Eyyâmu’l-Bîz: Revizyonlar arasındaki fark

'''Eyyâmu’l-Bîz''', '''Beyaz günler''' veya '''Eyyâm-ı biyd/bîz''' ([[Arapça]]: '''ایام البیض''') beyaz ve ak günler anlamına gelen eyyam-ı biyd, [[Kameri Takvim|Kameri]] ayların 13, 14 ve 15. Günlerine denmektedir. [[Hadis]]lerde bu üç günde [[oruç]] tutulması için vurgu yapılmıştır. [[Şia]]ların nezdinde, beyaz günler ve dolunay, [[Recep ayı]] başta olmak üzere daha sonra [[Şaban]] ve [[Ramazan]] aylarında daha çok öneme haizdir.

[[Hadis]]lerin naklettiğine göre, her ay üç gün oruç tutma geleneği [[İslam]]’dan önce de beğenilen geleneklerden biri<ref>Ebu Yusuf, c. 1, s. 338.</ref> ve bugünlerde tutulan oruçlar, [[Hz. İbrahim]]’in (a.s) oruçları olarak bilinirdi.<ref>Suyuti, c. 4, s. 222, 223.</ref> [[Hz. Fahri Kâinat Efendimiz]] (s.a.a) insanlara, ay içinde oruç tutmalarını ve oruçlarını da beyaz günlerde tutmalarını tavsiye derdi.<ref>İbn Saad, 7/43; Bkz. Ahmed bin Hambel, 5/27, 28; Fakihi, c. 1, s. 424; Razi, c. 1, s. 285.</ref><br />

Dolunay günlerinde oruç tutulmasını tavsiye eden hadislerin sayısı oldukça çok ve farklı içerikleri kapsamaktadır. Bazı hadisler her ayın yalnızca 13. Günü oruç tutulmasının istihbabına odaklıdır.<ref>İbn Saad, c. 1, s. 43; Bkz. Ahmed bin Hambel, 5/27, 28, 150, 152; Fakihi, c. 1, s. 424; Razi, c. 1, s. 285.</ref> Bazı hadislerde ise her ayın üç günü oruç tutulması peygamberin sünneti olarak belirtilmiştir.<ref>Bkz. Nesai, c. 4, s. 220, 223.</ref> Öyle anlaşılıyor ki her ay 3 gün oruç tutulmasının [[müstahap]] olduğunda bir ihtilaf yoktur<ref>Bkz. İbn Kudame.</ref> yalnızca bu 3 günün hangi günler olduğunda ihtilaf vardır. Örneğin [[İmam Sadık]]’tan (a.s) nakledilen hadiste bu üç gün şu şekildedir: ''“İlk on günün Perşembesi, ikinci on günün Çarşambası ve son on günün Perşembesi.”''<ref>Şeyh Saduk, Men La Yahduruhu’l-Fakih, c. 2, s. 84.</ref><br />

Sonuç olarak hadislerde görülen bu farklılıklardan dolayı fakihler arasında dolunay günlerinde oruç tutulması ile diğer günlerde oruç tutulması hakkında bahisler uzayıp gitmiştir.<ref>İbn Babaveyh, c. 2, s. 81; Tusi, Tehzib, c. 4, s. 296; en-Nihayet, s. 168, 169; İbn Tavus, ed-Deru’, s. 66; [[Ehlisünnet]]teki ihtilaflar için Bkz. Ceziri, c. 1, s. 556.</ref> Burada bu ikisini cem etmek daha doğru olacaktır. Şöyle ki hem İmam Cafer Sadık’ın (a.s) buyurduğu hadise riayet etmek (ilk on günün Perşembesi, ikinci on günün Çarşambası ve son on günün Perşembesi) ve hem de dolunay günlerinde oruç tutmak.

Şiaların nezdinde, beyaz günler ve dolunay, Recep ayı başta olmak üzere daha sonra Şaban ve Ramazan aylarında daha çok öneme haizdir.<ref>Meliki Tebrizi, s. 62; Kummi, s. 201, 202; İbn Tavus, İkbal, s. 281, 282; Biharu’l-Envar, c. 59, s. 399.</ref> İran’da [[itikâf]]’a girilmesi Recep ayındaki dolunay günlerinde daha yaygındır.