Abdullah bin Hasan Müsenna

linksiz
kategorisiz
infobox'siz
navbox'siz
kaynaksız
wikishia sitesinden
Abdullah bin Hasan Müsenna
Abdullah bin Hasan Müsennanın mezarı, Necef'e 70 km uzaklıkta
Kişisel Bilgiler
İsimAbdullah bin Hasan Müsenna
Lakap\KünyeAbdullah Mehz
NesepHasani seyitlerinden
Dinİslam
VefatHicri Kameri 145. Yıl
MezarNecef şehrine 70 km uzaklıkta
Ünlü akrabalarıİmam Seccad (a.s), Nefsi Zekiyye
Uzmanlık Bilgiler
Hocalarİmam Seccad (a.s)
FaaliyetlerNefsi Zekiye İçin Biat Alması


Abdullah bin Hasan Müsenna (Arapça:عبد الله بن الحسن المثنّى), baba tarafından İmam Hasan'ın (a.s) torunu ve anne tarafından da İmam Hüseyin'in (a.s) torunudur ve daha çok Abdullah Mehz ismi ile anılır. Emevi hükümdarlığının sonlarına doğru ve İmam Sadık'ın (a.s) İmamlığı döneminde oğlu Muhammed’i Mehdi olarak ilan edip ona biat etti.

Abdullah Mehz’in oğullarından Muhammed (Nefsi Zekiye) ve İbrahim, Abbasi yönetimine isyan ederek öldürüldü. Böylelikle diğer oğlu İdris, Fas’ta (Mağrib-i Arabi) Al-i İdris olarak da bilinen ilk Şii devletini kurdu.

Mensur Abbasi’nin (ikinci Abbasi Halifesi) hükmettiği dönemde Abdullah Mehz’in oğullarından Muhammed’in (Nefsi Zekiye) yerini söylemediği için üç yıl zindanda kaldı ve orada katledildi. Türbesi Necef'in 70 km güneyinde Abdullah Ebu Necm Türbesi adıyla bilinir

Hayatı

Abdullah Mehz'in babası Hasan Müsenna, İmam Hasan'ın (a.s) oğludur ve Abdullah Mehz'in annesi, İmam Hüseyin'in (a.s) kızı Fatıma'dır.[1] Abdullah Mehz lakabıyla meşhur olması, soyunun hem baba tarafından hem de anne tarafından Resulullah'tan (s.a.a) gelmesinden kaynaklanmaktadır.[2] Bu konuda kendi ifadesi şöyledir: Resul-i Ekrem bizi iki kez dünyaya getirmiştir.[3]

Abdullah bin Hasan Müsenna, gençliğinde İmam Seccad’ın (a.s) derslerine katılırdı.[4] Bu durumla ilgili kendi ifadesi şu şekildedir: İmam Hüseyin'in (a.s) kızı olan annem Fatıma’nın tavsiyesi üzerine dayım Ali bin Hüseyin'in derslerine katılmaya başlamıştım ve ben her dersten sonra hem ilmim hem de Allah korkumun arttığını görüyordum.[5] Ebu-l Ferec İsfahani, Abdullah Müsenna'yı Beni Haşim’in lideri olarak kabul ederek fazilet, ilim ve kerem sahibi olarak bilmiş[6] ve sekizinci Emevi hükümdarı Ömer bin Abdül Aziz'in huzurunda da ondan övgüyle bahsetmiştir.[7]

Abdullah bin Hasan Müsenna, Hicri Kameri 145 yılında Kufe'deki Ben-i Haşim hapishanesinde[8] 75 yaşında öldü. Bir başka rivayete göreyse Bağdat'ta öldürüldü.[9] İbn-i Cuzi kabilesi öldürüldüğü günün Kurban Bayramı olduğunu iddia etmiştir.[10] Ebu-l Ferec İsfahani’nin yazdığına göre Abdullah, başının üstüne yıkılan çatı ile öldürüldü.[11]

Mezarı, Irak'ın Divaniye eyaletinde Şenafiye şehrinin 9 km batısında, Necef'in 70 km güneyinde Abdullah Ebu Necm Türbesi adıyla bilinir..[12] Mısır'ın Kahire şehrinde de Abdullah Mehz adına bir Türbe bulunmaktadır..[13]

Oğulları

Abdullah bin Hasan Müsenna’nın oğulları hakkında birçok tarihi kaynaklarda bahsedilmektedir. Bunların başında, Medine'de Abbasilere isyan eden ve sonunda birçok takipçisi ile birlikte öldürülen Nefsi Zekiye lakabıyla tanınan Muhammed gelmektedir.[14] Behmera'nın katili olarak bilinen İbrahim de kardeşi Nefsi Zekiye’nin ardından Basra'da kıyam etmiştir.[15] Ayaklanmaya çok sayıda tanınmış fakih’in yanı sıra Ebu Hanife’nin desteklediği gruplar da katıldı.[16] En sonunda ayaklanma başarısız oldu ve İbrahim Kufe yakınlarındaki Bahmera bölgesinde öldürüldü.[17]

Abdullah bin Hasan Müsenna’nın başka bir oğlu olan İdris de Feh Olayında isyancılardandı ve daha sonra ilk Şii hükümetini kurmak için Mağrib-i Arab'a gitti.[18] Süleyman bu olayda şehit oldu.[19] Yahya[20], Feh ayaklanmasına katıldıktan sonra İran'a kaçarak gizlice Dilem'e yerleşti ve halkı kendi İmamlığına biat etmeleri için davet etti.[21] Etrafına yeterince taraftar toplamayı başardı. Ancak sonunda Harun Reşid tarafından yenilgiye uğratıldı ve onun emriyle hapse atıldı. Hicri 176'da Bağdat'ta öldü.[22]

Nefsi Zekiye İçin Biat Alması

Tarihi kayıtlara göre Abdullah bin Hasan Müsenna, Ben-i Ümeyye'ye karşı ayaklanma sürecinde başlarda Zeyd bin Ali'nin yöntemini takip etme konusunda pek de istekli değildi ve Zeyd bin Ali'nin Kufe'de ayaklanmasından önce, Kufelilerin vaatlerine aldanmaması konusunda onu uyardı.[23] Kaynaklar ayrıca Abdullah Müsenna ile Zeyd bin Ali arasında Emir El-Mü'minin’e sadakat konusundaki anlaşmazlığa da değinmektedir.[24] Böylece Zeyd'in şehadetinden sonra Abdullah, onun düşüncelerine ilgi duymaya başladı ve oğullarını ayaklanmak için hazırladı.[25]

Abdullah Mehz, Emevi hükümetinin sonlarında, Ben-i Haşimlerin bir kısmı kendi aralarından birine biat etmek için bir araya gelince oğlu Muhammed'i Mehdi olarak tanıttı ve onları oğluna biat etmeye çağırdı.[26] Abdullah'ın bu eylemlerine İmam Sadık (a.s) karşı çıktı ve bu durum Abdullah'ı kızdırdı.[27] İmam Sadık (a.s) Abdullah'a, “Halifelik senin ve çocuklarının değil. Halifelik Sêfah (Abbasi halifesi), onun kardeşlerine ve çocuklarına ait.”[28] bununla birlikte Mûkatil El-Talibin'e göre, İmam Sadık da Abdullah'a iki oğlunun öldürüldüğünü bildirdi.[29]

Çağdaş bir tarihçi olan Resul Caferiyan, İmam Hasan (a.s) ile İmam Hüseyin'in (a.s) oğulları arasındaki ihtilafın asıl nedenini Abdullah Mehz’in oğlu Muhammed'i Mehdi ilan etmesi olarak görmüştür.[30]

Ben-i Abbas Zindanı

Abdullah Mehz, ikinci Abbasi halifesi Mansur Devaniki'nin döneminde oğlu Muhammed'in saklandığı yeri açıklamadığı için hapse atıldı ve üç yıl hapis yattı.[31] Hic. 140 yılında Hac mevsimi sırasında Mansur Devaniki kendisiyle birebir görüştü ancak Abdullah Mehz oğlu Nefs-i Zekiye’nin nerede olduğunu söylememekte direndi.[32] İlk Abbasi halifesi olan Ebu el-Abbas el-Safah, Abdullah'ın oğlu Muhammed'i peşinde olmasına rağmen, Abdullah'ın oğlunun saklandığı yeri söylememişti. Ancak buna rağmen Sahaf ona sert davranmadı.[33]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Bilazeri, İnsabü-l Şeraf, Cilt 2, Sayfa 198.
  2. ↑ Seccadi, İbrahim bin Abdullah, Cilt 2, Sayfa 444.
  3. ↑ "وَلَّدَنی رَسولُ اللهِ مَرَّتَین" Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatilü-l Talibin, H. K. 1408, Sayfa 168.
  4. ↑ Erbili, Keşfü-l Gumme, H. K. 1427, Cilt 2, Sayfa 84; Kerşi, Hayatü-l İmam Zeynelabidin, Cilt 2, Sayfa 264.
  5. ↑ Erbili, Keşfü-l Gumme, H. K. 1427, Cilt 2, Sayfa 84; Kerşi, Hayatü-l İmam Zeynelabidin, Cilt 2, Sayfa 264.
  6. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 167.
  7. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 170.
  8. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 171.
  9. ↑ Saburi, İslami Farklılık Tarihi, şemsi 1388, Cilt 2, S. 70, Bağdat tarihinden alıntılanmıştır, Cilt 9, Sayfa 431-433 ve Yakubi Tarihi, Cilt 2, S. 360.
  10. ↑ Sebt bin el-Cevzi, Tezekkürü-l Hevas, H. 1418, s. 207.
  11. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Öğrencilerin Savaşçısı, H. K. 1408, s. 202-203.
  12. ↑ «محافظ النجف الاشرف يزور مرقد (عبد الله ابو نجم) (رض) ويتابع مع سدنته مشاريع الاعمار والتاهيل».
  13. ↑ موقع "أخبارك"
  14. ↑ Teberi, Ulusların ve kralların tarihi, H. 1387, cilt 7, s. 622.
  15. ↑ Teberi, Ulusların ve kralların tarihi, H. 1387, cilt 7, s. 622.
  16. ↑ Zehebi, el-Abr, Darü-l Kutbu-l Ulumüye, cilt 1, sayfa 155-156.
  17. ↑ Yakubi, Yakubi Tarihi, Cilt 2, S. 378.
  18. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 406-408.
  19. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 365.
  20. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 388.
  21. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 390-433.
  22. ↑ İbn-i Anbe, İlk Öğrenciler, Şemsi 1383, s. 136-137.
  23. ↑ Saburi, İslami Farklılık Tarihi, şemsi 1388, Cilt 2, S. 70, İbn-i Kesir'den alıntılanmıştır, el-Kamil, Cilt 5, Sayfa 143.
  24. ↑ Bilazeri, İnsabü-l Şeraf, H. 1394, Cilt 2, Sayfa 199.
  25. ↑ Saburi, İslami Farklılık Tarihi, şemsi 1388, Cilt 2, S. 70.
  26. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 185-186.
  27. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 185-186.
  28. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 185-186.
  29. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 185-186.
  30. ↑ Caferiyan, Şia İmamlarının hayatları ve siyasi fikirleri, Şemsi 1387, Sayfa 371.
  31. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 192-193; Teberi, Ulusların ve kralların tarihi, H. 1387, cilt 7, s. 524.
  32. ↑ Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatü-l Beyyine, Hic. Kam. 1408, Sayfa 192-193; Teberi, Ulusların ve kralların tarihi, H. 1387, cilt 7, s. 524.
  33. ↑ İbn-i Cuzi, el-Muntezem, Hic. Kam. 1412, Cilt 8, Sayfa 90.

Bibliyografya

  • İbn-i Cuzi, Abdurrahman bin Ali, el-Muntezem Ulusların ve kralların tarihi, Tahkiki: Muhammad Abdul Kadır Atta ve Mustafa Abdul Kadır Atta, Beyrut, Dar el-Kıtab el-ilmiyeh, Hıc. Kam. 1412 / 1992 M.
  • İbn Enba, Ahmed bın Ali, "عبدالقادر عطا", Kum, İnsariyan, 2004.
  • Ebu-l Ferec İsfahani, Ali bın Hüsseyin, Öğrencılerin Savaşçısı, Açıklama ve Araştırma Ahmed Sakr, Beyrut, Bilimsel Basın Enstitüsü, 1987.
  • Erbeli, Ali bin İsa, imamların ilminde üzüntü keşfetme, Necef, Haydariye Okulu, H. 1427.
  • Blazeri, Ahmed bin Yahya, Ensab el-Ashraf (cilt 2), araştırma: Mohammad Bakır Mahmudı, Beyrut, Bilimsel Yayınlar Vakfı, 1974.
  • Caferyan, Rasool, Şii imamların Entelektüel ve Siyasi Hayatı, Kum, Ensariyan Yayınları, On Birinci Baskı, 2008.
  • Zehebi, Şems el-Din Muhammed bin Ahmed, bır öncekinden daha iyidır, araştırma: Abu Hacar Muhammad Said bın Basyunı Zahlül, Beyrut, Dar el-Kıtab el-Almıya, Tarıhsız.
  • Sebt bın el-cavzı, 7 Yusuf bın kazuhlı, Tadhır el-Havas, Kum, el-Şarif el-Rıdha Yayınları, 1919.
  • Saccadi, Sadık, ، مدخل ابراهیم بن عبدالله ibrahim bin Abdullah'ın Büyük islam Ansiklopedısı'ndekı girişi, cilt 2, s.446.
  • Saberi, Hüseyin, Şii mezhebi ve mezheplerinin islami mezhep tarihi, Tahran, Samat, beşinci baskı, 2009.
  • Teberi, Mohammad bin carır, Milletlerin Tarihi, Beyrut, Dar el-Tarath, ıkıncı baskı, 2008.
  • Kuraşi, Bakır Şerif, Hayat el-imam Zayn el-Abidin, Beyrut, Dar el-Azva, 1988/1408 H.
  • «محافظ النجف الاشرف يزور مرقد (عبد الله ابو نجم) (رض) ويتابع مع سدنته مشاريع الاعمار والتاهيل» Bratha Haber Ajansı veb Sitesi, içerik Tarihi: 4 Ekim 2008, Ziyaret Tarihi: 23 Aralık 2016.
  • Yakubi, Ahmad bin Ebi Yakub, Ya'kubı Tarihi, Beyrut, Dar Sader, Tarihsiz.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Abdullah_bin_Hasan_Müsenna&oldid=94944" sayfasından alınmıştır