Kabe

Öncelik: b, kalite: c
linksiz
resimsiz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
(Beytullah sayfasından yönlendirildi)

Kâbe (Arapça:الكعبة); Müslümanların kıblesi ve en önemli ibadetgâhıdır. Mekke’deki Mescidu’l Haram’da yer alan bu bina, dört köşeli ve küp şeklindedir. Müslümanlar namaz kılarken bu kutsal yapıya doğru dönerler. Kâbe’nin etrafını tavaf etmek, hac farizalarının erkânlarındandır.

Kur’an ayetleri ve İslami rivayetlere binaen, Kâbe’yi Allah’ın emriyle Hz. İbrahim (a.s) ve oğlu Hz. İsmail (a.s) inşa etmiştir. Bazı nakillerde ise, bu kutsal mekanın inşası Hz. Âdem’e (a.s) ve hatta Hz. Adem (a.s) öncesine dayandırılmıştır.

Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) Haceru’l Esvedi Kâbe'deki yerine yerleştirme olayındaki uygulaması ve İmam Ali’nin (a.s) Kâbe’de dünyaya gelişi, Kâbe’de meydana gelen önemli olaylardan bazılarıdır.

Kâbe’nin İsimleri

"Kâbe" kelimesi lügatte dört köşeli veya küp şekilli ev manasına gelmektedir. Allah’ın evi de dört köşeli ve küp şeklinde olduğu için Kâbe olarak adlandırılmıştır.[1]

Kabe’nin en meşhur isimlerinden biri Beytullah’tır (Allah’ın evi). Kabe’nin Kur’an-ı Kerim’de geçen diğer isimleri şunlardır: el-Beyt,[2] el-Beytu’l Haram,[3] el-Beytu’l Atik[4] ve el-Beytu’l Muharrem.[5] Kâbe’yi çevreleyen alana ve mescide ise ‘el-Mescidu’l Haram’ denmektedir. Farsça ansiklopedide nakledilenlere göre, çok eski zamanlarda Kâbe’ye, Kadis, Nazir ve el-Karyetu’l Kadime de denmiştir.[6]

Kâbe’nin İslam’daki Yeri

Kâbe, İslam’ın en önemli ve en kutsal ibadetgâhlarından ve “Kuşkusuz, insanlar için (yeryüzünde) kurulmuş olan ilk ev, Mekke'deki kutlu ve âlemlere hidayet kaynağı olan evdir.”[7] Beytullah’ın ziyareti istitaetin (Hacca gitme imkânına kavuşmak) ve şartların gerçekleşmesi durumunda, ömründe bir defa olmak üzere her Müslümana farzdır ve bu farz (müstati olanlar için Allah’ın evini hac etme farzı) Al-i İmran Suresi'nin 97. ayetinde beyan edilmiştir. Allah Teâlâ Kâbe’yi Hicretin ikinci yılından itibaren Müslümanların kıblesi olarak belirtmiştir.[8] O günden sonra her Müslümanın, farz veya müstehap namazlarını kılarken yüzünü ona dönmesi gerekmektedir. Kıblenin yönü her bölgenin coğrafi enlem ve boylamına tabidir.[9]

Kur’an-ı Kerim’de Kâbe

Kâbe’nin adı Kur'an-ı Kerim'de iki yerde (Maide Suresi) geçmektedir: Birincisi ihram halindeyken avlanmanın keffaresinin tayin edildiği Maide Suresi'nin 95. ayetinde ve diğeri ise, Maide Suresi'nin 97. ayetinde geçmektedir: “Allah, Beytu'l Haram (Saygın Ev) olan Kâbe'yi, haram ayı, alametsiz kurbanlıkları ve alametli kurbanlıkları, insanların işlerinin doğrulmasına vesile kıldı. İşte bu (hükümler), Allah'ın göklerde ve yerde olan her şeyi bildiğini ve Allah'ın her şeyi hakkıyla bilen olduğunu bilmeniz içindir.”[10]

Tarihçesi

Kâbe’nin İnşası

Kâbe'nin Eski Görünümü

Hz. İbrahim (a.s) Allah’ın emriyle Kâbe’yi inşa etmiş ve oğlu Hz. İsmail de (a.s) bu işte kendisine yardım etmiştir.[11] Bu konu Kur’an-ı Kerim’de zikredilmiştir.[12] Fakat Kâbe’nin ilk defa hangi tarihte inşa edildiği noktasında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Hatta bazı nakillere göre Kâbe’nin yapımı, Hz. Âdem’in (a.s) yaratılmasından öncesine dayanmaktadır.[13] Ancak bazı tarihçiler bu tür iddiaların doğruluğu hakkında şüphe etmişlerdir.[14] Hz. İsmail’in (a.s) evlatlarının Kâbe’ye yerleşmesinden sonra başta Curhem kabilesi ve ardından Huzae kabilesi ve daha sonra da Kureyş kabilesi Mekke’ye yerleşerek, Kâbe’nin mütevellisi olmuşlardır. Tevhid inancının mabedi olan Kâbe, asırlar sonra Mekke'de putperestliğin başlamasıyla müşrikler tarafından puthaneye dönüştürülmüştür.[15]

Kâbe’nin Restorasyonu

Tarihi ve dini kaynaklar esasınca Kabe, tarih boyunca tadilat, restorasyon ve değişikliklere uğramıştır. Hz. İbrahim’in (a.s) inşa ettiği Kabe’nin tavanı yoktu. Kureyş kabilesinin liderlerinden ve Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) dördüncü ceddi olan Kusay b. Kilab zamanında tavan yapılmıştır. Kâbe’nin, Kusay’dan önce ve Hz. İbrahim’den (a.s) sonra, iki kez yenilendiği söylenmiştir.

Kâbe, İslam Peygamberinin (s.a.a) veladetinden sonra daha sağlam ve düzenli bir hal almıştır. Bu zamanda ve Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) bi’setinden 5 yıl önce, Kureyşliler Kâbe’yi yenilemeye girişmişlerdir. Bazı rivayetler Kâbe’de meydana gelen hasarın yangından ve bazısı da selden kaynaklandığını zikretmişlerdir.

Eski tarihçiler bu yenilemeler sırasında, Hz. İbrahim’in (a.s) döneminde inşa edilen Kâbe’ye kıyasla, Kabe’nin bazı özelliklerinin değişikliğe uğradığını belirtmişlerdir. Yükseltilmesi, uzunluğunun kısaltılması, batı kapısının kapatılması ve Kâbe’nin doğu kapısının yükseltilmesi, Kâbe’de yapılan yenilemelerde dikkate alınan dört husustur.[16]

Bu restorasyondan sonra, Abdullah b. Zübeyr, Husayn b. Numeyr komutasındaki Yezid’in ordusunun Kâbe'ye saldırması ve bu saldırı sonucunda da Kabe’de yangın çıkması üzerine Kabe'yi yeniden inşa ettirdi. Bu olayda çıkan yangın ve mancınıklarla atılan taşlar Kâbe’nin temellerini zayıflatmıştı. İbn-i Zübeyr yaptığı bu yenilemede Kâbe’yi, Hz. İbrahim’in (a.s) inşa ettiği temel ve sütunlar üzerine inşa etmek için yıktırdı.[17] Ancak bir müddet sonra Mekke şehri Haccac b. Yusuf Sakafî’nin eline düştü ve Haccac, Kâbe’nin temellerini Kureyş’in bina ettiği eski şekline döndürme hedefiyle Kâbe’yi yıkarak yeniden restore ettirdi. Hatim olarak adlandırılan Kabe’nin bu bölümü, Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) bi’setinden beş yıl önce, Kureyş’in inşası zamanında malzeme eksikliğinden dolayı binanın dışında kalmış ve Kabe’nin uzunluğunun azalmasına yol açmıştı. İbn-i Zübeyr yıllar sonra Kabe’yi tarihi boyutlarına döndürmek istemişti. Ancak Abdulmelik b. Mervan, Hacac’a Abdullah b. Zübeyr’in Kabe’ye eklediği yerleri yıkmasını emretmiştir.[18] Haccac Hatim bölümünü (Hicr-i İsmail’in bir bölümü) yeniden yıkarak Allah’ın evinin uzunluğunu daha da kısaltmıştır.

Haccac’ın Kâbe’yi restorasyonu sırasında bazı sorunlarla karşılaşıldığı ve bu sorunların da İmam Seccad’ın (a.s) huzuru ile hallolduğu nakledilmiştir.[19]

Kâbe’yi onuncu kez yenileyen Haccac’ın ardından Kâbe'nin 1630 yılında (1039) Mekke’ye gelen sele kadar, esaslı bir tadilata gereksinimi olmamıştır. Ancak Mekke’de meydana gelen bu sel, şehrin ahalisinden 4000 kişinin canını almakla kalmayıp, Mescidu’l Haram’ın içine girmiş ve Kâbe’nin duvarlarını tahrip etmiştir. Kâbe’nin duvarları içinde sadece güney tarafındaki duvarı sağlam kalmış ve o da çatlaklıklar nedeniyle onarılmaya muhtaç hale gelmişti. Bu olay Osmanlı padişahlarından 4. Murat'ın zamanında meydana gelmiştir. Dönemin Mekke hakimi bu hadiseyi Osmanlı padişahına haber vermiş ve o da kendi temsilcilerinden iki kişiyi Kâbe’nin yeniden inşasını denetlemeleri için Mekke’ye göndermiştir. Sultan 4. Murat'ın emriyle Kâbe’nin yeniden inşası için geride kalan duvarları da yıkılmıştır. Bu restore olayı, Şia alimlerinden ve o zaman ziyaret için Mekke’de bulunan Zeynu’l-Abidin b. Nuruddin Kaşani’nin “Mufrihetu’l Enam fi Tesis-i Beytullahi’l Haram” kitabında detaylı bir şekilde nakledilmiştir.[20] Ondan sonra Kâbe'de, son yüzyıla kadar bir restorasyon yapılmadı. Ancak hicri 1377 yılında ve daha sonra hicri 1417 yılında Suud b. Abdulaziz ve Fahd b. Abdulaziz’in emriyle bazı tamiratlar yapılmıştır.[21]

Kâbe’nin Özellikleri

Kabe'nin bileşenleri

Dış Özellikleri

Kâbe’nin kendine özgü dış özellikleri bulunmaktadır. Beytullah’ın her bölümüne bir ad verilmiştir:

  • Haceru’l Esved: İslam kültüründe ve Hac amellerinde özel bir yeri olan siyah renkli kutsal bir taştır. Yerden 1.5 metre yükseklikte bulunan Haceru’l Esved Kâbe’nin doğu rüknünde yer almaktadır. Tavaf Haceru’l Esved’den başlamakta ve yine onda son bulmaktadır.
  • Mültezem: Kâbe’nin kapısı ile Haceru’l Esved arasında yer almaktadır.
  • Kâbe’nin Kapısı: Kâbe’nin kapısı doğu tarafta yer almaktadır. Kâbe’ye ilk kimin kapı yaptığı noktasında net bir yorum yapmak mümkün değildir. Muhtemelen III. Tubba (Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) bi’setinden önce Yemen’in padişahlarından biri) Kabe için kapı ve kilit yapan ilk kişidir.
  • Hz. İbrahim (a.s) Makamı: Hz. İbrahim’in (a.s) Kâbe’yi inşa ederken durduğu yerdir ve Kâbe’nin kapısının karşısında yer almaktadır.
  • Hicri İsmail: Hatim olarak da adlandırılan ve kavis (yarım daire) şeklinde olan Hicri İsmail, Kâbe’nin kuzeyinde bulunmaktadır.
  • Mizab (Altın Oluk): Kâbe’nin damının bir bölümüdür ve kuzey tarafından Hicri İsmail yönüne doğru uzatılmıştır. Mizab; damda biriken suların aşağı inmesini sağlayan borudur ve Kâbe için ilk mizab Kureyş kabilesi tarafından konulmuştur.
  • Şazervan: Kâbe duvarlarının aşağı kısmındaki çıkıntılı yerlere “Şazervan” denmektedir. Kâbe’nin bir cüz’ü sayılan ve mermerden yapılan Şazervan, Kâbe duvarlarının alt kısmını tamamen kaplamaktadır ve Hicri İsmail tarafında ise, basamak şeklindedir. Elbette Kâbe’nin kapısının alt kısmında Şazervan bulunmamaktadır.[22]

Kâbe’nin İç Özellikleri

  • Kâbe’nin ortasında tavanı tutması için yaklaşık 9 metre uzunluğunda üç sütün bulunmaktadır.
  • Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) secde ettiği mahalli göstermesi için sadece koyu renkli bir mermer taş yer almaktadır. Mültezem bölgesinde de Allah Resulünün (s.a.a) mübarek karnını ve sağ yanağını duvara koyup, ellerini kaldırarak, ağladığı yer için bir alamet konmuştur.
  • Kâbe’nin orta kısmının yüzeyi beyaz mermerle kaplıdır.[23]

Kâbe’nin Rükünleri

Kâbe'nin dört rüknü vardır:

  • Doğu Rüknü (Rükn-ü Esved): Bu rükün Kâbe’nin yanında ve yaklaşık Zemzem kuyusunun karşısında yer almaktadır. Doğu tarafında yer aldığı için "Doğu rüknü" olarak adlandırılmıştır. Haceru’l Esved bu rükünde yer almaktadır ve bundan dolayı bu rüknün diğer adı Rükn-ü Esved’dir. Kâbe’nin tavafı bu rükünden başlamaktadır.
  • Kuzey Rüknü (Rükn-ü Iraki): Bu rükün tavaf yönünde doğu rüknünden sonra gelmektedir. Kuzey tarafında yer aldığı için "Kuzey rüknü" ve Irak yönünde olduğu için de "Rükn-ü Iraki" olarak adlandırılmıştır. Bu rükün Hicr-i İsmail’in doğusunda yer almaktadır.
  • Batı Rüknü (Rükn-ü Şami): Tavaf yönünde Kuzey Rüknü’nden sonra gelmektedir ve yaklaşık Batı tarafında yer aldığı için Batı rüknü ve Şam yönünde olduğu için de "Rükn-ü Şami" olarak adlandırılmıştır. Bu rükün Hicr-i İsmail’in batısında yer almaktadır.
  • Güney Rüknü (Rükn-ü Yemani): Tavaf yönünde, Batı Rüknü’nden sonra gelmektedir ve bu "Rüknü Müstecar" da denmektedir. Bu rükün Haceru’l Esved’e paraleldir. Yaklaşık güney tarafında yer aldığı için, Güney rüknü ve Arapların güneyde yer alan her şeye Yemani (Yemen’in o yönde olması itibari ile) demesinden dolayı da "Rükn-ü Yemani" olarak adlandırılmıştır.[24]

Meşhur görüşe göre, Fatıma binti Esed’in Kabe’ye girerek, oğlu Ali b. Ebu Talib’i (a.s) dünyaya getirmesi için yarılan bölge, Rükn-ü Yemani’nin yanında yer almaktadır.[25]

Kâbe’nin Örtüsü

Kâbe’nin Örtüsü

Kâbe'nin örtüsü, Kur’an ayetlerinin yazılı olduğu siyah renkli ve ipekten yapılmış bir örtüdür. Kurtubi tefsirinde, Kâbe’ye ilk örtü çeken kişinin "Tubba" lakaplı Es’ad Himyeri olduğu nakledilmiştir.[26] Fakat bu iş Hz. İsmail’e de (a.s) nispet edilmiştir.[27]

Suudi Arabistan kralı, Kral Abdülaziz 1926 yılında sadece Kâbe’nin örtüsünün yapımı için Ümmü’l Kura atölyesinin kurulmasını emretti. Kâbe’nin örtüsünün yapımına 1977 yılına kadar burada devam edildi. Suudi Arabistan hükümeti 1977 yılında "Ümmü’l Cud" adında başka bir atölye daha kurdu. Kâbe’nin örtüsü halen burada yapılmaktadır.[28]

Kâbe’nin örtüsü İslamiyet öncesinde her Aşura günü değiştirilmekteydi.[29] İslam’dan sonra ise, yılda iki defa ve bazen de üç defa (Aşura günü, Ramazan ayının son günü ve Kurban Bayramında) değiştirilmekteydi. Günümüzde ise, sadece Kurban bayramlarında değiştirilmektedir.

Önemli Hadiseler

Ebrehe’nin Kâbe’ye Saldırması

Ana Madde: Fil Yılı ve Abdulmuttalib

Kâbe’de meydana gelen en önemli hadiselerden biri Ebrehe’nin Kâbe’ye saldırmasıdır. Yemen hükümdarı olan Ebrehe, 571 yılında Kâbe’yi yıkmak için Mekke’ye saldırmıştır. Ebrehe filler üstündeki ordusuyla birlikte Kâbe’ye doğru yönelmiş[30] ve Kabe’ye ulaştığı zaman da göklerden gelen kuşlar onların üzerine taş yağdırmışlardır. Bu taşlar üstüne düştüğü herkesi oracıkta helak etmiştir.[31]

Ebrehe’nin Kâbe’ye saldırmasının nedenini şöyle zikretmişlerdir: Ebrehe hükümdar olunca Hristiyanlığı yaymak ve ekonomiyi kalkındırmak için, Yemen’de büyük ve güzel bir kilise inşa ettirdi. Bu kiliseyi yaptırmakla halkın burayı ziyaret etmesini hedefliyordu. Ancak bu hedefinde başarısız olunca Kâbe’yi yıkma kararı almıştır.[32]

Kur’an-ı Kerim’deki Fil Suresi bu vakıa hakkındadır.

Hz. Ali’nin (a.s) Veladeti

Ana Madde: İmam Ali (a.s.)

İmam Ali (a.s) Fil Yılının 30. yılında, Recep Ayı’nın 13’ünde Cuma günü Mekke’de Kâbe’nin içinde dünyaya geldi. Hz. Ali (a.s) Kâbe’de dünyaya gelen tek kişidir.[33] Bu konu Ehlisünnetin bazı kaynaklarında da zikredilmiştir. El-Müstedrek ale’s-Sahiheyn kitabında şöyle yazmaktadır: Mütevatir rivayetler esasınca, Müminlerin emiri Hz. Ali (a.s) Kâbe’nin içinde ve Fatıma binti Esed’den dünyaya gelmiştir.[34]

Haceru’l Esved’in Hz. Resulullah’ın (s.a.a) Eliyle Yerleştirilmesi

Ana Madde: Haceru’l Esved

Hz. Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) bi’setinden önce (35 yaşındayken) meydana gelen olaylardan birisi de Kâbe’nin yeniden inşası hadisesidir. Kâbe’nin sel nedeniyle yıkılması üzerine Kureyş kabilesi Kâbe’yi restore etmeye koyuldu. Yenileme sırasında Kureyş kabileleri liderleri arasında Haceru’l Esved veya Kâbe’nin temel taşını kimin yerine koyacağı noktasında tartışma yaşandı. Zira herkes bunun kendisine ait olduğuna inanmakta ve kendilerinin bu onura nail olmasını istemekteydiler. Bu anlaşmazlık birbirlerini öldürmeye gidecek kadar şiddetlendi. Sonunda kabile büyükleri öne çıkarak Kâbe’nin yapılması için birbirleriyle tartışıp kan dökülmemesi gerektiğini ve mescidin dışından gelen ilk kimsenin hükmetmesini ve onun hükmünü de herkesin kabul etmesini söylediler. Bu sırada Hz. Muhammed Mustafa (s.a.a) çıkageldi. Kureyşlilerin hepsi onu görmekten büyük bir mutluluk duyarak “Emin geldi” dediler ve onun hakemlik konusunda uygun kişi olduğunu dile getirdiler. Hz. Resul-ü Ekrem (s.a.a) onların bu ihtilafından haberdar olunca, taşı bir hırkanın içine koydu ve dört gruba ayrılan Kureyşlilerin de hırkanın birer köşesinden tutmalarını istedi. Onlar hırka içindeki Haceru’l Esved’i konulacağı yere getirdiler ve Hz. Muhammed (s.a.a) kendi eliyle Haceru’l Esved’i alarak yerine koydu.[35]

Yezid’in Kâbe’ye Saldırısı

İslam tarihinin en önemli hadiselerinden biri de Yezid b. Muaviye’nin ordusunun Mekke’ye saldırması ve Kâbe’nin hürmetini hiçe sayması olayıdır. Abdullah b. Zübeyr’in Yezid’e biat etmemesi üzerine, Husayn b. Numeyr onunla savaşmak üzere Mekke’ye gönderildi. Hicri 64 yılının Muharrem ayında Mekke’ye ulaşan Yezid’in ordusu, o yılın Rebiyülevvel ayında mancınıklarla birlikte Kâbe’ye saldırdı. Onlar bu saldırıda Kâbe’ye ateş topu bile attılar. Bu saldırıda Kâbe’nin duvarları ateş alarak tahrip oldu.[36]

Karmatilerin Kâbe’ye Saygısızlığı ve Haceru’l Esved’i Çalmaları

Hicri Kameri 317 yılının Zilhicce ayında Karmatiler Mekke’ye saldırdılar. Onlar birkaç gün boyunca Mekke’yi yıkıp yağmaladılar ve orada yaşayanları ve hacıları katlettiler. Büyük camide ve diğer kutsal mekanlarda kötü ve çirkin eylemlerde bulundular ve neticede Haceru’l Esvedi Kâbe’nin kenarından alarak yeni başkentlerine götürdüler. Karmatiler 339 yılında yüksek bir fiyat karşılığında Haceru’l Esvedi yeniden Kabe’ye döndürdüler.[37]

Ayrıca bakınız

Resimler

Kaynakça

  1. ↑ İbn-i Manzur, Lisanu’l Arab, c. 1, s. 718.
  2. ↑ Bakara Suresi, 125. ayet; Kureyş Suresi, 3. ayet.
  3. ↑ Maide Suresi, 97. ayet.
  4. ↑ Hac Suresi, 29 ve 33. ayet.
  5. ↑ İbrahim Suresi, 37. ayet.
  6. ↑ Hurremşahi Kıvamuddin, Kabe, Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1883; Meşayih Feriduni, Muhammed Hüseyin, Kabe, Dairetu’l Maarif-i Teşeyyü, s. 14, s. 118.
  7. ↑ Al-i İmran Suresi, 96. ayet.
  8. ↑ Bakara Suresi, 144. ayet
  9. ↑ Hurremşahi Kıvamuddin, Kâbe, Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1883.
  10. ↑ Hurremşahi Kıvamuddin, Kabe, Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1883.
  11. ↑ İbn-i Esir, el-Kamil fi’t-Tarih, c. 1, s. 81 ve 82; İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, c. 1, s. 378; Taberi, Tarih-i Taberi, c. 1, s. 251.
  12. ↑ Bakara Suresi, 127. ayet.
  13. ↑ Ebu Velid el-Ezraki, Ahbaru Mekke ve Ma Cae fiyha mine’l-Asar, c. 1, s. 68.
  14. ↑ İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, c. 1, s. 379 ve c. 3, s. 475.
  15. ↑ Hurremşahi Kıvamuddin, Kabe, Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, s. 1883.
  16. ↑ Tarih-i Binayı Kâbe, s. 120.
  17. ↑ Tarih-i Binayı Kâbe, s. 121.
  18. ↑ Kabe ve Camiayı An ez Agaz ta Konun, s. 59.
  19. ↑ Tarih-i Kâbe ve Mescudu’l Haram, s. 124; bu kaynaktan: http://www.jamejamonline.ir/newspreview/1196543246201491159.
  20. ↑ http://www.jamejamonline.ir/newspreview/1196543246201491159.
  21. ↑ http://www.masbi.com/article.aspx?p_id=4633.
  22. ↑ http://www.emasjid.net/masajid/makkah/kb_outside.htm.
  23. ↑ http://www.emasjid.net/masajid/makkah/kb_inside.htm.
  24. ↑ http://www.manhal.net/articles.php?action=show&id=16837.
  25. ↑ http://news.hajj.ir/99/3541.
  26. ↑ El-Kurtubi, el-Camiu li Ahkami’l Kur’an, c. 2, s. 394.
  27. ↑ http://www.tohajj.com/Display.Asp?Url=hrm00011.htm.
  28. ↑ http://www.yabeyrouth.com/pages/index2651.htm.
  29. ↑ Buhari, s. 380, hadis 1592.
  30. ↑ Sa’d b. Hüseyin Osman ve Abdulmunim İbrahim el-Cemii, el-İ’tiadat ale’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn İberu’t-Tarih, s. 18 - 19.
  31. ↑ Sa’d b. Hüseyin Osman ve Abdulmunim İbrahim el-Cemii, el-İ’tiadat ale’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn İberu’t-Tarih, s. 23 – 24; İbn-i Esir, el-Kamil fi’t-Tarih, c. 1, s. 342 – 345.
  32. ↑ Sa’d b. Hüseyin Osman ve Abdulmunim İbrahim el-Cemii, el-İ’tiadat ale’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn İberu’t-Tarih, s. 18 – 19; İbn-i Esir, el-Kamil fi’t-Tarih, c. 1, s. 342.
  33. ↑ Şeyh Mufid, el-İrşad fi Marifet-i Hucecullahi ale’l-İbad, c. 1, s. 5.
  34. ↑ Hafız-ı Nişaburi, el-Müstedrek ale’s-Sahiheyn, c. 3, s. 593; Murucu’z-Zeheb ve Meadinu’l Cuher, c. 2, s. 358.
  35. ↑ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 2, s. 290; İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, c. 3, s. 487; İbn-i Cevzi, el-Muntazam fi Tarihi’l Muluk ve’l-Umem, c. 2, s. 324 – 325; Mes’udi, Murucu’z-Zeheb ve Meadini’l Cuher, c. 2, s. 278 - 279.
  36. ↑ İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, c.11, s. 634; Sa’d b. Hüseyin Osman ve Abdulmunim İbrahim el-Cemii, el-İ’tiadat ale’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn İberu’t-Tarih, s. 34 – 35.
  37. ↑ Defter-i Ferhad, Tarih ve Akaid-i İsmailiyye, s. 190 - 192.

Bibliyografi

  • Danişname-i Kur’an ve Kur’an Pejuhi, c. 2, Bahauddin Hürremşahi, Tahran, Dustan – Nahid, 1377 h.ş.
  • Dairetu’l Maarif-i Teşeyyü, c. 14, İntişaratı Hikmet, 1390 h.ş.
  • Şeyh Mufid, el-İrşad fi Marifet-i Hucecullahi ale’l-İbad, Kum, Müessesetu Alu’l-Beyt li İhyai’t-Turas, 1416 h.k.
  • İbn-i Esir, el-Kamil fi’t-Tarih, tahkik: Ebu’l-Fida Abdullah el-Kazi, Beyrut, Daru’l Kutubu’l İlmiyye, 1407 h.k.
  • İbn-i Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, tahkik: Dr. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türki, Mısır, Hicr li’t-Tabae ve’n-Neşr ve’t-Tovzi’ ve’l-İlan, 1997.
  • Taberi, Tarih-i Taberi, tahkik: Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Mısır, Daru’l Maarif, 1968.
  • Ebu Velid el-Ezraki, Ahbaru Mekke ve ma Cae fiyha mine’l-Asar, tahkik: Abdulmelik b. Abdullah b. Dehiş, Mektebetu’l Esedi, 1424 h.k.
  • İbn-i Cevzi, el-Muntazam fi Tarihi’l Muluk ve’l-Umem, tahkik: Muhammed Abdulkadir Ata ve Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut, Daru’l Kutubu’l İlmiyye, 1412 h.k.
  • Buhari, Sahih-i Buhari, Beyrut, Daru’l-Fikir, 1421 h.k.
  • Hafız-ı Nişaburi, el-Müstedrek ale’s-Sahiheyn, Mısır, Daru’l Haremeyn li’t-Tabae ve’n-Neşr ve’t-Tovzi’, 1417 h.k.
  • Sa’d b. Hüseyin Osman ve Abdulmunim İbrahim el-Cemii, el-İtidaat ale’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn İberu’t-Tarih, 1992.
  • Mesudi, Murucu’z-Zeheb ve Meadini’l Cuher, tahkik: Muhammed Muhyuddin Abdulhamid, Beyrut, Daru’l Fikir, 1973.
  • İbn-i Manzur, Lisanu’l Arab, Kum, Neşr-i Edebu’l Hovze, Muharrem, 1405 h.k.
  • Defter-i Ferhad, Tarih ve Akaid-i İsmailiyye, tercüme: Dr. Feridun Bedrei, Tahran, Neşr ve Pejuheşi Ferzan Ruz, 1376 h.ş.
  • El-Kurtubi, el-Cami li Ahkami’l Kur’an, Beyrut, Müessesetu’r-Risale, 2006.



"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Kabe&oldid=70869" sayfasından alınmıştır