Fatıma (İmam Hüseyin’in Kızı)
 Şam'ın Bab'us Sağir mezarlığında Fatıma binti Huseyn (a.s)-a atfedilen türbe | |
| İsim | Fatıma binti Hüseyn bin Ali |
|---|---|
| Doğum tarihi | Hicri Kameri 51. Yıl |
| Vefatı | Hicri Kameri 117. Yıl Medine |
| Baba | İmam Hüseyin (aleyhi selam) |
| Anne | Ümmü İshak bint Talha bin Ubeydullah |
| Eş | Hasan Musenna |
| Çocuklar | Abdullah bin Hasan Müsenna |
| İmamzadeler | |
| Hz. Zeynep (s.a) • Hz. Abbas (a.s) • Hz. Masume (s.a) • Abdulazim Hasani • Rukayye bint Ali • Rukiyye bint Hüseyin • vb. | |
Fatıma binti Hüseyin b. Ali b. Ebi Talib (a.s) (Arapça:فاطمة بنت الحسين); İmam Hüseyin’in (a.s) Ümmü İshak’tan olma en büyük kızıdır. Kerbela vakıasında bulunmuş ve esir alınmıştır. Fatıma binti Hüseyin (a.s)Kufe’de hutbe okuyarak, Kufe’lilere serzenişte bulunmuştur. İmam Bakır’dan (a.s) nakledilen bir hadise göre, İmam Hüseyin (a.s) şehadetinden önce İmamet emanetlerini ve vasiyet mektuplarını Fatıma’ya bırakmış ve o da onları daha sonra İmam Seccad’a (a.s) teslim etmiştir. İmam Hüseyin’in (a.s) kızı Fatıma, babasından ve kardeşi İmam Zeynel Abidin’den (a.s) hadis rivayet etmiştir.
Fatıma binti Hüseyin (a.s)
Babası Hüseyin b. Ali b. Ebu Talib (a.s)[1] ve annesi Talha b. Ubeydullah’ın kızı Ümmü İshak’tır.[2] Fatıma’nın doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak annesi ilk olarak İmam Hasan’ın (a.s) eşi olduğundan ve onun şehadetinden sonra İmam Hüseyin (a.s) ile evlendiğinden dolayı, İmam Hasan’ın (a.s) şehadetinden sonra doğmuştur. Bu nedenle Fatıma binti Hüseyin (a.s) büyük olasılıkla hicri 51 yılında dünyaya gelmiştir.[3] Simasının Allah Resulünün (s.a.a) kızı Hz. Fatıma’ya (s.a) benzediği söylenmiştir.[4] Fatıma binti Hüseyin (a.s) Kerbela vakıasından önce amcasının oğlu Hasan Müsenna (İmam Hasan’ın (a.s) oğlu) ile evlenmiştir.[5]
Kerbela’da Bulunması ve Esir Alınması
Fatıma, eşi Hasan Müsenna ile birlikte Kerbela’da, İmam Hüseyin’in (a.s) safında yer aldı.[6] Hasan Müsenna, Aşura günü İmam Hüseyin’in (a.s) yanında yiğitçe savaştı ve daha sonra yaralanarak esir alındı. Akrabalarından olan Esma binti Harice Fezari onu kurtardı. Hasan-ı Müsenna Kufe’de tedavi altına alındı ve sağlığına kavuşunca da tekrar Medine’ye döndü.[7]
Fatıma, İmam Hüseyin’in (a.s) ailesinin diğer fertleri gibi esir alınarak Kufe ve Şam’a götürüldü.[8] Çadırlara yapılan saldırılar ve Ehlibeyt’in esaret dönemi hakkındaki bazı hadiseler ondan nakledilmiştir.[9] Şam sarayında Fatıma binti Hüseyin (a.s) ve Yezit arasında bazı konuşmalar geçmiştir.[10] Ahmed b. Ali Tabersi onun Kufe halkıyla yaptığı konuşmalarını kitabında zikretmiştir.[11]
Makamı
İmamet Emanetleri
İmam Bakır’dan (a.s) nakledilen bir hadise göre, İmam Hüseyin (a.s) şehadetinden önce İmamet emanetlerini ve vasiyet mektuplarını Fatıma’ya bırakmış ve o da daha sonra onları İmam Seccad’a (a.s) teslim etmiştir.[12]
Hadis Nakletme
Fatıma, tabiinden ve hadis ravilerindendir. O, babası İmam Hüseyin’den (a.s), Abdullah b. Abbas ve Esma binti Umeys’ten hadis nakletmiştir.[13] Fatıma’nın, büyük annesi Hz. Fatıma’dan (s.a) mürsel olarak hadis naklettiği rivayet edilmiştir. Aynı şekilde Fatıma, babası Hüseyin b. Ali’den (a.s), halası Zeyneb’ten (s.a), kardeşi Ali b. el-Hüseyin’den (a.s), Abdullah b. Abbas, Aişe, Esma binti Umeys ve Bilal’den de mürsel olarak hadis nakletmiştir.[14]
Kendisinden de oğulları Abdullah, Hasan ve İbrahim ve Hasan b. Hasan’ın oğulları (Fatıma’nın torunları) Muhammed b. Abdullah b. Amr, Şeybe b. Nuame, Ya’li b. Ebi Yahya, Talha’nın kızı Aişe, Ammare b. Gaziyye, Ümmü Ebi Mikdad Hişam b. Ziyad ve Cafer b. Hasan b. Hasan’ın kızı Ümmü’l Hasan rivayet nakletmişlerdir.[15]
Fatıma binti Hüseyin’i (a.s) güvenilir ve ravilerin dördüncü tabakasından bilmişlerdir.[16]
Kufe’deki Hutbesi
İmam Seccad (a.s), Hz. Zeyneb (s.a) ve Ümmü Külsüm dışında Fatıma binti Hüseyin (a.s) de Kufe’de Hutbe okumuştur. İmam Kazım’ın (a.s) oğlu Zeyd babalarından, Fatıma Suğra’nın Kufe’ye girdikten sonra şu konuşmayı yaptığını rivayet etmiştir:
| Yapılan Hutbe | ||
|---|---|---|
|
Fatıma'nın (s.a) konuşması buraya varınca, insanlar yüksek sesle ağlayıp, şöyle dediler: “Ey pak ve masumların kızı! Yüreklerimizi ve göğüslerimizi dağladın. Ciğerlerimizi hüzün ve ıstırap ateşiyle yaktın. Yeter artık!.” Bunun üzerine Fatıma binti Hüseyin (a.s) sukut etti.[18]
Hasan Müsenna’nın Mateminde
Fatıma’nın, Hasan Müsenna’nın vefatından sonra bir yıl boyunca mezarı başında matem tuttuğu ve gündüzlerini oruç ve gecelerini de ibadetle geçirdiği söylenmiştir.[19]
Sahih-i Buhari’nin naklettiği bir rivayette Fatıma binti Hüseyin (a.s) Hasan Müsenna’nın kabri üzerine bir kubbe inşa etmiştir. Bu rivayet şöyledir:
- “Hasan b. Hasan b. Ali’nin (a.s) vefatından sonra eşi kocasının kabri üzerinde bir sene kadar matem tutmuş ve bir de kubbe yaptırmıştır…”[20]_[21] (لما مات الحسن بن الحسن بن علی(ع) ضربت امرأته القبّه علی قبره سنة....)
Fatıma, eşi Hasan Müsenna’nın vefatından sonra Abdullah b. Amr b. Osman b. Affan’la evlendi.[22] Abdullah’ın vefatından sonra Medine valisi Abdurrahman b. Dahhak onunla evlenmek istedi, ancak Fatıma bunu kabul etmedi.[23]
Fatıma’nın Hasan Müsenna’dan Abdullah, İbrahim, Hasan ve Zeyneb adında dört evladı[24] ve ikinci eşi Abdullah b. Amr b. Osman’dan ise Muhammed Dibac, Kasım ve Rukayye isimli üç çocuğu oldu.[25] Fatıma binti Hüseyin’in (a.s) evlat ve torunlarının çoğu Ben-i Abbas halifeleri ile savaşta şehit edildiler veya zindana atıldılar.[26]
Vefatı
Sıbt-i İbn-i Cevzi, Fatıma’nın yaklaşık hicri 117 yılında vefat ettiğini nakletmiştir.[27] İbn-i Hibban,[28] belli bir tarih zikretmeksizin, onun 90 yaşlarında vefat ettiğinden söz etmektedir. İbn-i Asakir[29] de onun Hişam b. Abdulmelik zamanında vefat ettiğini nakletmektedir. Fatıma, Medine’de vefat etmiştir.[30]
Kaynakça
- ↑ Tarih-i Taberi, c. 5, s. 464; el-Kamil fi’t-Tarih, c. 2, s. 577; İbn-i Sa’d, c. 3, s. 214; İbn-i Habib, s. 404.
- ↑ Et-Tabakatu’l Kubra, c. 8, s. 473; Tarih-i Demeşk, c. 70, s. 15; Mufid, el-İrşad, c. 2, s. 491 ve Meclisi, Muhammed Bakır, Biharu’l Envar, c. 45, s. 329.
- ↑ Muhammed Rey Şehri, Danişname-i İmam Hüseyin (a.s); Ber Payeyi Kur’an ve Hadis, Daru’l Hadis, 1388, s. 351.
- ↑ Bakınız: Buhari, s. 6; Ebu’l Fereci İsfahani, 1045, s. 122; Mufid, el-İrşad, c. 2, s. 25.
- ↑ Tarih-i Demeşk, c. 70, s. 17; el-Maarif li İbn-i Kuteybe, s. 213; İbn-i Sa’d, c. 8, s. 473; Buhari, a.g.e.
- ↑ El-Kamil fi’t-Tarih, c. 2, s. 577.
- ↑ Bakınız: Hasani, el-Mesabih, s. 379; Mufid, el-İrşad fi Marifeti Hucecullahi ale’l İbad (1413), c. 2, s. 25; İbn-i Tavus, s. 63.
- ↑ El-Kamil fi’t-Tarih, c. 2, s. 577; Mufid, c. 2, s. 121.
- ↑ Saduk, el-Emali li’s-Saduk, s. 228.
- ↑ Bakınız: Taberi, c. 5, s. 464; Gazi Numan, c. 3, cüz 13, s 268.
- ↑ Ahmed b. Ali Tabersi, c. 2, s. 27 - 29.
- ↑ Saffar Kummi, s. 182 – 183; Kuleyni, c. 1, s. 303.
- ↑ İbn-i Asakir, c. 70, s. 10; Mizzi, c. 35, s. 254 - 255.
- ↑ İbn-i Asakir, Tarih-i Demeşk, c. 70, s. 10; Tehzibu’l Kamil, c. 35, s. 254.
- ↑ İbn-i Asakir, Tarih-i Demeşk, c. 70, s. 10; Tehzibu’l Kamil, c. 35, s. 254.
- ↑ Takribu’t-Tehzib, c. 2, s. 657.
- ↑ Nur Suresi, 40. ayet.
- ↑ Seyyid b. Tavus, Luhuf, s. 178.
- ↑ Sahihu’l Buhari, c. 1, s. 446; Tehzibu’l Kamil, c. 6, s. 95; Biharu’l Envar, c. 44, s. 167 ve 168; Tarih-i Demeşk, c. 70, s. 19; Mufid, el-İrşad, c. 2, s. 26.
- ↑ Sahih-i Buhari, Kitabu’l Cenaiz, bab 61.
- ↑ Fethu’l Bari fi Şerh-i Sahih-i Buhari, c. 3, s. 255, bab 61.
- ↑ Tehzibu’l Kamil, c. 35, s. 256; Mekatilu’t-Talibin, s. 167.
- ↑ İbn-i Sa’d, c. 8, s. 474.
- ↑ Tehzibu’l Kamil, c. 35, s. 256; Lubabu’l Ensab, c. 1, s. 385.
- ↑ El-Mecdi, s. 91; Tehzibu’l Kamil, c. 35, s. 256; el-Maarif li İbn-i Kuteybe, s. 199.
- ↑ Tarih-i Taberi, c. 7, s. 536.
- ↑ Sıbt-i İbn-i Cevzi, Tezkiretu’l Havas, s. 280.
- ↑ İbn-i Hibban, c. 5, s. 301.
- ↑ İbn-i Asakir, c. 70, s. 17.
- ↑ Sıbt-i İbn-i Cevzi, Tezkiretu’l Havas, s. 280.
Bibliyografi
- İbn-i Asakir, Tarihu Medinetu Demeşk, baskı: Ali Şiri, Beyrut, 1415 – 1421 / 1995 – 2001.
- İbn-i Kuteybe, el-Maarif, baskı: Muhammed İsmail Abdullah Savi, Beyrut, 1390 / 1970.
- Hasani, Ahmed b. İbrahim, el-Mesabih, baskı: Abdullah Husi, San’a.
- Seyyid b. Tavus, Luhuf, tercüme: Abdurrahim Akiki Bahşayişi, Kum, Defter-i Neşr-i Novid-i İslam, c. 5, 1378 h.ş.
- Taberi, Muhammed b. Cerir, Tarihu’l Umem ve’l Muluk (Tarih-i Taberi), tahkik: Muhammed Ebu’l Fazl İbrahim, Beyrut, Daru’t-Turas, ikinci baskı, 1967, c. 5.
- Mufid, el-İrşad, tercüme: Muhammed Bakır Saidi Horasani, İslamiyye, 1351 h.ş, c. 2.
- Mufid, Muhammed b. Muhammed, el-İrşad fi Marifeti Hucecullahi ale’l İbad, Kum, 1413.
- Meclisi, Muhammed Bakır, Biharu’l Envar, Beyrut, Müessesetu Vefa, ikinci baskı, 1403 h.k, c. 45.
- Muhammed Rey Şehri, Danişname-i İmam Hüseyin (a.s): Ber Payeyi Kur’an ve Hadis, Kum, Daru’l Hadis, 1388.
- El-Kamil fi’t-Tarih.
- İbn-i Sa’d.
- İbn-i Habib.
- Et-Tabakatu’l Kubra.
- Saffar Kummi.
- Kuleyni.
- İbn-i Hibban.
- Sıbt-i İbn-i Cevzi, Tezkiretu’l Havas.
- Ebu’l Ferec-i İsfahani, 1405.
- Buhari.
- Sahihu’l Buhari.
- Tehzibu’l Kamil.
- Saduk, el-Emali li’s-Saduk.
- Mekatilu’t-Talibin.
- İbn-i Sa’d.
- Ebu’l Ferec-i İsfahani.
- Lubabu’l Ensab.
- Yusuf b. Abdurrahman Mizzi, Tehzibu’l Kamil fi Esmai’r-Rical, baskı: Beşşar Avvad Maruf, Beyrut, 1405 / 1985.
- Takribu’t-Tehzib.