضْعَة), Hz. Fatıma (s.a) ile ilgili nebevi hadislerdendir. Peygamberimizin (s.a.a) Fatımatü-z Zehra’yı (s.a) "vücudunun bir parçası" olarak tanıttığı ve onun hoşnutluğunu kendi hoşnutluğu onu hoşnutsuzluğunun ise yine kendi hoşnutluğu olduğunu söylediği hadis-i şeriftir. Bu hadis Şii ve Sünni kaynaklarda zikredilmiştir. Fatıma’nın (s.a) masumluğu, Fedek hadisesindeki haklılığı ve Ehlibeyt'e (a.s) faziletlerini kabul etmenin farz olması gibi hususları ispat etmek için Bez’a hadisi zikredilmektedir.

Sünnî kaynaklarda yer alan bazı rivayetlere göre söz konusu bu hadis, Imam Ali'nin (a.s) Ebu Cehil'in kızını istemesi ile ilgili olarak peygamber efendimiz (s.a.a) tarafından söylenmiş bir hadistir. Ancak Şii alimlere göre bu rivayetler uydurmadır ve ravileri hadisi saptırmış olmakla birlikte Ehlibeyt (a.s) düşmanlığı yapmakla itham edilmektedir.

Hadisin Metni ve Önemi

فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذانِي و مَنْ سَرّها فَقد سرنى
—Şeyh Saduk, Al-Amali, Hicri Kameri 1417, s. 165.
Fatımilerin günlerinde İmam Hüseyin'in (a.s) türbesini örtmek için Fatıma bayrağını kullanmak

Bez’a Hadisinde İslam Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.a) kızı Hz. Fatıma (s.a) hakkında şöyle buyurmaktadır: "Fatıma bedenimden bir parçadır, onu inciten beni incitir, onu sevindiren de beni sevindirmiştir."[1] Bu hadis çeşitli Şii ve Sünni kaynaklarında çeşitli şekillerde rivayet edilmiştir[2] Hz. Ali (a.s),[3] İbn-i Abbas, [4] Ebu Zer Gaffari [5] ve bizzat Hz. Fatıma (s.a) [6] bu hadisin ravilerindendir.

Sünni Müfessirlerden Celaleddin Suyuti bu hadisi Şii ve Sünni mezheplerince üzerinde ittifak kılınan bir hadis olarak değerlendirmiştir [7] ve Sünni bir Müfessir olan Fahr-i Razi bunu Kur’an-ı Kerim'in bazı ayetlerini tefsir ederken de kullanmıştır. [8]

Bez’a “بَضعة” veya Biz’a “بِضعه” vücudun bir parçası anlamına gelir. [9] Bu nedenle “فُلان بَضْعَةٌ مِنِّی” yani "falanca bedenimden bir parçadır" tabiri bu sözü söyleyen kişinin belirttiği şahsa yakınlığından dolayı söylenildiğinden sanki o kişi onun bedeninin bir parçası gibi olur.[10] İslam Peygamberi (s.a.a), söz konusu bu tabiri İmam Ali (a.s) [11] ve İmam Rıza (a.s) [12] hakkında da kullanılmıştır.

Kelami ve Fıkhi Konulardaki Kullanımları

Bez’a Hadisi, bazı Kelami konuları kanıtlamak için kullanılmıştır:

  • Hz. Fatıma'nın (s.a) Masumluğu: İlahiyatçılar bu hadisi Hz. Zehra’nın (s.a) masum oluşuna bir delil olarak kabul etmektedir. [13] Şii alimlerinden Ayetullah Subhani'ye (H. Kameri 1308 doğumlu) göre Bez’a Hadisinde, Allah ve Resulünün rızasını Hz. Fatıma’nın (s.a) rızasına bağlı olduğunu belirtilmiştir. Allah, ancak salih amellerden razı olmadığı gibi günahlara ve emirlerine isyana razı olmadığına göre Bez’a Hadisinden Hz. Fatıma'nın (s.a) masum olduğu sonucuna ulaşmıştır. [14]
  • Hz. Fatıma'nın kâinat kadınları üzerindeki üstünlüğü: Sünnî müfessir Şahabu-d Din Alusi'nin (H. Kameri 1270 yılında öldü), söz konusu bu hadisi " وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ" [15] ayetin altında inceleyerek Hz. Fatıma’nın (s.a) Hz. Meryem de dahil olmak üzere tüm dünya kadınlarından üstün olduğu şeklinde tefsir etmiştir. [16]
  • Fedek Hadisesinde Hz. Fatıma'nın haklı olduğunun delili olarak sayılması: [17] Peygamber'in (s.a.a) vefatından sonra Hazreti Zehra (a.s) hasta yatağında bu rivayeti ilk iki halifeye aktarmıştır. [18]

Ayrıca Ehlibeyt'in (a.s) hürmet göstermenin vacip olduğuna delil olarak [19], çocuğun babaya şahitlik etmesini red etmemede, [20] anne veya kızlarıyla evlenmenin haram olmasın delili [21], anne ve babaya hürmet göstermenin [22] ve ayrıca kadınların kabir ziyaretinin caiz olması [23] gibi konularda bu rivayet nakledilmiştir.

Bez’a Hadisinin İmam Ali'ye (a.s) Karşı Kullanılması

Bazı rivayetlere göre Bez’a Hadisi İmam Ali'nin (a.s) Ebu Cehil'in kızını istemesi hakkında nakletmiştir; İbn-i Hanbel'in (H. Kameri 241 yılında öldü) Abdullah İbn-i Zübeyr'den rivayet ettiğine göre İmam Ali’nin (a.s) Ebû Cehil'in kızını istemesinden bahsedince ve bu haber Hz. Peygamber'e (s.a.a) ulaştığında, Efendimiz şöyle buyurmuştur: “اِنّما فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي یُوذینی ما آذاها” Meali: “Fatima, onu inciten sadece benim bir parçam.” [24] Bu olay çeşitli kaynaklarda çeşitli şekillerde bahsedilmiştir. [25]

Şii ilahiyatçı Seyit Mürteza (H. Kameri 355-436) bu rivayetleri uydurma olarak değerlendirmiştir. [26] İmam Sadık'tan (a.s) aktarılan bir rivayete göre bu hikâye tamamen uydurmadır. [27] Bu hadisin ravilerinden Ebu Hureyre hadis uydurmakla itham edilmektedir.[28] Ayrıca söz konusu bu hadisin diğer ravilerinden Hüseyin Kerabisi ve Misevver bin Muhreme Zuheri, ricâl ilminde zayıf ve güvenilmez olarak tanıtılmıştır. Bu yüzden bu şahısların rivayetleri kabul edilmemiştir. [29] Seyit Mürteza’ya göre Kerabisi Nevasibilerdendi ve Ehlibeyt (a.s) düşmanıydı.[30] Seyit Mürteza’ya göre eğer bu rivayet doğruysa neden İmam Ali'nin (a.s) Beni-umeyye'den düşmanları ve yandaşları, bunu onun halkın nezdindeki yerini bozmak ve amaçlarına ulaşmak için bir bahane olarak kullanmışlardır. [31]

İslam tarihi alimlerinden Cafer Mürteza Amili (H. Kameri 1441 yılında öldü) İmam Ali'nin (a.s) Ebû Cehil'in kızını istediğine ilişkin rivayetlerin çelişkili olarak değerlendirirken bu hadiseyi reddetmeye yönelik on üç sebep zikretmiştir. [32]

Kaynakça

  1. ↑ Şeyh Saduq, El-Emali, 1417 H.K, s.165.
  2. ↑ Şeyh Saduq, El-Itiqadat, 1414 h.k, s.105; Şeyh Tusi, el-Amali, 1414 H., s.24; İbn Maghazali, Menaqib Ali bin Ebi Talib, 1426 AH, s.289; Ibn Jibreel, al-Rawda fi Fadael Amir al-Mu'minin, 1423 AH, s.167; Buhari, Sahih el-Buhari, 1401 AH, cilt 4, s. 210 ve 219.
  3. ↑ Şeyh Seduq, Al-Hisal, 1403 AH, s.573; Fatal Nishaburi, Al-Vaezin, Manshurat al-Sharif al-Razi, s. 149.
  4. ↑ Şeyh Seduq, El-Emali, 1417 AH, s. 175 ve 575
  5. ↑ Hazar Qumi, Kefaye al-Athar, 1401 AH, s.37.
  6. ↑ Hazzaz Kummi, Kefe al-Athar, 1401 AH, s.64. Meclisi, Bihar al-Envar, 1403 AH, cilt 36, s.308.
  7. ↑ Siyuti, Es-Sugur al-Basimeh, 1431 H.k, s.67.
  8. ↑ Fahr Razi, El-Tafsir el-Kebir, üçüncü baskı, cilt 9, sayfa 160, A'raf Suresi, cilt 27, sayfa 200, 189. ayet, Zuhruf Suresi, cilt 30, 15. ayet, sayfa 126, Me'arec Suresi'nin 19. ayeti altında.
  9. ↑ İbn Menzur, Lasan al-Arap, 1405 H.k, cilt 8, s.12; İbn Esir, Al-Nahiya, 1364, cilt 1, sayfa 133.
  10. ↑ Ragib Esfahani, Mufredat, 1427 h.k, s.129.
  11. ↑ Bahrani, Al-Burhan, Al-Besat, Cilt 1, sayfa 261.
  12. ↑ Şeyh Saduk, Men La Yahzur el-Fakih, Al-Nasr al-Islami, Cilt 2, sayfa 583 ve 588; Fatal Nişaburi, Al-vaezin, Manşurat al-şerif al-Razi, s. 233.
  13. ↑ Seyid Murtaza, Al-Şafi al-Imama, 1410 q., cilt 4, s.95; İbn Ebi el-Hadid, Nehc al-Balagah'ın Açıklaması, İsmailiye Kurumu, cilt 16, sayfa 273. Al-Mavqif, 1417 Q., Kısım 3, sayfa 597.
  14. ↑ Subhani, Pejuheşi der şenaht ve ismete Imam, 1389 Sh, s. 27.
  15. ↑ Ali İmran Suresi, 42. ayet.
  16. ↑ Alusi, Ruhul-Ma'ani, cilt 3, sayfa 155.
  17. ↑ İbn Ebi el-Hadid, Nehc al-Balaga'ın Açıklaması, İsmailiye Kurumu, cilt 16, sayfa 278; , Al-Mavqif, 1417 Q., Kısım 3, s. 597 ve 607.
  18. ↑ Hazaz kummi, Kifayet al-Athar, MÖ 1401, s. 65.
  19. ↑ Fahr Razi, Büyük Tefsir, Bölüm 27, s.166.
  20. ↑ Bin Arabi, Ahkam Al-Qur'an, Dar Al-Fikr, Part 1, s.638; İbn Kudame, el-Muğni, Dar el-Kitab el-Arabi, cilt 12, sayfa 66.
  21. ↑ Fakhr Razi, Tefsir El-kebir, Bölüm Som, Cilt 10, sayfa 26.
  22. ↑ Fahr Razi,Tefsir El-Kebir, Cilt 20, sayfa 185.
  23. ↑ Zikra Eşşia,Şehidi Evvel Şiilerin anısı, h.k 1419, s.63.
  24. ↑ İbn Hanbel, Musnad Ahmad, Dar Sader, cilt 4, s.5.
  25. ↑ Sahih Müslim, Dar Al-Fikr, cilt 7, sayfa 141; Buhari, Sahih Al-Buhari, h.k 1401, s.158; İbn Mace, Sünen İbn Mace, Dârü'l-Fikr, Kısım 1, sayfa 644; Sijistani, Sunan Abi Dawud, h.k 1410, İbn Batrik, Umdet Uyun Sahih el-Ahbar.
  26. ↑ Seyit Murteza, Tenzihul enbiya, 1250'ler, s. 167.
  27. ↑ Şeyh Seduk, El-Amali, h.k 1417, s. 165.
  28. ↑ İbn Şazan el-iyzah. s.541. Tusteri. Kamus er-rical. cilt 9.s.111.
  29. ↑ Fadli, Usulul Hadis, 1421 s, s.139.
  30. ↑ Seyit Murteza, Tenzihul enbiya, 1250 k, s. 167-168.
  31. ↑ Seyit Murteza, Tenzihul enbiya.s 169.
  32. ↑ Cefer Murteza. As-sahih min siyreti İmam Ali. cilt.3.s.614-74.


Bibliyografi

  • İbn Ebi Al-Hadid, Abdul Hamid, Nehcul-Belagan'ın Açıklaması, Muhammed Ebulfadl İbrahim tarafından tahkik olundu.Daru-ihyail kutubul arabiyye.
  • İbn Asir, Macduddin, Ennihaye fi-Garibi-l hadis ve-l eser,tahkik: Mahmud Muhammed Tenahi, Kum, İsmailian,dördüncü baskı, 1364 şemsi.
  • İbn Betriq, Yahya, Umdetu-Uyuni Sahih El-Ehbar fi-Menaqib İmam El-Ebrar,Kum, İslami yayın, h.k 1407.
  • İbn Hanbel, Ahmad, Musned-Ahmed, Beyrut, Daru Sader,Bita.
  • İbn Sicistani, Selman, Sunan-i Ebi Davud, Beyrut, Dar El-Fikr, h.k 1410.
  • İbn Şazan, Fezl, El-İzah, Celaluddin Huseyni tarafından düzenlendi, Tahran, İntişarat müessisesi, 1351 h.ş.
  • İbn Şahin,Ömer, Fezailu-Seyyidetin-nisa, ahkik: Ebu İshak, Kahire, İslami Eğitim Kütüphanesi, h.k 1411.
  • İbn Arabi, Muhammed, Ahkam-ul Kuran, Beyrut, Dar-ul Fikr, Bita
  • İbn Kudame, Abdullah ibn Ahmed, El-mugni,Beyrut, Dar-ul ktab-ul arebiyye.
  • İbn Mace, Muhammed, Süneni İbn Mace, tahkik, Muhammed Fuad, Dar-ul-Fikr, Bita.
  • İbn Meğazili, Ali, Ali ibn Ebu Talibin Faziletleri, Bica, Insharat Sibtun-nabi yayın evi, 1426 h.k.
  • İbn Menzur, Muhammed bin Mükerrem, Lisan el-Arab, Beyrut, Dar Sader, Bita.
  • Abdurrahman bin Ahmed, Al-Mevafiq, Abdurrahman Amira tarafından araştırıldı, Beyrut, Dar-ul Celil, 1417 h.k.
  • Buhari, Muhammed bin İsmail, Sahih Al-Buhari, Beyrut, Dar-ul-Fikr, h.k 1401.
  • Tusteri, Muhammad Taqi, Kamus-ur Rical, İslami Yayın Kurumu tarafından yapılan inceleme, Kum: İslami Yayıncılık, 1428 s.
  • Hazzaz Kummi, Ali, Kifaye-tul eser fi nessi elel eimmeti isna eşer, Abdullatif Huseyni tarafından düzenlendi, Kum, Bidar, h.k 1401.
  • Rağeb İsfahani, Huseyn bin Muhammed, Müfredati elfazil Kuran, Sefvan Ednan Davudi, Bica, Taliyat en-Nur, 1426 s.
  • Subhani, Cafer, Pajuheşi der şenaxt ve ismete İmam, Meşhed, İslami araşdırmalar Binası, h.ş 1389
  • Seyyed Murteza, Ali bin Huseyn, Eşşafi fil imamet, Tahran, Al-Sadık yayın (PBUH), 1410 h.k
  • Seyyid Murteza, Ali bin Husseyn, Tenzihul-enbiya, Kum, h.k 1250.
  • Suyuti, Celaleddin, Essuğur-ul basime fi menaqibi Seyyide Fatime, Aile ve Dostlar Derneği, birinci bölüm, 1431.
  • İlk şehit Muhammed bin Mekki, Zikraş Şia fi ahkamişeriye, Al al-Bayt, Kum, h.k 1419.
  • Şeyh Saduq, Muhammed bin Ali, El-itiqadat, İsam Abdel-Seyed tarafından düzenlendi, Beyrut, Dar Al-Mufid, 1414, 1414 h.k.
  • Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, Al-Amali, Kum, isyon Vakfı, h.k 1417.
  • Şeyh Saduq, Muhammed bin Ali, Al-Hisal, düzenleyen Ali Ekber Gaffari, Beja, Camietul Muderrisin.
  • Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, Men la yahzuruhul fakih, Ali Ekber Gaffari tarafından düzenlenmiş, Kum, ikinci baskı, 1404 h.k
  • Şeyh Tusi, Muhammed bin Hassan, El-Emali, Kum, Kültür Evi, 1414 h.k.
  • Şeyh Müfid, Muhammed bin Muhammed, El-Amali, Beyrut, Dar-ül-Müfid, 1414 h.k.
  • Fattal Nişapuri, Muhammed, Ravdat al-Vaezin, Kum, Al-Radi Yayınları.
  • Fahr Razi, Muhammed bin Ömer, Tefsir-el Kebir, Tahran, Darul kutubul ilmiyye.
  • Fadli, Abdul El-Hadi, Usul-ul Hadis, Beyrut, Umm-ul Kura Araştırma ve Yayıncılık Enstitüsü, bölüm 1421 h.k.
  • Meclisi, Muhammed Bakır, Bihar El-Envar, Beyrut, Al-Vafa, 1403 h.k.
  • Murteza Ameli, Cafer, Es-sahih min siyretil İmam Ali, Kum, Velae al-Murteza, 1430 h.k.
  • Mağrebi, Noman bin Muhammed, Şerhul exbar fi fezailil eimmetil Ethar, Muhammed Hüseyni Celali, Kum, İslami Yayın Enstitüsü.
  • Nişapuri, Muslim bin Haccac, Sahih Muslim, Beyrut, Dar Al-Fikr.
  • Behrani, Haşem, El-Burhan fi tefsiril Kuran, Kum, El-Beset Enstitüsü.
  • İbn Şehr Aşub, Muhammed bin Ali, Menagibi Ali Ebi Talib , Kum, Allame, Bölüm 1, 1379 h.k
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Bez’a_Hadisi&oldid=91465" sayfasından alınmıştır