Eyyâmu’l-Bîz: Revizyonlar arasındaki fark

[[Hadis]]lerin naklettiğine göre, her ay üç gün oruç tutma geleneği [[İslam]]’dan önce de beğenilen geleneklerden biri<ref>Ebu Yusuf, c. 1, s. 338.</ref> ve bugünlerde tutulan oruçlar, [[Hz. İbrahim]]’in (a.s) oruçları olarak bilinirdi.<ref>Suyuti, c. 4, s. 222, 223.</ref> [[Hz. Fahri Kâinat Efendimiz]] (s.a.a) insanlara, ay içinde oruç tutmalarını ve oruçlarını da beyaz günlerde tutmalarını tavsiye ederdi.<ref>İbn Saad, 7/43; Bkz. Ahmed bin Hambel, 5/27, 28; Fakihi, c. 1, s. 424; Razi, c. 1, s. 285.</ref><br />

Dolunay günlerinde oruç tutulmasını tavsiye eden hadislerin sayısı oldukça çok ve farklı içerikleri kapsamaktadır. Bazı hadisler her ayın yalnızca 13. Günü oruç tutulmasının istihbabına odaklıdır.<ref>İbn Saad, c. 1, s. 43; Bkz. Ahmed bin Hambel, 5/27, 28, 150, 152; Fakihi, c. 1, s. 424; Razi, c. 1, s. 285.</ref> Bazı hadislerde ise her ayın üç günü oruç tutulması peygamberin sünneti olarak belirtilmiştir.<ref>Bkz. Nesai, c. 4, s. 220, 223.</ref> Öyle anlaşılıyor ki her ay 3 gün oruç tutulmasının [[müstahap]] olduğunda bir fikir ayrılığı yoktur<ref>Bkz. İbn Kudame.</ref> yalnızca bu 3 günün hangi günler olduğunda farklı görüşler vardır. Örneğin [[İmam Sadık]]’tan (a.s) nakledilen hadiste bu üç gün şu şekildedir: ''“İlk on günün Perşembesi, ikinci on günün Çarşambası ve son on günün Perşembesi.”''<ref>Şeyh Saduk, Men La Yahduruhu’l-Fakih, c. 2, s. 84.</ref><br />

Sonuç olarak hadislerde görülen bu farklılıklardan dolayı fakihler arasında dolunay günlerinde oruç tutulması ile diğer günlerde oruç tutulması hakkında bir çok kez tartışılmıştır.<ref>İbn Babaveyh, c. 2, s. 81; Tusi, Tehzib, c. 4, s. 296; en-Nihayet, s. 168, 169; İbn Tavus, ed-Deru’, s. 66; [[Ehlisünnet]]teki ihtilaflar için Bkz. Ceziri, c. 1, s. 556.</ref> Burada bu ikisini de dikkate almak daha doğru olacaktır. Şöyle ki hem İmam Cafer Sadık’ın (a.s) buyurduğu hadise riayet etmek (ilk on günün Perşembesi, ikinci on günün Çarşambası ve son on günün Perşembesi) ve hem de dolunay günlerinde oruç tutmak.

|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| Onüçüncü Gece

|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| Onüçüncü Gün

[[Beyaz Günler|Beyz günleri]]nin (onüç, ondört ve onbeşinci günler) ilk günüdür.

* Her kim “[[Ummu Davut Amelleri|Ummu Davut]]” amelini yerine getirmek istiyorsa bugünü oruç tutmak zorundadır.

|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| Onbeşinci Gece

* Onüçüncü gecede kılındığı şekliyle altı rekatlı namaz kılmak.

|style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| Onbeşinci Gün

* İmam Hüseyin’i [[ziyaret]] etmek.

Şiaların yanında, beyaz günler ve dolunay, Recep ayı başta olmak üzere daha sonra Şaban ve Ramazan aylarında daha çok öneme sahiptir.<ref>Meliki Tebrizi, s. 62; Kummi, s. 201, 202; İbn Tavus, İkbal, s. 281, 282; Biharu’l-Envar, c. 59, s. 399.</ref> İran’da [[itikâf]]’a girilmesi Recep ayındaki dolunay günlerinde daha yaygındır.

* İbn Ebi Asım, Ahmed, ez-Zuhd, Abdulali Abdulhamid Hamid, Kahire, k. 1408.

* İbn Babaveyh, Muhammed, el-İlel, Beyrut, müessese el-Alemi.

* İbn Batute, rihlet, Ali Muntesır Ketani, Beyrut, k. 1405.

* İbn Ceziri, Abdurrahman, Zadu’l-Mesir, Beyrut, k. 1404.

* İbn Saad, Muhammed, et-Tabakatu’l-Kubra, İhsan Abbas baskısı, Beyrut, daru sadır.

* İbn Tavus, Ali, İkbalu’l-A’mal, Cevad Kayyumi İsfahani baskısı, Kum, k. 1414.

* İbn Tavus, ed-Duru’u’l-Vakıfiyye, k. 1414; İbn Arabi, Muhyiddin, el-Futuhatu’l-Mekkiye, Bevlak, k. 1293.

* İbn Kudame, Abdullah, el-Muğni, Beyrut, k. 1404.

* İbn Kesir, Tefsir, Beyrut, k. 1401.

* İbn Mace, Muhammed, es-Sünen, Muhammed Fuad Abdulbaki baskısı, Kahire, m. 1954.

* İbn Manzur, Lisanu’l-Arab, Ebu Yusuf, Yakup, el-Asar, Ebu’l-Vefa Afgani, Kahire, k. 1355.

* Ahmed bin Hambel, el-Müstened, Beyrut, daru sadır, Buhari, Muhammed, Sahih, Beyrut, daru fikr.

* Sa’lebi, Ahmed Kısasu’l-Enbiya, Beyrut, el-Mektebetu’s-Sikafiye, Ceziri, Abdurrahman, el-Fıkh ale’l-Mezahibu’l-Arbaa, Beyrut, m. 1986.

* Daremi, Abdulah, es-Sünen, Mustafa Dibilbağ baskısı, Dımeşk, k. 1412.

* Zehebi, Muhammed, Sery İ’lamu’n-Nubela, Şuayb Erneuz ve Muhammed Naim Arkasevi baskısı, Beyrut, k. 1413.

* Razi, Temam, el-Fevaid, Hamdi Abdulmecid Selefi baskısı, Riyad, k. 1412.

* Sahavi, Muhammed, et-Tuhfetu’t-Tayfe, Beyrut, m. 1993.

* Suyuti, Haşiye ber Sünen Nesai.

* Şeyh Saduk, [[Men La Yahzuruhu'l Fakih|Men La Yahzuruhu’l-Fakih]], Kum, Camiu Müderrisin, c. 2, s. 84.

* Tusi, Muhammed, [[Tehzibu'l Ahkam|Tehzibu’l-Ahkam]], Hasan Musevi Horasan baskısı, Tahran, ş. 1364.

* Tusi, Muhammed, en-Nihayet, Beyrut, k. 1390.

* Fakihi, Muhammed, Ahbaru Mekke, Abdulmelik Abdullah Duheyş baskısı, Beyrut, k. 1414.

* Ferra Yahya, el-Eyyam ve’l-Leyali ve’ş-Şuhur, İbrahim Ebyari baskısı, Kahire, Beyrut, k. 1400.

* Kummi, Abbas, [[Mefatihu’l-Cinan]], Beyrut, k. 1412.

* Meclisi, Muhammed Bakır, Biharu’l-Envar, Beyrut, m. 1983.

* Meliki Tebrizi, Cevad, el-Murakabat, Beyrut, k. 1407.

* Nesai, Ahmed, Sünen, Abdulfettah Ebu Gade baskısı, Halep, Mektebetu’l-Matbuaat İslamiye baskısı.

* Makalenin Kaynağı: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8310 Danışname-i Bozorg İslami]