Ruhu-l Kudüs

wikishia sitesinden

Ruhu-l Kudüs (Arapça: رُوح‌ُ القُدُس), saf (tertemiz) ruh anlamına gelir. Kusur ve günahlarından arınmış mahluka (yaratılmış) denir. Cebrail, Alemü-l Emr “عالَم اَمْر”, Kudret-i Gayb, Aktif Akıl “عقل فعال” (felsefi), Ruhu-l Ervah ve büyük melekler Ruhu-l Kudüs olarak bilinir. İslami kaynaklarda peygamberlere vahiy iletmek, müminlere yardım etmek, Peygamberlerin ilminin kökeni, Dini hükümlerin kaynağı, Ehlibeyt'e (a.s) hüküm ve ilim indüksiyonun kaynağı, ve kıyamet gününde şefaat Ruhu-l Kudüs'e atfedilir.

Hıristiyan literatüründe Ruhu-l Kudüs (Kutsal Ruh), Teslis İnancındaki (Üçleme) kutsal üçlünün üçüncüsüdür. Bunun yanı sıra bazı Hıristiyan alimleri bu üçlemedeki bazı ilahlıkları (tanrılık sıfatını) kabul etmemişlerdir.

Ruhu-l Kudüs kelimesi Kuran'da, kutsal kitaplarda, Fars ve Arap edebiyatında geçmektedir. Fatima Alipour'un "Ruhu-l Kudüs'un Dini Metinlerde Felsefi ve Mistik Analizi" (Farsça: تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی) adlı kitabı, Ruhu-l Kudüs'un Zerdüştlük, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam'daki yerini açıklıyor.

Konseptoloji ve Önemi

Ruhu-l Kudüs, kusur ve günahlarından arınmış saf (temiz) ruh anlamına gelir.[1] Hristiyanların kutsal kitabı İncil’e göre de Ruhu-l Kudüs kutsaldır. Çünkü Ruhu-l Kudüs’ün görevlerinden biri de inananların kalplerini kutsamaktır. Ayrıca Tanrıya ve Mesih’e olan sevgisinden dolayı da ona Tanrı’nın Ruhu ve Mesih’in Ruhu olarak da adlandırılmıştır.[2]

Söz konusu bu kelime Kur’an-ı Kerim’de ve İncil’de kullanılır. Ruhu-l Kudüs’ün Kur’an’ın vahyinde vesile olduğu[3] ve yine onun Hz. İsa'yı (a.s) tasdik ettiği Kur’an’da haber verilmiştir.[4]

Ruhu-l Kudüs Kimdir?

Ruhu-l Kudüs'ün gerçekte kim olduğu hakkında çeşitli olasılıklardan bahsedilir:

  • Cebrail: Bazı müfessirler Ruhu-l Kudüs'ün Cebrail olduğunu öne sürmüşlerdir.[5] Cebrail’in Ruhu-l Kudüs olarak adlandırması onun din adına kutsallığı ve aynı zamanda dinin diri tutulmasındaki rolüne işaret edilmektedir. [6]
  • Alemü-l Emrden Bir Yaratık: Allame Tabatabai, Ruhu-l Kudüs'ün Alemü-l Emr’den olduğunu ve peygamberlere vahiy iletilirken melekler dışında onlara eşlik eden bir mahluk olduğu görüşündedir.[7]
  • Melekler Arasinda En Büyük: İmam Sadık’tan (a.s) edinilen bir rivayete göre Ruhu-l Kudüs, İslam Peygamberine (s.a.a) eşlik eden Cebrail ve Mikail’den daha büyük bir melek olarak tanımlanır ve Peygamberin (s.a.a) vefatından sonra bu melek Şii İmamların yanında yer almıştır.[8] Ayrıca bazı rivayetlerde de Ruhu-l Kudüs, Kur’anda ifade edilen ruh tanımındaki gibi [9] Kadir Gecesi’nde meleklerle inişinde bahsedilen melektir.[10]
  • Gaybi Güç: Ruhu-l Kudüs Büyük İsimlerdendir[11] ya da İsa Mesih'in ölüleri dirilttiği gaybi güçtür.[12] Bu güç daha zayıf şekli ile tüm inananlarda bulunur, onlara yardım eder ve onları günahtan korur. [13]
  • İlk Yayıcı: Seyit Haydar Amili'ye göre bilim adamları ilk aklın (irade) yayılmasını farklı isimlerle nitelemişlerdir ve bu tanımlardan birinin de Ruhu-l Kudüs veya aktif akıl olduğu konusunda hemfikirdirler.[14]
  • Ruhü-l Ervah: Bazı mutasavvıfların eserlerinde Ruhu-l Kudüs Ruhü-l Ervah olarak tanımlanmıştır. Bu kavramda kast edilen Allah’ın yaratması ile değil, yaratıklarının ruhunun dayandığı Allah’ın bir veçhesi ruhlardan bahsedilir.[15]

Görevleri

Gerek Kur'an-ı Kerim’de ve gerek hadislerde Ruhu-l Kudüs'e bazı görevler atfedilir:

  • Peygamberlere vahiy bildirmek: Ruhu-l Kudüs’ün Cebrail olduğunu kabul ettiğimizde, Allah'ın mesajını peygamberlere iletmek onun görevleri arasında olacaktır.
  • Peygamberlerin ve azizlerin yardımcısı: Müfessirlere göre İsa Mesih'in (a.s) Ruhu-l Kudüs tarafından tasdikinden bahseden Kur’an ayetlerinde teyit ve yardım etmesi anlamına gelmektedir.[16] Ayrıca bazıları da İncil’in Ruhu-l Kudüs’e şahitlik ettiği (desteklediği) düşüncesindedir.[17]
  • Peygamberlerin ilminin kökeni: Bazı rivayetlerde, aralarında Ruhu-l Kudüs'un de olduğu beş ruh, peygamberlerin ilminin kaynağı ve bilgiye ulaşmasındaki vesile olduğundan bahsedilmiştir.[18]
  • Ehlibeyte (a.s) ilahi hükümleri ilkah etmek: Rivayetlere göre Ehlibeyt, Allah'ın emriyle Davut peygamber ve Ruhu-l Kudüs'ün kalplerine aşıladığı düşüncelere göre hüküm verir.[19]
  • Müminlere yardım etmek: Rivayetlere göre Ruhu-l Kudüs, müminler Peygamberimizi (s.a.a) ve Ehlibeyt'i (a.s) destekledikleri sürece onlara yardım edecektir.[21] İslam tarihçisi İbn-i Esir’e göre Peygamberimiz (s.a.a), İslam öncesi dönemde de Arap bir şair olan daha sonra ise İslam düşmanlarını kınayarak Peygamber Efendimizi (s.a.a) savunan türde şiir yazan Hasan İbn-i Sabit’e, Peygamberimizi (s.a.a) desteklediği sürece Allah’tan Ruhu-l Kudüs’ün yardımını onun için istemiştir.[22]

Kutsallığı

Hıristiyan literatüründe Ruhu-l Kudüs (Kutsal Ruh), Teslis İnancındaki (Üçleme) kutsal üçlünün üçüncüsüdür.[23] İncil’de canlılık (hayat) ona atfedilir.[24] İncil’e göre, inananlar tövbe ettiklerinde Ruhu-l Kudüs’ü bulduklarında onları günahlardan ve kötülükten arındırır.[25] Elbette, Hıristiyan ilahiyatçılar Ruhu-l Kudüs’ün ilah olduğu konusunda aynı fikirde değildirler. Bazıları Ruhu-l Kudüs’ün ilahi karakterini inkâr ederek onun sadece bir melek olduğu görüşündedir.[26] Ancak bunun yanında bazıları da Ruhu-l Kudüs’ün bağımsız bir varlık olmadığına, Tanrı’nın tezahürü olduğuna inanırlar ve O’nun ilahili bir karakter olmasında bir beis görmezler.[27]


Kaynakça

  1. ↑ Zemehşeri, el-Kaşif, 1407 AH, 1. cilt, s.162.
  2. ↑ Haks, İncil (kamus), h.k. 1394, s.424.
  3. ↑ Nahl Suresi , ayet 102.
  4. ↑ Bakara Suresi, 87 ve 253.; Maide Suresi, 110 ayet.
  5. ↑ Bakınız: Tusi, el-Tebyan, Beyrut, 1. cilt, s. 340; Mekarim Şirazi, Tefsir Numune, 1374 h.ş, cilt 1, s.339.
  6. ↑ Ebu Hayyan Endülüsi, el-bahrü-l mehyit, 1420 h.k, 1. cilt, s. 481; Mekarim Şirazi, Tefsir Numune, 1374 h.ş, cilt 1, s.339.
  7. ↑ Tabatabai, el-Mizan, cilt 13, s. 196-198.
  8. ↑ Kummi, Ali bin İbrahim, Tefsiri Kummi, 1404 h.k, cilt 2, s. 279.
  9. ↑ Kadr Suresi, 4. Ayet.
  10. ↑ Meclisi, Buharü-l Envar, 1403 h.k, cilt 94, s.14.
  11. ↑ Ebu Hayyan Endülüsi, el-bahrü-l mehyit, 1420 h.k, 1. cilt, s. 481;
  12. ↑ Mekarim Şirazi, Tefsir Numune, 1374 h.ş, cilt 1, s.339.
  13. ↑ Mekarim Şirazi, Tefsir Numune, 1374 h.ş, cilt 1, s.339.
  14. ↑ Amili, Camiü'el Esrar, 1347 h.ş, 1. cilt, s. 688.
  15. ↑ Ceyli, Son ve İlkin Bilgisinde Kusursuz Adam, 1418 h.k, s.150.
  16. ↑ Fahri Razi, Mafatih al-Gayb, 1420 h.k, cilt 3, s.596; Tabersi, Mecma'l-Bayan, 1372 h.ş, 1. cilt, s.207.
  17. ↑ Bakınız: Makarem Shirazi, Tefsir Numune, 1374 h.ş, cilt 1, sayfa 339; Tusi, Al-Tabayan, Beyrut, cilt 1, sayfa 340.
  18. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 h.k, 1. cilt, s.272.
  19. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 h.k, 1. cilt, s. 398.
  20. ↑ Hakim Nişaburi, el-Mustadrak Ali Al-Sahihin, Beyrut, 4. cilt, s. 496-498.
  21. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 h.k, 8. cilt, s. 102.
  22. ↑ İbn-i Esir, Esedü-l Gabe, 1409 h.k, Bölüm 1, s. 482.
  23. ↑ Haks, İncil (kamus), 1394 h.ş, s.424.
  24. ↑ Haks, İncil (kamus), 1394 h.ş, s.424.
  25. ↑ Haks, İncil (kamus), 1394 h.ş, s.424.
  26. ↑ McGrath, An Introduction to Christian Theology, 1385 h.ş, s. 309-310.
  27. ↑ Süleymani Ardestani, İslam ve Hıristiyanlığın Karşılaştırmalı Teolojisine Giriş,1382 h.ş, s. 126-127.

Bibliyografyi

  • Kur'an.
  • Amili, Seyyid Haydar Ibn-i Ali, Came'el-Asrar and Ve Menbe'u Noor, araştırma Henry Corben ve Osman Ismail Yahya, Tahran, 1347 h.ş.
  • Ibn Esir, Ali ibn Muhammad, Esad el-Ghabah fi Maarefa el-Sahaba, Beyrut, Dar el-Fikr, 1989/1409 h.k.
  • Ebu Hayyan el-Endülusi, Muhammad Bin Yusuf, el-Bahr el-Muheet Fi el-Tafsir, Takiki Siddiki Muhammad Cameel, Beyrut
  • Cili, Abd el-Karim ibn Ibrahim, Ahiri ve ilki bilen kâmil insan,Araştırma Salah Mohammad Awaizah, Beyrut, Dar al-Kitab al-Alamiya/Manshurat Mohammad Ali Bizoun, 1418 h.k / 1977.
  • Hakim Neyshabouri, Muhammad bin Abdullah, Mustadrak Ali el-Sahihin, Beyrut, Dar el-Ma'rifah, Bita.
  • Zemahşerî, Mahmud, El-Kassaf An Hakaiki Romuzi't Tanzil , Beyrut, Dar Al-Kitab Al-Arabi, 1407 h.k.
  • Soleimani Ardestani, Abdur Rahim, İslam ve Hıristiyanlığın Karşılaştırmalı Teolojisine Giriş, Kum, Kitab Taha, 1382 h.ş.
  • Şeyh Tusi, Muhammed bin Hassan, al-Tabyan fi Tefsir al-Qur'an, Beyrut, Dar Ahyaya al-Trath al-Arabi, Bita.
  • Tabersi, Fazl bin Hassan, Majma al-Bayan fi Tefsir al-Qur'an, Tahran, Nasır Khosro, 1372 h.ş.
  • Allameh Tabatabai, Seyyed Mohammad Hossein, Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Beyrut, Al-Alami Foundation for Publications, 1390 h.k.
  • Allame Meclisi, Muhammed Baqir, Bihar al-Anwar, Beyrut, Dar Ihya Al-Trath al-Arabi, 1403 h.k.
  • Fakhr Razi, Muhammed bin Omar, Mufatih al-Ghaib, Beyrut, Dar Ahyaya al-Trath al-Arabi, 1420 h.k.
  • Qomi, Ali İbn İbrahim, Tefsir el-Kami, Sahih Tayyib, Mousavi Al-Jaziari, Kum, Darul Kitab, 1404 h.k.
  • Kulini, Muhammed bin Yaqub, Al-Kafi, Tahran, İslami Dar al-Kitab, 1407 h.k.
  • Makarem Shirazi, Nasser, Tefsir al-Nashon, Tahran, Dar al-Kitab al-Islamiya, 1374 h.ş.
  • McGrath, Alistair, An Introduction to Christian Theology, çeviren: Isa Dibaj, Tahran, Kitab Roshan, 1385 h.ş.
  • Hawkes, James, Kutsal İncil Sözlüğü, Tahran, Asatir Yayınevi, 1394 h.ş.


"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Ruhu-l_Kudüs&oldid=83131" sayfasından alınmıştır