İmam Hasan Askeri (a.s): Revizyonlar arasındaki fark

Hz. İmam Hasan Askeri'nin (a.s) nesebi, sekiz vasıta ile şiilerin ilk imamı hz. Ali b. Ebitalib'e (a.s) yetişmekedir. <ref>Sem'ani, El-Ensab, (1962 m /1382 h.k.) 9.c, 300.s.</ref> Babası imam Hadi (a.s) İmamiye Şiasının onuncu imamıdır. Şii kaynaklara göre o hazretin annesi cariye idi ve Hudeys veya Hadise adıyla anılmaktaydı.<ref>Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.) 1.c, 503.s; Müfit, El-İrşad, (1414 h.k.) 2.c, 313.s.</ref> Diğer bazı kaynaklar onun adını Susen<ref>İbni Talha, Metalibu's-Suul, (1371 h.k.) 2.c, 78.s; Sebt b. Cevzi, Tezkiretu'l-Havas (1383 h.k) 362.s. Elbette bazı kaynaklarda, "Susen" ismi, İmam Hadi'nin (a.s) annesinin adı olarak geçmektedir. (Nevbahti, Firaku'Şia -1355 h.k.- 93.s) Diğer bir nakle göre ise İmam Mehdi'nin (a.f) annesinin adı olarak zikredilmiştir. (İbni Ebi's-Selc, Tarihu'l-Eimme, Mecmuai Nefise, -1396 h.k- 26.s.)</ref> Asefan<ref>Nevbahti, fıraku'ş-Şia, (1355 h.k.) 96.s; Rivayete göre onun adı başlangıçta Asefan idi ve İmam Hadi (a.s) ona Hadis adını verdi. </ref> ve Selil<ref>Hüseyin b. Abdulvahhab, Uyunu'l-Mucizat, (Necef, 1369 h.k.) 123.s.</ref> olarak nakletmişlerdir.  

İmam Hasan Askeri'nin (a.s) Cafer adında bir kardeşi vardı ki Şialar nezdinde o, Cafer-i Kezzab /yalancı Cafer olarak bilinir. Zira o, imam Hasan Askeri'nin (a.s) şehadetinden sonra, o hazretin bir çocuğunun olduğunu inkar etmiş kendisinin imamın tek varisi olduğunu söyleyerek, imamet iddiasında bulunmuştur.<ref>Tabesi, Hayatu'l-İmamu'l-Askeri (1382 h.k) 320-324.s</ref> Seyit Muhammed ve Seyit Hüseyin o hazretin diğer iki kardeşi idiler.<ref>Müfit, El-İrşad, (1413 h.k.) 2.c, 311-312.s; İbni Rüstem Teberi, Delailu'l-İmamet, (1413 h.k) 425.s.</ref>

Lakapları, Samit, Hadi, Rafik, Zeki ve Naki olarak zikredilmiştir. Bazı tarihçiler onun için "halis" lakabını da zikretmişlerdir.<ref>İbni Rüstem Taberi, Delailü’l İmamet, (1413 h.k) s. 425.</ref> Ayrıca [[İmam Cevad]], [[İmam Hadi]] ve İmam Hasan Askeri (a.s), “İbnu'r-Rıza” ortak lakabıyla da tanınmışlardır.<ref>İbni Şehraşub, Menakibu Al-i Ebitalib, (1376 h.k.) c. 3, s. 523</ref><br />"Askeri " lakabı da İmam Hadi (a.s) ve imam Hasan Askeri'nin (a.s) ortak lakabıdır. Bunun nedeni, o hazretlerin her ikisinin de Samerra'da mecburi ikametleri sonucunda bu lakapla anılmışlardır.  [[Samerra]], Askeri bölge olması hasebiyle bu şehrin diğer bir adı da "Asker" olark anılmıştır.<ref>İbni Hallikan, Vefeyatu'l-A'yan, (1971-1972 m.) c.2, s.95.</ref> Aynı şekilde o hazretin adının Hasan olması itibariyle, [[İmam Hasan Mücteba]] (a.s) ile isim ortaklığına binaen, o hazret, "Hasan-ı Ahir" adıyla da anılmıştır.<ref>İbni Şehraşub, Menakib-i Al-i Ebitalib, (1376 h.k) c.3, s. 526.</ref>

Kaynaklar çoğunlukla İmam Hasan Askeri'nin (a.s) doğumunun Medine'de gerçekleştiği görüşündedirler.<ref>Şeyh Müfit, El-İrşad, (1414 h.k) c.2, s.313; Şeyh Tusi, Tehzibu'l-Ahkam, (1407 h.k) c.6, s.92.</ref> Ancak o hazretin Samerra da doğduğu görüşüne de yer verilmiştir.<ref>İbni Hatem, Ed-Dürrü'n-Nazim, Müessesetu'n-Neşri'l-İslami, s. 737.</ref> İmamiye mezhebine ait kaynakların çoğu o hazretin, hicretin 232. yılında [[Rebiülahir]] ayında dünyaya gözlerini açtığını belirtmişlerdir.<ref>Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, (1355 h.k) s.95; Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.) c.1, s. 503; Şeyh Müfit, El-İrşad, (1414 h.k.) c.2, s. 313.</ref> İmam Hasan Askeri'nin bizzat kendisinden nakledilen bir rivayete de aynı tarih zikredilmiştir.<ref>İbni Rüstem Teberi, Delailu'l-İmamet, (1413 h.k) s. 423</ref> Fakat Ehlisünnet kaynakları ve bazı Şii kaynaklarda o hazretin doğumunu, 231. h.k yılı olarak kaydetmişlerdir.<ref>İbni Ebi's-Selc, Tarihu'l-Eimme, Mecmuatu Nefise, (1396 h.k.) s.14; Mes'udi, İsbatu'l-Vasiyye, (1409 h.k.) s. 258.</ref> Şeyh Müfit, Mesaru'ş-Şia adlı eserinde imamın doğum gününün, Rebiülahir ayının onunda olduğunu kaydetmiştir.<ref>Şeyh Müfid, Mesaru’ş- Şia, (1414 h.k.) s. 52; Bkz. İbni Tavus, El-İkbal, c.3, s.149; Şeyh Tusi, Misbahu'l-Müçtehit, (1339 h.k.) s. 792.</ref> Ancak kameri 6. yy.da bu iddia bir kenara itilmiş ve o hazretin doğum gününün Rebiulahir ayının sekizinci gününde olduğu görüşü şöhret bulmuştur.<ref>Bkz. İbni Şehraşub, Menakıbi Âl-i Ebitalib, (1376 h.k), c.3, s.523; Tebersi, E’lamu’l- Vera Bi-İ'lamu’l Huda, s. 349; Tacu'l-Mevalid, (1396 h.k.), 57.s.</ref> Elbette İmamiye mezhebince meşhur olan görüş de budur.

İmam Hasan Askeri (a.s), 260 h.k. yılı, Rebiülahir ayının 8. günü, Abbasi halifelerinden Mutemet'in hükumeti döneminde, 28 yaşında şehit edilmiştir.<ref>Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.) c.1, s.503; Şeyh Müfid, El-İrşad, (1414 h.k.) c.2, s.314.</ref> O hazretin Rebiülahir ve Cemadielula aylarında şehit olduğuna dair farklı rivayetler de nakledilmiştir.<ref>Bkz. Mukaddesi, Bazpejuhi tarih-i viladet ve şehadeti masuman, (1391 h.ş.) s. 530-533.</ref> Tebersi'nin E'lamu'l-Vera adlı eserinde naklettiğine göre, İmamiye mezhebi mensubu alimleri, çoğunlukla imam Hasan Askeri'nin (a.s) zehirletilerek şehit edildiği görüşündedirler. Onların dayanakları, İmam Cafer Sadık'tan (a.s) nakledilen şu hadis-i şeriftir ki o hazret şöyle buyuruyor: «Vallahi biz ehlibeytten her birimiz ya katledilir veya başka bir şekilde şehit ediliriz.»<ref>Tebesi, E'lamu'l-Vera, (1414 h.k.) c.2, s. 131.</ref> Bazı tarihi haberlerden elde edilen haberlere bakılırsa, Mutemetten önce gelmiş olan iki halife de imam Hasan Askeri'yi (a.s) katletme girişiminde bulunmuşlardır. Bir rivayete göre Abbasi halifelerinden Mutazz, emrinde olan kimselerden birine, İmamı Kufe yolunda öldürmesi emrini vermiş, fakat haklın bu suikasttan haberdar olmasıyla, bunu başaramamıştır.<ref>Şeyh Tusi, El-Gaybet, (1398 h.k) s. 208; Attari, Müsnedu'l-İmamu'l-Askeri (a.s), (1413 h.k), s.92.</ref>  Diğer bir rivayete göre ise Abbasi halifelerinden Muhtedi, İmamı zindanda iken şehit etme girişiminde bulunmuş, fakat onun da bu kararı gerçekleşmemiş ve hilafeti son bulmuştur.<ref>Mes'udi, İsbatu'l-Vasiyye, (1409 h.k) s. 268; Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.), c.1, s. 268.</ref> İmam Askeri (a.s), Samerra'da daha önce İmam Hadi'nin (a.s) da defnedilmiş olduğu kendi evinde defnedilmiştir.<ref>Şeyh Müfit, El-İrşad, (1414 h.k) c.2, s.313.</ref>  Mutemet'in vezirlerinden biri olan Abdullah b. Hakan'ın<ref>Emin, A'yanu'ş-Şia, (1403 h.k) c.1, s.103.</ref> naklettiğine göre, İmam Askeri'nin şehadetinden sonra, pazarlar tatil edilmiş, Haşimoğulları ve kabile büyükleri, siyasi şahsiyetler ve büyük bir halk kitlesi o hazretin cenaze töreninde hazır bulunmuşlardı.<ref>Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, (1355 h.k) s.96; Kuleyni, El-Kafi, (1391 h.k) c.1, s. 505 (Paketçi'den naklen: «Hasan Askeri a.s- İmam» s. 618.)</ref>  

Bazı kaynaklar imam Mehdi'nin (a.s) annesinin adı konusunda bir çok isimler zikretmişlerdir. Kaynaklarda nakledildiğine göre imam Hasan Askeri'nin (a.s) Türk ve Rum asıllı çok sayıda cariyeleri vardı.<ref>Mes'udi, İsbatu'l-Vasiyye, (1409 h.k) s.266. (Paketçiden naklen: «Hasan Askeri a.s-İmam», s.618)</ref> İmam Mehdi'nin (a.f) annesinin,  bunca değişik adlarla anılmasının nedenlerinden biri, cariyelerin çokluğundan kaynaklanıyor olabileceği gibi, imam Mehdi'nin (a.s) annesinin kimliğini gizli tutmak amacıyla da böyle bir siyaset izlenmiş olması ihtimalini göz önüne getirmektedir.<ref>Muhammedi Reyşehri, Danişname-i İmam Mehdi, (1393 h.ş) c.2, s.194</ref>