Yemen

الجمهورية اليمنية El-Cumhuriyyetü'l-Yemeniyye Yemen Cumhuriyeti
Dosya:Yemen Bayrağı.png Dosya:Yemen Ulusal Arması.png Bayrak Arma
Slogan: "Allah, Anayurt, Devrim, Birlik"
Dosya:Yemen Coğrafi Konumu.png
Başkent		San'a
Resmî diller		Arapça
Resmî din		İslam
Hükûmet		Cumhuriyet
Kuruluşu
•	Kuzey Yemen Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığı	1 Kasım 1918
•	Güney Yemen Birleşik Krallık'tan bağımsızlığı	30 Kasım 1967
•	Birleşme	22 Mayıs 1990
Yüzölçümü
•	Toplam	527,968 km2 (50.) 203,850 mil2
Nüfus
•	sayımı	26.052.966
Para birimi		Yemen riyali
Zaman dilimi		(UTC+3)
Trafik akışı		sağ
Telefon kodu		967
Internet TLD		.ye

Yemen (Arapça: الیمن); Asya kıtasında bulunan ve tarihi, kültürel, ekonomik ve stratejik açıdan önem taşıyan bir ülkedir. Bu İslam ülkesinin İslam ve Teşeyyü tarihinde derin bir geçmişi bulunmaktadır. Günümüzde çoğunluğu Zeydi mezhebine mensup olan kayda değer bir Şii nüfus bu ülkede yaşamaktadır. Yemen Şiileri, hem çoğu Suudi Arabistan kaynaklı Vahhabiler tarafından tehdit altında ve hem de merkezi hükümet tarafından onlar için oluşturulan sorunlara maruz kalmaktadır. Bu duruma rağmen Şiiler son günlerde kendi haklarını elde etmek ve iç ve dış tehditlere karşı mücadele etme adına çabalarını arttırmış ve böylece Yemen’de meydana gelen İslami uyanışın bir bölümü Şialar tarafından başlatılmıştır.

Coğrafi Yapısı

Yemen; kuzeyinde Suudi Arabistan, doğusunda Umman, güneyinde Aden körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrili bir ülkedir. Yüz ölçümü yaklaşık 536.869 km²’dir.

Yemen Cumhuriyeti’ni 5 bölgeye ayırabiliriz:

• Dağlık Bölgeler: Yemen’in kuzey, kuzeybatı ve güney kısmından bir bölümünü teşkil etmektedir. Neredeyse eski Kuzey Yemen’in beşte ikisi dağlık bölgelerden oluşmaktaydı. Bu dağlık bölgeler “Fulatu’l-Cibal” olarak tanınmakla birlikte Yemen’in en verimli bölgelerinden sayılmaktadır.
• Düz Bölgeler: Doğu ve kuzey bölgeleri dağlıklarının yüksekliklerinde ve onlara paralel olan bölgelerdir, ama daha çok çöle “Rubu’l-Hali”ye doğru uzanmış ve daha sonra yavaş yavaş azalmıştır. “Sa’de”, “el-Cuf”, “Şive”, “Hadramut” ve “el-Muhre” bu bölgelerde yer almaktadır.
• Kıyı Bölgesi: Kızıldeniz, Aden körfezi ve Umman denizine bakan arazilerdir.
• Rub’u’l Hali Bölgesi: Etrafında farklı çöl bitkilerinin yetiştiği Yemen’in çöllerini oluşturmaktadır. Tarih boyunca bu çöle Yemen Büyük Çölü veya Ahkaf Sahrası gibi çeşitli isimler verilmiştir.
• Yemen Adaları: Adaların çoğunluğu Kızıldeniz’de bulunmaktadır.

Önemli Şehirleri

Yemen tarihi ve stratejik önem taşıyan şehirlere sahiptir ki onlardan bazıları şunlardır:

• Sana: Sana (Sana’a) şehri dünyanın en eski başkentlerinden biri sayılmakla birlikte Yemen cumhuriyeti'nin siyaset ve ticaret merkezidir. Sana şehri Hz. İsa (a.s) zamanından bu yana bu adla tanınmıştır.

Dosya:300px-قصر دار الحجر.jpg

Sana yakınlarındaki Kasr-ı Daru'l Hacer

• Ma’rib: Sana’nın doğusunda bulunan Ma’rib şehri, eski Yemen şehirlerinin en tanınmışı ve Saba melikesi Belkıs hükûmetinin eski başkentidir. Ma’rib şehri Allah-u Teâlâ’nın Kur’an-ı Kerim’de zikrettiği ve halkına Arim seli(Kuran da geçen, meydana gelen büyük sel felaketi) ile azap ettiği Saba diyarıdır.
  
• Sa’de: Sa’de eyaletinin merkezi olan bu şehir İslam döneminde çok fazla ve önemli bir rol ifa etmiş olan temel merkezlerden biridir. Aynı şekilde Sa’de şehri Mekke’ye giden hacı ve tüccarların duraklama yeri sayılmaktadır. Duvarlarla çevrili olan bu şehrin eski bölgeleri İmamu’l Hadi’nin (Yemen Zeydilerinin ilk imamı) hükûmet merkezidir. Bu şehirde aynı zamanda bu ad altında bir cami bulunmaktadır. Duvarları çok uzun yıllar önce çamurdan yapılmış ve henüz ayakta duran binalara sahip Sa’da şehri, başkent Sana’nın 243 km. kuzeyinde bulunmaktadır. Ayrıca bu şehirde de tarihî ve antik eserler vardır.
• Şebva: Yemen’in eski şehirlerinden biri olan Şebva ili Hadramut’un hükûmet merkezi olmasından dolayı Yemen’in eski uygarlık tarihinde çok büyük bir değeri vardır.
• Zamar (Dhamar): Bu şehir özel mimari yapıtları ve İslami medreseleriyle ünlüdür. Zamar şehrinin evleri, değerli siyah taşlar kullanılarak inşa edilmiştir. Çok düzenli bir şekilde kullanılan bu siyah taşlar şehrin evlerinin duvarlarına ayrı bir güzellik katmaktadır. Bu şehirde bulunan “Eş-Şemsiye” İslam medresesi çok öğrenciyi mezun etmiştir.
• Aden: Aden şehri Yemen’in ekonomi ve ticaret merkezi sayılmaktadır. Yemen’in eski şehirlerinden biri olan bu şehir önemli tarihi olaylara tanıklık etmiştir. Yemen’in stratejik merkezlerinden biri sayılan bu şehir Umman denizi ve Hint okyanusunun en önemli doğal geçiş güzergâhı ve Kızıldeniz için önemli bir geçiş yoludur.
  

El-Huta, el-Mahvit, Mukalla, eş-Şihir (Ash Shihr), Seiyun, el-Beyda, Yarim, Zafar, Hamam Demt, İb, Jibla, Taiz, el-Ghaydah, Zancibar ve el-Hudeyde Yemen’in diğer önemli şehirlerindendir.

Etnik Köken ve Irklar

Yemen halkı Sami ırkından ve Kahtani Araplarındandır. Arap olmanın köken ve aslı Kahtani Araplara dayanmaktadır ki Arapları ona atfetmektedirler. Kuzey bölgelerinde yaşayan halk Arap’tır, ama güney bölgesinde Hindistan, Pakistan, Somali, Eritre ve Etiyopya gibi ülkelerden yıllar önce göç etmiş diğer azınlıklar da bulunmaktadır.

Yemen Toplumunun Yapısı

Yemen toplumunun yapısı kabileye dayalı bir toplumdur. Yemen'in resmi dili Arapçadır.

Yeni Yemen

Yemen 1962 yılına kadar Zeydilerin hâkimiyetinde ve bir bütün halindeydi, ancak o yıl Yemen ordusunda görevli komutanlar İmam Muhammed Bedr’e karşı darbe düzenlemiş ve Yemen Cumhuriyeti'ni kurmuşlardır. Bu durum, ülkede karışıklığa yol açmış ve cumhuriyeti destekleyenlerle saltanatı destekleyenler arasında bir iç savaş çıkmasına neden olmuştur. Yaşanan bu iç savaşlarla Yemen önce Kuzey ve Güney Yemen olmak üzere ikiye ayrılmış ve ardından 30 Kasım 1967’de Yemen’in güney bölgesi Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti adını almıştır. Bu iki Yemen arasındaki ayrılık yirminci yüzyılın seksenli yıllarına kadar devam etmiştir. Seksenli yıllarda iki Yemen arasında birleşme görüşmeleri başlamış ve sonunda Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) ile Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin (Güney Yemen) birleşmesiyle 22 Mayıs 1990 yılında Yemen Cumhuriyeti kurulmuştur. 1978 yılından beri Birleşik Yemen’in cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Ali Abdullah Salih’in hükûmeti çok uzun yıllar sürmüş ve sonunda İslami uyanış hareketiyle görevinden alınmıştır.

Ali Abdullah Salih’in görevden alınmasının ardından Yemen hükûmeti yaptığı bazı reformlarla halkı memnun etmeye çalışmış, ama bunda başarılı olamamıştır. Bunun üzerine Yemen halkı yeniden sokaklara dökülmüş ve protesto gösterileri düzenlemiştir. Yemen Husilerinin önderliğinde yapılan bu itiraz ve protesto gösterileri 2014 yılı yazında doruk noktasına ulaşmıştır. Yapılan protesto gösterilerinde Yemen halkının üç önemli talebi olmuştur: “Yozlaşmış hükûmetin görevine son verilmesi, akaryakıt fiyatlarının düşürülmesi ve ulusal diyalog konferansı kararlarına uyulması”. Sonuç itibariyle Husiler Yemen’in başkenti Sana’daki bazı önemli yerleri ele geçirerek hükûmeti müzakere masasına oturtmayı başarmıştır.

Yemen’de meydana gelen hükûmet krizinin aşılması için Sana’da, Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Cemal bin Ömer gözetiminde Yemen cumhurbaşkanı ve Ensarullah hareketi liderleri arasında 20 Eylül 2014'te nihai anlaşmaya varılmıştır. Bu anlaşmaya göre “Basendu” hükûmeti görevden alınmış ve Ensarullah hareketinin politikaya girmesiyle Yemen’de yeni bir hükûmetin kurulması kararlaştırılmıştır.

Yemen’in Önemi

• Tarihsel Önemi

Yemen uzun bir geçmişi – tarihî olan köklü bir ülkedir. Arzu’l Cenneteyn olarak bilinen ve bir zamanlar Seba Melikesi Belkıs ve diğer Yemen hükümranlarının başkenti olan Ma’rib şehri dünyanın en meşhur eski şehridir. Bu bölgede yer alan eski Ma’rib seddi de Yemen’in eski tarihi yapıtlarındandır. Ma’rib seddi 2670 yıl önce Buluku’l Eymen ve Buluku’l Eyser adlı iki dağ arasında ve Abdu’ş Şems Musa zamanında inşa edildi. Hz. Süleyman’ın (a.s) sarayı da Yemen’de bulunmaktaydı. Ünlü Alman oryantalist Moritz, alfabenin ilk olarak Yemen’de görüldüğüne ve Sami Fenikelilere ait olduğu iddiasının aksine, hattı icat edenlerin Yemenliler olduğuna ve Fenikelilerin kendi kitabet binalarını Yemen Araplarının kitabet binaları üzerine inşa ettiklerine inanmaktadır. Böyle bir tarihi geçmişe sahip olan Yemen’in çok daha fazla önemi bulunmaktadır.

• Stratejik Önemi

Yemen “Babu’l Mendep” boğazına hakim olmasından dolayı Kızıldeniz’i kontrol edebilme gücüne sahiptir ve hatta orayı stratejik ve önemli bir konumu olan “Birim” adasıyla kapatabilir. Toplamda 200 adası bulunan Yemen’in önemli adalarından bazılarının isimleri şöyledir: Zuqar adası; o noktadaki denizcilik faaliyetlerinin kontrol ve korumasını sağlamaktadır. Bölgenin su kanalı olan “Kamran” ve “Cebelu’t Tayr” adalarının da isimlerini zikretmek gerekir.

Yemeni önemli kılan diğer faktörler şunlardır:

1. Yemen’in Afrika Boynuzuna (Etiyopya, Somali, Eritre ve Cibuti'yi içine alan ve Afrika'nın doğu bölümünün Arap Yarımadası'nı çevreleyen bölgesine verilen ad) olan yakınlığı.
2. Suudi Arabistan ile komşu olması.
3. Kızıldeniz ve Arap Denizi'nde uzun bir kıyı şeridi olması
4. Aden, Hadid ve Feha gibi önemli limanların bulunması.

• İnsan Faktörünün Önemi

Yemen sahip olduğu yaklaşık 23.850.000 nüfusla Arap yarımadasının en kalabalık ülkesi sayılmaktadır. Yemen halkının genelini silahlı ve savaşçı kabile fertleri oluşturmakta ve bundan dolayı Yemen hükümeti acil durumlarda bir milyondan fazla kişiyi en kısa sürede seferber edebilir ki bu da Arabistan’ı endişelendirmektedir.

• Ekonomik Faktörlerin Önemi

Yemen, Arap yarımadasının en verimli bölgelerinden biridir ve ayrıca sahip olduğu uzun kıyılarından dolayı balıkçılık için yatırım yapılması faydalı olabilir.

Buna ek olarak, Yemen bugüne kadar çeşitli nedenlerden dolayı onlardan yararlanma ve istifade etme fırsatı bulamadığı kaynaklara sahip ve yatırımlara ihtiyaç duymaktadır.

Yemen - Suudi Arabistan ortak sınırında bulunan petrol de bu iki ülke arasında çatışmalara yol açmıştır ve Suudi Arabistan Yemen’in petrol bölgelerini kendi topraklarına katma peşindedir.

Ülkede güvenliğin olması durumunda tarihî eser ve eşsiz doğa alanlarının varlığı, turizm alanında yatırım yapılması için faydalı olabilir. Ülkenin güvenliliği turizm alanına katkı sunabilir.

• Kültürel Faktörlerin Önemi

Yemen, Kur’an-ı Kerim’de de işaret edildiği üzere birçok tarihî eser ve kültürel miraslar ile doludur ve arkeolojik çalışmaları yürüten araştırmacılar bu eserleri toprak altından çıkarmakla meşguldürler. Ayrıca değerli el yazma kitapları ile dolu kütüphanelerin varlığı ise bu ülkenin kültürel önemini artırmaktadır.

Dinler ve Mezhepler

• İslam; Yemen’in resmi dini İslam’dır ve bu ülkenin nüfusunun çoğu Müslümandır. Müslümanların yaklaşık % 40’ını (bazı kaynaklar bu oranı % 45 olarak zikretmiştir) Zeydi mezhebinden Şialar ve gerisi ise Şafii mezhebindendir. Yemen’de on iki imam (İsna Aşeri) Şiası ve az sayıda da İsmaili Şiası bulunmaktadır.
• Hristiyanlık:

1. Roma Katolik Kilisesi: Arap Piskoposluk Kilisesi, bu kilise Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Yemen ülkelerinin bölgesel sorumlusudur ve 600 bin Katoliğin olduğu tahmin edilmektedir.
2. Anglikan Toplum: Kudüs ve Orta Doğu Piskoposluk Kilisesi çerçevesinde Yemen Fars Körfezi ve Kıbrıs piskoposluğunu teşkil etmektedir. Bu topluluk Aden ve Sana’da bulunmakta ve üyeleri yabancılardır. Kıbrıs ve Fars Körfezi piskoposu Kıbrıs’ta ikamet etmekte; oysa kilise görevlilerinin başkanı Fars Körfezinde Birleşik Arap Emirliklerinde ikamet etmekrtedir.

• Hinduizm: Çok az sayıda Hindu’da Yemen’de yaşamaktadır.

Teşeyyü - Şia

Peygamber (s.a.a) Dönemi

Yemen, Peygamber Efendimizin (s.a.a) özel elçisi olarak gönderdiği İmam Ali’nin (a.s) çaba ve gayretleriyle halkının, savaşsız ve kan dökülmeksizin İslamiyete yöneldiği tek ülkedir. Elbette Allah Resulü (s.a.a) Hz. Ali’den (a.s) önce Halid b. Velid ve Muaz b. Cebel’i Yemen’e göndermişti, ancak bu ikisi halkı İslam’a cezbetmeyi başaramadı. Bundan dolayı Resulü Kibriya (s.a.a) İmam Ali’yi (a.s) Yemen’e gönderdi. Hz. Ali (a.s) Yemen’in en büyük kabilelerinden olan “Hemdan” kabilesini İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in (s.a.a) mektubunu dinlemeye davet etti. Hz. Peygamberin (s.a.a) azametli sözleri Hemdan kabilesini öyle bir etki altında bıraktı ki, onların hepsi bir gün zarfında Müslüman oldular. Hemdan kabilesinden sonra Müzhec ve Neha’ (Nehailer) kabileleri de İmam Ali’nin (a.s) eliyle Müslüman oldular. Hz. Ali’nin (a.s) Yemen’e girmesinden sonra İmam’ın eliyle ilk Müslüman olan kişi; Ümmü Said Berzahiyye adlı bir kadındı. Ümmü Said evini camiye çevirerek adını, halen meşhur ve var olan “Ali Camisi” koydu.

Halifeler Dönemi

İmam Ali (a.s) ve Yemenliler arasındaki dostluk bağı o kadar fazlaydı ki, Sakife macerasından sonra oluşan Teşeyyü’nün ilk çekirdeğinin 23’ünden 10’unu Yemenli Ensarlar teşkil etmekteydi. Bir başka rivayete göre, Ziyad b. Lebid-i Ensari halifenin Hadramut bölgesi temsilcisi olduğu zaman, Yemen’in kabile reislerinden Haris b. Muaviye Temimi, Harise b. Surrake Kindi ve Eş’as b. Kays-ı Kindi ona şöyle dediler: Biz Allah Resulünün Ehlibeytine (a.s) itaat edeceğiz, neden sizler onları hilafetten alıkoydunuz.

Hilafet döneminin şekillenmesiyle İslam toprakları genişledi ve Müslümanların ordusunun komuta edilmesi ve desteklenmesi amacıyla ikinci halifenin emriyle “Kufe” ve “Basra” (hicri kameri 16) askeri şehirleri kuruldu. Bazı Yemen kabileleri ikamet etmek için bu şehirlere göç etti ve bir müddet sonra şehrin sosyal yönü Yemenlilerin lehine döndü.

“Hemdan Taifesi” Kufe’ye yerleşen ve birinci asırda İslam dünyasının siyasi gelişmelerinde önemli rol oynayan gruplardan bir tanesidir.

İmam Ali (a.s) Dönemi

İmam Ali b. Ebi Talip’in (a.s) hilafeti konusu gündeme gelince, İmam Ali’nin (a.s) itirazlarına rağmen Yemenli kabileler diğerlerinden önce İmam Ali’nin (a.s) hilafet meselesini kabul etmeye ikna edilmesinde bir rol oynadı ve bir rivayete göre İmam Ali’ye (a.s) biat eden ilk kişi Maliki Eşter’di. Hz. Ali (a.s) hilafetinin başlarında ilk işi İslam topraklarına valileler atamak oldu. Yemen valisi olarak Ubeydullah b. Abbas’ı seçti ve onu Yemen’e gönderdi. İmam Ali (a.s) işlerin idaresinin sorumluluğunu aldığı zamanın hemen başlarında önceki dostlarının sabotajları başladı ve Cemel savaşı vakıası meydana geldi. Cemel savaşında İmam Ali’nin (a.s) ordusunun Yemenli askerleri çok aktif bir şekilde savaşta yerlerini aldılar ve İmam Ali’nin (a.s) bu savaşı kazanmasındaki asli etkenlerden biriydiler. Sıffin savaşında da Maliki Eşter, Udey-i Tayi, Zuher b. Kays ve Hani b. Urve gibi Yemenin bazı siyasi yüzleri çok fazla çaba sarf ettiler. Sıffin savaşına katılan Yemenli diğer kabile Buciyle b. Enmar b. Nezar kolundan Benu Ehmes kabilesi idi ve “Peykarı Sıffin” kitabının yazarının deyimiyle bu kabileden 700 kişi Sıffin savaşına katıldı.

Yemenlilerin İmam Ali’ye (a.s) olan sadakatleri Muaviye’nin onlardan intikam alma peşine düşmesine neden oldu. Muaviye Busr b. Ertad’ı Yemen’e gönderdi ve o da Yemen’e girmesiyle birçok cinayet işledi; 30 bin kişiyi öldürdü, bir grubu ateşte yaktı ve Hemdanın kadınlarını da esir alarak pazarlarda sattı. Busr b. Ertad’ın Yemende yaptığı vahşi cinayetlerin haberi İmam Ali’ye (a.s) ulaşınca İmam Ali (a.s) onu lanetledi ve şöyle buyurdu: Allah’ım bu dini, akıl ve kendi başına buyrukluğu ondan al. Sonunda Busr b. Ertad vesveseye duçar oldu ve delirdi ve bu durum üzerine de öldü.

Muaviye Dönemi

Muaviye hükümete geçince Şialara zulmü ve karşıtlığı daha çok arttı ve bu arada Yemenli Şialar çok fazla zulüm ve eziyete maruz kaldılar. Şia’nın önde gelenlerinden Hucr b. Adi ve Amr b. Himek-i Huzai Muaviye döneminde şehit oldular. Bu iki kişi ve özelliklede Hucr, Muaviye’nin yapmış olduğu sapkınlık ve fesatları ifşa ediyorlardı ve bu nedenden ötürü de Muaviye onları şehit etti.

Hucr b. Adi’nin hareketini İmam Hasan’ın (a.s) sulhundan İmam Hüseyin’in (a.s) kıyamına kadar olan zamanda vuku bulan en ciddi Şii hareketi olarak bilmek gerekir. Bu hareket Emevilerin o kadar kaygı ve endişelenmesine neden oldu ki, Emeviler bu hareketi bastırmak için bütün imkânlarını seferber ettiler ve hatta Hucr b. Adi’nin katledilmesini gerekçelendirmek için “Kufe” büyüklerini şahitlik için davet ettiler ve Hucr’u harici olarak tanıttılar.

İmam Hüseyin (a.s) Dönemi

İmam Hüseyin b. Ali’nin (a.s) döneminde Kufelilerin İmam’ı davet etmek için hazır olduklarını ilan ettiklerinde ve mesajların İmam Hüseyin’e (a.s) sel gibi gönderildiği zamanında çok sayıda Yemenlide İmam’ı davet edenler arasındaydı. İmam (a.s) Kufe’ye gitme kararı aldığı zaman, Abdullah b. Abbas İmam Hüseyin’e (a.s) yerleşmek için Kufe yerine Yemen’i seçmesini nasihat etti; zira Yemen’de Ehlibeyt’in (a.s) muhabbetine gönül vermiş Şialar bulunmaktaydı.

Aşura hamaseti Yemenlilerin kendi gösterdiği alanlardan bir diğer idi ve kaynaklarda zikredildiği üzere Aşura ayaklanmasında şehit olanlardan 34’ünü Yemenliler oluşturmaktaydı. Aşura vakıasından sonra bir grup Şia Cennet gençlerinin efendisi olan İmam Hüseyin’i (a.s) savunmada vazifelerini yerine getirmediklerinden dolayı davranışlarından pişman olup geçmişi telafi etmek ve Emevi hükümetine karşı koymak için direniş grupları oluşturdular. Bu hareketlerden biri Süleyman b. Sured-i Huzai önderliğindeki askeri Tevvabin hareketi idi. Bu Şii hareketin asli ve ferdi unsurlarını Yemenliler oluşturmaktaydı ve onlar daha sonra canlarını inançları olan Ehlibeyt’i savunma uğruna feda ettiler.

Emeviler Dönemi

Abbasilerin davetinin başlamasının aşikâr olduğu Beni Ümeyye’nin son dönemlerinde, Şialar “Talibiyyun” ve “Beni Abbas”la olan yakınlık ve akrabalık bağından dolayı Abbasileri desteklediler ve bundan dolayı hicri kameri 129 yılında Ebu Hamza ve Talibu’l Hak lakaplı Abdullah b. Yahya, Ebu Müslim Horasani’nin durumunu bildirecek kimse olmamasına rağmen, Yemen’de başlara siyah sarıklar (parçalar) bağlayarak, siyah bayraklar açarak Emevi hâkimi Mervan b. Himar’a olan muhalefetlerini ilan ettiler. Onlar Sana’yı kontrol altında aldılar. Talebu’l Hak Sana’da yerini sağlamlaştırdı ve Ebu Hamza’da “Mekke”ye gitti ve Mekke valisini oradan çıkartmayı başardı. Ebu Hamza bir müddet sonra Medine’yi de tasarrufu altına aldı, ancak onun bu faaliyetleri Mervanilerin çok büyük tepkisine yol açtı. Ebu Hamza’nın ordusu Medine yakınlarında girdikleri ağır savaşta Emevi ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı ve Ebu Hamza bu savaşta öldürüldü. Ebu Hamza’nın hareketinin sonlandırılmasından sonra Emeviler Sana’ya ordu gönderdiler ve Talebu’l Hak’ı katlettikten sonra Sana’yı yeniden Emevilerin hükümranlığı altına aldılar.

Abbasiler Dönemi

Yemen, Hadi Yahya b. Hüseyin b. Kasım-ı Ressi’nin müstakil bir hükümet kurana kadar Abbasi hükümetinin oluşumunun birinci asrında Abbasilerin hâkimiyeti altındaydı. Hadi Yahya b. Hüseyin b. Kasım-ı Ressi (Doğum: 245 h.k) 280 yılında Yemen’de Zeydiyye Şiileri adına bağımsız bir hükümet kurdu. O günden günümüze kadar Yemen ve özelliklede kuzey bölgeleri olmak üzere Zeydiyye’nin geleneksel merkezi oldu ve o bölgede İmamlar, şahsiyetler ve fikri akımlar zuhur etti.

Zeydiyye Hükümeti

Zeydiyye hükümeti Yemen’de her ne kadar inişli çıkışlı ve bazen de gücün Zeydi hakimlerin elinden çıktığı zamanlar olmasına rağmen yaklaşık 11 asır hükümet ellerindeydi. Aşağıdaki tabloda Zeydi hakimler hakkında bir açıklama sunulmaktadır:

Zeydi Hakim	Hükümet Dönemi	Açıklamalar
Hadi Yahya b. Hüseyin	280 - 298 H.k
Murtaza Ledinullah	298 – 310 h.k.
Nasır Ledinullah	310 -315 h.k
	4. asrın sonuna kadar	Zeydiye tefrikaya ve iç çekişmelere duçar olmuş ve İsmailiye ile çatışma halindeydi. Bu nedenle tanınmış bir hakim yoktu.
Mansuru Billah Kasım b. Ali	Vefat: 393 h.k
Nasır Ledinullah Ebu’l Feth Deylemi	Vefat: 444 h.k	O, Yemen İsmaililerinin eliyle öldürüldü ve onun öldürülmesiyle Yemen’de Zeydiyye hükümetinin birinci dönemi sona erdi.
Mütevekkil-i Alellah Ahmed b. Süleyman	532 – 566 h.k	O, Matrafiyye düşüncesine karşı ciddi bir mücadeleye girdi.
Mansuru Billah Abdullah b. Hamza	566 – 614 h.k	Ondan, 6. Asırda Zeydiyye’nin müceddidi (yeniden kurucusu) unvanıyla söz edilmiştir.
Mehdi Ledinullah Ahmed b. Hüseyin	Vefat: 656	Zeydilerden bazıları onun Mehdi olduğunu zannetmişlerdir.
Mansuru Billah Hasan b. Bedreddin Muhammed	Vefat: 670 h.k	Ortaçağda asil Zeydi yönüyle Zeydiyye imamlarının en tanınmışı.
El-Muzellilu bi’l Gamam adıyla ünlü Mütevekkili Alellah Mutahhar b. Yahya	Vefat: 697 h.k
Mehdi Ledinullah Muhammed	Vefat: 728 h.k	O ve babası Mütevekkili Alellah; 8. Asrın başında Zeydiyye’nin iki yenilikçisi.
Müeyyidu Billah Yahya b. Hamza	729 – 749 h.k	Onun çok sayıda ve önemli eserleri bulunmaktadır.
İbn Murtaza adıyla ünlü Meydiyuddinullah Ahmed b. Yahya	Vefat: 840 h.k	Zeydiyye mezhebinin 9. asırdaki yenilikçisi.
Hadi ile’l Hak İzzuddin b. Hasan	Vefat: 900 h.k	Zeydiyye’nin büyük teorisyenlerinden.
Mütevekkil Alellah Yahya Şerefuddin	965 h.k	Ondan sonra yaklaşık yarım asır Yemen Zeydiyye hakimlerinden yoksundu ve o zamanlar yönetim Osmanlıların elindeydi.
Mansuru Billah Kasım b. Muhammed b. Ali	1006 – 1029 h.k	Önemli eserler ve etkili öğrenciler sahibi. Ondan bu asırdaki Zeydiyye mezhebinin yenilikçisi olarak söz edilmiştir.
Müeyyidu Billah Muhammed	1029 – 1054 h.k
Mütevekkili Alellah İsmail	1054 – 1087 h.k	Bu ikisinden sonra yaklaşık iki asır Zeydiyye iç çekişmelere duçar oldu ve bu Osmanlı Türklerin yeniden Yemen’i almalarına sebep oldu.
Mansuru Billah Muhammed b. Yahya Hamiduddin	Vefat: 1322 h.k
Mütevekkili Alellah Yahya	Vefat: 1367	Mansur döneminde Osmanlı’ya karşı başlatılan savaşlar Mütevekkilin zamanında netice verdi ve Yemen Osmanlıların egemenliğinden çıktı.
Muhammed Bedr	1996	O askeri bir darbeyle hükümetten alındı ve onun düşmesiyle Yemen’de Zeydiyye İmamlarının hükümet dönemi sona erdi. O 8 yıl Yemen hükümeti ile savaşmasına rağmen bir netice alamadı ve Londra’nın bir bölgesinde öldü.

Günümüzde Teşeyyü

İmamiyye

Geçmişte her ne kadar çok sınırlı da olsa Yemen’de On iki imam Şia’sı bulunmaktaydı, ancak İran İslam Devleti ve onun diğer İslam ülkelerindeki etkilerinden sonra zamanla On iki imam Şia’sı Yemen’e girdi ve bu ülkenin Zeydi ve İsmaili Şialar olmak üzere her iki mezhebinden aydınlar, üstatlar, öğrenciler ve eğitimciler On iki imam Şia’sıyla tanıştı ve bu Şii mektebine yoğun bir ilgi gösterdiler.

Elbette Zeydi mezhebinin Sa’de’li büyük âlimlerinden Allame Bedreddin El Husi’nin 1990. yıllarda Yemen’de meydana gelen iç savaşlar sırasında İran’da bulunması, Yemenli gençler arasında On iki imam Şia’sı düşüncesine yönelimlerde inkar edilemeyecek etkisi olmuştur. On iki imam Şia’larının Zeydi Şialarla çok iyi bir ilişkisi bulunmaktadır ve Yemen’deki Ada Şiaları Vahdeti Kuruluşu Zeydi ve On iki imam Şialarının faaliyetlerini kapsamaktadır.

On iki imam Şiaları Aden ve Sana’da ve aynı şekilde Cuf, Ma’rib, Zamar, Rada’a ve Yemen’in diğer bölgelerinde dağınık bir şekilde yaşamakta ve Rabıtatu’ş Şiatu Ca’feriyye fi’l Yemen kuruluşu adı altında faaliyet göstermektedirler.

Alimler

• Şeyh Ahmed Abdullah ez-Zayidi; Rabıtatu’ş Şiatu Ca’feriyye fi’l Yemen kuruluşunun kurucusu.

Şeyh Ahmed bu kuruluşu kurmadan önce 1991 yılında İttihadu’l Kaviyyu’l İslamiyyetu’s Sevriyye adında bir dernek kurmuş, ancak bazı nedenlerden dolayı dağılmıştı.

Mısır güvenlik güçleri onu Kahire’de şu ana kadar birçok kez tutukladılar. En son 2014 yılının Haziran ayında tutukladıkları Şeyh Ahmed’i birkaç saat sonra serbest bıraktılar. Daha önce 2008 yılında tutuklanan Şeyh Ahmed 14 gün Mısır zindanlarında tutuklu kaldı ve serbest kaldıktan sonra yaptığı açıklamalar esasınca, Mısır güvenlik güçleri onu Husiler ve İran’la olan irtibatı hakkında sorgulamışlardı. Şeyh Ahmed’in tutuklanması Yemen’de birçok tepkileri de beraberinde getirdi. Mısır’ın yaptığı bu eyleme karşı çok fazla protesto ve itiraz edildi ve sonunda Mısır onu serbest bırakmaya mecbur kaldı.

Bundan öncede 2001 yılında yine Mısır’da gözaltına alınmıştı.

• Şeyh Ahmed Ali el-Murakkıb
• Şeyh Ali Ahmed el-Ekve’
• Şeyh Abdu’l Vali Yahya el-Akimi
• Üstat Abdullah Ali el-Cebeli
• Üstat Arif Muhammed Enis
• Üstat Adnan Yahya el-Cüneyd
• Üstat Muhammed Abdurrahman es-Sakaf
• Şeyh Muhammed Ahmed er-Radmani

Bu dokuz kişi Rabıtatu’ş Şiatu Caferiyye fi’l Yemen yönetim kurulunun üyeleridir.

• Ali b. Ali Fari’

Rabıtatu’ş Şiatu’l Caferiyye fi’l Yemen kuruluşunun başkanlığını yapan Ali b. Ali, 2013 yılında el-Kaide teröristleri tarafından şehit edildi.

• Mebhut Hadi Kirşan; Rabıtatu’ş Şiatu’l Caferiyye fi’l Yemen kuruluşunun Cuf bölgesi başkanı. Bazı resmi olmayan kaynaklarca Yemen hükümetinin 2010 yılında Mebhut Hadiyi Yemen havaalanında tutukladığı iddia edilmiştir.
• Yahya Talib eş-Şerif

Aslen Yemen’in Cuf bölgesinden olan Yahya Talib Kum’da ikamet etmektedir. O, 2010 yılında Yemen hükümeti tarafından tutuklanmıştı. Hüseyin Husi’ye karşı sergilediği konumlar, Kum’da ikamet eden Yemenli Öğrenciler Birliği tarafından protesto edilmesine neden oldu.

Kuruluşlar

• Rabıtatu’ş Şiati Caferiyye fi’l Yemen

Caferi mezhebinin en önemli teşekküllerinden biri olan bu kuruluş, Şeyh Ahmed ez-Zayidi tarafından kuruldu, ama o bu kuruluşun başkanlık sorumluluğunu üstlenmedi ve bu görevi Muhammed Nasır Kaid el-Bahiti’ye bıraktı. Ancak bu kuruluş 2006 yılında kendisi için belirlediği 9 kişilik yönetim kurulunu tanıttı.

On iki imam Şiilerinin haklarını savunmak için kurulan bu kuruluş hala faaliyet göstermektedir.

Bu kuruluş On iki imam Şiilerinin haklarını savunma alanında yaptığı ameli faaliyetlerin yanı sıra çeşitli münasebetlerde de bildiriler yayımlayarak bu hedefi yerine getirmektedir. Bu kuruluş tarafından yayımlanan bildirilerinin içeriklerinden bazıları şunlardır:

1. Devletten Selefilerin Şiilere karşı düzenlediği saldırılar karşısında, Şiileri koruması ve desteklemesini isteme.

2. Hükümetin Şii bölgelerine saldırmaları ve oraları yıkmaları için Ürdünlü güçleri kullanma eylemini kınama.

3. Selefilerin Şiilere karşı yaptığı aşırılıklar karşısında mücadele etmek için taklit mercilerinden yardım isteme. ve… Bu kuruluşun Yemen dışında da şubesi bulunmaktadır ve sorumluluğunu da Dr. Ebu Ali el-Halidi üstlenmiştir. Bu kuruluş tarafından yapılan bazı bildiriler bu şubeden yayımlanmaktadır.

Bu kuruluş yayımladığı bildirilerde kendisini sadece Şiilerin hukukunu savunan ve Husiler ve İran’la hiçbir bağı olmayan bir kuruluş olarak tanıtmaya çalışmakla birlikte, Yemen kanunları çerçevesinde Şiilerin hukukunu gözetme peşinde olduğunu bildirmiştir. Zahirde devletle uzlaşı içinde olduğu görünen bu yaklaşım ve diğer sebepler, bu kuruluşun bazı eski üyeleri tarafından bu kuruluşun Şii Caferileri hakkında casusluk yapmak için Yemen istihbarat birimlerine bağlı bir kuruluş olarak tanıtılmasına neden oldu.

• el-Mecmeu’l İslamiyyu’l Yemeniyu’ş Şii

Bu kuruluş hicri kameri 1433 yılında bazı Yemenli müstepsirlerin (sonradan Şii olan) himmetiyle Yemen’in Taiz şehrinde kuruldu. Bu kuruluşun genel sekreteri İsmail el-Mehyub ve onların manevi liderleri ise Seyyid Habibu’l Cüneyd’dir. Teşekkülün aktivitelerinin çoğu kültürel faaliyetler üzerine yoğunlaşmıştır.

• Müessesetu Daru’z Zehra (s.a) li İ’lami’s Sakafi

Bu müessesenin müdürü Muhammed Hatemi’dir; onunla bu e-posta yoluyla iletişim kurabilirsiniz.

• Aden’deki Medarisu’l Caferiyye

Bu okulların müdürü Abdulkerim Ali Abdulkerim’dir; onunla bu e-posta yoluyla iletişim kurabilirsiniz.

• Taiz’deki Daru Ehbabu Ehlu’l Beyt (a.s)

Bu merkezin müdürü Ebu Hüseyin Ali es-Şami’dir; onunla bu e-posta yoluyla iletişim kurabilirsiniz.

• Nebe Hayır Müessesesi

Bu hayır müessesesinin müdürü Şeyh Abdulvahid Kirşan’dır; onunla bu e-posta yoluyla iletişim kurabilirsiniz.

• Cemiyyeti Abdullah Reziy’

Hz. Ali Askar’ı (a.s) makamını anmak için kurulan bu derneğin müdürü Şeyh Abdulvahid Hasan Kirşan’dır; onunla bu e-posta yoluyla iletişim kurabilirsiniz.

Zeydiler

Zeydilerin Yemendeki geniş hakimiyet geçmişi göz önüne alındığında, Yemendeki Şiilerin çoğunu Zeydi Şiileri oluşturmaktadır. Yemen nüfusunun yaklaşık % 35’ini teşkil eden Zeydiler Sa’de, Taiz, el-Cuf, Sana ve daha sonra İb, Zamar, Amran, Ma’rib, Hacca, Mecvit ve Hudeyde bölgelerinde yaşamaktadırlar. Yemen’in Haşid ve Bekil adlı iki büyük kabilesi Zeydi’dir. Haşid ve Bekil kabileleri Yemen’de Cumhuriyetin kurulmasından sonraki yıllarda Yemen’de meydana gelen siyasi gelişmelerde önemli rolleri vardı.

Alimler

Dosya:300px-حمود عباس.jpg

Zeydi Alimlerinin büyüklerinden Hamud Abbas el-Müeyyid

• Es-Seyyid Hemud Abbas el-Müeyyid (1336)

Es-Seyyid Hemud Abbas el-Müeyyid şu anda Zeydilerin mercii ve Camiu’n Nehreyn’in (Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge) imamıdır.

• Es-Seyyid Muhammed b. Muhammed b. El-Mansur (1333)

O, hükümette de görev almıştır.

• Es-Seyyid Ali b. Ahmed eş-Şehari (1332 - 1411)
• Es-Seyyid Abdullah b. Yahya ed-Deylemi (1334 - 1425)
• Muhammed b. Abdullah el-Hidar (1340 - 1418)
• Abbas Ahmed Muhammed el-Hatib (1352 - 1435)

Abbas Ahmed’in vefat etmesinden dolayı Yemen cumhurbaşkanı taziye mesajı yayınladı.

• Abdurrahman Hüseyin Şayim (1358 - 1434)
• Mecduddin el-Müeyyidi (1332 - 1428)

O hayatı döneminde Zeydilerin mercisiydi.

• Bedreddin el-Husi

Dosya:300px-بدرالدین الحوثی.jpeg

Bedreddin el-Husi

Bedreddin el-Husi Yemen’in Sa’de’li büyük âlimlerindendir. Onun diğer Zeydi âlimlerinden ayrılığı, başında Mecduddin el-Müeyyidi’nin olduğu bir grup Yemenli Zeydi Alimin, her ne kadar geçmişte tarihi gereksinimlerden dolayı şart idi ise, günümüzde Haşimi soyundan olma imametin şartlarından biri değildir ve halk İmam Hasan veya İmam Hüseyin’in (a.s) soyundan olmasa da hükümet etmesi için devleti yönetmeye liyakati olan her ferdi seçebilir diye fetva vermeleri üzerine başladı.

Bedreddin el-Husi şiddetli bir şekilde bu fetvaya karşı çıktı ve devamında açık bir şekilde on iki imam Şialarını savundu ve bununla da kalmayıp ez-Zeydiyye fi’l Yemen adında bir kitap yazarak orada Zeydiyye ve İmamiyye Şialarının arasındaki benzerlik ve ortak noktaları anlattı.

Bedreddin el-Husi 1990 yıllarında İran’a gelerek birkaç yıl Tahran’da yaşadı ve daha sonra tekrar Yemen’e döndü ve oğlu Hüseyin el-Husi’nin şehit edilmesinden sonra hükümet ile savaşmak için bu hareketin sorumluluğunu üstlendi. Bedreddin el-Husi 2010 yılında vefat etti. O her ne kadar Zeydi mezhebinden olsa da Caferi mezhebine (On iki imam Şia’sına) bakış açısı bu mezhebin Yemen’de ve özelliklede Sa’de’de yayılmasında çok etkili oldu.

Kuruluşlar

• Müessesetu er-Risaliyye

2009 yılından kurulan bu müessesenin başkanlığını bayan Dr. Amal Abdulhalik Hacer yapmaktadır. Bu merkez bayanlara özgü olup sosyal, kültürel ve hayır alanlarında faaliyet göstermektedir. Bu müessesenin Merkezi ez-Zehra li Tev’iyyeti’l Mer’e ve Merkezi Ümmü’l Müminin lemhu’l Ümmiye ve Talimu’l Kibar adında iki eğitim merkezi bulunmakta ve bunun yanında da işgücü oluşturmak ve ihtiyaç sahiplerine Karzu’l Hasane kredileri sağlamak için kadınlara ev işleri alanlarında eğitim sunmaktadır.

• Müessesetu el-İmam Zeyd b. Ali es-Sakafiyye

Kültürel faaliyetler yürütmek için kurulan bu kuruluş, çeşitli toplantılar düzenleme ve kitaplar yayımlama ile Zeydi düşüncesini yayma, genişletme ve savunma çabasındadır. Bu müessesenin merkezi Sana’dır.

• Rabıtatu Ulemau’l Yemen

Bu kuruluşun üyelerini Yemenli alimler oluşturmaktadır ve salahiyeti olan herkesin buraya üye olmasında bir sakınca yoktur. Bu kuruluşun faaliyetleri genellikle bilimseldir. Bu müessese 2011 yılının Ekim aylarına doğru varlığını ilan etti.

• Müessesetu’l Beyyineti’l İçtimaiyyeti’s Sakafiyye

Hayır ve kültürel aktivitelerde bulunmak için tesis olan bu kuruluş 2001 faaliyetlerine başladı. Bu müessesenin merkezi de Sana’dadır.

• Hizbu’l Hak

1990 yılında kurulan bu siyasi kuruluşun başkanlığı Yemen’in büyük alimlerinden Mecduddin Müeyyidi üstlendi ve Seyyid Ahmed Şami ise genel sekreter olarak seçildi. Hizbu’l Hak kuruluşu her ne kadar kendisini Zeydi Şiilerin haklarının savunucusu olarak tanıtsa da, İmami alimlerinin eserlerini yayınlama ve haddinden fazla İran haberlerine değinme gibi bu kuruluş tarafından sergilenen bazı hareketler, bu hizbin bazı liderlerinin on iki imam Şia’sı oldukları şüphesinin var olmasına neden oldu. Hizbin resmi internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz.

• İttihadu’l Kaviyyu’ş Şa’biyye

1960 yılında İbrahim Ali b. El-Vezir Yemen’deki bütün siyasi gruplardan oluşan bir örgüt ün oluşturulması önerisini gündeme getirdi. Bu öneri bazı gruplar tarafından onaylandı ve bu gruplar tarafından bu adla ilk bildiri 1962 yılında yayınlandı. Bu kuruluş Yemen siyasetinde her zaman yerini almıştır. Şura bu organın örgütüdür.

• Tanzimu’ş Şebabu’l Mümin

1990 yılında Selefi ve Vahhabi düşünceye karşı koymak için kurulan bu kuruluşu Zeydi gençler oluşturmaktadır. Bu kuruluşun ilk genel sekreteri Muhammed Yahya İzan’dı ve daha sonraları genel sekreterlik için Hüseyin el-Husi seçildi.

Bazı raporlarda bu kuruluşun 1996 yılında kurulduğu ve kurucusunun ise Hüseyin el-Husi olduğunu zikredilmiştir. Hüseyin el-Husi Hizbu’l Hak’tan ayrıldıktan sonra Tanzimu’ş Şebabu’l Mümin’i kurdu. Başlangıçta iktidar partisi el-Mu’temeru’ş Şa’biyyu’l Am partisi rakibi olan et-Tecemmuu’l Yemeni li’l Islah partisinin Sana’da faaliyet ve nüfusunun artmamasını önlemek için bu kuruluşu destekledi. Husi o zaman diliminde hükümetin desteğiyle medreseler açarak kendi fikirlerini öğretmeye başladı.

Onun düşüncelerinin bir kısmı Zeydi düşüncesi dışında ve İmamiyye düşüncesine yakın olmasına rağmen faaliyetleri fikrsel ve kültürel aktivitelerle sınırlı idi. Ancak Husi 2002 yılından bu yana yeni sözler dile getirdi. Hüseyin el-Husi dini sorumluluktan, Amerikan tehlikesinden ve İslam için adımlar atılması gereksiniminden, Amerika ve İsrail’den uzak durulması gerektiğinden söz etmeye başladı. Onun bu sözleri Sana ve Sa’de camilerinde taraftarları tarafından atılan Kahrolsun Amerika ve Kahrolsun İsrail sloganlarının duyulmasına neden oldu.

2003 yılında; yani Amerika’nın Irak’ta savaşı başlattığı zamanlarda, Tanzim gençleri Amerikan konsolosluğu önünde toplanarak Amerika ve İsrail karşıtı sloganlar attılar. Tanzim gençleri ve Yemen emniyet güçleri arasında çatışma çıkan bu ABD karşıtı gösteride birkaç kişi de öldürüldü. Bazı uzmanlara göre Yemen hükümeti bu grubun tehlikesini ve Yemen hükümetini devirme temayülünü o zaman hissetti ve bu grupla mücadele etmek için aldığı tedbirleri icra etmeye başladı. Örneğin, bu gurubun Sa’de şehrindeki çok sayıda taraftarını tutukladı. Bu tür tepkiler 2004 yılının yazında Husi taraftarları ile Yemen hükümeti arasında bir dizi çatışmalara neden oldu ve bu çatışmalarda Hüseyin el-Husi’nin kendisi de Sa’de şehrinin Cİbalı Mervan bölgesinde öldürüldü.

Bu çatışmalar 2005 yılında da devam etti. Bu çatışmalarda Husilerin liderliği sorumluluğunu Hüseyin el-Husi’nin babası Bedreddin el-Husi üstlenmişti.

Hükümet Tanzim hareketini bastırdığını tasavvur ediyordu, ancak 2005 yılının sonlarında çatışmalar Hüseyin el-Husi’nin kardeşi Abdulmelik el-Husi’nin liderliğinde tekrar başladı.

Bu yıllar boyunca Abdulmelik el-Husi güçleri ile Yemen hükümeti güçleri arasında çatışmalar dizisi devam etti ve sonunda Husiler Yemen’in bazı bölgelerini kontrol altına almayı başardılar. Yemen Husilerinin kontrolü altına almayı başardığı en son bölge İmran bölgesiydi ve bazı haberlere göre Yemen’in başkenti Sana’da Husilerin eline düşme eşiğinde.

• Tanzimu’l Hıyaru’s Suri
• Hizbu’l Adale ve’l Hurriye

Bu partinin başkanlığını Nasır el-Cehrani yapmaktadır.

• Multaki es-Tasavvufu’l İslami

Bu kuruluşun başkanlığını Şia alimlerinden Allame Adnan el-Cüneyd yapmaktadır.

İsmailiyye

Musta’liye İsmailiyye fırkasının kollarındandır ve bu kol İsmaililerin imam olarak iddia ettiği 26. İmamları olan Davud b. Acebşah’ın hicri kameri 999 yılında ölmesinden sonra parçalandı. Bu bölünmenin sebebi ise şöyledir; Acebşah’ın ölümünden sonra Davud b. Burhaneddin adında biri onun yerine geçti ve bu durumu Yemen’e rapor ettiler. Diğer taraftan Süleyman b. Hasan adında başka bir şahıs da Davud b. Acebşah’ın onun mutlak iddiacılık makamı hakkında nassı olduğunu iddia etti. O zamandan sonra iki müddei de kendine taraftar buldu. Bu iki müddeinin taraftarları daha çok Hindistan, Pakistan ve bir bölümü de Yemen’de yaşamaktadır. Günümüzde Davud b. Burhaneddin’in taraftarlarına Davudiyye veya Buhra (Buhere) ve Süleyman b. Hasan’ın taraftarlarına ise Süleymaniyye veya Mekarime denmektedir.

Mekarime Haraz’ın doğusunda yaşamakta ve dini merkezleri Necran’da bulunmaktadır. Şu an bu taifenin reisliğini Şeyh Abdullah b. Muhammed el-Mükremi yapmaktadır. Şeyh Abdullah Arabistan’ın Necran bölgesinde sükûnet etmektedir. Ondan önce de Şeyh Hüseyin İsmail el-Mükremi bu taifenin reisliğini yapmaktaydı. O yıllarca Suudi Arabistan ve Yemen zindanlarında hapis yattı ve sonunda hicri kameri 1426 yılında vefat etti. Buhra Sana, Aden, Taiz, el-Hadide ve Yemen’in bazı güney bölgelerinde yaşamaktadırlar.

Yemen’in bazı şehirlerinde İsmaililerin cami ve özel eğitim merkezleri bulunmaktadır. Menahe bölgesinde Medresetu’d Dave, Haraz bölgesinde Medresetu Beytu’t Dave ve Sana’da Medresetu’l Bahriyye İsmaililerin Yemen’de bulunan medreselerinden bazılarıdır.

Daiyi mutlak olarak tanınan Buhra dalının büyüğü şu an Sultan el-Mufaddal Seyfuddin’dir ve Hindistanda yaşamaktadır. Ondan önce bu taifenin reisliğini Sultan Muhammed Burhaneddin üstlenmişti. O, hicri kameri 1435 yılında öldü. Onun Yemen temsilcisi Selman Reşit’tir.

Buhraların nüfusu yaklaşık 12 000 kişidir. İsmailiyye taifesinin Yemen’deki önemli mekanlarından biri Haraz şehrindeki Hatemu’l Hazerat zarihidir ve her yıl bu fırkanın taraftarları dünyanın farklı bölgelerinden burayı ziyaret etmek için Yemen’e sefer etmektedir.

Buhra’nın Sana’daki asli merkezi Makarru’l Feyzu’l Hatemi adıyla ünlüdür.

Şiaların Sorunları

• Selefi ve Vahhabiler tarafından can ve mal güvenliğinin olmaması

Bu sorun Yemen’in Suudi Arabistan’la geniş sınırları olmasından dolayı meydana gelmiştir. Zira kendi sınırları arkasında Şiilerin varlığından endişelenen Suudi Arabistan devleti her türlü yolu kullanarak Şiaları yok etme peşindedir. Husi Şialarla merkezi hükümet arasında cereyan eden çatışmalarda Suudi Arabistan askerleri Yemen güçlerinin yardımına koştu ve hatta Melik Abdullah bile çatışmaların ön cephelerinde yerini aldı. Ayrıca Vahhabi terör mangaları şu ana kadar Rabıtatu’ş Şiatu’l Caferiyye’nin müdürü gibi çok sayıda Şia alimini şehit etmiş ve Allame Adnan el-Cüneyd gibi diğer fertleri de ölümle tehdit etmişlerdir.

• Şiaların hükümet tarafından tutuklanması.
• Hükümetin siyasetlerine itiraz etmelerinden dolayı Şialar hakkında idam ve sürgün kararı çıkarma.
• Şiilerin yerleşim yerlerini tahrip etme; Hükümet yıkım politikalarından bazılarını ecir(kiralık) tuttuğu Ürdünlü güçler vasıtasıyla gerçekleştirdi.
• Merkezi hükümetin Şii bölgelere itina göstermemesi ve onları yoksul bırakmaları.

Ayrıca bakınız

• Ensarullah Hareketi

Dış Bağlantılar

• Yemen’de Zeydiyye Devletinin Varoluşu ve Şekillenmesi
• “Zeydiyye” Kuruluşundan Hükümetin Tesisine Kadar