İstihare

wikishia sitesinden

İstihare (Arapça: الاستخارة), insanın yapmak istediği bir iş hakkında hayır veya şer olması hususunda şüpheye düştüğü ve başkalarına danışarak onun iyiliğini ve kötülüğünü ayırt edemediği durumlarda bu işin seçimini Allah'a bırakır. İstihare çeşitli şekillerde yapılır; namaz ve dualarla, Kur’an-ı Kerim ile, Kağıt ile (Zat al-Rika: ذات‌ الرِّقاع) ve Tesbih ile İstihare yöntemleri bunların başında gelmektedir.

Din alimleri, İstihare'nin meşruiyeti için çeşitli rivayetler belirtmişlerdir. Şeyh Abbas Kumi, Mefatihü-l Cinan kitabında bazı İstihare yöntemlerinden bahsetmiştir. İstihareden önce yapılması gerekenlerden bazıları şunlardır: Kur’an-ı Kerim'den sureler okumak, Peygamber Efendimize (s.a.a) ve Ehlibeytine salavat göndermek ve bazı özel zikirler getirmek.

Allame Meclisi'ye göre herkesin kendisi için istihare yapması gerekir; Ancak bazı din alimleri de başkalarının adına istiharede bulunmayı caiz görmektedir ve günümüzde de istihare genellikle bu şekilde yapılmaktadır.

Din alimlerinden ve çeşitli şahsiyetlerden bazı meşhur istihareler rivayet edilmiştir; Kum'daki Dini İlimler Havzası’nın kurucusu Abdul Kerim Hairi'nin Kum'da kalıp kalmamak için yaptırdığı istihare ve Muhammed Ali Şah Kacar'ın Ulusal Meclis'i kapatması için yaptırdığı istihare de bu meşhur istiharelerin arasında yer almaktadır.

İstihare konusu hakkında yazılmış kitaplardan bazıları şunlardır: Seyit bin Tavus tarafından yazılmış Fethü-l Ebvab, Seyit Abdullah Şuber tarafından İrşadü-l Müstebsir fi-l İstiharat, ve İstihare'nin anlamları üzerine ve-l Asaren An Meanü-l İstihare, Feyzi Keşani tarafından yazılmıştır.

Kavrambilim

İstiharenin kelime anlamı hayrını istemek,[1] iki iş arasında en hayırlısını istemek[2] ve ayrıca dua etmek;[3] Ancak günümüzde insanın yapmaktan çekindiği ve başkalarına danışarak hayrını şerrini ayırt edemediği iş için seçimi Allah'a bırakmak demektir.[4]

İstihare Yöntemleri

Hadis kaynaklarında istihare için çeşitli yöntemlerden bahsedilmiştir; Namaz ve dua ile istihare, Kur’an-ı Kerim ile istihare, Kâğıt ile (Zat al-Rika: ذات‌ الرِّقاع) ve tesbih ile istihare olmak üzere çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu istihare türlerinin her biri birkaç şekilde yapılabilir. Şeyh Abbas Kumi kaleme aldığı Mefatihü-l Cinan kitabında İstiharenin bazı yöntemlerinden bahsedilmiştir.[5]

Namaz ile İstihare

Namazla İstihare şöyle yapılır: Kişi iki rekat namaz kılar ve namazın ardından secdeye gider ve yüz defa şu duayı okur: “اَستخیر اللّٰه فی جمیع اُموری خيرةً فی عافی؛ از خدا در همه امور طلب عافیت می‌کنم” manası: "Her konuda Allah'tan mağfiret ve afiyet (sağlık) dilerim." Bu duayı okuduktan sonra Allah onun kalbine ne koyarsa onu yapar.[6]

Kur’an-ı Kerim ile İstihare

Kur’an-ı Kerim ile istihare için okumak için çeşitli yöntemler bulunmaktadır.[7] Bu yöntemler aşağıda sıralanmıştır:

  • İmam Sadık'tan (a.s) nakledilen bir rivayete göre İstiharenin Kur’an-ı Kerim ile olan yöntemlerinden biri şudur: Bir kimse bir şeyi yapmakla bırakmak arasında tereddüt ettiğinde namaza hazır olduğu zaman Kur’an'ı açması ve onda ilk karşılaştığı ayete göre hareket eder.[8]
  • Seyit bin Tavus İslam Peygamberi'nden (s.a.a) aktardığı bir rivayete göre Kur’an-ı Kerim ile istiharede bulunmak için önce üç defa İhlas Suresi okunmalı, üç defa salavat getirilmeli ve şu dua okunmalı: “قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّی تَفَأَّلْتُ بِکِتَابِکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَيْکَ فَأَرِنِی مِنْ کِتَابِکَ مَا هُوَ الْمَکْتُومُ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فِی غَیْبِک” daha sonra Kur'an-ı Kerim açılarak karşılaşılan ilk sayfanın ilk ayeti istihare olarak yorumlanır.[9]
  • Bazı rivayetlere göre Kur'an-ı Kerim açıldıktan sonra yedi veya sekiz sayfa sayılarak sayfalar çevrilir ve böylece yedinci veya sekizinci sayfalardan İstihare alınır.[10]

Kağıt ile İstihara

İstihare kağıdıyla istiharede bulunmanın yöntemi için kağıt kalem gereklidir. Öncelikle kağıtlardan birine "اِفْعَل" (yap) ve diğerine " لا تَفْعَل" (yapma) kelimeleri yazılır ve istihare için bir takım özel kurallar yerine getirilerek istiharesi yapılmak istenen kişiye ikisinden birini seçmesi için uzatılır. Daha sonra seçilen kâğıda göre amel edilir.[11]

İbn-i İdris Hilli, kağıtla İstihare hadislerini geçersiz saymıştır;[12] ancak Şehidi Evvel, kağıtla İstiharenin imamlar arasında popüler olduğunu ileri sürerek onun bu görüşünü reddetmiştir.[13]

Tespih ile İstihare

Tespih ile İstihare, tesbih ile gerçekleştirilir. Bu istihare şekillerinden bazıları şunlardır: En az bir defa ya da üç defa Fatiha okumak ve on defa Kadr suresi okunmalıdır. Ayrıca bu sureler okunduktan sonra özel bir dua da[14] okunur. Daha sonra da tesbihin bir kısmı ya da birkaç çakıl taşı ayrılarak ikişer ikişer sayılır. Sona kalan taş varsa istenilen iş yapılır, tersi durumda ise yapılmaz. Bu durum önceden tam tersi niyet edilerek de yapılabilir.[15]

Şehidi Evvel’e göre İstihare için tespih veya çakıl sayısı kullanılmasının senedi Reziyüddin Abi'ye dayanmaktadır.[16] Bunun yanı sıra Seyit bin Tavus bunun senedini imamlara dayandırmıştır.[17] Sahib Cevahir (Hicri Kameri 1202-1266) kitabında aktardığına göre onun zamanında alimler bu şekilde istiharede bulunmuşlardır.[18]

İstiharenin Meşruiyeti

İslam'dan önce İstihare, İstiksamı İzlam[19] adı verilen ok ve yay ile yapılan bir biçimi yaygındı.[20] Sünnî bir âlim olan Şeyh Şeltut, İstiksamı İzlam haram olduğunu Maide Suresi'nin 3. Ayetinden delil göstermiştir. Bu ayetin İstihareyi haram kılmasına bir örnek olarak kabul etmiş ve bunu gayrimeşru bir fiil olarak görmüştür.[21] Ancak Şii taklit mercilerinden Ayetullah Safi Gülpayegani, İstiksam ile İstihare'yi birbirinden ayırmış, Şeyh Şaltut'un görüşünü reddetmiştir[22] ve İstihareyi teşvik edebilmek için çeşitli rivayetler aktarmıştır.[23]

İstihare için Kaide ve Koşullar

İstihare için bazı kural ve koşullar belirtilmiştir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

  • İstihare yapılan işin caiz olması: İstihare, hayırlarda değil mubah işlerde şüpheyi ortadan kaldırmak için yapılır.[24]
  • Kişinin kendisi için İstiharede bulunması: Allame Meclisi'ne göre bir kişinin bir başkası için İstihare uygulamasının caiz olduğuna dair bir hadis bulunmadığını belirtmiştir. Bu nedenle herkesin kendisi için İstihare yapması daha iyidir.[25] Elbette Allame Meclisi, Seyit bin Tavus'un İstiharenin bir başkası adına yapılmasının caiz olduğunu belirttiğini de nakletmiştir.[26]
  • İstişareden sonra İstihare yapılması: İstihareden önce mutlaka istişare yapılmalı ve netice alınmazsa İstihareye gitmek gerekir.[27]
  • İstiharenin Yeri: Şehid Evvel ifadesine göre İstiharenin cami veya türbelerde yapılması daha iyidir.[28] Bazı rivayetlerde de İstiharenin İmam Hüseyin'in (a.s) türbesinde yapılmasının daha hayırlı olduğundan bahsedilir.[29]
  • İstihare Zamanı: Feyzi Keşani, Takvimü-l Heseneyn kitabında haftanın her günü için Kur’an-ı Kerim ile İstihare en iyi saatlerden bahsetmiştir. Ancak bahsi geçen saatlerin müminler arasında meşhur olduğunu ve hadislerde bahsedilmediğini söylemiştir.[30] Sahib Cevahir’e göre namaz ile yapılan İstiharenin belirli bir vakti yoktur.[31] Ayrııca Kur’an-ı Kerim ile yapılan İstiharelerle ilgili olarak da namaz vakitlerinde yapılmasının daha iyi olduğu anlatılmaktadır.[32]
  • İstihareyi yerine getirmek: İstiharenin sonucuyla amel etmenin dini bir zorunluluğu yoktur ancak ortaya çıkan istihare sonucunu uygulamak daha iyi olduğu aktarılmıştır.[33]

Özel dualar okumak,[34] Kur’an-ı Kerim'den bazı sûreler okumak[35] ve salavat getirmek[36] de İstihare'den önce önerilen adap kuralları arasında yer almaktadır.

Meşhur İstihareler

Bazı Meşhur İstihareler şunlardır:

  • Muhammed Ali Şah Kacar'ın İstiharesi: Muhammed Ali Şah Kacar'ın Şemsi 1287 yılında kendisine muhalif olan Ulusal Meclis'i kapatması için birtakım insanlara yaptırdığı istiharedir.[37]
  • Nasıreddin Şah'ın İran’ın Herat üzerindeki hakimiyetini kabul etmesi için yaptığı İstiharesi:[38] Şemsi 1296 yılında İngiliz hükümeti Herat'ın idaresini belirsiz bir süre için İran'a geri vermeye karar verdi. Nasıreddin Şah, pek çok istişareden sonra İstihareye yapmaya karar vermiştir.[39]
  • Abdul Kerim Hairi'nin Kum'da kalıp kalmamak için yaptırdığı istihare: Kum'daki Dini İlimler Havzası’nın kurucusu Abdul Kerim Hairi'nin H. Kameri 1340 yılında Kum'a gitmiştir. Bu gezi sırasında bazı alimler ve Kum sakinleri ondan orada yerleşmesini istedi. İlk başta şüpheci davransa da daha sonra ulemanın ısrarı üzerine istihare yaparak Kum'a yerleşti.[40]
  • Necef'in büyüklerinden Mollakurban Ali Zencani için yapılan İstihare: Mollakurban Ali Zencani, Zencan'da ikamet ediyordu ve mevcut hükümeti kabul etmiyordu. Meşrutiyetçiler onu Tahran'da tutmak istediler ancak Necef'in Meşrutiyetçilerin yanlısı büyükleri hakkında istihare yaparak onu Irak'a göndermeye ikna etti.[41]
  • Mühendis Mehdi Bazargan’ın İstiharesi: Dr. Musadık'ın Mehdi Bazargan’ı Britanya’nın petrol şirketinin yönetim kuruluna başkanlık etme teklifini kabul etmesi için yaptığı istiharedir.[42]

Şiilerin “کندوکاوی درباره استخاره و تفأل” "İstihare ve Kehanetlerin Keşfi" kitabında Şeyh Ensari, Feyz Keşani, Şehid Sani ve Seyit bin Tavus gibi Şii alimlerin İstiharelerinden bahsedilmektedir.[43]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ↑ İbn-i Esir, el-Nahaya, Ismaili Press Institute, cilt 2, s. 91, "hayır" kelimesi altında.
  2. ↑ İbn-i Faras, Karşılaştırmalı Dil Sözlüğü, 1404 (H. Kameri), cilt 2, s. 232, "hayır" kelimesinin ardından.
  3. ↑ İbn-i İdris, el-Sarair, 1410 (H. Kameri), cilt 1, s. 314.
  4. ↑ Zamiri ve Hosseinizadeh, "İstiharah".
  5. ↑ Bkz. Kumi, Mafatih el-Cannan, 1997, s. 842-851, kitabın kenar boşluğu.
  6. ↑ İbn-i İdris, el-Sarair, 1410 (H. Kameri), cilt 1, s. 314.
  7. ↑ Örneğin bkz. İbn-i Tavus, Fes el-Abvab, 1409 (H. Kameri), s. 277-279.
  8. ↑ Tusi, Tahdhiba el-Ahkam, 1407 (H. Kameri), cilt 3, s. 310.
  9. ↑ İbn-i Tavus, Fesü'l-Ebvab, H. 1409, s. 156.
  10. ↑ Bakınız: İbn-i Tavus, Fesü'l-Ebvab, H. 1409, s. 278 ve 279.
  11. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 (H. Kameri), cilt 3, sayfa 473.
  12. ↑ İbn-i İdris Hilli, el-Saraer, 1410 (H. Kameri), cilt 1, s. 313 ve 314.
  13. ↑ Şehid-i Evvel, Zikr el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 266-267.
  14. ↑ Onun mertebesi: Allah'ım, işlerin akıbetini bilmen için senden yardım, beklenen ve haram olan şeylerde sana olan inancımdan dolayı senden nasihat isterim. Allah'ım, eğer bu zatın emri, mucizelerine ve vadilerine nimetlerin emanet edildiği, gündüzleri ve geceleri şerefle çevrili olan şeylerden biriyse, gurur duyuyorum. Allah'ım ya emirdir, biter, ya haramdır, biter. Allah'ım, rahmetinle, afiyetle, afiyetle afiyet dilerim. Hairi Dar Afat (Birinci Şehit, Şiilerin Anılması, MÖ 1419, cilt 4, s. 249 ve 270).
  15. ↑ Şehid-i Evvel, Zikri Lashieh, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 269 ve 270.
  16. ↑ Şehid-i Evvel, el-Dhikra el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 269.
  17. ↑ Şehid-i Evvel, el-Zikra el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 269-270.
  18. ↑ Necefi, Cavahar el-Kelam, 1404 (H. Kameri), cilt 12, s. 163.
  19. ↑ İbn-i Habib, el-Muhaber, Dar el-Afak el-Cadeeda, s. 196.
  20. ↑ Casas, Ahkam el-Kur’an-ı Kerim, 1405 (H. Kameri), cilt 3, s. 306.
  21. ↑ Abbasi Moghaddam, "İstihare'nin ilkeleri ve doğasının incelenmesi", s. 32.
  22. ↑ Gülpayegani, İstikam Üzerine Araştırma (İstihare'nin Meşruiyeti), s. 1-8.
  23. ↑ Gülpayegani, İstikam Araştırması (İstihare'nin Meşruiyeti), s. 7-9.
  24. ↑ "Dua Yazımı ve İstihare", Büyük Ayetullah Hamaney'in Koruma ve Yayın Dairesi.
  25. ↑ Meclisi, Biharul Envar, 1403 H., cilt 88, s. 285.
  26. ↑ Meclisi, Bihar el-Envar, 1403 (H. Kameri), cilt 88, s. 285.
  27. ↑ "Dua Yazımı ve İstihare", Büyük Ayetullah Hamaney'in Koruma ve Yayın Dairesi.
  28. ↑ Şehid-i Evvel, Zikr el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 267.
  29. ↑ Şehid-i Evvel, Zikr el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 267.
  30. ↑ Faiz Kaşhani, Mohsenins Takvimi, 1315 (H. Kameri), s. 58 ve 59.
  31. ↑ Necefi, Cavahar el-Kelam, 1404 (H. Kameri), cilt 12, s. 155.
  32. ↑ Tusi, Tahdhiba el-Ahkam, 1407 (H. Kameri), cilt 3, s. 310.
  33. ↑ "Dua Yazımı ve İstihare", Büyük Ayetullah Hamaney'in Koruma ve Yayın Dairesi.
  34. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 (H. Kameri), cilt 3, sayfa 473.
  35. ↑ Şehid-i Evvel, el-Zikra el-Shi'ah, 1419 (H. Kameri), cilt 4, s. 269-270.
  36. ↑ Kuleyni, el-Kafi, 1407 (H. Kameri), cilt 3, s. 472.
  37. ↑ Tevekkuli, "Bir anayasa tarihi sayfası, cevaplarıyla birlikte Muhammed Ali Şah'tan bazı alıntılar", s. 57.
  38. ↑ Teymuri, "Nasıreddin Şah ve İstihare'nin İran'ın Herat üzerindeki hakimiyetini kabul etmesi", s. 265.
  39. ↑ Teymuri, "Nasıreddin Şah ve İstiharah, İran'ın Herat Üzerindeki Egemenliğini Kabul Edecek", s. 252-253.
  40. ↑ Tarikahdar, An Exploration of Istikharah and Divination, 1998, s. 38.
  41. ↑ Şebbiri Zancani, Denizden Bir İçecek, 2014, cilt 3, sayfa 352 ve 353.
  42. ↑ Aparat veb sitesi. https://www.aparat.com/v/0brha/%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B7%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%87
  43. ↑ Tarikahdar, An Exploration of Istikharah and Divination, 1998, s. 25-77.

Bibliyografya

  • İbn-i Esir, Mübarek İbn-i Muhammed, el-Nahaya Fi Gharib el-Hadis va el-Asar, Kum, İsmaili Basın Enstitüsü, Bita.
  • İbn-i İdris el-Hilli, Muhammed İbn-i Mansur, el-Sarair el-Havi fetvaları yazmak, Kum, Kum Ruhban Okulu Öğretmenler Cemiyeti'ne bağlı İslami Yayınlar Ofisi, H. 1410.
  • İbn-i Habib, Muhammed İbn-i Habib, el-Muhaber, Tahikik Ilza Likhtan Shatter, Beyrut, Dar el-Afak el-Cadeeda, Bita.
  • İbn-i Tavus, Ali İbn-i Musa, Zu'l-Abab ve Rab el-Arbab arasındaki Bölümlerin Fesi, araştırma ve düzeltme Hamed Khafaf, Kum, el-Bayt (a.s) Enstitüsü, ilk baskı, 1409 (H. Kameri).
  • Esfandiari, Ameneh, "İnternet Istikharah doğru mu? !!", Tebyan veb sitesi, Yayınlanma: 4 Temmuz 2012, Görüntülenme: 20 Temmuz 2009.
  • İbn-i Faris, Ahmed İbn-i Fars, Dil Karşılaştırmaları Sözlüğü, Abdul Salam Muhammed Harun tarafından yapılan araştırma, Kum, Kum Ruhban Okulu İslami Propaganda Ofisi Yayınları, 1404 (H. Kameri).
  • Tevekkuli, Ahmad, A Page of Constitutional History: Birkaç Alıntı ile Muhammed Ali Shah'dan Cevapları, Yadegar Dergisi, Sayı 48 ve 49, Nisan ve Mayıs 1328.
  • Teymuri, İbrahim, "Nasser el-Din Shah ve İstiharah, İran'ın Herat üzerindeki egemenliğini kabul ediyor", Buhara Magazine, Sayı 100, Haziran ve Temmuz 2014.
  • Casas, Ahmed İbn-i Ali, Ahkam el-Kur’an-ı Kerim, Muhammed Sadegh Kumhavi tarafından araştırma, Beyrut, Dar el-Ahya el-Tarat el-Arabi, 1405 (H. Kameri).
  • "Dua yazımı ve okunuşu", Büyük Ayetullah Hamaney'i Koruma ve Yayımlama Dairesi'nin internet sitesi, Görüntülenme: 21 Temmuz 2009.
  • Shubiri Zencani, Seyyed Musa, Denizden Bir İçecek: Kişilik ve Bibliyografya Üzerine Makaleler ve Tartışmalar, Kum, Şii Bibliyografya Enstitüsü Yayınları, 2014.
  • Şehid-i Evvel, Muhammed İbn-i Makki, Şeriat kurallarına göre Zikir, Kum, el-Albayt Enstitüsü, 1419 (H. Kameri).
  • Zamiri, Muhammed Taghi ve Seyyed Abdul Rasool Hosseini Zadeh, "İstiharah", Büyük Kur’an-ı Kerim Ansiklopedisinde, Gözlem Tarihi: 20 Temmuz 2009.
  • Tarikahdar, Abolfazl, İstihare ve Kehanet Keşfi, Kum, Kum Ruhban Okulu İslami Propaganda Ofisi Yayın Merkezi, 1998.
  • Tusi, Muhammed İbn-i Hassan, Tahdhiba el-Ahkamah, Hassan el-Musaviyya el-Khursana, Tahran, Dar el-Kitab el-Islamiyyah, 1407 (H. Kameri).
  • Abbasi Moghaddam, Mustafa, "İstihare'nin ilkeleri ve doğasının incelenmesi", Tarihsel Kur'an ve Hadis Araştırmaları Dergisi, No. 42, İlkbahar ve Yaz 2008.
  • Feyz Kashani, Mohsenins Calendar, Mohsenins Calendar'a ek olarak Explanation of se Purposes kitabında, Şeyh Bahai, Bica, Bina, 1315 (H. Kameri) tarafından yazılmıştır.
  • Kumi, Sheikh Abbas, Mafatih el-Cannan, Hossein Estadoli tarafından düzenlendi, Kum, Siddik, ilk baskı, 1997
  • Necefi, Muhammed Hasna, Cavahar el-Kalama fi Sharh Şerayi’ü-l İslam, Abbas Kuchani ve Ali Akhundi, Beyrut, Dar el-Ahya el-Tarat el-Arabi, 1404 (H. Kameri) tarafından araştırma.
  • Meclisi, Muhammed Bakir, Biharul Envar, Beyrut, Dar el-Ahya el-Taras el-Arabi, 1403 (H. Kameri).
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=İstihare&oldid=91362" sayfasından alınmıştır