Eş’as İbn-i Kays Kindi

wikishia sitesinden
(Eş’as İbn-i Kays sayfasından yönlendirildi)
Eş'as İbn-i Kays Kindi
Kişisel Bilgiler
İsimMadi Kerbi İbn-i Kays Kindi
KünyeEbu Muhammed
LakapEş'as
Yaşadığı yerYemen, Kufe
Nesep/kabileKindi kabilesi
VefatıHicri Kameri 40. Yıl
Sehabelik Bilgiler
İslam'a geçtiği zamanHicri Kameri 10. Yıl
Katıldığı savaşlarIrak'ın fethi, Yermuk savaşı, Yermuk, Sıffin Savaşı
Sehabeler
İmam Ali aleyhi selam • Ammar bin Yasir • Ebu Bekir • Ömer İbn Hattab • Zübeyr bin Avvam • Zeyd bin Harise • Selman-ı Farisi • Ebu Zer Gifari • Mikdad bin Amr • Talha bin Ubeydullah • Ebu Eyyub El-Ensari • Ebu Talib • vb.


Eş’as İbn-i Kays Kindi (Arapça: اَشْعَث بْن قَیس کِنْدی), (Hicri Kameri 40 yılında öldü) Sıffin Savaşında Ebu Musa Eş'ari'nin tarafını tutarak Muaviye bin Ebi Süfyan ile savaşın devam etmesini engelleyen İmam Ali'nin (a.s) ordusunun komutanlarındandır. Eş'as, Sıffin savaşının durdurulmasında büyük bir rol oynayarak hakemlik hususunda İmam Ali (a.s) ile Iraklılar adına Abdullah İbn-i Abbas'ın hakem olmasına karşı çıkmış ve Ebu Musa Eş'ari'yi teklif etmiştir. Nehrevan Savaşından sonra İmam Ali (a.s) Muaviye ile tekrar savaşmak istediğinde, Eş'as savaştan yorulduğu gerekçe göstererek ona karşı çıkmıştır. Bu da askerlerin motivasyonunu zayıflatmış ve İmam Ali'nin (a.s) Muaviye ile savaşmaktan vazgeçmesine neden olmuştur.

Tarihi rivayetlere göre Eş'as, İmam Ali'nin (a.s) şehit edileceğinden önceden haberdardı ve İmam Sadık'ın (a.s) bir rivayetine göre ise İmam Ali’nin şehadetinde de önemli bir rol oynamıştır. Eş’as İbn-i Kays Kindi, Kindi kabilesinin reisi olmakla birlikte Osman bin Affan ve İmam Ali'nin (a.s) Azerbaycan'daki memuruydu.

İmam Hüseyin'in (a.s) şehadetinde yer alan Muhammed ve Kays ile Muaviye'nin kışkırtmasıyla kocası İmam Hasan'ı şehit eden Ca’de de Eş’as İbn-i Kays'in çocuklarındandır.

Hayatı

Eş'as İbn-i Kays, Yemen'deki Hazremevt yerleşkesinden ve Kindi kabilesindendir.[1] Bazı tarihçiler ona “معدی‌کرب” Madi Kerb demişler ve lakabı ise saçları dağınık anlamına gelen Eş'as’tır. Künyesi ise Ebu Muhammed’dir.[2] Hicri Kameri onuncu yılda[3] kavmindekilerle birlikte Medine'ye giderek Hz. Peygamberin (s.a.a) huzuruna çıktı ve orada Müslüman oldu.[4] Bu nedenle Peygamberin (s.a.a) sahabelerinden kabul edilir ve biyografisi sahabe kaynaklarında da geçmektedir.[5] Bunun yanı sıra Sahih-i Buhari[6] ve Sahih-i Müslim gibi Sünnî kaynaklarda da Peygamber'den rivayet ettiği bazı hadisler de vardır.[7]

Hz. Peygamber'in (s.a.a) vefatından sonra, Eş'as Ebu Bekir'e biat etmeyi reddetti.[8] Ebu Bekir, Eş'as'ı yakalamak ve Medine'ye götürmek için Yemen'e asker gönderdi. Sonrasında Ebu Bekir, Eş'as'ı azat etti ve kız kardeşi Ümmü Furve ile evlendirdi.[9]

Eş'as, Ömer bin Hattab'ın halifeliği döneminde Irak'ın fethiyle neticelenen Yermuk Savaşı'na,[10] ve Kadisiye Savaşı'na[11] katılarak Kûfe'ye yerleşmiştir.[12] Aynı zamanda Osman bin Affan'ın Azerbaycan'daki memuruydu[13] ve İmam Ali'nin (a.s) halifeliği döneminde de aynı pozisyonda kaldı.[14] Hicri Kameri üçüncü yüzyıl tarihçisi İbn-i Habib'e göre Eş'as Cemel Savaşında İmam Ali'nin (a.s) ordusunda bulunuyordu[15] ancak İmam Ali'nin (a.s) ona yazdığı mektup onun Cemel Savaşında bulunmadığına işaret etmektedir.[16]

Eş'as, 63 yaşında öldü.[17] Ölümü H. Kameri 40[18] veya 42 yılı olarak kaydedildi.[19] İmam Hasan'ın (a.s) onun cenaze namazını kıldırdığı da söylentiler arasındandır.[20]

Sıffin Savaşının Durdurulmasındaki Rolü

Eş'as, Sıffin Savaşında İmam Ali'nin (a.s) ordusundaydı. Kindi ve Rabia kabilelerinin ordularının başındaydı.[21] Nasr bin Mezahim'e göre İmam Ali (a.s) bu kabilelerin liderliğini Eş’as’tan alıp Hasan bin Mahduc'a devretti. Ancak İmam Ali'nin (a.s) Yemenli sahabelerinden bazıları bunu uygun görmediler. Sonuç olarak İmam Ali'nin (a.s) ordusu arasında bir anlaşmazlık ortaya çıktı. Muaviye, Eş’as'ı kendi tarafına çekmeye çalıştı ancak İmam Ali (a.s) ordunun sağ kanadının komutasını Eş’as’e vererek bunun önüne geçti.[22] Muaviye'nin ordusu savaşta Fırat Nehri’nin önünü İmam Ali'nin ordusuna kapattığında Eş’as orayı Şam ordusunun kontrolünden çıkardı.[23]

Tarihi kaynaklara göre Eş'as, birçok kişinin öldürüldüğü ve İmam Ali'nin (a.s) ordusunun zaferinin yakın olduğu Harir Gecesi'ndeki[24] savaşa devam etmeyi uygun görmedi.[25] Muaviye, Eş'as'ın ordudaki bu pozisyonunu öğrendikten sonra Kur’an'ı mızrakların ucuna takılmasını emretti ve Hakem tayin edilmesini istedi.[26] Muaviye'nin ordusu Kur’an'ı mızraklarına takmasından sonra Eş'as İmam Ali'ye (a.s) itiraz etti[27] ve ondan Allah'ın Kitabına davet teklifini kabul etmesini istedi.[28] Eş'as'ın Sıffin savaşından önce İmam Ali'den (a.s) bir mektup aldığında Muaviye'ye katılmaya karar verdiği ancak arkadaşlarının Eş’as’ı bu kararından caydırdığı söylenir.[29]

Ebu Musa Eş'ari'e Hakemlik Desteği

Sıffin savaşında Eş’as, Muaviye'nin Şamlılardan bir hakim ve Iraklılardan da bir hakim tayin edilmesi görüşünü destekledi.[30] İmam Ali’nin (a.s) ve Iraklılar’ın Abdullah bin Abbas'ı seçmesine karşı çıktı ve kendisi de Ebu Musa el-Eş'ari’yi önerdi.[31] Hicri Kameri üçüncü asır tarihçisi Yakubî'ye göre bir barış antlaşması imzalanırken iki ordunun temsilcileri arasında İmam Ali'nin (a.s) Emirel Müminin unvanı konusunda bir anlaşmazlık çıkmış ve Eş'as barış antlaşmasında İmam Ali’nin bu sıfatının anlaşmadan kaldırılmasını onaylamıştır.[32]

Eş'as, Muaviye ile tekrar savaşa başlamadan önce Nehrevan Haricileri ile savaşılması gerektiğine inanıyordu.[33] Ancak Nehrevan savaşından sonra İmam Ali (a.s) sahabelerini Muaviye ile tekrar savaşmaya çağırdığında savaş yorgunluğu bahanesiyle ikinci bir savaşa karşı çıktı. Onun sözleri İmam Ali'nin (a.s) ordusunu da etkilemiş ve bu nedenle İmam Ali (a.s) Muaviye ile olan savaştan çekilip Kûfe'ye gitmiştir.[34]

İmam Ali'nin (a.s) Öldürülmesinde İbn-i Mülcem'e Yardım Etmesi

Tarihi kaynaklara göre Eş'as, İmam Ali'nin (a.s) şehadetinden önceden haberdardı. Yakubi'ye göre İbn-i Mülcem, İmam Ali'yi (a.s) öldürmek için Mısır'dan Kufe'ye gittiğinde, bir ay Eş'as'ın evinde kalarak kılıcını hazırladı.[35] Bir rivayete göreyse Eş'as, İbn-i Mülcem'den İmam Ali'yi (a.s) öldürmek için şafak vaktinden önce harekete geçmesini istemiştir.[36] İbn-i Mülcem suikast için harekete geçtikten sonra, Eş'as oğlu Kays'ı İmam Ali'nin (a.s) durumunu öğrenerek kendisine bildirmesi için göndermiştir.[37] İmam Sadık'tan (a.s) bir rivayet de Eş'as'ın İmam Ali'nin (a.s) şehadetinde parmağı olduğuna işaret edilmektedir.[38] Ancak Eş'as'ın İbn-i Mülcem'in niyetini öğrendiğinde İmam Ali'ye (a.s) hızlıca haber verdiğine dair tarihi bir rivayet de bulunmaktadır.[39]

Tarihi kaynaklara göre Eş'as, İmam Ali'yi (a.s) ölümle tehdit etmişti.[40] İmam Ali'nin (a.s) ona güvenmediği[41] ve onu bir münafık olarak adlandırdığı[42] söylenmektedir.

Çocuklar

Eş’as'ın çocuklarından ve torunlarından bazıları şunlardır:

  • Abdurrahman bin Muhammed (H. Kameri 95 yılında öldü), Eş’as'ın torunudur. Başlangıçta Ben-i Ümeyye'nin bir destekçisiydi ancak yavaş yavaş onların muhaliflerinden biri haline geldi ve onlara karşı isyancılardan oldu.[49]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ↑ İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, s. 133.
  2. ↑ İbn-i Hacer, el-Asaba, 1415 h.k, cilt 1, s. 239; İbn-i Athir, Asad el-Ghabeh, 1409 h.k, cilt 1, s. 118.
  3. ↑ İbn-i Esir, Asad el-Ghabeh, 1409 h.k, cilt 1, s. 118.
  4. ↑ İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, s. 133.
  5. ↑ Örneğin, bakınız: İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, sayfa 133; İbn-i Esir, Asad el-Ghabah, 1409 h.k, cilt 1, s. 118-119; İbn-i Hacer, el-Asaba, 1415 h.k, cilt 1, s. 239-240.
  6. ↑ Örneğin, bakınız: Buhari Sahih el-Buhari, 1422 h.k, cilt 9, sayfa 8, Bab el-Kasama.
  7. ↑ İbn-i Hacer, Asaba, 1415 h.k, cilt 1, s. 239.
  8. ↑ İbn-i Kuteybe, el-Ma'arif, 1992, s. 334.
  9. ↑ İbn-i Esir, Asad el-Ghabah, 1409 h.k, cilt 1, s. 118; İbn-i Hacer, el-Asaba, 1415 h.k, cilt 1, s. 239; Halife, Halife Tarihi, 1415 h.k, s. 60-61.
  10. ↑ İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, s. 134.
  11. ↑ Dinvari, Ahbar el-Tavval, 1368 h.ş, s. 120.
  12. ↑ İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, s. 134.
  13. ↑ Dinuri, Ahbar el-Tavval, 1368 h.ş, s. 156.
  14. ↑ Yakubi, Tarih el-Yakubi, Dar Sadr, cilt 2, s. 200.
  15. ↑ İbn-i Habib, el-Muhaber, Dar el-Afak el-Cadeeda, s. 291-29.
  16. ↑ Munkarî, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 20-21.
  17. ↑ İbn-i Hacer, Asaba, 1415 h.k, cilt 1, s. 240.
  18. ↑ Halife, Halife Tarihi, 1415 h.k, s. 120; İbn-i Esir, Asad el-Ghaba, 1409 h.k, cilt 1, s. 119; İbn-i Kuteybe, el-Ma'arif, 1992, s. 334.
  19. ↑ İbn-i Esir, Asad el-Ghabeh, 1409 h.k, cilt 1, s. 119.
  20. ↑ İbn-i Abd el-Ber, el-Isti'ab, 1412 h.k, cilt 1, s. 134; İbn-i Esir, Asad el-Ghabeh, 1409 h.k, cilt 1, s. 119.
  21. ↑ Menkarî, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 137.
  22. ↑ Menkarî, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 139-140.
  23. ↑ Menkari, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 165-167.
  24. ↑ Menkarî, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 477-480.
  25. ↑ Menkarî, Safin olayı, 1382 h.k, s. 480.
  26. ↑ Menkarî, Safin olayı, 1382 h.k, s. 480-481; Dinuri, Ahbar el-Tavval, 1989, s. 188-189.
  27. ↑ Yakubi, Tarih el-Yakubi, Dar Sadr, cilt 2, s. 188-189.
  28. ↑ Menkarî, Safin olayı, 1382 h.k, s. 482.
  29. ↑ Menkari, Safin hadisesi, 1382 h.k, s. 21.
  30. ↑ Menkarî, Safin olayı, 1382 h.k, s. 499.
  31. ↑ Yakubi, Tarih el-Yakubi, Dar Sadr, cilt 2, s. 189.
  32. ↑ Yakubi, Tarih el-Yakubi, Dar Sadr, cilt 2, s. 189.
  33. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, s. 82.
  34. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, sayfa 89; Saghafi, el-GharEs, 1976, cilt 1, sayfa 24-25; Dinuri, Ahbar el-Tavval, 1989, s. 211; İbn-i Adim, Baghiyat el-Talab, 1409 h.k, cilt 4, s. 1911.
  35. ↑ Yakubi, Tarih el-Yakubi, Dar Sader, cilt 2, s. 212.
  36. ↑ İbn-i Sa'd, el-Tabkat el-Kubra, 1410 h.k, cilt 3, s. 26.
  37. ↑ İbn-i Sa'd, el-Tabkat el-Kubra, 1410 h.k, cilt 3, s. 27.
  38. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 h.k, cilt 8, s. 167, h. 187.
  39. ↑ Buzdolabı, el-Kamil, Bina, cilt 2, s. 146.
  40. ↑ Dahhabi, “Sir A'lam al-Nabila”, 1405 h.k, cilt 2, s. 40-41; Abolfaraj Esfahani, Muqatil al-Talbeyin, Daral al-Marafa, s. 48.
  41. ↑ Bahramyan, "Ash'Es bin Kais Kennedy", s. 48.
  42. ↑ Nehcül Belaga, 19. Hutbe.
  43. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, s. 263-264.
  44. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, s. 367.
  45. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, s. 369.
  46. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 h.k, cilt 8, s. 167, h. 187.
  47. ↑ Teberi, Uluslar ve Krallar Tarihi, 1387 h.k, cilt 5, s. 425.
  48. ↑ Abul Ferec Isfahani, Öğrencilerin Savaşçısı, Dar el-Ma'rifah, s. 80.
  49. ↑ Bakınız Dinuri, Ahbar el-Tavval, 1368 h.ş, s. 316-324.

Bibliyografyi

  • İbn-i Esir, Ali İbn-i Muhammed, Asad el-Ghabeh Fi Maarefa el-Sahabe, Beyrut, Dar el-Fikr, 1409 h.k/ 1989.
  • bn-i Habib Bağdadi, Muhammed İbn-i Habib, el-Muhaber, Ilza Lihtan Şetter, Beyrut, Dar el-Afak el-Cadeeda, Bita tarafından araştırma.
  • İbn-i Hacer Askalani, Ahmed İbn-i Ali, el-Asaba fi Tamiz el-Sahabe, Adel Ahmad Abdul el-Mavcud ve Ali Muhammed Muvad, Dar el-Kitab el-Almiyeh, 1415 h.k/ 1995.
  • İbn-i Sa'd, Muhammed İbn-i Sa'd, el-Tabkat el-Kubra, Muhammed Abdul Kadir Atta, Beyrut, Dar el-Kitab el-Almiya, 1410 h.k/ 1990 tarafından araştırma.
  • İbn-i Abd el-Ber, Yusuf İbn-i Abdullah, Sahabelerin Bilgisinde Asimilasyon, araştırma Ali Muhammed Bacavi, Beyrut, Dar el-Cail, 1412 h.k.
  • İbn-i Adim, Ömer İbn-i Ahmed, Halep tarihinde Baghiyat el-Talib, Sohail Zakar, Şam, Dar el-Fikr, 1409 h.k/ 1988.
  • İbn-i Kuteybah, Abdullah İbn-i Müslim, el-Ma'arif, Akkaşih'in Zenginliği Araştırması, Kahire, Mısır Halk Kütüphanesi, 1992.
  • İbn-i Hişam, Abdul Malik, el-Sira el-Nabaviyyah, Mustafa Sakka ve diğerleri, Beyrut, Darahiyah el-Tarat el-Arabi'nin çabalarıyla.
  • Abul Ferec Isfahani, Makatil Talebin, Ahmed Sakr, Beyrut, Dar el-Ma'rifah, Bita.
  • Buhari, Muhammed İbn-i İsmail, Sahih el-Buhari, Muhammed Zuhair İbn-i Nasser el-Nasser'in araştırılması, Dar Togh el-Nacat, 142 h.k..
  • Bahramyan, Ali, "Ash'Es İbn-i Kais Kennedy", Great Islamic Encyclopedia (Cilt 9), Tahran, 1379 h.ş.
  • Safaghi Kufi, Ibrahim İbn-i Muhammed, el-Gharat, Calaluddin Mohaddes Armavi tarafından yapılan araştırma, Tahran, National Vorks Association, 1355 h.ş.
  • Halifa İbn-i Hayyat, Tarih, Favaz Araştırması, Beyrut, Dar el-Kitab el-Almiyeh, 1415 h.k/ 1995.
  • Dinvari, Ahmad İbn-i Daud, el-Ahbar el-Tavval, Abdul Moneem Amer tarafından yapılan araştırma, atıfta bulunulan Camal el-Din Şial, Kum, Razi, 1368 h.ş.
  • Zehebi, Muhammed, Curney of Ehclamation of Nobles, Shuib Arnut ve diğerleri tarafından yapılan araştırma, el-Risalah Fundation, 1405 h.k/ 1985.
  • Teberi, Muhammed İbn-i Carir, Tariho-l Omami Val-Muluk, Muhammed Abolfazl Ibrahim'in araştırması, Dar el-Tarat, Beyrut, 1387 h.k/ 1967.
  • Kuleyni, Muhammed İbn-i Ya'kub, el-Kafi, Ali Ekber Ghaffari ve Muhammed Ahundi'nin araştırması, İslam Kütüphanesi, 1407 h.k.
  • Mobarad, Muhammed İbn-i Yezid, El-Kamil Fil Lughate Val Arab, Bita.
  • Menkari, Nasr bin Mazahim, Safin olayı, Abdul Salam Muhammed Harun tarafından soruşturma, Kahire, el-Arabiya el-Hadith Fundation, 1382 h.k/ 1382 h.ş, ofset (Kum, el-Maraşi el-Necafi yayınları), 1404 h.k..
  • Yakubî, Ahmed İbn-i Ebi Yakub, Ya'kubi Tarihi, Beyrut, Dar Sadr, Bita.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Eş’as_İbn-i_Kays_Kindi&oldid=95401" sayfasından alınmıştır