İbn-i Teymiyye

Öncelik: b, kalite: c
linksiz
resimsiz
infobox'siz
navbox'siz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
(İbn Teymiye sayfasından yönlendirildi)

İbn-i Teymiyye (Arpça: اِبنِ تِیمِیّة), diye meşhur olan Ahmed b. Abdülhalim b. Abdüsselam b. Teymiyye Harrani Hanbeli, Hicri sekizinci yüzyılda yaşamış ve selefilik düşüncesini amele döken Ehlisünnet bilginlerindendir. Vahabilik gibi bir çok selefi akım düşüncesi İbn-i Teymiyye kaynaklıdır. Âlimler ve yazarların İbn-i Teymiyye hakkındaki görüşleri oldukça farklıdır. Bazıları onu övmüş, bazıları ise küfür (Tanrı'nın varlığı ve birliği gibi dinin temellerinden sayılan inançları inkâr etme) ile suçlamış ve onu yalanlayarak yermişlerdir.

Biyografisi

Ahmed b. Abdilhalim b. Mecduddin Abdusselam el-Harrani (ö. 728/1328)[1] Hanbeli, hicri 661 yılında Harran’da[2] dünyaya geldi ve 728 yılında Dimeşk’te hapisteyken öldü.[3] İbn-i Teymiyye çok inişli çıkışlı bir hayat yaşamıştır. İbn-i Teymiyye çocukken babası ile birlikte Moğolların saldırı korkusu ile Şam’a göç etmiş ve babasının ölümünden sonra babasının ders kürsüsünü üstlenmiş ve dersler vermeye başlamıştır. Birkaç kere Şam ve Mısır arasında seferler yapmıştır. Defalarca hapse atılmış ve tüm İslam mezheplerinin tamamının görüşüne aykırı olarak verdiği fetvalardan dolayı tövbe etmeye zorlanmıştır.

İbn-i Teymiyye ve Selefiliğin Temelleri

Selefilik düşüncesi, İbn-i Teymiyye’den önce bazı Hanbeli bilginleri arasında görülse de İbn-i Teymiyye selefilik düşüncesini kuramlaştırarak derlemiştir. Bu sebepten dolayı selefiliğin teorisyeni(kuramcısı) olarak bilinmektedir. Bu düşünce temellerini ontoloji, epistemoloji, semantik ve metodoloji olarak dört bölüme ayırmak mümkündür. Elbette selefi düşünce temellerinde bu dört kısım o kadar birbiriyle girift bir durum arz eder ki ayrıştırılması oldukça zordur. Selefiler ontolojideki (varlık bilim) mahsus (somut) ve gayri mahsus (somut olmayan) bölüştürmesini kabul etmemekte ve varlığın tamamını mahsus bilmektedirler. Ancak varlığın gayb (görülmeyen) ve sezgi (görülen) yönünü Kur’an’da açıkça geçtiğinden kabul etmektedirler. Bilgi kaynaklarının bilgi kuramı ile ilgili (epistemolojik) temellerinde yalnızca nakli kabul etmekte ve metafizik konularda ise akla dayalı bir idrakin varlığını kabul etmezler. Selefi metodu, selefiliğe ve biçimciliğe tam olarak odaklanmakta ve semantikte (anlam bilim) kutsal metinlerdeki tevil ve mecazı inkâr etmektedir. Bu düşünce temellerini kabul etmeleri antropomorfizm (İnsan biçimcilik; insan niteliklerinin başka bir varlığa atfedilmesi) ilahları ve Allah’ın zat, sıfat ve isimlerinde teşbih-tecsimi (cisimleştirme) kabul etmek zorunda kalmıştır. Bu da ideolojinin takipçilerini dogmatik düşünceye itmiş ve sadece kendi düşüncelerini hak görerek başkalarını kesin olarak batıl bilmelerine neden olmuştur. Ancak bu anlayışın delilleri diğer İslami düşünce akımları tarafından şiddetli eleştirilere uğramıştır.[4]

Başkalarının Görüşleri

Ehlisünnet bilgin ve yazarlarının İbn-i Teymiyye hakkındaki görüşleri birbirinden oldukça farklıdır. Bazıları onu yücelterek övmüş ve hatta onu dört Ehlisünnet imamına (Ebu Hanife, Şafii, Maliki ve Hambeli) tercih etmişlerdir. Bazıları ise belirgin bir şekilde delalet, küfür, inkar ve bid'atini açıklamışlardır.

Muvafıkların Görüşleri

  1. İbn-i Teymiyye, şeyhülislam, zamanın imamı ve allamesi, fakih ve müfessirdir.[5]
  2. İbn-i Teymiyye, kendi zamanının İslam ilimlerini en iyi bilen kişiydi. Senet, rical ve belgesini bilmediği hiçbir hadis yoktu.[6]
  3. Ebu’l Ferec Abdurrahman b. Ahmed Bağdadi Hanbeli şöyle diyor: Rükün ve makam arasında yemin ediyorum ki onun gibi birisini görmedim. İbn-i Teymiyye’yi öven 20 sayfalık bir yazı yazdıktan sonra şöyle demektedir: “Kendisi hadiste o kadar güçlüydü ki, hatta İbn-i Teymiyye’nin tanımadığı bir hadis, hadis değildir denilebilir.”[7]
  4. -İbn-i Teymiyye’nin çağdaşı olan- İbn-i Kesir Dimeşki, onu en büyük din bilginlerinden bilmekte ve yazdığı tarih kitabında doğumundan vefatına kadar İbn-i Teymiyye hakkındaki her şeyi yazmıştır. Hatta yıl içerisinde yaşanan gelişmeleri yazarken önce İbn-i Teymiyye’nin o yıl içerisinde yaptıklarını yazmış ve ardından öteki gelişmeleri yazmıştır.[8]
  5. - Suudi Arabistan’ın eski Baş müftülerinden- Bin Baz onun hakkında şöyle demektedir: “Söylendiği gibi İbn-i Teymiyye, zamanının büyükleri tarafından ittifakla (fikir birliğiyle) şeyhülislam olarak adlandırılmış ve “Şeyhülislam”, “Bahru’l-Ulum”, “Tercüman-ı Kur’an”, “Tek müçtehit” gibi sıfatlarla onu övmüşlerdir.”[9]
  6. Hicretin 1408. yılında Hindistan’ın Varanasi Selefi Üniversitesinde İbn-i Teymiyye anısına bir seminer düzenlenmiş ve seminerde İbn-i Teymiyye hakkında yaklaşık 50 makale sunularak övülmüştür. Bu makaleler “Buhusu’n Neduhu’l Aliye an Şeyhu’l İslam İbn-i Teymiyye ve İ’maluhu’l halide” adı altında kitaplaştırılarak basılmıştır.[10]

Muhaliflerin Görüşleri

Ehlisünnet'in dört mezhebine mensup çok sayıda fakih ve kadı sahip olduğu inanç ve düşünceden dolayı İbn-i Teymiyye’nin delaletine, bidat ehli olduğuna ve hatta kâfirliğine hükmetmişlerdir.

  1. Ehlisünnet mezhebine mensup 18 kişi onun hakkında şöyle hüküm vermişlerdir: “İbn-i Teymiyye Nebileri (a.s) aşağıladığından kâfir olmuştur.[11] Şevkani ise “el-Bedru’t Tali’” kitabında şöyle demektedir:

“Muhammed Buhari (ölümü, 841)- Hanefi mezhebi bilginlerinden- İbn-i Teymiyye’nin yalnızca kafirliğine hükmetmemiştir, hatta İbn-i Teymiyye’nin şeyhülislam olduğuna inanan herkesin de kafir olduğuna inanmaktaydı.”[12]

Şeyh Mustafa Ebu Seyf Hammami, “Gavsu’l İbad Bi-Beyani’r Reşad” kitabında İbn-i Teymiyye’nin kafirliğine hükmetmiş ve bu kitaba takriz (övücü tanıtma yazısı) ve ön söz yazan Ehlisünnet bilginleri bu tekfir hükmünü teyit etmişlerdir. Bu kitapta İbn-i Teymiyye’nin kafir olduğunu teyit eden Ehlisünnet bilginleri şunlardan ibarettir:

Şeyh Muhammed Said Arifi, Şeyh Yusuf Decevi, Şeyh Mahmud Ebu Dakike, Şeyh Muhammed Buheyri, Şeyh Muhammed Abdulfettah İnati, Şeyh Habibullah Centeki Şenkitiy, Şeyh Desuki Abdullah Arabi, Şeyh Muhammed Hanefi Bilal.[13]

  1. İbn-i Teymiyye’nin çağdaş Ehlisünnet mensubu dört mezhep kadısı onun zindana atılmasına hükmetmişlerdir[14] ve çok sayıda din bilgini, fakih, muhaddis, İbn-i Teymiyye’nin vermiş olduğu ayrık ve kendine buyruk fetvalarından çok rahatsız olmuş ve Hanbeli mezhebinden bazı adil kadılar bu nedenle İbn-i Teymiyye'nin fetva vermesini yasaklamışlardır..[15]
  2. İbn-i Teymiyye’nin ilmi aklından çoktu.[16] İnsanlar babasından dolayı ona saygı duyduğundan, o da bu saygı ve ihtirama aldandı.[17]
  3. İbn-i Teymiyye, İslam bilginlerinin fikir birliği ettiği ve birleştiği 60 konuda aykırı fetva vermiştir. Bunlardan bazıları Usul-i Din (dinin esasları;akait), bazıları ise Füru-i Din ve ahkâm (hükümler) konusundadır. Bu konularda İslam bilginleri fikir birliği ettikten ve birleştikten sonra İbn-i Teymiyye bu icma (fikir birliğine) ve ittifaka (birleşmeye) aykırı ve ters fetva vermiştir.[18]
  4. İbn-i Teymiyye’nin hayranlarından biri olan Süleyman b. Salih Haraşi “el-Havi fi siyreti’t Tahavi” kitabında şöyle nakletmektedir: “Müslümanların bütün ihtilaflarının sebebi İbn-i Teymiyye’nin işlerinden ve yaptıklarından dolayıdır.”[19]
  5. Alâeddin Buhari (Ahmed b. Muhammed b. Muhammed Buhari, Hanbelilerin büyük fakihlerindendir)[20] ve Molla Celalettin Devani, İbn-i Teymiyye’yi Allah için şekil ve biçim düşüncesine inanan “mücesseme”den bilmektedirler.[21]
  6. Takiyuddin Ali b. Abdulkafi Subki – İbn-i Teymiyye’nin çağdaşıdır- İbn-i Teymiyye’nin düşüncelerini tenkit eden çok sayıda kitap yazmış en önemli muhalif ve düşmanlarından biridir. Kendisi İbn-i Teymiyye’nin Allah’ı tecsimleştirdiğine (maddeleştirdiğine, cisimleştirdiğine) inanmaktaydı.[22]
  7. Subki, Ehlisünnet bilginlerinden Şafii bir bilgin ve azılı Şia muhalifi olmasına rağmen –Şia aleyhine okuduğu şiirden nasıl biri olduğu bellidir-[23] İbn-i Teymiyye’nin muhalifi olduğundan Vahabiler ona haset yakıştırmasında bulunmuş ve şöyle demişlerdir: “Onun kalbi hasetle doluydu.”[24] Gerçi Vahabiler, İbn-i Teymiyye’nin tüm muhaliflerine haset yakıştırmasında bulunmuşlardır.[25]

Yazar ve araştırmacıların İbn-i Teymiyye hakkındaki görüşleri ifrat ve tefrit (çok ileri gitmek veya geride kalmak) üzerinedir. Öyle ki bazı Şialar onun yetenekli ve kıvrak zekâlı birisi olduğu iddiasında bulunmuşlardır.[26]Bazı Ehlisünnet bilginleri ise onun aptal, gerizekâlı ve şehvetperest birisi olduğunu ileri sürmüşlerdir.[27]

Açıktır ki İbn-i Teymiyye’nin inançları, şaz (kural dışı) ve nadir fetvaları, eski din bilginlerine hata nispetinde bulunması bu yargılamada etkilidir. Aynı şekilde İbn-i Teymiyye’nin tartışmalarındaki sinirliliği ve şiddeti[28], hitap ettiklerine karşı hakaretleri, tartışma ve münazara[29] kurallarına riayet etmemesi de İslam bilginlerinin ona ve düşüncelerine karşı nefret duymalarına sebep olmuştur. Öyle ki bazıları onu tekfir etmiş ve kafir olduğuna hükmetmiştir[30], bazıları ise onda guluv ederek (yaygın İslam anlayışının sınırlarını aşan inanç ve telakkiler) aşırıya gitmiş ve tüm Ehlisünnet imamlarından (Ebu Hanife, Şafii, Maliki ve Hanbeli…) daha üstün bilmişlerdir. Doğru olan şudur ki; O, bazı yerlerde doğru karar veren ve bazı yerlerde hataya düşen bir alimdir.[31] Bu yanlış, sapma ve ön yargıları oldukça fazla olduğundan, bir çok Müslümanın tekfir ve katline neden olmuştur.

İbn-i Teymiyye’yi Eleştiren Kitaplar

İbn-i Teymiyye’nin düşünce ve inançlarını eleştiren kitaplar şunlardan ibarettir:

  1. ed-Dürretü’l-Mudiyye fi'r-reddi 'alâ İbn-i Teymiyye.
  2. Şifâ'u's-Sikâm fi'z-Ziyâreti Hayri'l-Enâm.
  3. Nekdu’l İcma ve’l İftirak fi Mesaili’l İman ve Talak.
  4. Et-Tahkik fi Meseleti’t Talik.
  5. En-Nezeru’l Muhakkik fi’l Hilfi Bi-Talaki’l Muallak.
  6. Refu’ş Şikak ale meseleti’t Talak.
  7. El-İtibar bi-Bekai’l cenneti ve’n Nar.

Yukarıdaki 7 kitap, Takıyyüddîn Alî b. Abdilkâfî b. Alî b. Temmâm es-Sübkî'ye (ö. 756/1355) aittir.

  1. Minhacu’ş Şeria fi reddi ale İbn-i Teymiyye, Muhammed Mehdî el-Kâzımî’nin eseri.
  2. Tufahu’l Ervah ve Fettahu’l Erbah, Kemalettin Muhammed b. Hasan Rufai Şafii'nin eseri
  3. İtirazat ale İbn-i Teymiyye fi İlmi’l Kelam, Mısır baş kadısı Ahmed b. İbrahim Hanefi'nin eseri.
  4. Risaletu fi nefyi’l cihet, İbn-i Cehl diye ünlü Ahmet b. Yahya Maruf’un (ölümü, 733) eseri.
  5. Necmu’l Muhtedi ve Recmu’l Mu’tedi, Fahri b. Muallim Kureyşi’nin (ölümü, 725) eseri.
  6. Risaletu fi Reddi ale İbn-i Teymiyye fi meseleti’t Talak, Muhammed b. Ali Mazeni Dimeşki’nin (ölümü, 721) eseri.
  7. Risaletu fi reddi ale İbn-i Teymiyye fi meseleti’z Ziyaret, Muhammed b. Ali Mazeni’nin eseri.
  8. Risaletu fi reddi ale İbn-i Teymiyye, Ebu’l Kasım Ahmed b. Muhammed Şirazi’nin (ölümü, 733) eseri.
  9. Beyanu Züğali’l İlm ve Taleb, Muhammed b. Zehebi’nin (ölümü, 748) eseri.
  10. Nasihatu’z Zehebi ile İbn-i Teymiyye, Muhammed b. Zehebi’nin eseri.
  11. Gavsu’l İbad bi-Beyani’r Reşad, Mustafa Ebu Seyf Hammami’nin eseri.
  12. Et-Tuhafu’l Muhtare fi Reddi ale Münkiri’z Ziyaret, Ömer b. el-Yemen Maliki’nin (ölümü, 734) eseri.
  13. El-Makaletu’l Merziye fi Reddi ale men Yenkuru’z Ziyareti’l Muhammediye, Kadı Muhammed Said Mısri’nin (ölümü, 750) eseri.
  14. Risaletu fi Meseleti’t Talak, İsa Zevavi Maliki’nin (ölümü, 743) eseri.
  15. El-Bahsu’l Celile fi Reddi ale İbn-i Teymiyye, Ahmed b. Osman Türkmani Hanefi’nin (ölümü, 744) eseri.
  16. Beyanu Müşkili’l Ahadisi’l Varideti fi Enne Talaku’s Selas Vahidetun, İbn-i Recep Hambeli’nin (ölümü, 795) eseri.
  17. Defu Şubhe men şebbehe ve temerrede, Fakih Ebu Bekir Hısni’nin (ölümü, 829) eseri.
  18. Er-Reddu ale İbn-i Teymiyye fi’l İtikadat, Muhammed İbn-i Ahmed Feragani Dimeşki Hanefi’nin (ölümü, 868) eseri.
  19. El-Cevheretu’l Munazzam fi Ziyareti’l Kabri’l Muazzam, İbn-i Hacer Heysemi’nin (ölümü, 974) eseri.
  20. Makalatu’l Kevseri, Muhammed Zahid Kevseri’nin eseri, Osmanlı dârü'l-hilafetinde avukat, ölümü, 1371.
  21. Et-Takibu’l Haysiyet lima Tenfiye İbn-i Teymiyye mine’l Hadis, Muhammed Zahid Kevseri’nin eseri.
  22. El-Bahsu’l Vafiye fi Müfredati İbn-i Teymiyye, Muhammed Zahit Kevseri’nin eseri.
  23. El-İşkak ale Ahkami Talak, Muhammed Zahid Kevseri’nin eseri.
  24. Nusretu’l İmamu’l Subki bi-Reddi’s Sarimi’l Munki, İbrahim b. Osman Senhudi Mısri’nin eseri.
  25. İbn-i Teymiyye leyse selefiyyen (Kahire 1970), Mansûr Muhammed Muhammed Uveys’in eseri.
  26. El-Besair li-Munkiri’t Tevessül bi-Ehli’l Kubur, Hamdullah Beracu’nun eseri.

Yukarıda zikredilen kitaplar, İbn-i Teymiyye’nin görüşlerini eleştiren kitaplardan yalnızca bir kaçıdır. El yazması olarak kütüphanelerde mevcut olan bu kitapların neredeyse tamamı maalesef şimdiye kadar basılarak yayınlanmamıştır.

İbn-i Teymiyye’nin Bazı Fetvaları

İbn-i Teymiyye’nin daha önce hiçbir fakihin kabul etmediği kendine has bazı fetvaları vardır. Gerçi bu fetvaların bazıları sahih ve İmamiye mezhebine uygundur. Ancak kendisini sahabe ve tabiinin takipçisi olarak sayan İbn-i Teymiyye’nin bunlara inanmaması gerekir.

İbn-i Teymiyye’nin Genele Muhalif Nadir İnançları

  1. Allah’ın zatında terkip (birleştirme) ve cismiyete neden olan bazı şeylere inanç.[32] Tecsim konusu, İbn-i Teymiyye’nin açıklamaları ve Şia’nın bu konudaki görüşüne ileride değinilecektir.
  2. Allah’ın kutsal zatının cüz ve bileşenlere muhtaç olmasının imkânsız olmaması.
  3. Kur’an’ın hudus (Sonradan yaratılma) olduğu.
  4. Dünyadaki hadiselerin kadim (Başlangıcı olmayan) olduğu inancı.
  5. Allah Teâlâ’nın haberlerin mahalli olduğu düşüncesi.
  6. Allah, arş kadardır, ne ondan büyük ne de ondan küçüktür.
  7. Allah’ın sonsuz ilim sahibi olduğunu inkâr.
  8. Peygamberlerin ismet ve masumiyetini inkâr.
  9. Peygamberlere tevessül edilmesini inkâr.
  10. (Cehennem) azabında ebedi kalmayı inkâr.
  11. Tevrat ve İncil’in tahrif olduğunu inkâr.
  12. Husn (iyi, güzel) kubh (kötü, çirkin) akli olduğu konusunu kabul etmektedir.[33]

Fıkhi Konulardaki Fetvaları

  1. İbn-i Teymiyye ilk önce bir defada kadına üç talak verilebileceğine inanmakta ve şöyle demekteydi: Her kim bunun aksini söylerse kâfirdir. Sonra kendisi bunun aksi yönünde fetva vererek bir defada üç talak verilmesinin bir talak sayılacağına hükmetmiştir.[34]
  2. Talak vereceğine dair yemin etmek talakın gerçekleşmesine neden olmaz.
  3. Hayızlı ve adet gören kadının tavafı doğrudur.
  4. Farenin sıvı şeylere düşmesi ile o şey necis (pis) olmaz.
  5. Bilerek kılınmayan namazın kazası yoktur.
  6. Gusül almaya gücü yeten cenabetli birisi teyemmümle müstehap namaz kılabilir.
  7. Vakıfta vakfın şartına riayet etmek gerekmez.
  8. Ziyaret için seyahat günahtır.
  9. Her seferde namaz kaza olur.
  10. Az su, necisle karıştığında necis olmaz.
  11. Talak bölümünde, muhallilin (hülle nikahı kıyan erkek)[35] inkâr edilmesi.

Yukarıda zikredilen fetvalar İbn-i Teymiyye’ye mahsus fetvalardan bazılarıdır[36]. İbn-i Teymiyye öyle fetvalar vermiştir ki bunlardan bazıları hiçbir din ve mezhepte yoktur.[37] Dolayısıyla Şam ve Kahire’de halkın ondan uzak durması için uyarılarda bulunulmuştur.[38] 718 yılında onun talak konusunda fetva vermesi yasaklanmıştır.[39] Ancak o buna uymamış ve tekrar verdiği fetvalardan dolayı defalarca hapse atılmıştır. 693 ve 696 yıllarında iki kere Şam’da hapse atılmıştır. 705 yılında Kahire’de hapse atılmıştır. 708 yılında İskenderiye’de, 718, 720 ve 726 yıllarında ise yine Şam’da hapse atılmış ve sonunda hapiste hayatın kaybetmiştir. Tüm bu hapse atılmalarının nedeni hiçbir İslam mezhebinde olmayan fetvaları vermesidir.[40] Kendisini müçtehit zannettiğinden on yedi tane Hz. Ali’ye!! (a.s) ve birkaç yerde de Ebu Bekir, Ömer ve Osman’a hata nispeti vermiştir.[41]

İbn-i Teymiyye’nin Gerçeklerle Uyuşmayan İddiaları

İbn-i Teymiyye’nin kitaplarında gerçeklerle bağdaşmayan iddia ve sözleri vardır. Onlardan bazıları şunlardan ibarettir:

  1. İbn-i Teymiyye’nin en önemli kitaplarından biri olan “Minhâcü’s-sünneti’n-nebeviyye fî naķżi kelâmi’ş-Şî'a ve’l-Ķaderiyye” kitabında Şia’yı kaderiyeden saymıştır. Halbuki Şia mezhebi, kaderiye fırkasının en ciddi muhaliflerindendir.
  2. İbn-i Teymiyye, Şia ile Yahudileri kıyaslayarak şöyle demektedir: Şia birkaç açıdan Yahudiler gibidir:

a) Yahudiler bir miktar kıbleden sapmaktadır, Şialar da onlar gibidir. (Şia’ya ait herhangi bir camiye gidilmesi veya Şia bilginlerince yazılan herhangi bir kitaba bakılması halinde bunun bir iftira olduğu ortaya çıkar)

b) Yahudiler kocasından ayrılan veya kocası ölen kadınlara idde(Evliliği sona eren kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süre) beklememektedirler, Şialar da onlar gibidir. (Tüm Şia risale ve fıkıh kitaplarında kadının idde beklemesi farz bilinir. Bu da açık iftira ve yalanlardan biridir)

c) Yahudiler Allah’ın elli namazı vacip ettiğini söylemektedirler, Şialar da aynısını demektedirler. (Bu konuda Şia ile Ehlisünnet arasında bir fark yoktur)

d) Yahudiler “Es-Samu aleykum” (ölüm üzerine olsun) demektedirler, Şialar da aynı şekilde demektedir. (Şia’ya karşı atılan çirkin iftiralardan biridir)

e) Yahudiler Cebrail’le (a.s) düşmanlık gütmektedirler, Şialar da bu şekildedir.[42] (Şia ve Ehlibeyt mektebine düşmanlık besleyen inatçılarda bu söylem hep ola gelmiştir. Bu da öteki iftira ve yalanlar gibi Şialar'ın avamına (alt tabakasına) ve kitaplarına başvurulması halinde olduğu gibi ortaya çıkacaktır.)

Kaynakça

  1. ↑ İbn-i Teymiyye’nin hayatını yazan tüm rical, lügat ve şerh kitaplarında onun “Harranlı olduğu geçer, ancak Arap yazarlarının geneli şöyle demektedir: “Harranlı olduğundan ona Harrânî değil belki Harnanni denilmesi gerekir, “mani”ye “mannani” demeleri gerektiği gibi, ancak kıyasi değil de manevi olarak böyle denilmektedir. Bkz. Kâmûsu’l-Muhît, c. 2, s. 1563; Münteha’l İrb, c. 1, s. 241; Es-Sihah, c. 5, s. 2098; Lisanu’l Arab, c. 13, s. 111.
  2. ↑ Musul ve Şam arasında bir şehir. Bkz. Mu’cemu’l Buldan, c. 2, s. 235.
  3. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 401, gerçi Şeyh Abbas Kummi şöyle demiştir: O, Fas zindanlarında hayatını kaybetmiştir. Bkz. El-Kunye ve’l Alkab, c. 2, s. 237. Ancak İbn-i Teymiyye’nin çağdaşı olan Muhammed b. Şakir Ketbi şöyle demektedir: O, Dimeşk zindanlarında öldü. Bkz. Fevatu’l Vefayat, c. 1, s. 75, Müderris Tebrizi de Dimeşk’i zikretmiştir. Bkz. Reyhane-i Edep, c. 7, s. 434.
  4. ↑ Mehdi Fermaniyan, Mabani Fikri Selefiye, s. 3 ve 4.
  5. ↑ Fevayatu’l Vefayat, c. 1, s. 74.
  6. ↑ El-Fikru’s Sami fi Tarihi’l Fıhi’l İslami, c. 2, s. 362.
  7. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 391.
  8. ↑ El-Bidayetu ve’n Nihayet, c. 14, s. 156.
  9. ↑ “Buhusu’n Neduhu’l Aliye an Şeyhu’l İslam İbn-i Teymiyye ve İ’maluhu’l halide”, s. 51.
  10. ↑ Dairetu’l Maarifi Bozorgi İslami, c. 3, s. 174.
  11. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 401.
  12. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 61; el-Bedru’t Tabi, Şevkani, c. 2, s. 26; el-Gadir, c. 1, s. 247.
  13. ↑ Bkz. Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 67.
  14. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 401.
  15. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Henabile, c. 4, s. 394.
  16. ↑ Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, mukaddime musahhih, s. 6.
  17. ↑ Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 6, Bunun bir benzeri “İbn-i Teymiyye lime Yekûnu Nasiben” kitabının 26. Sayfasında da geçmiştir.
  18. ↑ Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, mukaddime musahhih, s. 6.
  19. ↑ Şeyhülislam İbn-i Teymiyye lime Yekûn Nasiben, s. 31.
  20. ↑ El-İ’lam, Zerkuli, c. 7, s. 276.
  21. ↑ Mukaddime Minhacu’s Sünneti’n Nebevviye, c. 1, s. 144.
  22. ↑ Mukaddime Minhacu’s Sünneti’n Nebevviye, c. 1, s. 109; El-E’lam, Zerkuli, c. 5, s. 116; Tabakatu’ş Şafii, c. 6, s. 146.
  23. ↑ Mukaddime Minhacu’s Sünneti’n Nebevviye, c. 1, s. 110.
  24. ↑ Mukaddime Minhacu’s Sünneti’n Nebevviye, c. 1, s. 19, 38.
  25. ↑ “Buhusu’n Neduhu’l Aliye an Şeyhu’l İslam İbn-i Teyymiye ve İ’maluhu’l halide”, s. 125.
  26. ↑ Çehre-i Hakiki İbn-i Teymiyye, Paye Gozarı Mezhebi Vahabiyet, s. 16.
  27. ↑ Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, mukaddime musahhih, s. 7.
  28. ↑ El-Fikru’s Sami fi Tarihi’l Fıhi’l İslami, c. 2, s. 364.
  29. ↑ İbn-i Hacer, c. 1, s. 163.
  30. ↑ El-Fikru’s Sami fi Tarihi’l Fıkhi’l İslami, c. 2, s. 364.
  31. ↑ El-Bidayetu ve’n Nihayet, c. 14, s. 160.
  32. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 6, 10.
  33. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 9; ancak Dairetu’l Maarif Teşeyyü kitabının, 1. Cildi, sayfa 312’de şöyle yazmaktadır: “İbn-i Teymiyye Hüsn ve Kubu akliyi inkâr etmekteydi.”
  34. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 30.
  35. ↑ Üç talakla boşanmış olan bir kadının, eski kocasına yeniden dönebilmesi için, kendine nikâh düşen başka bir erkekle usulüne göre evlenip, ölüm veya boşanma ile bu ikinci evliliğin sona ermesi ve kadının eski kocasına helâl hâle gelmesi işlemi demektir.
  36. ↑ Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 405; İbn-i Teymiyye (Hayatuhu, Akaiduhu), s. 67; Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 6.
  37. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 7.
  38. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 10.
  39. ↑ El-Bidayetu ve’n Nihayet, c. 14, s. 99.
  40. ↑ El-Bidayetu ve’n Nihayet, c. 14, s. 142, 111; 35. Ez-Zeyl ale Tabakatu’l Hanabile, c. 4, s. 389’da onun fetva vermekte hiçbir mezhebe bağlı kalmadığı geçmektedir.
  41. ↑ Mukaddime Nasihatu’z Zehebi ila İbn-i Teymiyye, s. 21; Tetmietu’l Muhtasar fi Ahbari’l Beşer, c. 2, s. 381
  42. ↑ Minhacu’s Sünneti’n Nebeviyye, c. 1, s. 25.

Bibliyografi

  • Tevhit ve Şirk der Nigahi Şia ve Vahabiyet, Ahmed Abidi, Tahran, neşri Meş’er, ş. 1390.
  • Mebani Fikri Selefiyye, Mehdi Fermaniyan, Doktora tezi, Kum Üniversitesi, ş. 1388.
  • İbn Abi Ya'li, Muhammed İbn-i Muhammed, Hanbelilerin Sınıfları, Beyrut, ، Dar el-Ma'rifah, Bita.
  • İbn-i Teymiyye, Ahmad İbn-i Abd el-Halim, el-Sarim el-Mussul Ali Shatam el-Rasul, Riyad, el-Haras el-vatani el-Saudi, 1403 AH
  • İbn-i Teymiyye, Ahmad İbn-i Abd el-Halim, "el-Akeedah el-Hamviyyah el-Kubra", el-Rasa'il Akbari, Beyrut, Dar el-Ahya el-Tarath el-Arabi koleksiyonunda
  • İbn-i Teymiyye, Ahmed İbn-i Abd el-Halim, el-Akeedah el-vasitiya, Riyad, seleflerinin üyeleri, 1420 AH.
  • İbn-i Teymiyye, Ahmad İbn-i Abd el-Halim, Minhac el-Sunnah el-Nabaviyyah, Şii ve el-Kadriyye'nin sözlerini ihlal ederek, Muhammed Rashad Salem, *Riyad, İmam Muhammed İbn-i Saud el-Islamiyya Üniversitesi, 1406 AH araştırması
  • İbn-i Teymiyye, Ahmed İbn-i Abd el-Halim, Mektuplar ve Sorunlar Koleksiyonu, Beyrut, Arap Mirası Cenneti, 1403 AH.
  • İbn-i Teymiyye, Ahmed İbn-i Abd el-Halim, Şeyh el-İslam İbn-i Teymiyye için Fetvalar Koleksiyonu, Beyrut, Dar el-vafa ', 1418 AH.
  • İbn-i Hacar Askalani, Ahmad İbn-i Ali, el-Darr el-Kamnah Fi Ayan el-Maya el-Thameneh, Beyrut, Dar el-cail, 1414 AH.
  • Ebu Zohra, Muhammed, İbn-i Teymiyye Hayatah ve Asra: Ara'ah ve Fıkıh, Kahire, Dar el-Kitab el-Arabi, 1952.
  • İbn-i Shakir, Muhammad, Favat el-vafiyat, Beyrut, Dar el-Sadr.
  • İbn-i kayyim cavzi, Muhammad İbn-i Abi Bakr, Shayh el-Islam İbn-i Teymiyye Bileşenlerinin Adları, Beyrut, Dar el-Kitab el-cadeed, 1403 AH.
  • İbn Kesir, İsmail İbn Ömer, Başlangıç ​​ve Son, Beyrut, Dar el-Fikr, 1407 H.
  • Mazi, Yusuf bin Abdul Rahman, Tahdhib el-Kamal, Beyrut, el-Risalah Enstitüsü, 1400 AH.
  • Ebu Zeyd, Bekir İbn Abdullah, İbn Kayyim el-cavziyyah: Life and vorks, Riyad, Dar el-Asma, 1423 AH.
  • Muhammed bin Abdul vahab, Kum, Dar el-Kitab el-Islami, Bita'nın takipçilerinde Amin, Seyyed Mohsen, Kashf el-Artiyab.
  • Badruddin el-Aini, Mahmoud bin Ahmad, Akd el-caman in the history of time of time, Kahire, Dar el-Kitab, 2015.
  • Bağdadi, İbn Receb, el-Zil Ali Tabakat el-Hanabala, Beyrut, Dar el-Kitab el-Almiyeh, 1417 AH.
  • Bahrami, Alireza, Takfir Vakfı: Tekfiri hareketlerinin ortaya çıkışının ideolocik, entelektüel ve kültürel alanlarında bir çalışma, Kum, *Ferdovs yaprağı, 2017.
  • Pourhassan, Nasser ve Abdolmacid Seifi, "Şiilerle Neo-Selefi Yüzleşme ve İslam Dünyasının Birliğine Etkileri", Şii Araştırmaları Dergisi, Sayı 52, Kış 2015.
  • Hacvi, Muhammad İbn-i Hassan, Sami, İslam hukuku tarihinde düşündü, Beyrut, Dar el-Kitab el-Alamiya, AH 1416.
  • Allama Hali, Hassan İbn-i Yusuf, Kashf el-Murad fi Sharh Tacrid el-A'tikad, Kum, Islamic Publishing Institute, 1413 AH.
  • Halil Baraka, Ibrahim, İbn-i Teymiyyah and Cihad in Interpretation, Beyrut, İslam Okulu, 1405 AH.
  • Dohi, Yahya Abdul Hassan, The Methodology of İbn-i Teymiyye in el-Tavhid, Tahran, ع Mashar Publishing, 2011.
  • Ravandi, Morteza, Social History of Iran, Cilt 10: Felsefe Tarihi ve İran'da Bilim ve Düşüncenin Evrimi, Tahran, Negah Yayıncılık Enstitüsü, 2007.
  • Rezvani, Ali Asghar, Şii Çalışmaları ve Şüphelerin Cevabı, Tahran, Mashar Publishing, 2005.
  • Rezvani, Ali Asghar, vahhabi Takfiri, Tahran, Mashar Publishing, 2011.
  • Zaryab, Abbas, "İbn-i Teymiyye", Büyük İslam Ansiklopedisi, 1990.
  • Sobhani, ca'far, Research in Nations and Settlement, Kum, Imam Sadegh (AS) Institute, 1427 AH.
  • Sobhani, cafar, Kültürü İslami İnançlar ve Dinler, Kum, Tohid, 1999.
  • Shokani, Muhammad İbn-i Ali, el-Badr el-Tala 'yedinci yüzyıldan sonra erdemler, Beyrut, Dar el-Ma'rifah, Bita.
  • Tabasi, Nacmuddin ve Muhammed Mohsen Tabasi, "İbn-i Teymiyye'nin Büyük Peygamber'in ailesi hakkındaki tutumlarına ilişkin İslami yazılı eserlerin pozisyonlarının tipolocisi", Shiite Research Magazine, Cilt 4, Sonbahar 2015.
  • Abdul Hamid, Sa'ib, İbn-i Teymiyyah ve Akida, Kum, Islamic Encyclopedia Institute, 1426 AH.
  • Abd el-Hamid, Sa'ib, İbn-i Teymiyye formunda hakikat, Beyrut, el-Ghadir çalışmalar ve yayınlar için, 1415 AH.
  • Alipour, cavad, Saccad Gheitasi, Mehdi Darabi, "İbn-i Teymiyye'nin Düşüncelerinin Selefi-Tekfiri Gruplarının Düşünceleri ve Politikaları *Üzerindeki Etkisi", kuarterly cournal of Political Thought in Islam, Sayı 12, Yaz 2017.
  • Alizadeh Mousavi, "İbn-i Teymiyyah'ın kişilik araştırması", Vehhabizm ve Selefi akımları için özel bir site dahil: 7 Aralık 2016, Ziyaretler: 5 Aralık 2016.
  • Lotfi, Ali Akbar, "İbn-i Teymiyye Düşüncesinin Cihatçı Selefiliğin Performansı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi", Sirac Münir Dergisi, Sayı 31.
  • Mohit, Moctaba, Mehdi Farmanian, "Selefi içtihat (İbn-i Teymiyye içtihadı) Sünni içtihatta yeni bir din", Sarat Dergisi, Sayı 17, İlkbahar 2009.
  • el-Mashabi, Abd el-Macid İbn-i Salem, İbn-i Teymiyye'nin Takfir, Riyad, seleflerinin üyelerinin okulu, 1418 H.
  • Mahdi Bahshi, Ahmad, "İbn-i Teymiyye'den Bin Ladin'e Cihad", Siyaset Bilimi Dergisi, Sayı 34, Yaz 2006.


"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=İbn-i_Teymiyye&oldid=41546" sayfasından alınmıştır