Nüşuz
| Fıkıh Hükümlerı |
|---|
 |
Nüşuz (Arapça: النشوز), kadının kocasını “cinsel olarak temkin” etmemesi ve “kocasının izni olmadan evden dışarı çıkması” gibi kadınların itaatsizlik ettiği yerlerde kullanılan fıkhi bir terimdir. Eşiyle denklik ve uyumu olmayan, aynı zamanda nafaka vermek gibi bazı yerlerde eşinin haklarına riayet etmeyen erkekler için de bu terim kullanılmaktadır.
Kur’an’da bu tür sorunlar için bazı çözüm yolları sunulmuştur. Nisa Suresinin 34 ve 128. Ayetleri “Nüşuz Ayeti” olarak adlandırılmıştır.
Etimoloji
“Nüşuz” sözlükte “yüksek zemin, yükselmek, ayağa kalkmak” gibi anlamlara gelir. Kadının kocasına düşmanca davranıp, kafa tutması ve şer’i görevlerini yerine getirmeme durumudur. Bu durumdaki kadına “naşize kadın” denir.[1]
Fıkıh ve hukuk teriminde, karı ve kocanın sorumluluğu olan her türlü farz tekliflerin karı veya koca tarafından çiğnenerek ihlal edilmesidir. Bu hesaba göre, “nüşuz” yalnızca kadına özgü bir durum değil, aynı zamanda karısına karşı farz sorumluluklarını yerine getirmeyen erkek için de kullanılabilir.[2]
Nüşuz Çeşitleri
Naşize Kadın
Fıkhi görüşler ve rivayetler dikkate alındığında, “nüşuz” kadının cinsel açıdan kocasını temkin etmemesi ve kocasının izni olmadan evden dışarı çıkması gibi durumlarda kocasına itaat etmemesi anlamına gelir. Ancak şer’i olarak kadına farz olmayan (yemek yapmak gibi) yerlerde kadının itaatsizliği nüşuz sayılmaz.[3]
Naşiz Erkek
Eşiyle denklik ve uyumu olmayan ve aynı zamanda nafaka vermek gibi eşinin haklarına riayet etmeyen erkekler için de bu terim kullanılmaktadır.[4] Elbette, bazı hadislerde naşiz erkek, kendi kararıyla eşine talak vermek anlamında da yorumlanmıştır.[5]
Kur’an’da Nüşuz
- Ana Madde: Nüşuz Ayeti
Nisa Suresinin 34 ve 128. ayetleri, “Nüşuz Ayeti” olarak adlandırılmıştır. Bu ayetler, nüşuz ve çözüm yollarına değinmiştir. Kur’an’ın naşize kadınlar için öne sürdüğü çözüm yolları sırasıyla: Nasihat, eşinden ayrı uyumak ve fiziksel tembih. Naşiz erkek için de Kur’an’da bazı maslahatlar, çözüm yolları olarak belirtilmiştir.
Hadislerde Nüşuz
- İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kocasına eziyet eden kadın mel’undur, mel’undur! Kocasına saygı gösteren, ona eziyet etmeyen ve her zaman emrine itaat eden ise, mutludur, mutludur!”[6]
- Hz. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sekiz kişinin namazı kabul edilmez: Efendisine dönmedikçe kaçan kölenin, kocası kendisinden razı olmadıkça itaat etmeyen kadının..."[7]
- Hz. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ki en iyi kadınlarınız; çok doğurgan, çok sevimli/sevgi dolu, sırları saklayan, iffetli, eşi karşısında mütevazi, ehli (yakınları) karşısında izzetli, süslerini ve güzelliklerini eşine açan, gayrısından gizleyen, eşinin sözlerini iyice dinleyen, emirlerine itaat eden, yalnız kaldığında kendisinden istediğini veren, sürekli eşi için süslenen ve erkekler gibi süssüz/sade olmayanlardır."[8]
- Hz. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu dört haslete sahip olan ümmetimin kadınları şüphesiz ki cennete girer: "Namusunu koruyan, eşine itaat eden, beş vakit namazını kılan ve Ramazan ayında oruç tutan...”[9]
Kaynakça
- ↑ Bakizade, Berresi ve Tahlil-i Mesele-i Nüşuz, s. 153, Rağıb İsfahani, el-Müfredat, “nüşuz” maddesi.
- ↑ Deyyani, Rabıte-i Temkin ve Nüşuz… s. 10.
- ↑ Bakizade, Berresi ve Tahlil-i Mesele-i Nüşuz, s. 156.
- ↑ İmam Humeyni, Tahriru’l Vesile, c. 2, s. 306; İbrahim Nejad, Kur’an ve Nüşuz-u Hemseran, s. 13.
- ↑ Hurr-ü Amuli, Vesailu’ş Şia, c. 21, Ebvabu’l Kasm ve’n-Nüşuz ve’ş-Şikak, bab: 11, s. 351.
- ↑ Bihar, 103/253/55.
- ↑ Mekarim’ul Ahlak, 2/324/2656.
- ↑ Men La Yehzuruh’ul Fakih, c. 5, s. 18, 367; Bihar’ul Envar, c. 103, s. 235.
- ↑ Bihar’ul Envar, c. 104, s. 107.
Bibliyografi
- İbrahim Nejad, Muhammed Rıza, Kur’an ve Nüşuz-u Hemseran, Islah ya Huşunet, Faslname-i Afak-ı Din, 1. Yıl, sayı. 3, Kış, 1389.
- İmam Humeyni, Tahriru’l Vesile, Müessese Matbuat Daru’l İlm, Kum.
- Bakizade Rıza, Berresi ve Tahlil-i Mesele-i Nüşuz der Taamül-ü Zevceyn, Faslname-i Banuvan-ı Şia, yıl 7, s. 23, Bahar, 1389 h.ş.
- Deyyani Abdurresul, Rabıta-i Temkin ve Nüşuz ve Zamanet İcrai Adem Temkin, Mahname-i Dadresi, yıl 8, s. 45, Mirdamad ve Şehriyar, 1383 h.ş.
- Hürr-ü Amuli, Muhammed b. Hasan, Vesailu’ş-Şia, Müessese Alulbeyt aleyhimu’s-Selam, li-İhya et-Turas, 1409 h.k.