Kumeyl b. Ziyad Nahai

Öncelik: b, kalite: c
linksiz
resimsiz
kategorisiz
yönlendirmesiz
wikishia sitesinden
(Kümeyl sayfasından yönlendirildi)


Kumeyl bin Ziyad
Kumeyl bin Ziyadın türbesi
İsmiKumeyl bin Ziyad bin Nehik Nahai Suhabani
Nesebi ve kabilesiNahai kabilesi
Doğum tarihiHicri Kameri 12. Yıl
Yaşadığı yerKufe
Şehid olduğu tarihHicri Kameri 82. Yıl
Şehadet şekliHaccac bin Yusufun emrile şehid edilmişdir
TürbeKufe
Kimin Sehabesiİmam Ali aleyhi selam ve İmam Hasan Mücteba aleyhi selam
FaaliyetleriHit Şehri Valiliği
Ehlibeyt Ashabı
Habib bin Muzahir • Meysem-i Tammar • Müslim bin Avsece • Müslim bin Akil • Hâni bin Urve • Kumeyl b. Ziyad Nahai • vb.


Kumeyl b. Ziyad b. Nehik Nahaî Suhbani Kufi (Arapça: کُمَیل بن زِیاد بن نَهِیک نَخَعی صُهبانی کوفی) (hicri kameri 12 - 82); Allah Resulünün (s.a.a) ashabının tabiinlerinden ve İmam Ali (a.s) ve İmam Hasan’ın (a.s) has yarenlerindendir. O, Osman’ın azledilmesini ve İmam Ali’nin (a.s) hilafetini gündeme getiren ilk kişilerden biridir. İmam Ali’nin (a.s) hükumeti döneminde bir müddet Hit bölgesi valiliğini yapmıştır. Muaviye’nin ordusunun Hit bölgesini yağmalaması üzerine İmam Ali (a.s) ona şehri savunma noktasında gereken çabayı göstermediğinden dolayı serzenişte bulunmuştur. Şia kaynaklarında Kumeyl’den birçok rivayet edilmiştir ki onların en meşhuru Kumeyl Duasıdır. Kumeyl Ehlisünnet kaynaklarında Kalilu’l hadis (sayıca az hadis rivayet eden) olarak bilinmiş ve bazen de mezemmet edilmiştir.

Nesebi ve Kabilesi

“Nahai” kabilesinden olan Kumeyl, Ziyad b. Nehik’in oğludur. Allah Resulü (s.a.a) Nahai kabilesi hakkında şöyle buyurmuştur: “اَللّهمَ بارِك فِی النَخَع” (Allah’ım! Nahai kabilesine bereket ver.)[1] Muhammed Deşti, Müslim’in evlatlarının katili ve Ubeydullah b. Ziyad’ın yarenlerinden olan Haris b. Ziyad’ı Kumeyl’in kardeşi olarak yâd etmektedir.[2]

Tarihi kaynaklarda Kumeyl b. Ziyad’ın veladet tarihinden söz edilmemiştir. Ancak Zirikli, Kumeyl’in doğum tarihini hicri kameri 12 olarak zikretmiştir.[3]

İmam Ali (a.s) Dönemi

Kumeyl b. Ziyad Nehaî Allah Resulünün (s.a.a) ashabının tabiinlerinden ve İmam Ali (a.s) ve İmam Hasan’ın (a.s) has yarenlerindendir.[4] Ömrünün 18 yılını peygamber efendimizin (s.a.a) döneminde geçiren Kumeyl, Hz. Ali’nin (a.s) hilafetinin ilk günlerinde İmam Ali’ye (a.s) biat eden ve Sıffin savaşı gibi İmam Ali’ye (a.s) karşı başlatılan savaşlara katılan Şialardan biridir. [5] Kumeyl, Emire’l Müminin’in (a.s) sırrı (sır arkadaşı) olarak da bilinmektedir.

Kumeyl ve Kays-ı Nahai’nin oğlu Ömer b. Zurare, Osman’ın azledilmesini ve İmam Ali’nin (a.s) hilafetini gündeme getiren ilk kişilerdendir.[6] Kumeyl, üçüncü halife Osman zamanında Kufe’den Şam’a sürgün edilen on kişiden biriydi.[7]

İmam Ali’nin (a.s) Valisi

Kumeyl b. Ziyad, İmam Ali’nin (a.s) hükumeti döneminde Bağdat nahiyesinde bulunan Hit[Not 1] şehrinin valisiydi.[8]

Kumeyl, Sufyan b. Avf’ın komutanlığındaki Muaviye’nin askerlerinin Hit şehrine saldırmak istediklerinden haberdar olunca, onların Kırkısya bölgesinde olduğunu zannederek İmam Ali’den (a.s) izin almaksızın, 50 silahlı askeri şehri savunmaları için orada bırakıp yanındaki askerlerle birlikte Kırkısya bölgesine doğru hareket etti. Bu fırsattan istifade eden Muaviye’nin askerleri de Hit şehrine saldırdı. Bunun üzerine İmam Ali (a.s) bir mektupla ona (şehri savunma noktasında gereken çabayı göstermediğinden dolayı) serzenişte bulundu.[9] Bu mektup Nehcü’l Belağa’nın 61. Mektubudur.[10]

Kumeyl b. Ziyad Nehaî, İmam Ali’nin (a.s) şehadetinden sonra İmam Hasan’ın (a.s) yarenleri arasında yerini almıştır.[11]

Hadis

Kumeyl, İmam Ali (a.s), ikinci halife, üçüncü halife, İbn-i Mes’ud, Ebu Hüreyre ve diğerlerinden rivayet etmiştir. Abdurrahman b. Abbas, Ebu İshak Sebii, Abbas b. Zerih, Abdullah b. Yezid Suhbani, E’maş, Abdurrahman b. Cündeb ve diğerleri de Kumeyl’den rivayet etmişlerdir.[12]

Şia kaynaklarında Kumeyl’den birçok hadis nakledilmiştir ama Ehlisünnet onu “Kalilu’l hadis” (sayıca az hadis rivayet eden) olarak bilmektedir. İbn-i Habban ve İbn-i Mein onu güvenilir ve siga bilmiştir. Kumeyl, Ehlisünnet’in bazı kaynaklarında da mezemmet edilmiştir.[13]

Kumeyl Duası

Kumeyl, diğer adı “Hızır Duası” olan “Kumeyl Duasını” İmam Ali’den (a.s) nakletmiştir. Kumeyl Hızır duasını İmam Ali’den (a.s) öğrendiği için bu dua Kumeyl duası olarak meşhur olmuştur. Ondan Kufe’nin zahit ve abidlerinden biri olarak yad edilmektedir.[14]

İmam Ali’nin (a.s) ona naklettiği bazı vasiyetler Biharu’l Envar kitabında bulunmaktadır.[15] Onların özeti ise Tuhefu’l Ukul kitabında da zikredilmiştir.[16]

Şehadeti

İmam Ali (a.s) Kumeyl’in şehadet haberini önceden vermişti.[17] Çoğu tarihçi onun ölümünü hicri kameri 82 yılı olarak zikretmektedir[18], ama Taberi 83[19] ve Askalani ise Yahya b. Mein’den naklettiği üzere Kumeyl’in vefatını hicri kameri 88 yılı olarak bilmektedir.[20] Kumeyl şehit olduğunda 70 yaşında idi[21], ama Zehebi Medaini’den naklen onun öldüğü zaman 90 yaşında olduğuna inanmaktadır.[22]

, Haccac b. Yusuf es-Sekafî’nin emriyle şehit edildi.[23] Haccac, Kumeyl’in yanına getirilmesini istemiş, ancak Kumeyl kaçmıştı. Haccac’ın Kumeyl’in kabile ve akrabalarına zarar vermesi ve eziyet etmesi üzerine Kumeyl’in kendisi Haccac’ın yanına gitti ve aralarında geçen bir müddet sohbetten sonra Haccac onun katledilmesi emrini verdi.[24]

Kumeyl’in kabri Necef – Kufe yolu üzerinde bulunan “Seviyye” (Hayyu’l Hanane) bölgesi Hanane camisi yakınlarında bulunmaktadır.[25]

Dış Bağlantılar

Kaynakça

  1. ↑ İbnü'l-Esîr, Üsdü'l-Ğabe, c. 1, s. 75;İbn-i Sa'd, et-Tabakatü'l-Kübra, c. 1, s. 261.
  2. ↑ Muhammed Deşti, s. 599, 61. Mektubun dipnotunda.
  3. ↑ Muhammed Hayrüddin ez-Ziriklî , el-A'lam, c. 5, s. 234.
  4. ↑ Kutbüddin er-Ravendî, Minhacü’l-Bera'a fi Şerh-i Nehcu’l-Belağa, c. 21, s. 219; Müfid, İhtisas, s. 7.
  5. ↑ İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486; İbn-i Sa'd, et-Tabakatü'l-Kübra, c. 6, s. 217; Şeyh Müfid, el-İhtisas, s. 108.
  6. ↑ el-Belazürî, Ahmed b. Yahya b. Cabir, Ensabü’l-Eşraf, c. 5, s. 517.
  7. ↑ Taberi, Tarih-i Taberi (tercüme), c. 6, s. 2195 – 2199.
  8. ↑ M. Bakır Deşti, s. 591.
  9. ↑ el-Belazürî, Ahmed b. Yahya b. Cabir, Ensabü’l-Eşraf, c. 2, s. 473.
  10. ↑ M. Bakır Deşti, s. 599. (Mektup; 61)
  11. ↑ et-Tusi, er-Rical, s. 97.
  12. ↑ İbn-i Hacer el-Askalani, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486.
  13. ↑ es-Sem'anî, el-Ensab, c. 13, s. 68.
  14. ↑ Kufe’nin tanınmış arif ve zahitleri sekiz kişi idi; Üveys el- Karanî, Amr b. Utbe, Yezid b. Muaviye en-Nehaî, Rebi'i b. Heşim, Hemmam b. Haris, Ma’zad Eş-Şeybani, Cündeb b. Abdullah ve Kumeyl b. Ziyad.
  15. ↑ Vesailü'ş-Şia, c. 5, s. 119, c. 16, s. 354; Biharü'l Envar, c. 1, s. 187 – 189, s. 223, 258; c. 2, s. 298; c. 23, s. 44, 47 – 48; c. 33, s. 399; c. 58, s. 84; c. 63, s. 424, 425; c. 71, s. 314 – 319; c. 74, s. 271, 276, 278; c. 74, s. 714; c. 74, s. 414; c. 75, s. 75; c. 80, s. 284; c. 81, s. 229 ve...
  16. ↑ Tuhefu’l Ukul, s. 171, 176.
  17. ↑ Biharü'l Envar, c. 41, s. 316; El-Menakıb, c. 2, s. 271.
  18. ↑ İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486; Tarih-i Halife, s. 182; Zehebî, Tarihu'l-İslam, c. 6, s. 177.
  19. ↑ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 8, s. 3716.
  20. ↑ Tehzibü't-Tehzib, c. 8, s. 402.
  21. ↑ İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486.
  22. ↑ Zehebî, Tarihu'l-İslam, c. 6, s. 177.
  23. ↑ İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486.
  24. ↑ İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, c. 5, s. 486.
  25. ↑ Alevi, Rahnemayi Musavveri Seferi Ziyaretiyi Irak, s. 145.
  26. ↑ کنسرسیوم محتوای ملی.
  27. ↑ کنسرسیوم محتوای ملی.
  1. ↑ Irak ve Şam sınırı arasında yer alan ve bir sınır şehri olan Hit şehri, Fırat nehrinin kenarında bulunmaktadır ve günümüzde kervanların Halep şehrine gitmek için geçtiği Ramadi eyaletinin bir şehridir. Hit şehri, abad ve sağlam kalesi olan bir şehirdi.

Bibliyografi

  • İbn-i Hacer el-Askalanî, el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe, tahkik: Adil Ahmed Abdulmovcud ve Ali Muhammed Muavviz, Beyrut, Daru’l Kutubu’l İlmiye, birinci baskı, 1415 / 1995.
  • İbn-i Şehraşub Mazenderani, Menakıb-ı A’li Ebi Talb (a.s), Müessese-i İntişarat-ı Allame, Kum, 1379.
  • Ebu Sa'd Abdülkerim b. Muhammed b. Mansur es-Sem'anî, el-Ensab, tahkik: Abdurrahman b. Yahya el-Muallimi el-Yemani, Haydar Abad, Meclisi Dairetu’l Mearifi’l Osmaniye, birinci baskı, 1382 / 1962.
  • Hasan b. Şu’be Harrani, Tuhefu’l Ukul, bir cilt, İntişarat-ı Camiayı Müderrisin, Kum, 1404.
  • Zirikli, Muhammed Hayruddin, El-E’lam-u Kamusu Teracimu’l Eşheru’r-Rical ve’n-Nisa mine’l Arabi ve Musta’ribin ve’l Müsteşrikin, Beyrut, Daru’l İlm li’l-Melayiyn, ikinci baskı, 1989.
  • Deşti, Muhammed, Tercümeyi Nehcü’l Belağa, İntişarat-ı Meşrigin, dördüncü baskı, Kum, 1379.
  • et-Tusi, Muhammed b. el-Hasen, er-Rical, Kum, Camiu Müderrisin, 1415 h.k.
  • İbnü'l-Esir, Ali b. Ahmed, Üsdü’l-Ğabe fi Marifeti’s-Sahabe, Beyrut, Daru’l Fikr, 1409 / 1989.
  • Allame Meclisi, Muhammed Bakır, Biharu’l Envar, Müessesetu el-Vefa, Beyrut, 1404.
  • Alevi, Ahmed, Rahnemayi Musavveri Seferi Ziyaretiyi Irak, Kum; Maruf, 1389.
  • er-Ravendî, Kutbüddin Said b. Abdillah, Minhacü’l-Bera'a fi Şerh-i Nehci’l-Belağa, Kum 1406.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Kumeyl_b._Ziyad_Nahai&oldid=94899" sayfasından alınmıştır