Zilhicce Ayı

Zilkade

1 Zilkade

Zilhicce 1445

Muharrem

1 Muharrem

Pt

Sa

Ça

Pe

Cu

Ct

Pz

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

1

2

3

4

5

Zilhicce (Arapça: ذو الحِجّة), haram aylardan ve hicri kameri ayların sonuncusudur. Zilhicce’nin anlamı “hac sahibi” demektir. Cahiliyet döneminde Zilhicce ayına “Burek” ve aynı şekilde “musbel” denmekteydi. İslam dininde bu ay için oldukça fazilet zikredilmiş ve bu münasebetle Şia ve Sünni rivayetlerde bu ayın gece ve gündüzlerinde yapılması için çok sayıda ibadet ve amel zikredilmiştir. Onlardan en önemlisi akşam ile yatsı namazı arasında kılınan iki rekâtlı namaz ve ayrıca özel dualarının okunmasıdır.

Temettü haccı için ihrama yalnızca bu ayda girilmesi caizdir. Hac sahibi anlamındaki zilhicce bu noktaya işarettir. Bu ayın sekiz, dokuz ve onuncu günleri hac ibadetleri yerine getirilir.

Kur’an ve Hadislerdeki Yeri

Bu ay, yılın en seçkin ve şerif aylarındandır. Hac ibadetleri bu ayda yapıldığı için bu aya zilhicce denmiştir. İlk on günü yılın en meşhur günlerinden ve Allah’ın evinin ziyareti ve hacca özel günlerdir. Kurban bayramı, Gadir bayramı, Mübahele olayı ve daha bir çok dini münasebet bu aya özgüdür.

Bazı hadislerde, Fecr suresin ilk ayetlerinde geçen “Tan yerinin ağarmasına andolsun. On geceye andolsun” ayetlerindeki on günden maksat bu ayın ilk on günüdür. Allah azze ve celle, Hac Suresinin 28. Ayetinde hac farizasını açıklarken “ayyamin malumatin/belli günlerde” ifadesini kullanmıştır. Müminler o günlerde Allah’ı anmalıdırlar. Hadislerde “belli günlerde” ifadesinden o günlerin zilhicce ayının ilk on günü olduğu belirtilmiştir. Bu da bu günlerin gece ve gündüzlerinin azamet ve önemini ortaya koymaktadır.

Hz. Resulullah'tan (s.a.a) şöyle rivayet edilmiştir: "Allah Teâlâ katında hiçbir günde yapılan hayır amel ve ibadet bu on günde yapılan amel ve ibadetlerden daha sevimli değildir."

Belli günler olarak belirtilen bu on güne ilaveten, bu ayın bazı günlerine Kur’an ve hadislerde özel isimler verilmiştir. Örneğin: sekizinci gün için “terviye günü”; dokuzuncu gün için “Arefe günü” ve “Meşhud günü”; Onuncu gün için “Kurban bayramı” veya “Adha bayramı” ya da “Nehr günü” Onbirinci günden onüçüncü güne kadar (Bakara Suresinin 203. Ayetinin örnekleri): “Teşrik günleri” ve “Mina günleri”; on birinci gün için (Hacıların Mina’da kaldıkları günler): “Gar günleri”; On ikinci gün için: “Nefer günü” ve “Birinci nefer” ve Onüçüncü gün için “İkinci nefer”, “Sadr” ve “Hasbe” gibi.

Zilhicce Ayının Amelleri

Günler	Zilhicce Ayının Amelleri
İlk On Günün İbadetleri	Allah'ı tesbih etmek ve hamd etmek. "Allah-u Ekber" ve "La ilahe illallah" zikrini söylemek. Bütün ömür boyu tutulan orucun sevabına sahip olan bu ayın ilk dokuz gününde oruç tutmak. Gece uyanık kalarak ibadetle geçirmek. Bugünlerdeki her günün orucunun sevabı bir yıllık oruca ve gecelerinde yapılan ibadetler, Kadir gecelerindeki ibadetlerle eşdeğerdedir. Birinci günden Arefe (dokuzuncu) gününün ilkindi vaktine kadar sabah namazından sonra ve akşam namazından önce Şeyh Tusi ve Seyyid İbn Tavus'un İmam Cafer Sadık'tan (a.s) rivayet ettikleri şu duayı okumak: Bu ayın ilk on gününde, Hz. Cebrail'in bu on günde okuması için Allah Teala'dan Hz. İsa'ya (a.s) hediye olarak getirdiği şu beş duayı okumak: Bu on günde her gün Hz. Ali'den (a.s) rivayet edilen ve çok sevabı olan şu duayı okumak; ancak günde on defa okumak daha iyidir:
İlk On Günün Namazı	İlk on günün her gecesinde akşamla yatsı namazı arasında iki rekat namaz kılmak, her rekatta Fatiha Suresinden sonra bir defa İhlas Suresini ve sonra da şu ayeti okumak: «وَواعَدْنا مُوسى ثَلاثينَ لَيْلَةً وَاَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ اَرْبَعينَ لَيْلَةً وَقالَ مُوسى لاَِخيهِ هارُونَ اخْلُفني في قَوْمي وَاَصْلِحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبيلَ الْمُفْسِدينَ» "Musa ile otuz gece (bana ibadet etmesi için) sözleştik ve ona on gece daha ilave ettik; böylece Rabb'inin tayin ettiği vakit, kırk geceyi buldu. Musa, kardeşi Harun'a dedi ki: Kavmim içinde benim yerime geç, ıslah et, bozguncuların yoluna uyma." (A'raf, 142) Kim bu şekilde yaparsa hacıların sevabına ortak olur.
Birinci Gün	Bugünde oruç tutmak seksen ayın sevabına denktir. Hz. Fatıma'nın (s.a) namazını kılmak. Şeyh Tusî diyor ki: Bu namazın dört rekat olduğu rivayet edilmiştir. Hz. Ali'nin (a.s) namazı gibi iki selamla kılınır. Her rekatta bir defa Fatiha ve 50 defa İhlas Suresi okunur. Selamdan sonra da Hz. Fatıma'nın (s.a) tesbih zikri yapılır ve peşinden de şu dua okunur: سُبْحانَ ذِي الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنيفِ، سُبْحانَ ذِي الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظيمِ سُبْحانَ ذِى الْمُلكِ الْفاخِرِ الْقَديمِ، سُبْحانَ مَنْ يَرى اَثَرَ الَّنمْلَةِ فِى الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ يَرى وَقْعَ الطَّيْرِ فِي الْهَواءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هَكَذا وَلا هَكَذا غَيْرُهُ "Münezzehtir yüce izzet ve büyük makam sahibi (Allah), münezzehtir ulu ve yüce celal sahibi, münezzehtir ezeli ve iftihar kaynağı saltanat sahibi, münezzehtir kayanın üzerinde karıncanın ayak izini gören, münezzehtir kuşun gökte kanat çırpmasını gören; münezzehtir böyle olan ve O'ndan başka böyle olan yoktur." Öğleden önce iki rekat namaz kılmak; her rekatta bir defa Fatiha Suresi, her biri on defa olmak üzere İhlas Suresi, Ayete'l-kursi ve Kadir Suresi okunur. Kim bir zalimden korkar da bugünde şu zikri söylerse, Allah Teala onu o zalimin şerrinden korur: حَسْبي حَسْبي حَسْبي مِنْ سُؤالي عِلْمُكَ بِحالي "(Allah'ım!) Senin halimi bilmen, senden istemekten yeter, yeter, yeter bana."
Sekizinci Gün	Tevriye günü dür; bugünde oruç tutmak çok faziletlidir; bugünde oruç tutmak altmış yılın kefareti olduğu rivayet edilmiştir. Bugün gusül almak müstehaptır.
Dokuzuncu Gece	Bu gece mübarek gecelerdendir; hacetleri reva eden Allah Teala'yla münacat gecesidir. Bu gecede tövbe kabul olur ve dua müstecap olur. Bu geceyi ibadetle geçiren kimse, yüz yetmiş yıllık ibadet sevabı alır. Bu gecenin birkaç ameli vardır: Aşağıdaki duayı okumak. Bu konuda şöyle rivayet edilmiştir: "Kim bu duayı Arefe gecesi veya Cuma geceleri okursa, Allah Teala onun günahlarını affeder: Seyyid İbn Tavus'un zikrettiği ve Arefe Gününün Amelleri'nde değineceğimiz on tesbihat zikrini bin defa okumak. Şu duanın okunması: O yılın şerrinden güvenden olmak için İmam Hüseyin (a.s) ve Kerbela'yı ziyaret etmek ve bayram gününe kadar orada kalmak.
Dokuzuncu Gün (Arefe)	Gusletmek. İmam Hüseyin'i (a.s) ziyaret etmek. Bugünde İmam Hüseyin'i (a.s) ziyaret etmenin bin hac, bin umre ve bin cihad ve hatta bundan daha fazla sevabı vardır. Bugünde İmam Hüseyin'i (a.s) ziyaret etmenin ne kadar fazla sevabı olduğunu bildiren rivayetler mütevatirdir. İkindi namazından sonra Arafe dualarını okumaya başlamadan önce Arafat'ın sevabına ulaşmak ve günahlarının bağışlanması için açık havada iki rekat namaz kılıp Allah Teala'nın huzurunda günahlarını itiraf ve ikrar etmek. Daha sonra Arefenin amellerini yapıp Ehl-i Beyt İmamlarından (a.s) rivayet edilen Arefe dualarını okumak. İki rekatlı namaz şu şekilde kılınır: Birinci rekatta Fatiha'dan sonra İhlas Suresi okunur. İkinci rekatta Fatiha'dan sonra Kafirun suresi okunur. Oruç tutmak. Bu şartla ki oruç bugünde yapılması gereken amel ve ibadetlerin yapılmasına mani olacak bir zaaf ve yorgunluk getirmemelidir. İmam Cafer Sadık'tan (a.s) şöyle rivayet edilmiştir: Hz. Muhammed ve onun Ehl-i Beyt'ini hoşnut etmek isteyen, onların hakkında şu şekilde salavat göndersin: Ummu Davud Duasının okunması. Sayılmayacak kadar çok sevabı olan ve kısaca değinmek istediğimiz için burada ayrıntılı olarak sevabına yer vermediğimiz şu tesbih zikirlerini söylemek Camie Kebire Ziyaretini okumak. İmam Hüseyin'in (a.s) Arefe Duasını okumak. İmam Seccad'ın (a.s) Arefe Duasını okumak.
Onuncu Gece	Gecenin ihya edilmesi müstehap olan dört mübarek geceden biridir. Bu gecede göklerin kapıları açılır. Bu gecede İmam Hüseyin'i (a.s) ziyaret etmek. Şu duayı okumak müstehaptır: یا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَی الْبَرِیةِ یا بَاسِطَ الْیدَینِ بِالْعَطِیةِ یا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِیةِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیرِ الْوَرَی سَجِیةً وَ اغْفِرْ لَنَا یا ذَا الْعُلَی فِی هَذِهِ الْعَشِیةِ "Ey yarattıklarına lütufları sürekli olan, ey elleri kullarına bağışta bulunmak için açık olan, ey büyük bağışların sahibi! Yaratılışta varlıkların en üstünü olan Muhammed ve Ehl-i Beyt'ine sâlat eyle; ey yüce makama sahip olan -Allah- bu gecede bizi bağışla."
Onuncu Gün (Kurban Bayramı)	Gusletmek; bazı alimler bugünde gusletmeyi farz bilmişlerdir. Kurban bayramı namazı kılmak; fakat kurban bayramında namazdan sonra kurban etiyle iftar etmek müstehaptır. Sahife-i Seccadiye'nin 48. duasını okumak. Sahife-i Seccadiye'nin 46. duasını okumak. Nudbe Duasını okumak. Önemle vurgulanan sünnetlerden biri olan kurban kesmek. Bayram gününün öğle namazından itibaren Zilhicce ayının on ikinci gününün sabah namazına kadarki on namazın peşinden tekbirleri söylemek. Bu tekbirler Kâfi kitabında nakledilen doğru rivayete göre şöyledir: اللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ لا اِلـٰهَ اِلاَّ اللهُ، وَاللهُ اَكْبَرُ، اللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ وللهِ الْحَمْدُ، اللهُ اَكْبَرُ عَلى ما هَدانا، اَللهُ اَكْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهيمَةِ الاَنْعامِ، وَالْحَمْدُ للهِ عَلى ما اَبْلانا "Allah yücedir, Allah yücedir, Allah'tan başka ilâh yoktur ve Allah yücedir, Allah yücedir, hamd Allah'a mahsustur, Allah yücedir bizi hidayet ettiği şey üzere, Allah yücedir dört ayaklı hayvanlardan bizi rızıklandırdığı şeye üzere; hamd Allah'a mahsustur bizi imtihan ettiği şey üzere." Bu tekbirleri mümkün olduğu kadar namazlardan sonra tekrarlamak ve nafile namazlarından sonra söylemek müstehaptır.
On Sekizinci Gün (Gadir Bayramı)	Oruç tutmak. Bugünde oruç tutmak altmış yıllık günahların kefaretidir. Bir rivayete göre de bugünde oruç tutmak dünyanın ömrünün orucuna, yüz hac ve yüz umreye bedeldir. Gusül yapmak. Hz. Ali'yi (a.s) ziyaret etmek. Bugünde Emirulmüminin Ali (a.s) için üç özel ziyaret nakledilmiştir. Onlardan biri "Eminullah Ziyareti" diye meşhur olan uzaktan ve yakından okunan ziyaretnamedir. Seyyid İbn Tavus'un "İkbal" adlı kitabında Resulullah'tan (s.a.a) rivayet ettiği sığınma duasını okumak. Nudbe duasını okumak. İki rekat namaz kılmak, namazdan sonra secdeye vararak yüz defa Allah'a şükretmek ve sonra başını secdeden kaldırıp şu duayı okumak: Mümin kardeşlerin birbirlerini görünce birbirlerini şu şekilde tebrik etmeleri: اَلْحَمْدُ للهِ الّذي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ وَالاَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ "Bizi Emirulmüminin ve Ehl-i Beyt İmamlarının velayetine sarılanlardan eden Allah'a hamd olsun." Yüz defa şöyle demek: اَلْحَمْدُ للهِ الّذي جَعَلَ كَمالَ دينِهِ وَتَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلايَةِ اَميرِ الْمُؤمِنينَ عَليِّ بْنِ اَبي طالِبٍ عَلَيْهِ السَّلامُ "Dininin kemalini ve nimetinin tamamlanmasını Emirulmüminin Ali b. Ebitalib'in (a.s) velayeti kılan Allah'a hamdolsun." Gusledip öğleye yarım saat kala iki rekat namaz kılmak; her rekatta bir Fatiha suresi, on İhlas suresi, on Ayete'l-Kürsi ve on defa da Kadir suresi okunmalıdır. Yüz defa şöyle demek: اَلْحَمْدُ للهِ الّذي جَعَلَ كَمالَ دينِهِ وَتَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلايَةِ اَميرِ الْمُؤمِنينَ عَليِّ بْنِ اَبي طالِبٍ عَلَيْهِ السَّلامُ "Dininin kemalini ve nimetinin tamamlanmasını Emirulmüminin Ali b. Ebitalib'in (a.s) velayeti kılan Allah'a hamdolsun." Kardeşlik ahdi kıymak.
Yirmi Dördüncü Gün (Mübahale Günü)	Gusletmek. Oruç tutmak. İki rekat namaz kılmak. Bu namaz, zaman, kılınış şekli ve sevap bakımından Gadir-i Hum gününün namazı gibidir. Ancak mübahele namazında ayete'l-kursi "هُمْ فيها خالِدُونَ" cümlesine kadar okunur. Ramazan ayının Seher duasına benzeyen Mubahale Duasını okumak.
Yirmi Beşinci Gün (İnsan Suresinin nazili)	Oruç tutmak. Sadaka vermek, fakirlere ve yetimlere ikramda bulunmak.
Son Gün	Bugünde iki rekat namaz kılınır. Her rekatta bir defa Fatiha suresi, on defa İhlas suresi, on defa ayete'l-kursi okunur ve namazdan sonra da şu dua okunur: اَللّـهُمَّ ما عَمِلْتُ في هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَلٍ نَهَيْتَني عَنْهُ وَلَمْ تَرْضَهُ وَنَسيتَهُ وَلَمْ تَنْسَهُ وَدَعَوْتَني اِلَى التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائي عَلَيْكَ اَللّـهُمَّ فَاِنّي اَسْتَغْفِرُكَ مِنْهُ فَاغْفِر لي وَما عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ يُقَرِّبُني اِلَيْكَ فَاقْبَلْهُ مِنّي وَلا تَقْطَعْ رَجائى مِنْكَ يا كَريمُ "Allah'ım! Senin beni sakındırdığın ve yapmama razı olmadığın halde benim bu yıl yaptığım ve unuttuğum, fakat senin unutmadığın ve sana karşı bu cüretimden sonra beni tevbe etmeye davet ettiğin amellerim var; Allah'ım! Ben o amellerimden dolayı bağışlanma diliyorum; o halde beni bağışla; yaptığım ve beni sana yakınlaştıracak amelimi ben-den kabul et; ümidimi senden kesme ey kerim!" Bunu söyleyince şeytan der ki: Eyvahlar olsun bana! Bu sözlerle bu yıl onun hakkında çektiğim tüm zahmetleri heder etti ve geçen yıl, onun için, o yılını hayırla geçirdiğine dair şahadet edecektir.

Zilhicce Ayındaki Önemli Gelişmeler

Ana Madde: Zilhicce Ayı Olayları ve Etkinlikleri

• Hz. İmam Ali (a.) ve Hz. Fatıma Zehra’nın (s.a) evlilik yıldönümleri (H. 2)
• Ebu Bekir’in “Tövbe Suresinin” tebliğinden azledilmesi (H. 9)
• İmam Cevad’ın (a.s) şehadeti (H. 220)
• İmam Muhammed Bakır’n (a.s) şehadeti (H. 114)
• İmam Hüseyin’in (a.s) Mekke’den Irak’a doğru hareketi
• Arife günü
• Müslim b. Akil ve Hani b. Urve’nin şehadeti (H. 60)
• Kurban bayramı.
• Fedek’in Hz. Zehra’ya (s.a) bağışlanması (H. 7)
• Gadir bayramı (H. 10)
• Mubahele Günü (H. 9/10)
• İnsan suresinin nüzulü
• İmam Ali’nin (a.s) yüzüğünü namaz kıldığı sırada bağışladığı gün (H. 9/10)

Bibliyografi

• Kummi, Ali bin İbrahim, Tefsiri Kummi, Daru’l-Kitab, Kum, ş. 1367.
• Seyyid İbn Tavus, el-İkbal bi-Amali’l-Hasane, İntişarat Defter tebligat İslami.
• Misbahu’l-Muteheccid ve Silahu’l-Mutaabbid, Tusi, Muhammed bin Hasan, müessese Fıkhu Şia, Beyrut, k. 1411.
• Mesudi, Ali bin Hüseyin, Murucu’z-Zeheb ve Maadinu’l-Cevher, tahkik: Dahir, Es’ad, Kum, Daru’l-Hicret, ikinci baskı, k. 1409.
• Danışname-i Cihan İslam, c. 19.

Hicri Aylar الأشهر الهجرية
Muharrem	Safer	Rebiülevvel	Rebiülahir	Cemaziyelevvel	Cemaziyelahir	Recep	Şaban	Ramazan	Şevval	Zilkade	Zilhicce
محرم	صفر	ربيع الأول	ربيع الثاني	جمادى الأولى	جمادى الثانية	رجب	شعبان	رمضان	شوال	ذو القعدة	ذو الحجة