Zün-nun (Arapça: ذَا النّون), Kur'anı bir ifadedir[1]. Şii[2] ve Sünni[3] müfessirler bu ifadeyi Hz. Yunus'un (a.s) lakabı olarak kabul etmişlerdir. Bu ifade Kur'an'da yalnızca bir kez geçmektedir.[4] Müfessirler, "nûn" kelimesini balık,[5] büyük balık veya balina anlamında yorumlamışlar;[6] bu nedenle "zân-nûn" ifadesi "balığın sahibi" veya "balıkla birlikte olan" anlamında değerlendirilmiştir.[7]
Fahreddîn Râzî, müfessirlerin "zân-nûn" ifadesinin yalnızca Yunus (a.s) için kullanıldığı konusunda ittifak ettiklerini belirtir.[8]. Hz. Yûnus (a.s), kavminin iman etmeyişi üzerine Allah'tan onların azabını dilemiş ve onların arasından ayrılmıştır. Ancak kavmi azaptan önce tevbe etmiş ve böylece azap onlardan kaldırılmıştır. Allame Tebatebayi'ye göre, Yunus'un kavmi tevbe etmiş ve iman etmişse de Yunus onların durumuna sabretmeyip yalnızca azap dilemiştir; bu yüzden Allah ona ağır bir imtihan vermiş ve büyük bir balık onu yutmuştur.[9] Allah Teâlâ, Hz. Yûnus'u kırk gün boyunca[10] büyük bir balığın karnında bırakmıştır.[11] Müfessirlere göre Yunus'un "zân-nûn" diye anılması, onun balığın karnında bulunması ve bu şekilde imtihana tâbi tutulmasındandır.[12]
Kur'an'da Hz. Yunus için kullanılan bu ifade, daha sonraları başkaları tarafından da isim olarak kullanılmıştır. Bunların en meşhuru Zû'n-Nûn el-Mısrî'dir.[13]
Kaynakça
- ↑ Enbiyâ Sûresi, âyet 87.
- ↑ Tabersî, Mecmaʿu'l-beyân, 1372 h.ş, c.7, s.96; Tûsî, et-Tibyân, Beyrut, c.7, s.273.
- ↑ Âlûsî, Rûhu'l-meʿânî, 1415 h.k, c.9, s.79.
- ↑ Kurşî, Kâmûsu'l-Kur'ân, 1412 h.k, c.7, s.133.
- ↑ Tabersî, Mecmaʿu'l-beyân, 1372 h.ş, c.7, s.96.
- ↑ Mekârim Şîrâzî, Tefsîr-i Nemûne, 1374 h.ş, c.13, s.485.
- ↑ Dehhodâ, "Zü'n-Nûn", Logat-nâme-yi Dehhodâ.
- ↑ Fahreddîn Râzî, Mefâtîhu'l-gayb, 1420 h.k, c.22, s.178.
- ↑ Tabâtabâî, el-Mîzân, 1392 h.k, c.14, s.314-315.
- ↑ İbn Asâkir, Târîhu Medîneti Dımaşk, 1415 h.k, c.17, s.371.
- ↑ Tabâtabâî, el-Mîzân, 1417 h.k, c.14, s.314.
- ↑ Muîn, "Zun-Nun", Ferheng-i Fârsî-yi Muîn.
- ↑ İbn Esîr, el-Mursaʿ, 1412 h.k, s.298.
Bibliyografi
- İbn Esîr, Mübârek b. Muhammed, el-Mursaʿ fî'l-âbâʾ ve'l-ummuhât ve'l-ebnâʾ ve'l-benât ve'l-azvâʾ ve'z-zevât, tahkik: Saʿd Fehmî, Beyrut, ʿÂlemu'l-kutub, 1412 h.k.
- İbn ʿAsâkir, Ebü'l-Kâsım ʿAlî b. Hasan, Târîhu Medîneti Dımaşk, Dârü'l-fikr, Beyrut, 1415 h.k.
- Âlûsî, Seyyid Mahmûd, Rûhu'l-meʿânî fî tefsîri'l-Kur'âni'l-ʿazîm, tahkik: ʿAtıyye, ʿAlî ʿAbdü'l-Bârî, Dârü'l-kütübi'l-ʿilmiyye, Beyrut, birinci baskı, 1415 h.k.
- Dehhodâ, ʿAlî Ekber, Logat-nâme, Tahran, Dânişgâh-ı Tahran Neşriyyâtı, birinci baskı, 1373 h.ş.
- Şeyh Tûsî, Muhammed b. Hasan, et-Tibyân fî tefsîri'l-Kur'ân, mukaddime: Şeyh Âgâ Büzürg-i Tehrânî, tahkik: Ahmed Kasîr ʿÂmilî, Beyrut, Dâr-ı İhyâʾi't-türâsi'l-ʿArabî, t.y.
- Tabâtabâî, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mîzân fî tefsîri'l-Kur'ân, Kum, Dâru'l-neşri'l-İslâmî, beşinci baskı, 1417 h.k.
- Tabâtabâî, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mîzân fî tefsîri'l-Kur'ân, Beyrut, Müessesetü'l-aʿlemî li'l-matbûʿât, ikinci baskı, 1392 h.k.
- Tabersî, Fazl b. Hasan, Mecmaʿu'l-beyân fî tefsîri'l-Kur'ân, mukaddime: Muhammed Cevâd Belâğî, Tahran, Nâsır-ı Hüsrev, üçüncü baskı, 1372 h.ş.
- Fahreddîn Râzî, Muhammed b. ʿUmer, Mefâtîhu'l-gayb, Beyrut, Dâr-ı İhyâʾi't-türâsi'l-ʿArabî, üçüncü baskı, 1420 h.k.
- Kurşî, ʿAlî Ekber, Kâmûsu'l-Kur'ân, Tahran, Dârü'l-kütübi'l-İslâmiyye, 1412 h.k.
- Muîn, Muhammed, Ferheng-i Fârsî, Tahran, Neşriyyât-ı Emîr Kebîr, birinci baskı, 1343 h.ş.
- Mekârim Şîrâzî, Nâsır, Tefsîr-i Nemûne, Tahran, Dârü'l-kütübi'l-İslâmiyye, birinci baskı, 1374 h.ş.