İçeriğe atla

Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi

wikishia sitesinden
(Seyyid Muhammed Kazım Tabatabai sayfasından yönlendirildi)
Muhammed Kazım Tebatebayi
Şia Taklit Merciilerinden
Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi
Kişisel Bilgiler
İsimSeyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi
LakapSahib’ül Urve
NesepTebatebayi Seyyidleri
Doğum tarihi1248 h.k
Doğduğu yerKesneviye köyü, Yezd
Doğduğu ülkeİran
Yaşadığı yerNecef
Vefatı28 Receb 1337 h.k
Vefat etdiği şehirNecef
Türbeİmam Ali (a.s) Türbesi, Necef (Mescid-i İmran bin Şahin içinde)
ÇocuklarSeyyid Muhammed (oğlu, İngiltere’ye karşı aşiret mücadelesi lideri)
Ünlü akrabalarıSeyyid Abdülaziz Tebatebayi Yezdi (torunu)
İlmi Bilgiler
ÜstadlarıMuhammed Bakır Ağa Necefi İsfahani • Seyyid Muhammed Bakır Huvansari • Seyyid Muhammed Haşim Huvansari • Seyyid Muhammed Hasan Şirazi
ÖğrencileriAbdülkerim Hayeri Yezdi • Muhammed Hüseyin Kaşif’ül gıta • Muhammed Takî Bafkî • Ağa Ziya Irakî • Seyyid Hüseyin Tabatabaî Burucerdî
Eğitim aldığı yerİsfahan • Necef
Eserleriel-Urvetü’l vüska
Diğer
Siyasiİtalya, Rusya ve İngiltere’nin istilasına karşı fetva • Meşrutiyet Hareketi muhalifi
Sosyalmescid, hamam, kervansaray ve medrese inşası • Necef’te Medrese-i Seyyid Yezdi
Diğertakva ve ihtiyatı ile tanınır
Şii Alimleri
İmam Humeyni (r.a) • Seyyid Ali Hamaney • Şeyh Müfit • Şeyh Tusi • Şeyh Saduk • Şehidi Evvel • Allame Hilli • Şehidi Sani • Şeyh Murtaza Ensari • vb.


Diğer kullanımlar için bkz. Tebatebayi (anlam ayrımı);

Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi (Arapça: السيد محمد كاظم الطباطبائي اليزدي) (1248 h.k - 1337 h.k), Şii fakihlerinden ve el-Urvetü’l Vüska adlı kitabın müellifidir. Seyyid Muhammed Hasan Şirazi’nin vefatından sonra merci-i taklitlik makamına ulaşmıştır. O, Meşrutiyet Hareketi’nin muhaliflerindendi. Seyyid Yezdi, İtalya’nın Libya’ya saldırısı, İngiltere’nin Irak’a saldırısı ve Rusya’nın İran’a saldırısı karşısında Müslümanların vatanı müdafaa etmesini vacip olduğuna dair fetva vermiştir.

Muhammed Bakır Ağa Necefi İsfahani ve Seyyid Muhammed Hasan Şirazi, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin hocalarındandı. Onun talebelerinden bazıları ise şunlardır: Muhammed Hüseyin Kaşif’ül Gıta; Ağa Ziya Iraki; Seyyid Abdülhüseyin Şerefeddin; Hasan Ali Nuhudeki İsfahani; Seyyid Muhammed Taki Hansari; Seyyid Muhsin Emin ve Ağabüzürk Tahrani.

Seyyid Yezdi’nin el-Urvetü’l Vüska’sı, ilmiye havzalarının en meşhur kitaplarından biridir ve üzerine çok sayıda şerh ve haşiye yazılmıştır. Onun hayatı hakkında ayrıca “İmtihan Yanılma Yönteminin Ötesinde” ve “Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, Hayat Üzerine Öngörülü Bir Fıkıh” adlı eserler de kaleme alınmıştır.

Biyografi

Seyyid Yezdi evlatlarıyla birlikte

Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, Yezd’in Kesneviye köyünde dünyaya geldi.[1] Babası Seyyid Abdulazim çiftçiydi. Nesebi Tebatebayi seyyidlerine ve İmam Hasan Mücteba’ya (a.s) ulaşır.[2] Seyyid Muhammed Kazım’ın doğum yılı konusunda ihtilaf vardır: Ayanu’ş Şia’da 1247 h.k zikredilmiştir[3], Ali Duvani ise İran Ruhaniyyun Hareketi adlı eserinde, ailesinden naklen 1248 h.k yılını kaydetmiştir.[4]

Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi ve oğlu Seyyid Muhammed’in İmam Ali (a.s) türbesi’ndeki kabri
Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin İmam Ali (a.s) türbesi’ndeki kabri, 1445 h.k.

Seyyid Muhammed Kazım, 28 Recep 1337 h.k (1298 h.ş) tarihinde zatürre sebebiyle vefat etti ve Necef’te bulunan İmam Ali (a.s) türbesi içindeki İmran bin Şahin Camii’ne defnedildi.[5] Onun vefatı üzerine Irak’ta hem Şiiler hem de Ehl-i sünnet mensupları yas tuttular; ayrıca İran’da, Ahmet Şah da onun için düzenlenen yas merasiminde hazır bulundu.[6] Seyyid Abdulaziz Tebatebayi Yezdi (1308 h.ş - 1374 h.ş), kitap bilgini ve yazma eser uzmanı, onun torunudur.[7]

Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, Necef’te evlendi. Çocukları şunlardır: Seyyid Ali, Seyyide Zehra, Seyyid Hasan, Seyyid Mahmud,[8] Seyyid Esedullah[9] ve Seyyid Muhammed’dir. Seyyid Muhammed, Sahâifu’l Ebrar Bi-vazâifi’l Eshar, Risaletu'n fi Fazli’l Kutub ve İktina’iha adlı kitapların müellifidir.[10] O, Ahvaz’da İngiliz kuvvetlerine karşı aşiretlerin direnişinde liderlik yapmıştır.[11] Bazı araştırmacılar, el-Urvetü’l Vüska sahibinin oğlu Seyyid Muhammed’in vefatını şehadet olarak değerlendirmiş, ancak Ağabüzürk Tahrani gibi bazıları, ez-Zeria’da onun ölümünü tabii bir ölüm olarak yazmış ve tarihini 13 Cemaziyelevvel 1334 h.k olarak kaydetmiştir.[12] Seyyid Ali Hamaney de bu görüştedir ki Seyyid Muhammed, babası tarafından İngilizlere karşı savaşa gönderilmiş, savaşta cephede bulunan diğer alimler arasında öncü bir şahsiyet olmuştur; ancak savaşta şehit düşmemiş, sonrasında vefat etmiştir.[13]

İlmi Hayat

Eğitim

Seyyid Muhammed Kazım uzun bir süre çiftçilikle meşgul oldu; fakat daha sonra ilim ve tahsile yöneldi.[14] O, medrese derslerinin ilk basamaklarını öğrenmeye 1256 h.k yılında Yezd’deki Muhsiniyye yahut Dumenar Medresesi’nde başladı.[15] Dört yıl sonra tahsiline devam etmek amacıyla Meşhed’e gitti ve orada ilmiye havzalarının “sath” derslerini, ayrıca heyet (astronomi), nücum ve matematiği öğrenmeye koyuldu. 1265 h.k’de ise İsfahan’a hicret etti[16] ve Sadr Medresesi’nde ikamet ederek Şeyh Muhammed Bakır Necefi’nin ders halkasına katıldı. Nihayetinde ondan içtihad icazeti aldı.[17]

1281 h.k yılında, hocası Şeyh Muhammed Bakır Necefi’nin izni ve tavsiyesiyle Necef’e gitti.[18] Burada Sadr Medresesi’nde ikamet etti. Onun Necef’e varışı, Şeyh Murtaza Ensari’nin vefatı ve merci-i taklitlik makamının Mirza Şirazi’ye intikaliyle aynı döneme denk geldi. Seyyid Muhammed Kazım, kısa bir müddet sonra cemaat İmamı olarak İmam Ali (a.s) türbesi avlusunda namaz kıldırmaya başladı.[19]

Seyyid Kazım, Mirza Şirazi’nin Samerra’ya taşınmasının ardından Necef’te kaldı ve burada uzun yıllar boyunca havza ilimlerini okutmaya devam etti. Nihayetinde, onun ilmi nüfuzu ve öğrenciler üzerindeki tesiri, kendisinin merci-i taklit makamına ulaşmasına vesile oldu.[20]

Ayetullah Hamaney:
Merhum Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’de üç yön öne çıkmaktadır ki, bu üç özelliğin aynı anda bir alimde toplanması pek nadirdir. Birincisi onun fıkıhta sahip olduğu derin maharet ve yetkinliktir; ikinci yön, onun takvaya dayalı bireysel dikkatleri ve manevi yönleridir; üçüncü boyut ise cihad için her zaman hazır oluşudur. İngiltere işgalcilerine karşı mücadeleler ve Irak’ta meydana gelen savaş olayları, esas itibarıyla merhum Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin etrafında şekillenmiştir.

İlmi Konumu ve Şöhreti

Ayanu’ş Şia’nın aktardığına göre, Seyyid Yezdi’nin ders halkasında yaklaşık iki yüz talebe bulunmaktaydı.[21] Seyyid Muhsin Emin onu hem dil ve edebiyat bilgisine vakıf, hem de fıkıhta derinleşmiş bir fakih olarak tanıtmış ve özellikle el-Urvetü’l Vüska’sının öyle bir öneme sahip olduğunu kaydetmiştir ki, merci-i taklitlik iddiasında bulunan herkes, bu eser üzerine mutlaka ta'lik ve haşiye yazmayı gerekli görmüştür.[22] Muhammed Ğarevi de Maʿ Ulemaʾi’n Necef’i’l Eşref adlı kitabında Seyyid Kazım Yezdi’yi “ilim ve tahkik denizi” olarak nitelendirmiş, akli ve nakli ilimlerde derinleşmiş, bütün fıkhi furu ve hadis metinlerine dair hazır bir zihne sahip bir alim olarak tavsif etmiştir.[23]

Seyyid Musa Şubeyri Zencani, Ağa Ziya Iraki’den naklen, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin Muhammed Kazım Horasani’den daha a'lem olduğunu, bunun da özellikle Seyyid Yezdi’nin fıkıhta gösterdiği titizlik, gayret ve incelemelerdeki derinlikten kaynaklandığını aktarmıştır. (“A'lem” kelimesi, dini ilimlerde en bilgili ve en yetkin kişi anlamında kullanılır.)[24]

Merci-i Taklitlik

Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi, 1312 h.k yılında Mirza Şirazi’nin vefatının ardından merci-i taklit makamına ulaştı. O dönemde Ahund Horasani ile Şeyh Muhammed Taha Necef de yaşayan diğer önemli Şii mercilerden sayılıyorlardı. Fakat onların vefatından sonra Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, kendi döneminin tek taklit mercii olarak kabul edildi.[25] Onun vefatından sonra ise bu büyük dini makam, Mirza Muhammed Taki Şirazi ve Seyyid İsmail Sadr’a intikal etti.[26]

Üstadları

Talebeleri

Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin talebelerinin sayısı, onun anısına düzenlenen kongre bildirilerinde yaklaşık 350 kişi olarak kaydedilmiştir.[36] Ancak başka bir araştırmada, onun öğrencilerinin en az 750 kişiye ulaştığı ifade edilmiştir.[37] Bu talebelerden bazıları şunlardır:

Bazı kaynaklarda Abdulkerim Hairi Yezdi ve Seyyid Hüseyin Tebatebayi Burucerdi de onun talebeleri arasında zikredilmişse de, Seyyid Musa Şubeyri Zencani’ye göre bu bilgi yanlıştır. Çünkü bu iki büyük alim aslında Ahund Horasani’nin öğrencileri olmuşlardır.[39]

Eserleri

Ana maddeler: Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi’nin eserleri listesi ve el-Urvetü’l Vüska (kitap)

Ebu’l Hasani, Ferater ez raviş-i Azmun o Hata adlı kitabında, Muhammed Kazım Yezdi’ye ait 25 fıkhi ve usuli eseri zikretmiştir.[40] Onun en önemli ve meşhur eseri hiç şüphesiz el-Urvetü’l Vüska’dır.[41] Bu kitap, fıkıh alanındaki istidlali bahislerde alimler ve merciler için merkezi bir konuma yükselmiş ve üzerine onlarca şerh ve haşiye yazılmıştır.[42] Eserin önemi öyle bir seviyeye ulaşmıştır ki, müellifi genellikle “Sahib’ul Urve” (Urvetü’l Vüska sahibi) olarak anılmaktadır.[43]

Siyasi Tutumları

Kaynaklarda nakledildiğine göre Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, aynı dönemde yaşayan diğer merciler ile kıyaslandığında, örneğin Ahund Horasani gibi isimlerle karşılaştırıldığında, siyasete daha az müdahil olmuştur. Onun siyasi faaliyetleri genellikle telgraf göndermek veya yazılı bildiriler kaleme almak şeklinde sınırlıydı. Ancak buna rağmen, dini konumunun ağırlığı ve toplum üzerindeki otoritesi sebebiyle bu kadar az sayılabilecek faaliyet bile büyük bir önem taşımaktaydı.[44]

Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin öne çıkan bazı siyasi faaliyetleri şu şekilde sıralanabilir:

İslamiyye Şirketi’ne Destek

1316 h.k yılında, yabancıların ekonomik nüfuzuna karşı mücadele amacıyla bir grup dindar tarafından İsfahan’da İslamiyye Şirketi kuruldu.[45] Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdi de dönemin büyük alimlerinden Ahund Horasani, Mirza Hüseyin Nuri, Şeriat İsfahani (Fethullah Ğaravi İsfahani) ve Seyyid İsmail Sadr ile birlikte, şirketi desteklemek ve halkı yerli ürünleri almaya teşvik etmek amacıyla yazılmış olan Libas’ut Takva adlı esere takriz yazarak bu girişimi onayladı.[46]

İtalya, Rusya ve İngiltere’ye Karşı Fetva

1329 h.k yılında, Libya’nın İtalyan kuvvetleri tarafından işgal edilmesi ve aynı dönemde Rus ile İngiliz ordularının İran topraklarına girmesi üzerine, Seyyid Kazım Yezdi sert bir fetva yayınladı. Bu fetvada, “Araplardan ve İranlılardan oluşan bütün Müslümanların, kafirleri İslam beldelerinden geri püskürtmek için” hazırlıklı olmalarının vacip olduğunu ilan etti.[47]

İngiltere’ye Karşı Cihad İlanı

Necef ulemaları, İngiltere ordusuna karşı
Necef ulemaları, Kazımiyn’de İngiliz ordusuna karşı

I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz kuvvetlerinin Irak’ı işgal etmesi üzerine, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi; Muhammed Taki Şirazi ve Şeyh’uş Şeria İsfahani gibi diğer alimlerle birlikte İngiltere’ye karşı cihad ilan etti.[48] Bu cihad hareketi sırasında, kendi oğlu Seyyid Muhammed de İngilizlere karşı savaşırken şehit oldu.[49]

Meşrutiyet Hareketi

Seyyid Yezdi, Meşrutiyet Hareketi sürecinde, Şeyh Fazlullah Nuri ile aynı çizgide yer almış ve Meclis’in varlığını, ancak çıkaracağı kanunların tamamen şer'i ölçülere uygun olması şartıyla desteklemiştir. Şeyh Fazlullah Nuri, Abdülazim Hasani Türbesi’nde siyasi itikafa girdiğinde, Yezdi bütün gücüyle onu destekledi.[50]

Bununla beraber, Meclis’in topa tutulmasının ardından, Ahund Horasani Meşrutiyet’in yeniden tesis edilmesi için yoğun çaba gösterirken, Seyyid Yezdi tam tersine hareket ederek Meşrutiyet’in tekrar kurulmasına engel olmak maksadıyla bir haram fetvası yayınladı.[51]

Sosyal Hizmetleri

Necef’teki Seyyid Yezdi Medresesi’nden bir görünüm

Kaynaklarda aktarıldığına göre Seyyid Muhammed Kazım Yezdi, sadece dini meselelerle değil, toplumun günlük ihtiyaçları ve şehirlerin imarıyla da yakından ilgilenmiştir. Onun, pek çok cami, hamam ve kervansaray yaptırdığı ve bu yapılarla şehirlerin gelişimine katkıda bulunduğu rivayet edilmiştir. Ayrıca ilmi hayatı desteklemek için de bina inşasına özel bir önem vermiştir. Bugün Necef’in en meşhur ilim merkezlerinden biri sayılan ve halk arasında Seyyid Yezdi Medresesi adıyla bilinen medrese, onun gayreti ve himmetiyle inşa edilmiştir.[52]

Yine onun hizmetleri arasında, Necef’in el-Umara mahallesinde ziyaretçilerin barınmaları için “Han’uz Zairin” adıyla bir mekan yaptırması zikredilir. Bu mekan, 1384 h.k yılında talebelere tahsis edilerek bir medreseye dönüştürülmüştür.[53]

Ahlaki Özellikleri

Seyyid Musa Şubeyri Zencani, Seyyid Ahmed Hansari’den – ki kendisi zühd ve takva konusunda meşhurdu – naklen bildirir ki, Ahmed Hansari Seyyid Yezdi’nin takvasına tam anlamıyla inanıyordu.[54] Ayrıca nakledildiğine göre, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi son derece ihtiyatlı bir şahsiyet idi. Bu ihtiyat öyle boyuttaydı ki, vefat ettiği zaman yanında altı bin niyabet namazı ve niyabet oruçu emaneten bulunmaktaydı; çünkü insanlara kolay kolay güvenmiyordu.[55]

Anma Kongresi

24 İsfend 1391 h.ş (15 Mart 2013) tarihinde, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi’nin şahsiyetini yüceltmek amacıyla Kum şehrinde “Uluslararası Sahib’ul Urve Kongresi” adıyla geniş katılımlı bir toplantı düzenlendi. Bu kongrede İran, Irak ve başka ülkelerden çok sayıda alim ve tanınmış şahsiyet hazır bulundu.[56]

Monografiler

  • Ferater ez Ravish-i «Azmun o Hata», yazarı Ali Ebu’l Hasani;[57]
  • es-Seyyid Muhammed Kazım el-Yezdi, Iraklı yazar Kamil Selman el-Cuburi tarafından kaleme alınmış olup, bu eserde Seyyid’in Irak’taki sosyal hizmetlerine özel olarak yer verilmiştir;[58]
  • Seyyid Muhammed Kazım Yezdi: Fakih-i Doorendiş, müellifi Murtaza Bezrafşan’dır;[59]
  • Şokuh-i Parsayi ve Paydari. Bu eser, Yezd Valiliği tarafından Seyyid Yezdi’nin mücadelesi ve eserleri hakkında yayımlanmıştır.[60]

Kaynakça

  1. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  2. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1406 h.k, c.10, s.43.
  3. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1406 h.k, c.10, s.43.
  4. ↑ Bezrafşan, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi: Fıkıh-ı Dûrandîş, 1376 h.ş, s.23.
  5. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1406 h.k, c.10, s.48.
  6. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  7. ↑ Şerif Razi, Gencine-i Danışmendan, 1370 h.ş, c.9, s.231.
  8. ↑ Musevi Durudi, “Zindeginame-yi muhtasar ve salnama-yi faaliyet-haye ilmi…”, s.198.
  9. ↑ Şerefeddin, Maʿ Mavsûʿat Rical’uş-Şia, 1411 h.k, c.3, s.360.
  10. ↑ Ağabüzürk Tahrani, ez-Zeria, 1403 h.k, c.15, s.8.
  11. ↑ Şerefeddin, Maʿ Mavsûʿat Rical’uş-Şia, 1411 h.k, c.3, s.360.
  12. ↑ Ağabüzürk Tahrani, ez-Zeria, 1408 h.k, c.15, s.8.
  13. ↑ khamenei.ir
  14. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  15. ↑ Musevi Durudi, “Zindeginame-yi muhtasar ve salnama-yi faaliyet-haye ilmi…”, 1396 h.ş, s.197.
  16. ↑ Musevi Durudi, “Zindeginame-yi muhtasar ve salnama-yi faaliyet-haye ilmi…”, 1396 h.ş, s.197.
  17. ↑ Sadr, Tekmiletu Emel’ül amel, 1429 h.k, c.5, s.474.
  18. ↑ Musevi Durudi, “Zindeginame-yi muhtasar ve salnama-yi faaliyet-haye ilmi…”, 1396 h.ş, s.197.
  19. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  20. ↑ Ağabüzürk Tahrani, Tabakât Aʿlami’ş Şia, 1430 h.k/2009, c.17, s.71.
  21. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  22. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  23. ↑ Guravi, Maʿ Ulemaʾi’n Necef’i’l Eşref, 1420 h.k, c.2, s.458.
  24. ↑ Şubeyri Zencani, Cerʿe-i ez Derya, 1389 h.ş, c.2, s.455.
  25. ↑ Musevi Durudi, “Zindeginame-yi muhtasar ve salnama-yi faaliyet-haye ilmi…”, 1396 h.ş, s.193.
  26. ↑ Şubeyri Zencani, Cerʿe-i ez Derya, 1389 h.ş, c.3, s.386.
  27. ↑ Sadr, Tekmiletu Emel’ül amel, 1429 h.k, c.5, s.474.
  28. ↑ Habibabadi, Mekarim’ul-asar, 1351 h.ş, c.3, s.804–806.
  29. ↑ Tebrizi Hiyabani, Ulema-yi Muasır, 1366 h.ş, s.68–69.
  30. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  31. ↑ Ağabüzürk Tahrani, ez-Zeria, 1403 h.k, c.14, s.10.
  32. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  33. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.43.
  34. ↑ Sadr, Tekmiletu Emel’ül amel, 1429 h.k, c.5, s.474.
  35. ↑ Emin, Aʿyanu’ş Şia, 1403 h.k, c.10, s.154.
  36. ↑ Süleymani Burucerdi, “Fehresti ez şagirdan-i Sahib’ul-Urve”, s.241.
  37. ↑ Bkz. Süleymani Burucerdi, “Fehresti ez şagirdan-i Sahib’ul-Urve”, s.241.
  38. ↑ Süleymani Burucerdi, “Fehresti ez şagirdan-i Sahib’ul-Urve”, s.243–264.
  39. ↑ Şubeyri Zencani, Cerʿe-i ez Derya, 1389 h.ş, c.3, s.387.
  40. ↑ Ebu’l Hasani, Fera-yi ravish-i “Azmun o Hata”, 1389 h.ş, s.95–96.
  41. ↑ Ebu’l Hasani, Fera-yi ravish-i “Azmun o Hata”, 1389 h.ş, s.102.
  42. ↑ Bkz. Yezdi, el-Urvetü’l vüska fima taʿummu bihi’l balwa (el-Muhasshi), 1421 h.k, c.1, s.3–4.
  43. ↑ Ebu’l Hasani, Fera-yi ravish-i “Azmun o Hata”, 1389 h.ş, s.105.
  44. ↑ Hatemi ve Beheşti-Sereşt, “Tegabul ve Teamel-i Akhund Molla Muhammed Kazım Horasani ve Seyyid Muhammed Kazım Yezdi der ceryan-i Enqelab-i Meşrute”, s.7.
  45. ↑ Hayeri, Teşeyyu ve Meşrutiyet der İran, 1364 h.ş, s.131.
  46. ↑ Hayeri, Teşeyyu ve Meşrutiyet der İran, 1364 h.ş, s.131.
  47. ↑ Hatemi ve Beheşti-Sereşt, “Tegabul ve Teamel-i Akhund Molla Muhammed Kazım Horasani ve Seyyid Muhammed Kazım Yezdi der ceryan-i Enqelab-i Meşrute”, s.15–16.
  48. ↑ Ebu’l Hasani, Fera-yi ravish-i “Azmun o Hata”, 1389 h.ş, s.627.
  49. ↑ Hatemi ve Beheşti-Sereşt, “Tegabul ve Teamel-i Akhund Molla Muhammed Kazım Horasani ve Seyyid Muhammed Kazım Yezdi der ceryan-i Enqelab-i Meşrute”, s.18.
  50. ↑ Hayeri, Teşeyyu ve Meşrutiyet der İran, 1364 h.ş, s.201.
  51. ↑ Hatemi ve Beheşti-Sereşt, “Tegabul ve Teamel-i Akhund Molla Muhammed Kazım Horasani ve Seyyid Muhammed Kazım Yezdi der ceryan-i Enqelab-i Meşrute”, s.13.
  52. ↑ Bezrafşan, Seyyid Muhammed Kazım Yezdi: Faqih-i Doorandish, 1376 h.ş, s.130–131.
  53. ↑ Ğuravi, Ma’a Ulema-i Necef’ul-Eşref, 1420 h.k, c.1, s.52.
  54. ↑ Şubeyri Zencani, Cer’ei ez Derya, c.2, s.455.
  55. ↑ Şubeyri Zencani, Cer’ei ez Derya, 1389 h.ş, c.3, s.385.
  56. ↑ «Kongre-yi Beyn’el-Mileli Sahib’ul-Urve: Tec’lil ez maqam-i şamih-i Ayetullah’ul-Uzma Seyyid Muhammed Kazım Yezdi (qaddese sirreh)», Ofoq-i Hovze, 22 Ferverdin 1392 h.ş, şomare 361.
  57. ↑ Sademin Salgird-i Sahib’ul-Urvet’ul-Vusqa, Vebgah-i Muhakkik Tebatebayi.
  58. ↑ Sademin Salgird-i Sahib’ul-Urvet’ul-Vusqa, Vebgah-i Muhakkik Tebatebayi.
  59. ↑ Sademin Salgird-i Sahib’ul-Urvet’ul-Vusqa, Vebgah-i Muhakkik Tebatebayi.
  60. ↑ Sademin Salgird-i Sahib’ul-Urvet’ul-Vusqa, Vebgah-i Muhakkik Tebatebayi.

Bibliyografi

  • Ağa Büzürk Tahrani, Muhammed Muhsin, ez-Zerîa ilâ Tasânîf’üş-Şîa, Beyrut, Dârü’l Ezvâ, 2. baskı, 1403 h.k.
  • Ağa Büzürk Tahrani, Muhammed Muhsin, Tabakât A‘lâm’üş-Şîa, Beyrut, Dâr İhyâi’t Türâs el-Arabî, 1430 h.k / 2009.
  • Ebü’l Hasanî, Ali, Ferâter ez Reşd-e Âzmûn-o-Hatâ; Zamâne ve Kâr-nâme-i Âyetullah el-Uzmâ Âğâ Seyyid Muhammed Kazım Tebatebayi Yezdî, Sâhib’ül Urve, Tahran, Müessese-i Mutâlîât-i Târîh-i Mu‘âsır-i İran, 1389 h.ş.
  • Emin, Seyyid Muhsin, A‘yân’üş-Şîa, Beyrut, Dârü’t Taâruf, 1406 h.k / 1986.
  • Bezrafşan, Murtaza, Seyyid Muhammed Kazım Yezdî: Fıkhî Durandîş, Kum, Merkez-i İntişârât-i Dafter-i Teblîğât-i İslâmî Hûze-i İlmiyye-i Kum, 1. baskı, 1376 h.ş.
  • Tebrizî Hayabânî, Ali, Ulemâ-yı Muâsır, Tahran, taş baskı, 1366 h.ş.
  • Hatemi, Hüseyin & Hasan Beheştî-Seresht, «تقابل و تعامل آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و سید محمد کاظم یزدی در جریان انقلاب مشروطه», Faslnâme-i Ulûm-i Ensânî Dânişgâh-i Zehrâ, sayı 71, 1387 h.ş.
  • Hâirî, Abdülhâdî, Teşeyyu‘ ve Meşrûtiyyet der İran, Tahran, Emîr Kebîr, 1364 h.ş.
  • Habîb-âbâdî, Muhammed Ali, Mekârimü’l Âsâr der Ahvâl-i Ricâl-i Do Karn-i 13 ve 14, İsfahan, 1351 h.ş.
  • Süleymânî Burucerdî, Mirza Ali, «Fehrestî ez Şâgerdân-i Sâhib’ül Urve», Nekd-i Kitâb-ı Fıkh ve Hukûk, sayı 9-10, Bahar ve Tâbestân 1396 h.ş.
  • Şübeyrî Zencânî, Seyyid Musa, Cur‘a-î ez Deryâ, Kum, Müessese-i Kitâb-şinâsî, 1389 h.ş.
  • Şerefeddin, Abdullah, Mea Mevsû‘ât Ricâl’üş-Şîa, Londra, el-İrşad, 1. baskı, 1411 h.k.
  • Şerîf Râzî, Muhammed, Gencîne-yi Dânişmendân, Kum, 1370 h.ş.
  • Sadr, Hasan, Tekmile-i Eml’ül Âmıl, Beyrut, Dârü’l Müerrih el-Arabî, 1. baskı, 1429 h.k.
  • Ğuravî, Muhammed, Mea Ulemâ’ün-Necef el-Eşref, Beyrut, Dârü’s-Sekaleyn, 1. baskı, 1420 h.k.
  • «کنگره بین المللی صاحب‌عروه؛ تجلیل از مقام شامخ آیةالله العظمی سید محمدکاظم یزدی(قدس)», Ofogh-i Hûze, sayı 361, 22 Ferverdin 1392 h.ş.
  • Medres Tebrizî, Muhammed Ali, Reyhânetü’l Edeb, Tahran, Kitâbfuruşî-i Hayyâm, 1369 h.ş.
  • Mûsevî Durûdî, Zehra Sâdât, «Zendegî-nâme-i Muhtasar ve Sâl-şümâr-i Fe‘âliyyât-i İlmî Âyetullah el-Uzmâ Tebatebayi Yezdî, Sâhib’ül Urve», Mecelle-i Nekd-i Kitâb-ı Fıkh ve Hukûk, sayı 9-10, Bahar ve Tâbestân 1396 h.ş.
  • Yezdî, Seyyid Muhammed Kazım, el-Urvetü’l Vüskâ (muhaşşâ), Kum, Câmi‘atü’l Müderrisîn, Neşr-i İslâmî, 1421 h.k.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Seyyid_Muhammed_Kazım_Tebatebayi_Yezdi&oldid=101730" sayfasından alınmıştır