Havli bin Yezid Esbehi
Havli b. Yezid Esbehi (Arapça: خولی بن یزید اصبحی) İmam Hüseyin’in (a.s) Aşura günü çocuklarını ve yârenlerini öldüren katillerden biridir. Bazı rivayetlere göre, İmam Hüseyin’in (a.s) mübarek başını o kesmiştir.
Yaşam Hikâyesi
Ne zaman dünyaya geldiği belli değildir. Kendisi tanınmış önemli bir soydan gelmemekte ve nesebi de tarihi kitaplarda kayıtlı değildir. Babası Yezid Esbehi’dir ve Humeyr kabilesinden olduğu söylenmiştir.[1] Adı, Aşura vakıasında zikredilmiş ve İmam Hüseyin’in (a.s) katillerinden biri olarak sayılmıştır.[2] Muhtar Sakafi’nin adamları tarafından hicretin 66. yılında öldürülmüştür.
Aşura Günü
Havli b. Yezid, Cafer b. Ali ve Osman b. Ali’nin katili olarak bilinmektedir. Havli, Osman b. Ali’ye doğru bir ok atmış ve Ben-i Darem kabilesinden bir adam onu şehit etmiştir.[3] İmam Hüseyin (a.s) aldığı yaralardan bitap düşüp artık takati kalmayınca, Havli, Şimr veya Sinan’ın tahrikleri ile İmam Hüseyin’in (a.s) başını bedeninden ayırmaya yeltenmiştir. Ancak el ve ayakları titremeye başlamış ve İmam'ın (a.s) başını kesememiştir. Sinan ona kızarak, kendisi İmamın (a.s) mübarek başını kesmiştir. Bazı nakillerin rivayetine göre, İmam Hüseyin’in (a.s) mübarek başını, Havli bedeninden ayırmıştır. Ancak nakillerin çoğu onu İmam Hüseyin’in katillerinden saymasına rağmen, mübarek başını kestiğini belirtmemiştir.
Aşura’dan Sonra
Nakledildiğine göre Ömer bin Saad, İmam Hüseyin’in (a.s) mübarek kesik başını Havli b. Yezid Esbehi’ye vermiş ve "ordudan önce Kufe’ye giderek, Ubeydullah b. Ziyad’a göstermesini ve İmam Hüseyin’in (a.s) öldüğünü ona haber vermesini" istemiştir. Havli, gece vakti Kufe’ye varmış ve geceyi evinde geçirerek, sabah Daru’l İmarete gitmek istemiştir. İmam Hüseyin’in (a.s) mübarek kesik başını evine götürmüş ve nakledildiğine göre tandırda saklamıştır. Olaydan haberdar olan Havli’nin eşi ona kızarak, serzenişte bulunmuştur.
Ölümü
Muhtar Kufe’ye hâkim olduktan sonra, Ebu Umre’yi İmam Hüseyin’in (a.s) katillerinin ardı sıra gönderdi. Bunlardan biri de Havli b. Yezid’di. Havli, Muhtar’ın adamlarının evinin önünde olduğunu anlayınca, tuvalet kuyusunda saklandı. Onlar eşine Havli’yi sordular. Havli’den çok hoşlanmayan ve İmam Hüseyin’in (a.s) kesik başını evine getirmesinden dolayı Havli’den rahatsız olan eşi, Havli’nin saklandığı yeri onlara gösterdi. Muhtar’ın adamları onu dışarı çıkardılar ve Muhtar’ın huzuruna götürdüler. Muhtar, Havli’nin evinin yakınlarında öldürülmesini ve cesedinin yakılmasını emretti.[4]
Kaynakça
Bibliyografi
- Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, Daru’t-Taarif lil-Matbuat, Beyrut, 1977.
- İbn-i Kesir, İsmail b. Ömer, el-Bidayet ve’n-Nihayet, Daru’l Fikr, Beyrut, 1407 h.k.
- Taberi, Muhammed b. Cerir, Tarihu’l Umem ve’l Muluk, c. 7, Daru’t-Turas, Beyrut, 1387 h.k.
- Muhammed b. Sa’d Basri, Tabakatu’l Kubra, Daru’l Kutubu’l İlmiye, Beyrut, 1410 h.k.