Hendek Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

Cesareti dillere destan olan [[Amr b. Abdived]] beraberindeki birkaç kişi ile hendeği aştı ve sonra savaşmak için kendisine mübariz (rakip savaşçı) talep etti. Onunla savaşmaya korkanlar sessizliğe büründü. [[İmam Ali]] (a.s) onunla savaşmaya talip oldu ve [[Allah Resulü]]nden (s.a.a) izin aldıktan sonra meydana giderek Amr’ı öldürdü. Hz. Ali’nin (a.s) Amr’ı öldürmesi, [[İslam]]’ın zafere ulaşmasında ve müşriklerin de yenilmesinde çok etkili olmuştu ve bundan dolayı Resulü Kibriya (s.a.a) şöyle buyurdu: ضربة علی یوم الخندق افضل من عبادة الثقلین ; “'''Ali'nin (a.s) Hendek günü bir kılıç darbesi, insanların ve [[cin]]lerin bütün ibadetlerden daha üstündür'''.”

[[Allah Resulü]]nün (s.a.a) müttefiklerinden olan [[Huzae Kabilesi|Huzae kabilesi]]nden bir grubun peygamberi (s.a.a) müşriklerin bu niyetinden haberdar etmesi üzerine, Resulullah savunmanın [[Medine]]’de mi yoksa Medine dışında mı yapılması hususunda halkla istişare etti. [[Salman Farsi|Salman Farisi]] de “Biz [[İran]]’da düşman kuvvetleri tarafından kuşatılma tehlikesini hissettiğimiz zaman kendi etrafımıza hendek kazarız” şeklinde görüş bildirdi. [[Uhud Savaşı|Uhud savaşı]]nda [[Resulü Kibriya]]nın (s.a.a) sözünü dinlemediklerinden dolayı yenilgiyi tecrübe eden Medine halkı, Allah Resulünün Medine de savaşılması görüşünü ve Salman Farisi’nin de Hendek kazılması yönündeki önerisini kabul ettiler. Hendek kazma olayı o zamanın Arapları arasında yaygın olmadığından dolayı Müslümanların ve Müşriklerin şaşkınlığına neden oldu.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 445; İbn Hişam, c. 3, s. 235; Belazuri, c. 1, s. 409 - 410.</ref>

Bu savaşta Müslümanların üzerinde olan baskı ve sıkıntılarının çokluğu, [[Beni Kurayza]]’nın savaş olması durumunda ne Peygamberle ve ne de onun aleyhine olacaklarına dair taahhütte bulundukları halde, ahitlerini bozup müşriklerle müttefik oldukları haberi ulaşınca zahir oldu. Ka’b b. Esed Kurazi – Karzi- (Beni Kurayza kabilesinin reisi) her ne kadar ilk önce bu ahdi bozmaya meyilli olmasa da, Huyey b. Ahtab’ın tahrik ve teşvikiyle anlaşmasını bozdu.<ref> İbn Sa’d, c. 2, s. 67; Belazuri, c. 1, s. 410.</ref> Resulullah bu haberin doğruluğundan emin olmak için Evs ve Hazrec kabilesinin liderlerini (Sa’d bin Muaz ile Sa’d bin Ubade) Beni Kurayza kabilesine gönderdi ve onlardan bu haberin gerçek olup olmadığına bakmalarını ve eğer gerçek ise Müslümanların ruhiyesinin zayıflamaması için haberi üstü kapalı olarak kendisine bildirmelerini istedi. Kurayza Oğulları, Evs ve Hazrec kabilesi liderlerini kötü, çirkin ve hakaret dolu sözlerle karşıladılar. Bunun üzerine Medine’ye dönen iki Sa’d, onların hıyanetini “Adal ve Karre” kabilelerinin ismini zikrederek Hz. Peygambere (s.a.a) bildirdiler. Bu iki kabilenin ismi, onların Reci’ deki Hubeyb b. Adiy ve yaranlarına hıyanet ettiklerini hatırlatma kastıyla zikredilmiştir.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 458 - 459; [[Taberi]], Tarih, c. 2, s. 571 - 572.</ref>

Müslümanlar gece gündüz, şiddetli soğuk ve açlık içinde hendeği koruyorlardı.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 465 - 468.</ref> Peygamber Efendimizin (s.a.a) Müslümanları doyurduğuna dair bir mucizeler de nakledilmiştir.<ref> Ebu Naim İsfahani, s. 433.</ref> Ayrıca düşman saldırılarının şiddetlendiği bir günde Allah Resulünün (s.a.a) öğle ve ikindi [[namaz]]larını eda edemediği ve bu namazları akşam ve yatsı namazı ile birlikte kıldığı söylenmiştir.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 472 - 473; İbn Sa’d, c. 2, s. 68 – 69, 72; Yakubi, c. 2, s. 50.</ref><br />

[[Benu Harise]] gibi bazı Müslümanlar da evlerinin korumasız olduğunu, düşmanın saldırısını ve hırsızlarının eşyalarını çalmalarından korktuklarını bahane edip, [[Evs b. Kayzi]]’yi Peygambere göndererek geri dönmek için izin alıyorlardı.<ref> Bakınız: [[Ahzab Suresi]], 13; Vakıdi, c. 2, s. 463; İbn Habib, s. 469; Taberi, Cami’, Ahzab Suresi 13. Ayetin açıklaması.</ref> [[Halid b. Velid]], [[Amr b. As]] ve [[Ebu Süfyan]] saldırıları ve aynı şekilde ok atma ve şiddetli çarpışma ve [[Sa’d b. Muaz]] gibi her iki taraftan da bazılarının yaralanması hakkında haberler de zikredilmiştir.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 264 - 266; İbn Sa’d, c. 2, s. 67; Belazuri, c. 1, s. 414.</ref><br />

[[Beni Kurayza]] kabilesinin ahdini bozması, şiddetli soğuk, kıtlık ve açlık Müslümanlar üzerindeki baskının doruğa ulaşmasına neden oldu.<ref> İbn Hişam, c. 2, s. 243.</ref> Peygamber ve Müslümanlar o kadar dar ve zorluğu düştüler ki, hatta bir ara Peygamberin “Allah’ım ibadet edilmek istemiyor musun” dediği nakledilmiştir.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 477; Belazuri, c. 2, s. 413 - 414.</ref> [[Kur’an-ı Kerim]]’de bu konuya değinilmiştir.<ref> Bakara Suresi, 214; Vakıdi, c. 2, s. 495.</ref>

Cesareti dillere destan olan ve bin atlıya bedel olarak bilinen [[Amr b. Abdived]], beraberindeki birkaç kişi ile hendeği aşmayı başardı. [[Hz. Ali]] de (a.s) beraberindeki bir grupla onların önünü kesti. [[Bedir Savaşı|Bedir savaşı]]nda yaralandığı için [[Uhud Savaşı|Uhud savaşı]]na katılmayan ve kendisini tam manasıyla bu savaş için hazırlayan Amr b. Abdived durmadan kendisine mubariz (rakip savaşçı) talep ediyordu. [[Hz. Ali]] (a.s) onunla savaşmak için ayaklanmış, ancak [[Allah Resulü]] (s.a.a) başkası kalkar diye İmam Ali’ye durmasını emretmiştir. Amr b. Abdived ve beraberindekilerle savaşmaktan korkanlar sukut etmiş ve onlarla savaşmaya hazır olmamışlardı. Bu durumun uzaması ve Amr’ın mağrurca “bağırmaktan sesim kısıldı” demesi üzerine Hz. Ali (a.s) Peygamberin (s.a.a) izniyle Abdived’in karşısına çıkmak için hazırlandı. Allah Resulü (s.a.a) emamesini Hz. Ali’nin (a.s) başına koyduktan sonra kılıcını da vererek [[İmam Ali]]’yi (a.s) savaşa gönderdi. Hz. Ali (a.s) Amr’la savaşmadan önce ona Müslüman olmasını yada savaştan geri çekilmesini önerdi. Amr b. Abdived İmam Ali’nin her iki teklifini de ret etti. Ardından ikisi arasında şiddetli bir savaş başladı. Amr b. Abdived’in darbesini kalkanıyla def eden Hz. Ali (a.s) ona bir darbe vurarak helak etti. Amr’ın beraberindekiler bu durumu görünce oradan kaçtı. İmam Ali (a.s) bu zafer nedeniyle tekbir getirdi. Ardından hendeğin geçiş bölgesinde olan [[Nufel b. Abdullah]]’la savaştı ve onu da öldürdükten sonra Peygamberin (s.a.a) yanına döndü.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 470 - 471; İbn Hişam, c. 3, s. 234 – 237; Taberi, Tarih, c. 2, s. 573 – 574; Mufid, c. 1, s. 98 – 109; Tabersi, c. 1, s. 379 - 382.</ref>

# Gizlice Müslüman olan ve müşriklerden kimsenin Müslüman olduğundan haberdar olmadığı Gatafan kabilesinden [[Nuaym b. Mes’ud Eşcai]]’nin önemli rolü: Bazı tarih kitaplarında şöyle yazmaktadır: Nuaym Peygamberin (s.a.a) yanına gitti ve Resulullah ona düşmanın faaliyetini zayıflatmasını ve aralarında ihtilaf çıkarmasını söyledi. Nuaym, müşrikler arasında tefrika çıkartmak için her şeyi söylemek için izin istedi. Peygamber’de ona izin verdi ve savaşın mekrden ibaret olduğunu söyledi. Bunun üzerine Nuaym daha önce irtibatlı olduğu Kurayza oğullarının yanına giderek onlara şöyle söyledi: “Sizlere olan sevgimi biliyorsunuz.” Onlar: Biz bu konuda seni itham edemeyiz, deyince, Nuaym: “Siz, Kureyşi ve Gatafan’ı Muhammed’e karşı savaşmak konusunda desteklediniz, fakat onlar sizin gibi değildir. Bu şehir sizin şehrinizdir. Mallarınız, çocuklarınız, kadınlarınız buradadır. Bunları başka yere alıp götüremezsiniz. Kureyş ve Gatafan bir fırsat ve ganimet bulacak olurlarsa onu alıp giderler, değerlendirirler. Yok, böyle bir şey olmayacak olursa, yurtlarına gider ve sizleri Muhammed’le baş başa bırakırlar. Onunla baş başa kaldığınız takdirde ise, ona güç yetiremezsiniz. Bu bakımdan onlardan şereflilerinden, güveninizi sağlamak üzere rehineler almadıkça savaşmayın” deyince, onlar: “Gerçekten bizim iyiliğimize söylüyorsun” dediler. Daha sonra Kureyş ve Gatafan kabilelerinin yanına giden Nuaym, Beni Kurayza kabilesinin pişman olduğunu ve Kureyş ve Gatafan’ın soylularından bazı kimseleri rehin alıp bunları peygambere vererek onunla barış yapmak istedikleri haberini verdi. Daha sonra onlardan eğer Kurayza oğullarının kendilerinden rehine isteyecek olursa onlara bir tek kişi bile vermemelerini söyledi. Böylece onlar arasında ihtilaf büyümeye başladı.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 480 - 482; İbn Hişam, c. 3, s. 241 – 242; Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 - 579.</ref>

#  [[Vakıdi]]’nin<ref> Vakıdi, c. 2, s. 444.</ref> söylediğine göre; Müşriklerin ordusu [[Medine]]’ye ulaştığında, toprakta hiçbir tarım ürünü kalmamıştı ve halk bir ay öncesinden ektiklerini biçmişti. Netice de toprak üzerinde kalan otlar müşriklerinin ordusunun atları için yeterli değildi. Develer de aşırı zayıflıktan dolayı ölmek üzereydi ve Medine toprakları da yağmur yağmadığından dolayı kurumuştu.

#  [[İbn Sa’d]]<ref> İbn Sa’d, c. 2, s. 73 – 74.</ref> Peygamberin duasının rolüne, icabetine ve gaybi yardımlara değinmiştir. Allah Resulü (s.a.a) pazartesi, Salı ve Çarşamba günü Ahzab mescidinde şöyle dua etmiştir: “Allah’ım! Ahzab ordusunu mağlup et”. Sonunda Allah Resulünün (s.a.a) duası üçüncü gün öğle ile ikindi namazı arasında kabul edildi. Duanın kabul olmasında sonra soğuk ve dondurucu bir gecede öyle bir fırtına başladı ki, müşriklere dair ne varsa her şeyi yıkıp yok etti.<ref> İbn Hişam, c. 3, s. 242 - 243; Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 – 579; Ebu Naim İsfahani, s. 435 – 436.</ref> Kur’an’da da bu ilahi yardıma işaret edilmiştir.<ref> Ahzab Suresi, 9.</ref>

[[Hendek Savaşı|Hendek savaşı]]nda Ahzab ordusunun yenilip geri çekilmesi müşriklerin ağır darbe almasına neden oldu. Bu yenilgi onlardan tekrar birleşip bir ordu kurarak savaşa kalkışma imkanını almakla kalmayıp, [[Medine]]’deki [[İslam Devleti|İslam devleti]]nin iktidarının da güçlendirdi. Bundan dolayı [[Allah Resulü]] (s.a.a) Amr’ın Hz. Ali’nin (a.s) eliyle öldürülmesinden sonra veya Amr’ın öldürülmesinden iki veya üç gün sonra müşriklerin hezimete uğramasından sonra şöyle buyurmuştur: Bundan sonra biz onlarla savaşacağız ve onlar bizimle savaşmak için gelemeyecekler. Allah Teala Peygamberin eliyle [[Mekke’nin Fethi|Mekke’nin fethi]]ni nasip edene kadar da böyle oldu.<ref> Mufid, c. 1, s. 105 – 106; İbn Esir, c. 2, s. 184; İbn Ebi’l Hadid, c. 19, s. 62; Amuli, c. 11, s. 239 – 241 - 242.</ref>

Müşriklerin Müslümanları kuşatması on beş gün sürdü.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 440; Belazuri, c. 1, s. 412; İbn Sa’d, c. 2, s. 73, 24 gece; Taberi, Tarih, c. 2, s. 572, 20 küsur gece, yaklaşık bir ay; İbn Habib, s. 113, 20 ila 21 gün.</ref> Muhasara ve ok atılmasıyla geçen bu müddette savaş olmadı.<ref> Taberi, Tarih, c. 2, s. 578 - 579.</ref> Bu arada Allah Resulü (s.a.a) [[İbn Mektum]]’un Medine’de kendi yerine koymuştu.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 441.</ref> Hendek savaşında Müslümanlardan altı kişi şehit olurken, müşriklerden sekiz kişi helak oldu.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 495 - 496; Yakubi, c. 2, s. 51.</ref> [[Bakara Suresi]]’nin 214. ayeti, [[Nisa Suresi]]nin 51 ila 55. Ayetleri ve [[Ahzab Suresi]]nin 9 ila 25. Ayetleri [[Hendek Gazvesi|Hendek gazvesi]] hakkında nazil olmuştur.<ref> Vakıdi, c. 2, s. 494 - 495; Taberi, Tarih, c. 2, s. 565.</ref>