Hendek Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

Müşriklerin yenilerek kaçmasıyla sonuçlanan Hz. Ali’nin (a.s) Amr b. Abdived’i öldürmesi<ref> Mufid, c. 1, s. 105; İbn Ebi’l Hadid, c. 5, s. 7.</ref> dışında tarihçiler Hendek savaşında Müslümanların kazanmasına neden olan üç etkenden daha söz etmişlerdir:

# Gizlice Müslüman olan ve müşriklerden kimsenin Müslüman olduğundan haberdar olmadığı Gatafan kabilesinden [[Nuaym b. Mes’ud Eşcai]]’nin önemli rolü: Bazı tarih kitaplarında şöyle yazmaktadır: Nuaym Peygamberin (s.a.a) yanına gitti ve Resulullah ona düşmanın faaliyetini zayıflatmasını ve aralarında ihtilaf çıkarmasını söyledi. Nuaym, müşrikler arasında tefrika çıkartmak için her şeyi söylemek için izin istedi. Peygamber de ona izin verdi ve savaşın mekrden ibaret olduğunu söyledi. Bunun üzerine Nuaym daha önce irtibatlı olduğu Kurayza oğullarının yanına giderek onlara şöyle söyledi: “Sizlere olan sevgimi biliyorsunuz.” Onlar: Biz bu konuda seni itham edemeyiz, deyince, Nuaym: “Siz, Kureyş'i ve Gatafan’ı Muhammed’e karşı savaşmak konusunda desteklediniz, fakat onlar sizin gibi değildir. Bu şehir sizin şehrinizdir. Mallarınız, çocuklarınız, kadınlarınız buradadır. Bunları başka yere alıp götüremezsiniz. Kureyş ve Gatafan bir fırsat ve ganimet bulacak olurlarsa onu alıp giderler, değerlendirirler. Yok, böyle bir şey olmayacak olursa, yurtlarına gider ve sizleri Muhammed’le baş başa bırakırlar. Onunla baş başa kaldığınız takdirde ise, ona güç yetiremezsiniz. Bu bakımdan onlardan şereflilerinden, güveninizi sağlamak üzere rehineler almadıkça savaşmayın” deyince, onlar: “Gerçekten bizim iyiliğimize söylüyorsun” dediler. Daha sonra Kureyş ve Gatafan kabilelerinin yanına giden Nuaym, Beni Kurayza kabilesinin pişman olduğunu ve Kureyş ve Gatafan’ın soylularından bazı kimseleri rehin alıp bunları peygambere vererek onunla barış yapmak istedikleri haberini verdi. Daha sonra onlardan eğer Kurayza oğullarının kendilerinden rehine isteyecek olursa onlara bir tek kişi bile vermemelerini söyledi. Böylece onlar arasında ihtilaf büyümeye başladı.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 480 - 482; İbn Hişam, c. 3, s. 241 – 242; Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 - 579.</ref>

# [[Vakıdi]]’nin<ref> Vakıdi, c. 2, s. 444.</ref> söylediğine göre; Müşriklerin ordusu [[Medine]]’ye ulaştığında, toprakta hiçbir tarım ürünü kalmamıştı ve halk bir ay öncesinden ektiklerini biçmişti. Neticede toprak üzerinde kalan otlar müşriklerin ordusunun atları için yeterli değildi. Develer de aşırı zayıflıktan dolayı ölmek üzereydi ve Medine toprakları da yağmur yağmadığından dolayı kurumuştu.

# [[İbn Sa’d]]<ref> İbn Sa’d, c. 2, s. 73 – 74.</ref> Peygamberin duasının rolüne, icabetine ve gaybi yardımlara değinmiştir. Allah Resulü (s.a.a) pazartesi, salı ve çarşamba günü Ahzab mescidinde şöyle dua etmiştir: “Allah’ım! Ahzab ordusunu mağlup et”. Sonunda Allah Resulünün (s.a.a) duası üçüncü gün öğle ile ikindi namazı arasında kabul edildi. Duanın kabul olmasından sonra soğuk ve dondurucu bir gecede öyle bir fırtına başladı ki, müşriklere dair ne varsa her şeyi yıkıp yok etti.<ref> İbn Hişam, c. 3, s. 242 - 243; Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 – 579; Ebu Naim İsfahani, s. 435 – 436.</ref> Kur’an’da da bu ilahi yardıma işaret edilmiştir.<ref> Ahzab Suresi, 9.</ref>

[[Hendek Savaşı|Hendek savaşı]]nda Ahzab ordusunun yenilip geri çekilmesi müşriklerin ağır darbe almasına neden oldu. Bu yenilgi onlardan tekrar birleşip bir ordu kurarak savaşa kalkışma imkanını almakla kalmayıp, [[Medine]]’deki [[İslam Devleti|İslam devleti]]nin iktidarını da güçlendirdi. Bundan dolayı [[Allah Resulü]] (s.a.a) Amr’ın Hz. Ali’nin (a.s) eliyle öldürülmesinden sonra veya Amr’ın öldürülmesinden iki veya üç gün sonra müşriklerin hezimete uğramasının ardından şöyle buyurmuştur: Bundan sonra biz onlarla savaşacağız ve onlar bizimle savaşmak için gelemeyecekler. Allah Teala Peygamberin eliyle [[Mekke’nin Fethi|Mekke’nin fethi]]ni nasip edene kadar da böyle oldu.<ref> Mufid, c. 1, s. 105 – 106; İbn Esir, c. 2, s. 184; İbn Ebi’l Hadid, c. 19, s. 62; Amuli, c. 11, s. 239 – 241 - 242.</ref>

Müşriklerin Müslümanları kuşatması on beş gün sürdü.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 440; Belazuri, c. 1, s. 412; İbn Sa’d, c. 2, s. 73, 24 gece; Taberi, Tarih, c. 2, s. 572, 20 küsur gece, yaklaşık bir ay; İbn Habib, s. 113, 20 ila 21 gün.</ref> Muhasara ve ok atılmasıyla geçen bu müddette savaş olmadı.<ref> Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 - 579.</ref> Bu arada Allah Resulü (s.a.a) [[İbn Mektum]]’u Medine’de kendi yerine koymuştu.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 441.</ref> Hendek savaşında Müslümanlardan altı kişi şehit olurken, müşriklerden sekiz kişi helak oldu.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 495 - 496; Yakubi, c. 2, s. 51.</ref> [[Bakara Suresi]]’nin 214. ayeti, [[Nisa Suresi]]nin 51 ila 55. Ayetleri ve [[Ahzab Suresi]]nin 9 ila 25. Ayetleri [[Hendek Gazvesi|Hendek gazvesi]] hakkında nazil olmuştur.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 494 - 495; Taberi, Tarih, c. 2, s. 565.</ref>

[[Mescidi Nebevi]]’nin yaklaşık 1400 metre kuzeybatısında ve Sel’ dağının yaklaşık 150 metre kuzeyinde bulunan ve [[Allah Resulü]]nün (s.a.a) hendeğin kazılmasını denetlemek için çadırını kurduğu ve [[namaz]] kıldığı Zubab dağının (Cebelu’r Raye) üzerine bir mescit inşa edildi. Son zamanlarda restore edilen bu mescit Mescidu’r Raye (Raye Mescidi) olarak bilinmektedir.<ref> Salihi Şami, c. 3, s. 277; Muhammed İlyas Abdulgani, s. 94.</ref><br />

Aynı şekilde Resulü Kibriya’nın çadırının bulunduğu, durumu kontrol ettiği ve Allah’ın müşriklere karşı zafer kazanacakları müjdesini verdiği, Mescidi Nebevi’ye yaklaşık 700 metre uzaklığındaki Sel’ dağının üzerine Mescidi Feth (veya Mescidi Ahzab – Mescidi A’la) olarak bilinen bir mescit yapıldı. Bu mescit ve Sel’ dağının eteklerine inşa edilen diğer mescitler Mesacidi Feth veya Mesacidi Seb’a olarak tanınmaktadır. Hicri kameri 1424 yılında Sel’ dağının üzerine Hendek mescidi adında büyük bir mescit yapıldı ve yedi mescitten bazıları da bunun içinde yer aldı.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 454 - 466; Semhudi, c. 3, s. 830 – 838; Muhammed İlyas Abdulgani, s. 98 – 100; Caferiyan, s. 236 - 244.</ref><br />

Uzun zamandır kapıları ziyaretçilere kapalı tutulan [[Fatıma Zehra]] (s.a) Mescidi de bu yedi mescitten biridir. Ne yazık ki bu mescidin kapılarını beton bloklarla kapattılar.<ref> [http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920512001025 Medine’deki Hz. Zehra (s.a) camisinin hazin akıbeti]</ref>

* Bu makale Danişname-i Cihanı İslam ansiklopedisinin 16. Cildinin 202 ila 207 sayfalarından alıntılanmıştır.

* İbn Habib, El-Muhabber, Beyrut, 1361.

* İbn Sa’d.

* İbn Hişam, Abdulmelik, es-Siretu’n Nebeviyye, Tahkik: İbrahim el-Ebyari, Mustafa Saka ve Abdulhafiz Şelebi, Beyrut.

* Ebu Naim İsfahani, Delailu’n Nubuvve, Tahkik: Seyyid Şerefuddin Ahmed, 1397 / 1977.

* Muhammed b. Yusuf Salihi Şami, Seylu’l Huda ve’r Reşad fi Sireti Hayru’l İbad, Tahkik: Adil Ahmet Abdulmovcud ve Ali Muhammed Muavvid, Beyrut, 1414 / 1993.

* İbn Esir.

* İbn Hişam, Es-Siretu’n Nebeviyye, Tahkik: Mustafa Saka, İbrahim Ebyari ve Abdulhafiz Şelebi, Kahire, 1355 / 1936, baskı ofset, Beyrut.

* Muhammed b. Abdullah Hakim Nişaburi, el-Müstedrek Ale’s Sahiheyn, ve Beziletu’t Talhis li’l Hafız ez-Zehebi, Beyrut, Daru’l Marife.

* İbn Ebi’l Hadid, Şerhi Nehcü’l Belağa, Tahkik: Muhammed Ebu’l Fazl İbrahim, Kahire, 1385 – 1387 / 1965 – 1967, baskı ofset, Beyrut.