Mirza Cevad Meliki Tebrizi
Mirza Cevad Meliki Tebrizi (Farsça: میرزا جواد ملکی تبریزی), hicri 13. yüzyılın sonlarında veya 14. yüzyılın başlarında Tebriz’de dünyaya gelmiş, Şia’nın önde gelen arif ve ahlak üstatlarındandır.
Yaşamı ve Eğitimi
Mirza Cevad Ağa Meliki Tebrizi, Mirza Şefi'nin oğludur ve Tebriz’de dünyaya gelmiştir. Tam olarak hangi yılda dünyaya geldiği bilinmemekle beraber, hicri 13. yüzyılın ikinci yarısı veya 14. yüzyılın ilk yarısında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir. İsminin “Meliki” olarak konulmasının nedeni, Melik Elticar Tebrizi ile olan akrabalık bağındandır.
Sarf, nahv, maani ve mukaddime derslerini Tebriz’de tamamladıktan sonra, öğrenimini tamamlamak için Necef’e gitti. Mirza Hüseyin Nuri, Hacı Ağa Rıza Hemedani ve Ahunt Horasani’nin derslerine katılmış, ancak en önemlisi, ahlak üstadı Hüseyin Kulu Hemedani olmuştur. Meliki Tebrizi 14 yıl Hüseyin Kulu Hemedani’nin derslerine katılmış ve onun buyruklarından ayrılmamıştır.[1] Hicretin 1331. yılında Necef’ten İran’a dönmüş ve doğum yeri olan Tebriz’de yaşamını sürdürerek dini tebliğ etmiştir.[2] 1329 yılında Meşrute hareketi başlayıp Tebriz’de olaylar kızıştıktan sonra, Kum şehrine göç etmek zorunda kalmış ve ömrünün sonuna kadar orada yaşamıştır.[3]
Tedris
Kum şehrine giderek Ayetullah Şeyh Abdulkerim Hairi ile görüştükten ve Kum ilim havzası kurulduktan sonra, “Mefatihu’ş-Şerai fi’l-Fıkıh” kitabını tedris etmeye başlamıştır. Kum şehrinde iki ahlak dersi halkası kurmuştur. Birisi evde havasa (has ve özel öğrencilerine) ve diğeri ise, Fevziye medresesinde Kum tacirlerinin de katıldığı umuma açık verdiği ahlak dersidir. Cemaat namazını Hz. Masume’nin (s.a) türbesinin üst tarafında kılmaktaydı.
Öğrencileri
- İsmail b. Hüseyin Taib
- Seyyid Ruhullah Humeyni (İmam Humeyni)
- Seyyid Mahmud Müderris
- Hüseyin Fatımi Kummi
- Seyyid Mahmud Yezdi
- Molla Ali Hemedani
- Mahmud Müctehidi
- Şeyh Abbas Tahrani
- Abdullah Şalçi[4]-[5]
İlmi Eserleri
- Esrar-ı Salat: Bu kitap, namazın bin esrarını kapsamakta, taharet ve tefekkürün esrarına dikkat çekmekte ve vesvese ile ilhamın anlamını açıklamaktadır. Büyük günahlar konusunda tövbeye değinmiş ve insanın huzur-u kalp ve melekût hallerini beyan etmiştir.
- el-Murakabat veya A’malu’s-Sene: Bu eserde dua ve yakarış hakkında kısa bir açıklamada bulunmuştur. Yine her ayın kendisine ait amellerine değinerek, onların ruhi ve manevi eser ve bereketini açıklamıştır. El-Mizan tefsirinin yazarı Allame Tabatabi, bu kitaba bir takriz yazmıştır.
- Risale-i Likaullah: İnsanın arınma ve nefis tezkiyesine yönelik yazılan bu eserde, “likaullah”ın anlamı ve onunla ilgili ayetleri açıklayarak, salik için ilahî başarı yollarını beyan etmiştir.
- Fıkıh alanında bir kitap.
- Hac hakkında bir risale.
- “Gayetu’l Kusva” kitabına Farsça haşiye.[6]-[7]
Ölümü
Ayetullah Mirza Cevad Ağa Meliki Tebrizi, 11 Zilhicce 1343 yılında vefat etmiştir. Cenaze namazından sonra Hz. Masume’nin (s.a) türbesinin yakınında olan Şeyhan mezarlığında defnedilmiştir.[8]-[9]
Dış Bağlantılar
- İmam Humeyni’nin İrfan Üstadı Mirza Cevad Ağa Meliki Tebrizi’nin Hayatı
- Meliki Tebrizi'nin Likaullah Risalesi (1) / İrfan ve Seyri Suluk Yolcuları İçin
Kaynakça
- ↑ Mecelle-i Peyam-ı Havza, sayı. 10 ve 11, Havza websitesinden naklen.
- ↑ Gülşen-i Ebrar, c. 2, s. 514.
- ↑ Gülşen-i Ebrar, c. 2, s. 514 ve 515.
- ↑ Gülşen-i Ebrar, c. 2, s. 516.
- ↑ Pejuheşkede-i Bakıru’l Ulum (a.s)
- ↑ Gülşen-i Ebrar, c. 2, s. 516, 517.
- ↑ Endişe-i Kum websitesi.
- ↑ Gülşen-i Ebrar, c. 2, s. 514.
- ↑ Endişe-i Kum websitesi.
Bibliyografi
- Kum Havza âlimlerinden bir grubun yazdığı Güşen-i Ebrar, c. 2, Kum, 1385.
- Mecelle-i Peyam-ı Havza, sayı, 10 ve 11, Havza haber sitesinden naklen.
- Endişe-i Kum websitesi.
- Nigar websitesi.