Nakisin
| Cemel Savaşı | |
|---|---|
| Tarih | Hicri kameri 36. yılın Cemaziyülahır ayının ortası Perşembe günü veya Cemaziyülevvel ayının onuncu günü |
| Yer | Basra’nın Hureybe nahiyesi |
| Sonucu | İmam Ali’nin (a.s) zaferi |
| Nedeni | İmam Ali’ye (a.s) olan biatlerini bozdukları için Nakisin olarak adlandırılan Müslümanlardan bazıları İmam Ali’ye (a.s) karşı ayaklandılar. |
| Savaşanlar | İmam Ali’nin (a.s) Ashabı Cemel (Nakisin) ashabı |
| Komutanlar | Hz. Ali (a.s) Ayşe, Talha ve Zübeyr |
| Hz. Ali’nin (a.s) Ordusunun Şehitleri | 400 ila 5000 kişi arasında |
| Cemel ashabının Telefatları | 2500 kişi |
Nakisin (Arapça: الناكثون) Hz. Ali’ye (a.s) biat etmelerine rağmen, Hz. Resulullah Efendimizin (s.a.a) eşi Aişe ekseninde, liderliğini Talha ve Zübeyr’in yaptığı bir grubun ahdini bozarak, hak halifeye karşı isyan edip Kufe ve Basra’yı büyük bir orduyla işgal eden ve sonunda Cemel savaşında bozguna uğrayan grubun lakabıdır. Binlerce Müslümanın ölümüne sebep olan Talha ve Zübeyr, bu savaşta ölmüş, orduları dağılmış ve İmam Ali’ye (a.s) esir düşmüşlerdir. İmam Ali (a.s) esir düşenlerin tamamını affederek bağışlamıştır.
Sözlük Anlamı
Ahdini ve biatini bozanlar anlamına gelen “Nakisin” sözcüğü, “n-k-s” kökünden olup, nesp ve cer hâlinde ismi fail olan kelimenin çoğuludur. Bu madde bozmak, nakzetmek ve kırmak anlamına gelir[1]; Talha, Zübeyr ve takipçileri İmam Ali’ye (aleyhi selam) biat ettikten sonra biatlerini bozup nakzettiklerinden bu adla “Nakisin” anılmışlardır.[2]
Amaç ve Kasıt
İmam Ali’nin (aleyhi selam) hilafetinin başlaması ile birlikte Sadr-ı İslam’daki bazı ileri gelen sahabelerin önceki halifelerin (Ebu Bekir, Ömer ve Osman) döneminde (kabul görmeyen bir şekilde) elde ettikleri mali ve politik ayrıcalıkları ellerinden alındı. İmam Ali (a.s) hükümet yetkililerini, yönetimde dürüstlük, sadakat, takva ve dindarlıkları gibi ölçü ve kriterlerle belirlemekteydi. Bundan dolayı siyasi ve sosyal açıdan tanınmış bazı sahabelere, hükümet yetkisi verilmemesi “Nakisin” isyanına neden olan önemli sebeplerden biridir.
Sözcüğün Kullanış Tarihi
“Nakisin” veya “Nakisun” sözcüğü Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (a.s) konuşmalarında kullanılmıştır. Örneğin: فَاَمّا الناکِثون فَقَد قاتَلتُ ; “Ama ahdini bozanlarla savaştım.”[3] ve yine Şıkşıkiyye hutbesinde kendisiyle savaşan üç grup düşmanını açıklamış ve şöyle buyurmuştur: فَلَمَّا نَهَضْتُ بِالْأَمْرِ نَکثَتْ طَائِفَة ; “İşe başladığımda bir grup ahdini bozdu.”[4] Burada geçen “nekeset” kelimesinden maksat, ahdini bozarak Ayşe ile birlikte Cemel Savaşını başlatan Talha, Zübeyr ve yandaşlarıdır.[5]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Bibliyografi
- Nehcü’l Belağa, tercüme, Cafer Şehidi, Tahran, İlmi ve Ferhengi, 1377.
- Zubeydi, Tacu’l Arus, tahkik: Ali Şiri, Daru’l Fikr, Beyrut.
- Rağıb İsfahani, el-Müfredat fi Garibi’l Kur’an, tahkik ve zabt İbrahim Şemsettin, el-İlmi lil-Matbuat, Beyrut, 1430 h.k.
- İbn-i Manzur, Lisanu’l Arab, Daru Sadır, Beyrut, m. 2003.