İrem
| Genel Bilgiler | |
|---|---|
| Özellik | Âd kavmiyle ilgili bir kavim veya şehir |
| Ülke | Suriye veya Mısır veya Yemen veya Suudi Arabistan |
| Dil | Arapça |
| Din | Bilinmiyor |
| Tarihi Bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | Bilinmiyor |
| Önemli hadiseler | Allah tarafından gönderilen bir fırtına ile yok edildi. |
| Diğer | |
| Diğer | Kur'an'da geçmektedir; Fecr Suresi, 7. Ayet |
İrem (Arapça: إِرَم), Kur'an'da Âd kavmiyle ilgili zikredilen bir kavim ve şehir adıdır. İrem'in zamanı ve konumu kesin olarak bilinmemektedir ve hakkında birçok tahmin bulunmaktadır. Arap ve Fars edebiyatında yeşil, efsanevî bahçeler veya şehirler İrem'e benzetilmiştir.
Etimoloji
İrem kelimesi Kur'an'da yalnızca bir kez, Fecr suresi'nin 7. ayetinde geçmektedir:
«﴾أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦﴾ إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧﴾ الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ ﴿٨»
“Görmedin mi Rabbin neler yaptı Âd'a?(6) Direklerle dolu İrem'e.(7) Öylesine bir şehirdi ki yaratılmamıştı eşi şehirler arasında.(8)”.[1]
Sözlükte İrem, çölde yol göstermek ve kaybolmayı önlemek için kullanılan işaret taşı anlamına gelir.[2] Müfessirlerin çoğu, İrem'in kökenini Arapça kabul etmiş; bazıları ise İbranice veya Acem menşeli olduğunu ileri sürmüştür.[3]
Müfessirlerin Görüşü
Şii müfessirler, Kur'an'ın meşhur kıraatine dayanarak Fecr suresi'nin 6 ve 7. ayetlerinde geçen İrem kelimesini, Âd kelimesine bedel veya açıklayıcı bir ifade olarak değerlendirmiştir.[4] Fazl b. Hasan Tabersî'ye göre, müfessirlerin çoğu İrem'in bir kavim, şehir veya bölge adı olduğunu belirtmiştir.[5] Bazılarına göre İrem, Hz. Nuh'un soyundan gelen bir kişinin adı veya bir kavmin adıdır.[6] Bu görüşe göre İrem, Âd kavminin bir kolunun adı veya bu kavmin yaşadığı yerin ismidir.[7].
İrem Nerede?
İrem adlı kavim veya şehrin nerede ve ne zaman var olduğu konusunda ortak bir görüş bulunmamaktadır. Dımaşk, İskenderiyye ve San'a ile Hadramevt arasında kalan bir yer, İrem için muhtemel mekanlar olarak zikredilmiştir.[8] Bazılarına göre ise İrem, Şeddâd veya Şerâr b. Âd tarafından cennet benzeri bir yer olarak Aden yakınlarında kurulmuş bir bahçe veya şehirdi; fakat onun kibir ve isyanı yüzünden Allah tarafından bir fırtına ile yok edilmiştir.[9]
İrem, Müslüman edebiyatında efsanevî ve mitolojik bir şehir veya bahçe olarak kabul edilir. Eski ve yeni Arapça ile Farsça şiirlerde yüksek yapılar, güzel ve yeşil şehirler veya bahçeler zaman zaman İrem'e benzetilmiştir.[10]
Kaynakça
- ↑ Gölpınarlı Kuran Tercümesi.
- ↑ Rağab el-İsfahanî, Mufredât, 1412 h.k, s. 74; Bahranî, el-Burhân, 1412 h.k, s. 17; İbn Fâris, Makâyîsü'l-luğa, 1399 h.k, c. 1, s. 85.
- ↑ Deştî ve Ruhî, “İrem”, s. 524-528.
- ↑ Bahranî, el-Burhân, 1412 h.k, c. 5, s. 651; Tabatabaî, el-Mîzân, 1393 h.k, c. 20, s. 280; Tabersî, Mecmau'l-beyân, 1415 h.k, c. 10, s. 737.
- ↑ Tabersî, Mecmau'l-beyân, 1415 h.k, c. 10, s. 737.
- ↑ Tabersî, Mecmau'l-beyân, 1415 h.k, c. 10, s. 737; Taberî, Câmiu'l-beyân, 1412 h.k, c. 27, s. 101.
- ↑ Pâketçî, “İrem”, s. 670-672.
- ↑ Hurremşahî, “İrem”, s. 189.
- ↑ Tabersî, Mecmau'l-beyân, 1415 h.k, c. 10, s. 738; Şeyh Sadûk, Kemâlü'd-dîn, 1390 h.k, s. 552-554.
- ↑ Deştî ve Ruhî, “İrem”, c. 2, s. 524-528; Ma'rûf ve Ne'metî, “Şi'r-i muâsır-ı Arabî ve Fârsî'de Şehirlere Medîne-i Fâzıla”, s. 63-88.
Bibliyografi
- İbn Fâris, Ahmed, Makâyîsü'l-luğa, Beyrut, Dâru'l-fikr, 1399 h.k.
- Bahranî, Seyyid Hâşim, el-Burhân, Kum, Müessesetü'l-Bi'set, 1419 h.k.
- Pâketçî, Ahmed, “İrem”, der: Dâ'iretü'l-ma'ârif-i buzurg-i İslâmî, c. 7, Tahran, Merkez-i Dâ'iretü'l-ma'ârif-i buzurg-i İslâmî, 1377 h.ş.
- Hurremşahî, Kavâmü'd-dîn, “İrem”, der: Dânişnâme-yi Kur'ân ve Kur'ân-pezhûhî, c. 2, Tahran, Entişârât-ı Dûstân, 1377 h.ş.
- Deştî, Seyyid Mahmûd ve Ebü'l-Fazl Ruhî, “İrem”, der: Dâ'iretü'l-ma'ârif-i Kur'ân-i Kerîm, c. 2, Kum, Bûstân-i Kitâb, 1382 h.ş.
- Rağib İsfahanî, Ebü'l-Kâsım, Mufredât, Beyrut, Dâru'l-kalem – ed-Dâru'ş-Şâmiyye, 1412 h.k.
- Şeyh Sadûk, Muhammed b. Ali, Kemâlü'd-dîn ve Temâmü'n-ni'me, Tahran, Neşr-i İslâmî, 1390 h.k.
- Tabersî, Fazl b. Hasan, Mecmau'l-beyân, Beyrut, Müessesetü'l-A'lemî, 1415 h.k.
- Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu'l-beyân, Beyrut, Dâru'l-ma'rife, 1412 h.k.
- Tebatebayi, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mîzân, Kum, İsmâiliyân, 1393 h.k.
- Ma'rûf, Yahyâ ve Fârûk Ne'metî, “Şehirlere Medîne-i Fâzıla der Şi'r-i muâsır-ı Arabî ve Fârsî”, Mecelle-i Zabân ve Edebiyyât-ı Arabî, Encümen-i Îrânî, ş. 28, Payîz 1392 h.ş.