Şurtetu’l-Hamis
Şurtetu’l-Hamis (Arapça: شُرطَةُ الخَمیس), Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (aleyhi selam) zamanında canlarından geçmiş bir grup savaşçı için kullanılan bir terimdir. Bu kişiler her yerde ve her ortamda Hz. Ali’yi savunmakta ve onu desteklemekteydiler. Mikdad, Ammar bin Yasir, Ebu Sinan Ensari, Ebu Amr Ensari, Sehl bin Huneyf, Osman bin Huneyf, Esbag bin Nubate ve Kays bin Sa’d gibi sahabeler “Şurtetu’l-Hamis” grubundandır.
Sözlük Anlamı
“Şurte” sözlükte grup, takım, gruplar, şart, koşul ve anlaşma anlamındadır.[1] Istılah anlamında ise savaşa amade ve ölüme hazır ordudaki ilk ve öncü gruplar için kullanılır.[2] “Hamis” ordu anlamına gelir. Ordunun hamis olarak adlandırılmasının nedeni ise ordunun: öncü, geri, sağ kanat, sol kanat ve orta olmak üzere beş bölüme ayrılmasından dolayıdır.[3]
Istılah Anlamı
Şurtetu’l-Hamis, Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (aleyhi selam) yârenlerinden 6000 kişiden teşkil olmuştu.[4] Bu kişiler ölünceye kadar savaşmaya and içmiş, Hz. Ali de onların cennete gitmelerini tazmin etmişti.[5]
Makam ve Dereceleri
Şurtetu’l-Hamis’in derece ve makamı hakkında Müminlerin Emiri Hz. Ali (aleyhi selam) şöyle buyurmuştur:
- “Allah’a and olsun ki bunlar (Şurtetu’l-Hamis) altın ve gümüş elde etmek için değil canlarını feda etmek için şartlanmışlardır. Sizlerden önce İsrailoğulları arasında bir grup böyle bir anlaşma yapmıştı (Şurtetu’l-Hamis anlaşması) ve onlardan kendi kavimlerinin peygamberi ya kendi köylerinin peygamberi ya da kendilerine peygamber olanlar dışında kimse şehit olmadı. Kuşkusuz sizler onların derecesindesiniz. Ancak sizler peygamber değilsiniz.”[6]
Özellikleri
Şurtetu’l-Hamis’in kendilerine özgü bazı özellikleri vardır. Örneğin: her an silahlı, hazır ve İmam Ali ile birlikte idiler. Savaşlarda öncü birlikleri oluştururlardı. Her an tetikte ve amade idiler. İmam Ali’nin emirlerini geciktirmez ve son nefeslerine kadar Hz. Ali efendimize biat etmişlerdi. Salih, abid, zahit, bilge ve takvalı insanlardı. Çeşitli kabile ve topluluklardan oluşmuşlardı. Savaş olmadığı dönemlerde de her daim Hz. Ali’nin (aleyhi selam) yanında hazır ve nazırdılar. Hudut ve hükümlerin icrası gibi önemli konular onlar tarafından icra edilmekteydi.[7]
Üye ve Elemanları
Onlardan bazıları şunlardan ibarettir: Mikdad, Ammar bin Yasir, Ebu Sinan Ensari, Ebu Amr Ensari, Sehl bin Hanif, Osman bin Hanif, Cabir bin Abdullah Ensari, Hekim bin Said Hanefi (Ebu Yahya)[8], Abdullah bin Yahya Hazremi, Suleym bin Kays Hilali, Ubeyde Selmani Muradi[9], Yahya Hazremi[10], Kays bin Sa’d[11] ve Esbag bin Nubate.[12]
Bazı kaynaklarda Selman ve Ebu Zer’in de adları Şurtetu’l-Hamis grubunda geçmektedir,[13] ancak Şurtetu’l-Hamis İmam Ali’nin (aleyhi selam) hükumeti döneminde teşkil olduğundan bu iki sahabenin bu grubun arasında olduğunu farz etmek çok da doğru değildir. (Selman ve Ebu Zer’in de bu gruptakilerle aynı özellikleri ve hatta daha fazlasını taşıdıklarını göz önünde bulunduracak olursak teşkilatlanma anlamında olmasa da taşıdıkları özellikler bakımından gruptan sayılmaları çok da uzak bir görüş değildir.)
Kaynakça
- ↑ Ferheng Amid, s. 670.
- ↑ Ferheng Amid, s. 670.
- ↑ Aliyari Tebrizi, c. 2, s. 350; Meclisi, Milazu’l-Ahbar, c. 1, s. 240.
- ↑ El-Mufid, s. 2.
- ↑ Behru’l-Ulum, Seyyid Mehdi, el-Fevaidu’r-Ricaliye, c. 3, s. 36.
- ↑ Aliyari Tebrizi, c. 2, s. 350.
- ↑ Kuleyni, Kafi, c. 1, s. 346; Saduk, Men La Yahzuruhu’l-Fakih, c. 3, s. 25; Tusi, Tehzibu’l-Ahkam, c. 6, s. 316; Vaketu’s-Sıffin, s. 385.
- ↑ Berki, Rical, s. 4; Tusi, Rical, s. 60; Hoi, Mu’cemu Ricalu’l-Hadis, c. 6, s. 188.
- ↑ Meclisi, Biharu’l-Envar, c. 34, s. 272; Mufid, el-İhtisas, s. 3.
- ↑ Hoi, Mu’cemu Ricalu’l-Hadis, c. 20, s. 98.
- ↑ Taberi, Tarih, c. 4, s. 164; İbn Sa’d, Tabakat, c. 6, s. 122; Keşşi, Rical, s. 110; Hoi, Mu’cemu Ricalu’l-Hadis, c. 14, s. 95.
- ↑ Tarihi Halife, s. 121; Vaketu’s-Sıffin, s. 406; Keşşi, Rical, s. 103; Mufid, el-İhtisas, s. 65.
- ↑ Berki, Rical, s. 4.
Bibliyografi
- İbn Sa’d, Muhammed bin Sa’d, et-Tabakatu’l-Kubra, Tahkik: Muhammed Abdulkadir Ata, Daru’l-Kutubu’l-İlmiye, Beyrut, m. 1990.
- Munkiri, Nasr bin Muzahim, Vaketu’s-Sıffin, tahkik: Abdusselam Muhammed Harun, müessese el-Arabi el-Hadisiye, Kahire, ikinci baskı, k. 1382, Kum ofset baskısı.
- Behru’l-Ulum, Seyyid Mehdi, el-Fevaidu’r-Ricaliye, tahkik ve talik: Muhammed Sadık Behru’l-Ulum, Hüseyin Behru’l-Ulum, Tahran, Mektebetu’s-Sadık, ş. 1363.
- Halife bin Hayyat, Tarih, tahkik: Fevaz, daru’l-kutubu’l-ilmiye, Beyrut, m. 1995.
- Hoi, Ebu’l-Kasım, Mu’cem Ricalu’l-Hadis, Merkez Neşr Asar Şia, Kum, ş. 1369.
- Saduk, Men La Yahzuruhu’l-Fakih, Tahkik: Ali Ekber Gaffari, Camie Muderrisin, Kum.
- Taberi, Muhammed bin Cerir, Tarihu’l-Umem ve’l-Muluk, tahkik: Muhammed Ebu’l-Fezl İbrahim, daru turas, Beyrut, m. 1967.
- Tusi, Tehzibu’l-Ahkam, tahkik: Seyyid Hasan Musevi Horasani, Daru’l-Kutubu’l-İslamiye, Tahran.
- Tusi, Ricalu’t-Tusi, Camiu Muderrsin, Kum, k. 1415.
- Meclisi, Milazu’l-Ahbar fi Fehmi Tehzibu’l-Ahbar, Ayetullah Meraşi Necefi kütüphanesi, Kum, k. 1406.
- Aliyari Tebrizi, Behcetu’l-Amal Fi Şerhi Zübdeti’l-Mikal, Bonyad Ferheng İslami Hacı Muhammed Hüseyin Kuşan Pur, Tahran.
- Ferheng Amid.
- Keşşi, Muhammed bin Ömer, Rical-i Keşşi, İntişarat Meşhed Üniversitesi, ş. 1348.
- Kuleyni, el-Kafi, Tahkik: Ali Ekber Gaffari, Daru’l-Kutubu’l-İslamiye, Tahran.
- Meclisi, Biharu’l-Envar, müessese el-Vefa, Beyrut, k. 1404.
- Mufid, el-İhtisas, İntişarat Kongre Cihani Şeyh Mufid Kum, k. 1413.