Sahra Mescidi
| Sahra Mescidi | |
|---|---|
 | |
| Mekan | Muriye Tepesi |
| Diğer İsimleri | Kubbetü-s Sahra |
| Şehir | Kudüs Şehri |
| Durumu | Aktif |
| Restorasyon | Hicri Kameri 460 |
Sahra Mescidi (Arapça: مسجد الصخرة), Kudüs şehrinin Muriye Tepesi'nde Harem-i Şerif bölgesinde bir camidir. Kubbetü-s Sahra (قبة الصخره) olarak bilinen bu cami ve kubbesi, Musevilik, İslam ve Hristiyanlıkta önem arz eden büyük bir kaya üzerine inşa edilmiştir. Müslümanlara göre Miraç gecesi Hz. Muhammed (s.a.a) bu kayanın üzerinden Miraç’a çıkmıştır. Yahudiler ayrıca dünyanın bu kayadan genişlediğine, Hz. Adem’in bedeninin bu topraktan yaratıldığına ve Hz. İbrahim'in oğlunu yine aynı kaya üzerinde kurban etmekle görevlendirildiğine inanmaktadırlar.
Çoğu kimse tarafından Mescid-i Aksa'nın kubbesi olarak bilinen meşhur altın kubbe veya Kubbetü-s Sahra, aslında söz konusu kayanın üzerine inşa edilmiş Sahra Mescidi’dir.
Sahra Mescidi, Hicri Kameri ilk yüzyılda Abdül Malik bin Mervan döneminde inşa edilmiş ve o zamandan beri çeşitli dönemlerde yeniden inşa edilmiştir.
Önemi
Kubbetü-s Sahra, Şam'daki Emevi Camii, Kahire'deki Amr el-As Camii ve Tunus'taki Kirvan Camii ile birlikte, Hicri Kameri ilk yüzyılda [1] inşa edilen en önemli yapılardandır ve Yahudiler Hristiyanlar ve Müslümanlar tarafından saygı görmektedir.[2]
Kubbetü-s Sahra kubbesinin üzerine inşa edildiği dağ, Hicretin ikinci yılına kadar Müslümanların kıblesi olarak kabul edilmiştir.[3] Müslümanların inancına göre Miraç gecesi Hz. Muhammed (s.a.a) bu kayanın üzerinden Miraç’a çıkmıştır.[4] Ayrıca Yahudiler dünyanın bu kayadan çoğalıp genişlediğine, Hz. Adem’in bedeninin bu topraktan yaratıldığına ve Hz. İbrahim'in oğlunu yine aynı kaya üzerinde Allah’ın emriyle kurban etmekle görevlendirildiğine inanmaktadırlar.[5]
Coğrafi Konumu ve Koordinatları
Sahra Mescidi veya Kubbetü-s Sahra, Kudüs'teki Muriye Tepesi'ndeki Mescid-i Aksa Mescidinin avlusunda almaktadır.[6] Kubbetü-s Sahra sekiz köşeli sekizgen ve tamamen altın kaplama bir kubbeye sahiptir. Mescidin Doğu, Batı, Kuzey ve Güney olmak üzere dört yönde giriş çıkış kapıları bulunmaktadır.[7]
Sahra Mescidi’nin güneybatısındaki mermer bir sütunun üzerinde, Miraç Gecesi Hz. Muhammed'in (s.a.a) Miraca çıkarken bıraktığı ayak izi bulunduğu söylenen "Hz. Muhammed'in ayak izi" adında bir bölüm yer almaktadır.[8] Ayrıca Kubbet-üs Sahra'nın yanında, Kudüs ehline göre Hz. Hızır'ın namaz kıldığı "Kubbetü-l Nebi" olarak bilinen bir bölüm de vardır.[9] Kubbetü-s Sahra, dekorasyon ve mimari açısından en zengin İslami yapılardan biri olarak kabul edilmektedir.[10]
Tarihi
Sahra Mescidi'nin inşası Hicri Kameri 66 yılında Emevi Halifesi Abdülmelik bin Mervan zamanında Kudüs'teki Muriye tepesindeki kayalıkların çevresinde başlamış ve Hicri 72'de tamamlanmıştır.[11] Abdullah bin Zübeyr, Mekke'de halifeliğe geldiğinde Mekke’ye gelen hacıları kendisine biat etmeye zorlayınca, Abdül Malik bin Mervan bunun üzerine halkı Hacca gitmesini engelledi ve insanları Hac için Kubbet-üs Sahra’yı tavaf etmeye yönlendirdi.[12]
Kubbetü-s Sahra Hicri Kameri 216'da Abbasi Halifesi Me'mun döneminde yeniden onarılarak inşa edildi. Mescidin yeniden onarılmasından sonra Mescidin tarihçesinin yazılı olduğu levhadan Abdul Malik bin Mervan'ın ismi çıkarılarak yerine Me'mun ismi yazılmıştır. Ancak binanın ilk inşa yılı olan Hicri Kameri 72 yılı değiştirilmeden olduğu gibi bırakılmıştır.[13]
Hicri Kameri 407'de Kudüs'te şiddetli bir deprem meydana geldi ve Kubbetü-s Sahra yıkıldı. 413 yılında Fatımi Halifesi El-Zahir'in Halifeliği sırasında Sahra Mescidi yeniden inşa edildi. Yine Hicri Kameri 460 yılında meydana gelen bir depremde mescit tamamen yıkıldı ve 467 yılında Abbasi Halifesi El Kaim Bamurullah tarafından yeniden restore edildi.[14]
İsmi
Sahra Mescidi'nin adı, bu caminin Kudüs'teki Muriye tepesinde bulunan bir kaya ( صخره) üzerine inşa edilmiş olmasından dolayı[15] kaya kubbesi anlamına gelen Kubbetü-s Sahra olarak da anılmaktadır.[16]
Kubbetü-s Sahra genelde Mescid-i Aksa ile karıştırılır. Kubbetü-s Sahra’nın kubbesi altından inşa edilmiştir; bunun yanı sıra [Mescid-i Aksa]]'nın kubbesi ise siyahtır.[17]
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ↑ Saadeti, "İslam Medeniyetinde Dini Yerler ve Kalıntıların Rolü", s.150.
- ↑ Bineş, Haçlı Seferlerine Yeni Bir Bakış, 2007, s.25.
- ↑ Mir Ebu-l Kasımi, Arkeoloci, 2013, s.114.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.23.
- ↑ Hamidi, History of Cerusalem, 2002, s. 17 ve 18.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.23.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.23.
- ↑ Hamidi, History of Cerusalem, 2002, s. 17 ve 18.
- ↑ Necati, Hz. Hızır (a.s) ve ona atfedilen yerler, 2016, s.244.
- ↑ Hamidi, History of Cerusalem, 2002, s. 17 ve 18.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.23.
- ↑ el-Damiri, The Life of the Great Animal, 1424 AH, cilt 1, 100; Hüseyini Tahrani, Imamology, 1418 AH, cilt 18, s. 323 ve 325.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.26.
- ↑ Musa Guveş, Mescid-i Aksa Külliyesi Tarihi, 1390, s.26.
- ↑ Hamidi, History of Cerusalem, 2002, s. 17 ve 18.
- ↑ Musa Penah, Sözlerle Tapınak, 2012, s. 43.
- ↑ Radyo Haber Ajansı’nın internet sitesi "Kaya Kubbesi El Aksa Camii ile karıştırmayın".
Bibliyografya
- Bineş, Abdül Hüseyin, Haçlı Seferlerine Yeni Bir Bakış, Kum, Zemzem Hedayat, 2007.
- Hamidi, Cafer, History of Cerusalem, Amirkabir, Tahran, II, 2002.
- Hüseyini Tahrani, Seyit Muhammed Hüseyin, Imamology, cilt 18, Meşhed, Allameh Tebatebayi Publications, 1418 AH.
- el-Damiri, Kamal el-Din Muhammad, Hayat el-Hayvan el-Kubra, bir kenar boşluğu ve Ahmad Hassan Basic'in girişiyle, Beyrut, Dar el-Kitab el-Alamiya, 2002/1424 AH.
- Saadeti, Kader, "İslam Medeniyetinde Dini Yerler ve Kalıntıların Rolü", İslam Alimlerinden Dünya Aşırılıkçı ve Takfiri Akımları Kongresi *Bildirilerinde, Cilt.
- Musa Penah, İbrahim, Sözlerle Tapınak, Meşhed, Astan Kuds Razavi, 2012.
- Mir Ebu-l Kasımi, Muhammed Taki, Kuran Archaeology, Rasht, Mobin Buk, 2013.
- Necati, Muhammed Saeed ve Muhammed Mehdi Fakih Bahr el-Ulum, Hazrat Khidr (AS) ve ona atfedilen yerler (bibliyografyaya ekli), Tahran, Moshar, 2016.