Ebtah
Ebtah veya Muhassab (Arapça: اَبْطَح); Mekke ile Mina arasında yer alan ve Medine yolu üzerinde bulunan bölgenin ismidir.İslami rivayetlere göre, Hz. Adem (a.s) Cebrail’in (a.s) emriyle bu mekanda Şeytan’ı küçük taşla vurmuştur. Hz. Peygamberin (s.a.a) dedesi Abdulmuttalib’e de "Ebu’l Betha" ve "Seyyidu’l Betha" denmesinin nedeni, onun Kussa ve Bettah’a müntesip olmasındandır.
Coğrafi Konumu
Mekke ile Mina arasında yer alan ve Medine yolu üzerinde bulunan bölgenin ismidir. Mekke’ye bir fersah uzaklıkta olan Betha bölgesi, bir taraftan Hacun dağına ve diğer taraftan da Selsebil Mescidine kadar uzanmaktadır.[1] Bekri’nin dediğine göre, Mekke’nin kuzeyinde yer alan Batha bölgesine sel geldiğinde bölgenin hepsi sular altında kalırmış.[2] (Hayfu) Kenane oğulları kabilesi bu bölgede yaşamıştır.[3]
Bu bölge sel yatağı olmasından dolayı, bu adla adlandırılmıştır. Tarihi ve coğrafi kaynaklarda "Ebatih" veya "Betha bölgesi" olarak geçmektedir. Ayrıca zemininin kum ve çakıl taşlarıyla kaplı olması nedeniyle buraya "Muhassab" denilmiştir.[4]
Ebtah’ın Abdulmuttalib’e İntisabı
İslami rivayetlere göre, Hz. Adem (a.s) Cebrail’in (a.s) emriyle bu mekanda Şeytan’ı küçük taşla taşlamıştır.[5] Hz. Peygamberin (s.a.a) dedesi Abdulmuttalib’e "Ebu’l Betha" ve "Seyyidu’l Betha" denmesinin nedeni, onun Kussa ve Battah’a müntesip olmasındandır.[6] Allah Resulüne de (s.a.a) Abdulmuttalib’le olan bağı ve Betha bölgesinde yaşaması sebebiyle "Ebtahi (veya Ebtehi)" denmiştir.[7]
Tarihi Geçmişi
Cahiliye Dönemi
Allah Resulü'nün (s.a.a) ceddi olan Kusay b. Kilab Cahiliye Döneminde Hicaz’da dağınık bir şekilde yaşayan Kureyş hanedanını bir araya topladı. Kâbe ve Mekke’nin başkanlığı için Huzae ve Beni Bekr kabilesi ile Ebtah’da savaştı. Her iki taraftan da çok sayıda kişi öldü ve neticede uzlaşmaya gidildi. Arap büyüklerinden Ya’mer b. Ka’b b. Leys onlar arasında hakemlik yaptı ve bunun sonucunda Mekke’nin hakimiyet ve yönetimi Kusay b. Kilab’a verildi. Huzae ve Ben-i Bekr kabilesi de Mekke’den göç etti. Kusay b. Kilab, Kureyş hanedanını ikiye ayırdı. Bir grubunu Ebtah’a yerleştirdi ve bunlar "Kureyş-i Ebtahi" olarak meşhur oldu. İkinci grubu ise, Mekke’nin dışında bulunan Zehr bölgesine yerleştirdi ve onlar da "Kureyş-i Zevahir" olarak tanındılar.[8]
Hz.Peygamber (s.a.a) Dönemi
- Hz. Peygamber (s.a.a) Allah’ın emriyle davetini ilk kez Ebtah’da aşikar etmiştir.[9]
- Allah Resulü (s.a.a) Hudeybiye antlaşmasından sonra (Hicri kameri 7 / miladi 628) Hac amelini yerine getirmek üzere Mekke’ye gitmiştir. Nakledildiğine göre Resulullah (s.a.a) sadece Ebtah bölgesinde konaklamıştır.
- Mekke’nin fethinde de Ebtah’a çadır kurmuş ve Mekke halkı orada Hz. Peygambere (s.a.a) biat etmiştir.[10]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Ezraki, Ahbaru Mekke, c. 2, s. 129.
- ↑ Bekri, c. 1, s. 257.
- ↑ Ezraki, Ahbaru Mekke, c. 2, s. 130.
- ↑ İbn-i Kesir, Takvimu’l Buldan, s. 80 - 81.
- ↑ Yakubi, Tarih, c. 1, s. 6.
- ↑ Nuveyri, Nihayetu’l Ereb fi Fünunu'l-Ereb, c. 16, s. 40 - 42.
- ↑ Himyeri, er-Rovzu’l Muattar, s. 7.
- ↑ İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kübra, c. 1, s. 71.
- ↑ Yakubi, Tarih, c. 2, s. 74.
- ↑ İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 1, s. 122, c. 8, s. 236.
Bibliyografi
- İbn-i Sa’d, Muhammed, et-Tabakatu’l Kubra, tahkik: İhsan Abbad, Beyrut, Daru Sadır.
- İbn-i Kesir, Takvimu’l Buldan, Paris, 1840.
- Ezraki, Muhammed, Ahbaru Mekke, tahkik: Rüştü Salih Mulhis, Mekke, 1357.
- Himyeri, Muhammed, er-Rovzu’l Muattar, tahkik: İhsan Abbas, Beyrut, 1980.
- Nüveyri, Şahabuddin Ahmed, Nihayetu’l Ereb, Kahire, 1374.
- Yakut Hamevi, Mucemu’l Buldan, Beyrut, 1374 / 1955.
- Yakubi, Ahmed, el-Buldan, tahkik: Muhammed Sadık Bahru’l Ulum, Necef, 1337.
- Yakubi, Tarih, Beyrut, 1379.
Dış Bağlantılar