Cemkeran (köy)
Cemkeran (Farsça: جمکران); Eski yıllarda Kum şehrinin güneydoğusunda yer alan ve şehir merkezine 5 ila 6 km. uzaklıkta olan Kum’un en eski köylerinden biriydi. Günümüzde Kum şehrinin gelişmesiyle Cemkeran, Kum şehrinin bir parçası sayılmaktadır. Cemkeran, Cemkeran mescidinin varlığından dolayı meşhur olmuştur.
Terminoloji
“Keran” Farsçada kenar, son ve deniz sahili manalarına gelmektedir. “Cem” sözcüğü de İran’ın efsanevi şahı Cemşid’e işarettir. Dolayısıyla Cemkeran kelimesini, Cemşidin topraklarının sonu olarak tercüme edebiliriz.[1]
Tarihçe
Tarihi açıdan eski bir geçmişe sahip olan Cemkeran’ın hala var olan bazı tarihi mekânları şunlardan ibarettir: Kız Kalesi ve dağı, Cemkeran Gibri Kalesi (Kilden yapılmış kale) ve tarihi Kul Derviş tepeleri.
Cemkeran’ın adı bu önemi nedeniyle, dördüncü yüzyılda yazılmış olan Tarih-i Kum adlı kitapta defalarca geçmektedir. Hasan b. Muhammed Kummi’nin [2] deyimiyle, Cemkeran Cem’in[3] inşa ettiği Kum’un ilk köyüdür. Cemkeran’ın inşasının Süleyman b. Davud’a (a.s) atfedilmesinin gerçeğe aykırı olmadığını belirten Hasan b. Muhammed Kummi, köydeki mahalle, bina ve ateşkedelerin (mabet) yapımını Makkin’in oğlu Celin’e nispet vermektedir.[4]
Ama delillerden ve Cemkeran’ın içinde ve etrafındaki tarihi mekânların varlığından, Cemkeran’ın tarihinin İslam öncesi yıllara dayandığını kesin olarak söyleyebiliriz.
Hicri kameri birinci yüzyılda Kum bölgesinde yapılan ilk mescit, Hattab b. Esedi’nin eliyle Cemkeran bölgesinde inşa edildi.
Aynı şekilde çoğu Hz. Ali’nin (a.s) sahabelerinden olan Eş’ariler hanedanı İran’a hicret ettikleri zaman, Kum’un Cemkeran bölgesine yerleştiler. [5]
Gacarlar dönemine ait kitaplarında Cemkeran’ın tarım alanlarına ve ürünlerine işaret edilmiştir.[6]
Kaynakça
- ↑ http://www.rasekhoon.net/Forum/ThreadShow-209592-1.aspx.
- ↑ s. 60 - 61.
- ↑ İran’ın efsanevi padişahlarından Cemşid.
- ↑ Kitapçe-i Tafsil…, s. 96 - 97.
- ↑ http://www.jamkaran.info/Page_View.aspx?id=4.
- ↑ Kitapçe-i Tafsil…, s. 96 - 97.
Bibliyografi
- Hasan b. Muhammed Kummi, Kitab-ı Tarih-i Kum, tercüme: Hasan b. Ali Kummi, baskı: Celaluddin Tahrani, Tahran, 1361.
- Kitapçe-i Tafsil-i Halat ve Emlak ve Müstekillat ve Kanavat ve Bulukat, Daru’l İman-ı Kum, Kum Name: Mecmua Makalat ve Mutunu der Bare-i Kum, Hüseyin Müderrisi Tabatabai, Kum, Kitabhane-i Ayetulah Mer’aşi Necefi, 1364.
- Cemkeran mescidinin resmi wep sitesi: www.jamkaran.info
- İran İstatistik Merkezi: www.sci.org.ir
- Rasekhoon sitesi: www.rasekhoon.net