Rivayî Tefsir: Revizyonlar arasındaki fark

Rivayî Tefsiri, Me’sur veya Nakli Tefsir, [1] Şiilere göre Kur'an'ı Kerim tefsirinin bir türüdü. [[İslam]] Peygamberi (s.a.a) ve [[Şii]] İmamlardan rivayet edilen hadislere dayandırılmaktadır. [2] [[Sünni]]ler de bu kelimeyi kullanırlar. Sünniler ise Rivayî Tefsirlerde sahabe ve tabiinin sözlerini esas almışlardır. [3]

[[Müslüman]] müfessirlere göre İslam Peygamberi vahyi tebliğ etmenin yanı sıra [[Allah]]'ın (c.c) kelâmını tefsir, beyan etme ve açıklamakla da sorumluydu. [4] ayrıca alimler bu görüşlerini Nahl Suresi'nin 44. ve 64. ayetlerine dayandırmaktadırlar. [5] Buna göre [[Şii]] ve [[Sünnî]] müfessirler, [[Peygamber]]e (s.a.a) isnat edilen Rivayî Tefsirlerin veya sözlerin, doğruluğu ispat edilmesi koşuluyla en iyi ve en doğru tefsir türlerinden biri olduğuna inanırlar. [6] Şiiler, [[Sakaleyn hadisi]]ni delil göstererek Şii imamların rivayetlerini de Rivayî Tefsirlerin kaynağı olarak gösterilmesini kabul etmişlerdir. [7]

Rivayî Tefsirlerinin önemine rağmen, müfessirler bahsi geçen [[hadis]]ler arasında sahabeden birinin statüsünü ve itibarını (faziletini) yükseltmek veya o makamları reddetmek amacıyla tahrif edilmiş uydurma rivayetlerin bulunduğuna da inanmaktadırlar. [8] [[Tevbe Suresi]]'nin 113. [[Ayet]]inin kimim için nüzul olduğu hakkındaki Rivayî Tefsirleri, Sünnî müfessirler Taberî ve Buhârî'nin uydurma saydıkları durumlardan biri olarak kabul edilmektedir. [9] Yukarıdaki vahyin Rivayî Tefsirine göre Tevbe Suresi'nin 113. ayeti, İmam Ali'nin (a.s) babası Ebu Talib hakkında vahyedildiği kabul edilir ve ömrünün sonuna kadar şirk içinde olduğunu gösterir. Teberi ve Buhari, Ebu Talib'in hicretten üç yıl önce vefat ettiğini belirtmekle birlikte bu ayetin hicretin dokuzuncu yılında nazil olduğuna da inanırlar. [10] Araştırmacılar bu tür Rivayî Tefsirlerin genellikle sonradan Müslüman olmuş Yahudiler tarafından uydurulduğuna savunmaktadırlar ve ayrıca bu tür sahte rivayetlere de İsrailiyat “اسرائیلیات” denir. [11]

[[Kur'an]] âlimlerinden ve çağdaş müfessirlerden biri olan Muhammed Hadi Maarif, en önemli tefsirlerin Rivayî Tefsirlere dayanandığını belirtir. Ayrıca bu alim Kur'an'ın felsefî, kelami ve edebî anlamlarına dayanan geçmişin en önemli tefsir kitaplarının bu erken dönem tefsirlerinden sadece birkaçı olduğunu söylemiştir. [12] Rivayî Tefsirlere örnek tefsirler şunlardır:

* Ayyaşi Tefsiri: Hicri Kameri dördüncü asırda Şii fıkıhçılardan biri olan ve Muhammed bin Ömar Kuşi'nin üstadı Muhammed bin Mes'ud Ayyaşi tarafından yazılmıştır. [13] Ayyaşi tefsirinde Şii imamlarından rivayet edilen hadisleri senetleri ile birlikte aktarmıştır. [14] Ancak günümüzde Ayaşinin bu tefsirinden sadece küçük bir kısmı mevcuttur. [15]

* Kumi'nin tefsiri, Ali bin İbrahim Kumi’nin Tefsiridir. Ancak kitabın yazımını düzenlenmesini İmam Musa Kazım'ın (a.s) soyundan gelen öğrencisi Ebu-l Fazlü-l Abbas bin Muhammed tarafından üstlenilmiştir. [16] Kitabın yazarı Ebu-l Fazlü-l Abbas bin Muhammed hakkında Alevi olduğu ve Ali bin İbrahim'in talebesi olduğu dışında hiçbir bilgi bulunmamaktadır. [17] Ebu Cerud'un tefsiri. [16] Kitabın yazarı Ebu'l-Fadl el-Abbas ibn Muhammed hakkında, Alevi ve Ali ibn İbrahim'in talebesi olması dışında hiçbir bilgi yoktur. [17] Bu yorumun genellikle kusurlu olduğu düşünülse de içerisinde az sayıda zayıf rivayet olduğu bildirilmiştir. [18]

* Cami’ü-l Beyan, Sünni müfessirlerden Muhammed bin Cerir Teberi tarafından yazılmıştır. Taberî, tefsir kitabının kapsayıcılığı ve genişliği nedeniyle tefsir ilminin babası olarak kabul edilmiştir. [19] Ancak bu şahıs zayıf uydurma rivayetleri aktarmak ve meçhul ravilere güvenmekle suçlanmıştır. [20]