Kuba Mescidi
Kuba Mescidi (Arapça: مسجد قباء); İslam tarihinde Allah Resul-ünün (s.a.a) eliyle inşa edilen ilk camidir. Bu Mescit Medine yakınlarında Kuba köyünde bulunmaktaydı ama günümüzde Kuba köyü şehir genişlediği için, Medine şehrinin içinde yer almaktadır. Kur’an’da Tevbe Suresi'nin 108 ve 109. ayetlerinde bu camiden söz edilmiştir.
Konumu
Medine’ye 6 km uzaklıktaki Kuba mescidi, Kuba köyünde bulunmaktadır. Günümüzde bu cami ve Kuba köyü Medine şehrinden sayılmaktadır. Bu camiye Kuba köyünün yanında bulunmasından dolayı “Kuba Camisi” adı verildiği zikredilmiştir. Kuba köyü de adını köyün içinde bulunan ve “Kuba” adıyla bilinen kuyudan almıştır.[1]
Kuba Köyünün Coğrafi ve İklim Koşulları
Coğrafi yapısı kare şeklinde olan Kuba köyünün yüzölçümü 1225 km2’dir. Medine şehri suyunu bu köyden temin etmektedir. Bol su kaynaklarının bulunmasından dolayı çok sayıda bağ ve bahçeye sahip olan bu bölgenin çok güzel ve hoş havası vardır.[2]
Hz. Peygamber’in (s.a.a) Kuba’ya Girişi ve Mescidin Yapımı
Allah Resul-ü (s.a.a) Hicretin birinci yılında Medine’ye varmadan önce Kuba bölgesi halkının isteği üzerine bu caminin yapılmasını emretti. Resul-ü Kibriya’nın (s.a.a) Rebiyülevvel ayının on ikisi[3] veya on dördü pazartesi günü Kuba köyüne girdiği ve burada kaldığı bir hafta içinde de Müslümanların yardımıyla bu camiyi inşa ettiği nakledilmiştir.[4] Bazı kaynaklarda bu caminin Ammar’ın önerisi üzerine yapıldığı belirtilmiştir.[5] Bazı kaynaklarda ise Ammar’ın bu caminin yapılmasında ön ayak olduğu ve bundan dolayı da onun İslam tarihinde ilk cami yapan kişi olduğu zikredilmiştir.[6]
Faziletleri
- Allah Resul-ü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim evinde abdest aldıktan sonra Kuba Mescidine gider ve orada iki rekât namaz kılarsa umre sevabı alır.”[7]
- Kuba Camisinin Hz. Peygamber (s.a.a) için özel bir önemi vardı. Öyle ki bir rivayette, Allah Resulü’nün (s.a.a) Medine’de bulunduğu zamanlar her hafta cumartesi günü yaya veya binekle namaz kılmak için Kuba camisine geldiği nakledilmiştir.[8]
Restorasyonlar
Kuba Camisi Osman b. Affan’ın hilafeti zamanında restore edilip genişletilmiştir.
Bu camiye dair yapılan ikinci restorasyon Ömer b. Abdulaziz döneminde yapılmış ve uzun yıllar da öyle kalmıştır.
Hicri kameri 555 yılında Zengi’lerin Musul veziri Cemaluddin İsfahani’nin emriyle camide yeniden tadilat yapılmıştır.
Aynı şekilde hicri kameri sekiz ve dokuzuncu yüzyılda caminin bazı bölümleri restore edilmiştir.[9] Osmanlı hükumeti döneminde de tadilatlara uğrayan Kuba camisi, Suudi hükumeti döneminde ise genişletilerek birkaç katına ulaşmıştır.
Günümüzde Kuba Camisinin, her birinin üzerinde kubbesi olan birçok revakı vardır.[10]
Kur’an’da Kuba Mescidi
Müfessirlerin çoğunun görüşüne göre Tevbe Suresi'nin 108. ayetindeki, takva üzere kurulan ve namaz kılmak için uygun olan yerden kasıt, Kuba mescididir.
- "Asla orada durma! Şüphesiz, ilk günden takva üzere kurulan mescit, içinde namaz kılmana daha layıktır. Orada, arınmayı seven kişiler vardır. Allah arınanları sever." [Not 1]
Tevbe Suresi'nin bu ayeti Kuba mescidi için iki önemli özellik zikretmektedir: Birincisi, bu mescitte namaz kılmanın uygunluğu ve ikincisi ise bu mescitte arınmayı sevenlerin varlığı.[11]
Kaynakça
- ↑ Abdulgani, el-Mesacidu’l Eseriyye fi’l Medineti’n-Nebeviyye, s. 25 ve Behram Neseb, Ustuvaneyi Nur, s. 10.
- ↑ Behram Neseb, Ustuvane-yi Nur, s. 11 - 12.
- ↑ Mes’udi, Murucu’z-Zeheb, c. 1, s. 634.
- ↑ Kaidan, Tarih ve Asar-ı İslamiyi Mekke-i Mükerreme ve Medineyi Münevvere, s. 226.
- ↑ Es-Sıddıki, Husnu’l Benna fi Fazli Mescid-i Kuba, s. 34.
- ↑ Caferiyan, Asar-ı İslami-yi Mekke ve Medine, s. 201.
- ↑ İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, c. 3, s. 210.
- ↑ İbn-i Sa’d, Tabakat, c. 1, s. 189.
- ↑ Muhammed Bakır Necefi, Medine Şinas, s. 14 - 16.
- ↑ Kaidan, Tarih ve Asar-ı İslami-yi Mekke-i Mükerreme ve Medine-yi Münevvere, s. 195.
- ↑ Ebu’l Futuh Razi, Ravhu’l Cinan ve Ruhu’l Cenan, c. 6, s. 11, Tabatabai, el Mizan, s. 618; Seyyid Kutub, Fizilali’l Kur’an, s. 305.
- ↑ لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوَیٰ مِنْ أَوَّلِ یوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یحِبُّونَ أَن یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرِین
Bibliyografi
- İbn-i Kesir, Ebu Fida İsmail b. Ömer, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Beyrut, Daru’l Fikir, 1407.
- Behram Neseb, Muhammed Suheyl, Ustuvaneyi Nur (İlk Takva kuruluşu, Kuba mescidine bakış), Merkez-i Pejuheşhayi İslami Seda ve Sima, 1383.
- Hafız Muhammed b. Mahmud b. en-Neccar, Ahbaru Medinetu’r-Resul, Mektebetu es-Sekafe, et-Tab’atu’s-Salise, 1401.
- Razi, Ebu’l Futuh, Ravhu’l Cinan ve Ruhu’l Cenan, Tahran, Kitapfuruşi-yi İslamiyye.
- Seyyid Kutub, Fizilali’l Kur’an, Beyrut, Daru İhyau’t-Turasu’l Arabi, et-Tab’atu’l Hamise, 1384.
- Tabatabai, Muhammed Hüseyin, el-Mizan, Muhammed Bakır Musevi Hamedani, Bonyad-ı İlmi ve Fikri Allame Tabatabai, 1363.
- Kaidan, Askar, Tarih ve Asar-ı İslamiyi Mekke-i Mükerreme ve Mediyeni Münevvere, Meş’ar, dovvum, 1374.
- Muhammed Bakır Necefi, Medine Şinas.
- Mes’udi, Ali b. Hüseyin, Murucu’z-Zeheb ve Meadini’l Cuher, Ebu’l Kasım Payende, Tahran, İntişarat-ı İlmi ve Ferhengi, heştum, 1387.
- El-Mekki el-Sıddıki, Muhammed b. Ali b. Allan, Husnu’l Bena fi Fazli Mescid-i Kuba, Riyad, Daru’ş-Şerif li’n-Neşri ve’t-Tovzi’, et-Tab’atu’l Evla, 1418.