Müvalat
 | Bu makale konuyu genel bakımdan ele almış açıklayıcı bir amaçla yazılmıştır ve fıkhi hükümleri ayrıntılı olarak anlamak için yeterli değildir. |
| Fıkıh Hükümlerı |
|---|
 |
Müvalat (Arapça: مُوالات), dini bir ameli uygularken aşamalar (mertebeler) arasında sekte (aralık) bırakmamaktır. Abdest ve namazda yapılan amelin sahih (doğru) sayılması için Müvalat kuralına uyulması gerekir ancak gusülde bu kurala uymak farz değildir. Bazı fıkıhçılar, şer’i akdin (nikah akdi) okunduğu esnada Müvalat kuralına uyularak karşılıklı söylenmesi gereken sözler arasında boşluk bırakmamak gerektiğini belirtmişlerdir. Müvalat kuralının ilkelerini tanımanın ölçütü ise örftür.
Terminoloji
Müvalat, seri bir şekilde birbirini izleyerek ardı ardına gelen iki şey anlamına gelir.[1] Fıkhi bakımdan namaz, abdest gibi ibadetlerin rükûnları arasında aralık bırakmaksızın peş peşe yerine getirilmesine Müvalat denir.[2] Müvalat kuralının ilkelerini tanımanın ve belirlemenin ölçütü ise örfe bırakılmıştır.[3]
Farz Olduğu Yerler
Müvalat kuralının yerine getirilmesi gerektiği bazı ibadet ve amelleri şöyle sıralayabiliriz:
- Namaz: Namazın kıraat (ezberden okuma), rükû ve secde gibi unsurları arka arkaya yerine getirilmelidir. Namaz kılan kişi alışılagelmiş alışkanlıklara (örfen) göre dışardan bakıldığında namaz kıldığı anlaşılmayacak derecede uzatıyorsa namazı bozulmaktadır.[4] Bunun yanı sıra rükû ve secdeyi uzatmak ya da uzun sure okuyarak kıyamda fazla zaman geçirmek Müvalat kuralını bozmaz.[5]
- Abdest: Abdest alındığı sırasında abdest uzuvlarını yıkarken veya mesh ederken arada boş vakit geçirilmemelidir. Öyle ki bir uzvu yıkarken veya mesh ederken önceki uzvun nemini kaybetmemesi yani tamamen kurumaması gerekir.[6]
- Ezan ve İKamet: Şii fıkıhçıların fetvalarına göre, Ezan ve İkametin sahih olmasının şartlarından biri de okunan ifadelerde Müvalat kuralına riayet edilmesidir.[7]
- Şer’i Uküt(İslami sözleşmeler): Bazı fıkıhçıların fetvalarına göre şer’i nikah akdinde verilen sözler arasında Müvalat kuralına uymak gereklidir. Alım satım ve evlenme gibi iki tarafın da rızasının gerektiği durumlarda verilen sözler Müvalat kuralına uygun bir şekilde vaat edilmesi gerekir.[8]
Gusüldeki Müstehaplığı
Feyz Keşani'ye göre, İmamiye fakihlerinin fetvalarında gusülde Müvalat kuralını gözetmek zorunlu değildir.[9] Fıkıhçılar, bu kurala uymanın yalnızca müstehap olduğunu belirtmişlerdir.[10]
Kaynakça
- ↑ İbn-i Menzur, Lisan-ıl Arab, 1414 h.k, cilt 15, s. 412 (Vali kelimesinin altında).
- ↑ Basmaci, Mo'camo Mostalahat'el Fekh'el Islami, 2009, s.556.
- ↑ Meşkini, Mostalahat'ol Fekh, 1428 h.k, s.518.
- ↑ Kaşif el-Gutta, Soru ve Cevap, Kaşif el-Gutta Enstitü, s.76; Bani Haşimi Humeyni, Tevzihu-l Mesahil, 1383 h.s, Cilt 1, s. 602, m. 1114.
- ↑ Ben-i Haşimi Humeyni, Tevzihu-l Mesahil, 1383 h.s, cilt 1, s. 603, m. 1116.
- ↑ Ben-i Haşimi Humeyni, Tevzihu-l Mesahil, 1383 h.ş, Cilt 1, s. 173, s. 283 ve 284.
- ↑ Tebatebayi Yezdi, el-Urva el-Vothka, Neşrü-l İslami, cilt 2, s. 425.
- ↑ Şeyh Ensari, Kitab el-Makasib, 1415 h.k, cilt 3, s. 157-161.
- ↑ Faiz Kashani, Mutasim el-Şia, 1429 h.k, cilt 1, s. 423.
- ↑ Faiz Kashani, Mutasim el-Şia, 1429 h.k, cilt 1, s. 423.
Bibliyografyi
- İbn-i Menzur, Muhammed İbn-i Makram, Arapların Dili, Ahmed Fars, Beyrut, Dar el-Fikr baskı için düzeltildi, 1414 h.k.
- Basmaçi, Diğer, Mo'camo Mostalahat'e Alfäz'el Fekh'el Islamı, Şam, Pages for Studies and Publishing, 2009.
- Ben-i Haşimi Humeyni, Seyyed Muhammed Hassan, Açıklamalar Açıklamalar, Tahran, Kum İlahiyat Okulu Öğretmenler Derneği'ne bağlı İslami Yayınlar Ofisi, 1383 h.ş.
- Şeyh Ensari, Morteza İbn-i Muhammed Amin, Kıtab'ol Makasıbe va'l Bey'a va'l Hıarät, Kum, Sheikh Azam Ensari Congıresı, 1415 h.k.
- Tebatebayi Hakim, Seyyed Muhsin, Mustamas el-Arva, Beyrut, Dar el-Ahya el-Tarath el-Arabi.
- Tebatebayi Yezdi, Seyyed Muhammed Kazem, el-Urva el-Vathi (Mahshi), Kum, Neşrü-l İslami, 1419 h.k.
- Faiz Kashani, Muhammed Muhsin bin Shah Morteza, Şeriat kurallarında Mu'tasim el-Şia, Tahran, Shahid Motahari Lisesi, 1429 h.k.
- Kaşif el-Ghıta, Muhammed Hussein İbn-i Ali, Soru ve Cevap, Kaşif el-Ghıta' Enstitüsü, Bita.
- Meşkini, Mirza Ali, Mostalahät'ol Fekh, Kum, el-Hadi, 1428 h.k.