Kumeyl Duası: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kumeyl Duas''' ([[Arapça]]: '''دعاء كميل'''),  Kumeyl b. Ziyad en-Nahai’nin [[Hz. Ali]]’den (a.s) rivayet ettiği bir [[dua]]dır. Bu dua [[Allah]]'ı tanıma ve [[günah]]ların bağışlanması talebi noktasında engin ve yüce maarifleri içermektedir. [[Allame Meclisi]] (r.a) Kumeyl duasını en iyi dualardan biri saymıştır. Kumeyl Duası'nı [[Şia]]lar [[Şaban Ayının On beşi|Şaban ayının on beşi]]nci gecesinde ve yine her [[Cuma |Cuma gecesi]]nde (Perşembe gününün akşamında) okumaktadır.

Nahai kabilesinden olan '''[[Kumeyl b. Ziyad Nahai|Kumeyl b. Ziyad b. Nehik en-Nahai]]''' [[Allah Resulü]]nün (s.a.a) ashabının tabiinlerinden ve İmam Ali (a.s) ve [[İmam Hasan]]’ın (a.s) has yârenlerindendir. Ömrünün 18 yılını Peygamber Efendimizin (s.a.a) döneminde geçiren Kumeyl, Hz. Ali’nin (a.s) hilafetinin ilk günlerinde İmam Ali’ye (a.s) biat eden ve [[Sıffin Savaşı|Sıffin savaşı]] gibi İmam Ali’ye (a.s) karşı başlatılan savaşlara katılan Şialardan biridir. Emire’l Müminin’in sırrı (sır arkadaşı) olarak da bilinen Kumeyl, üçüncü halife [[Osman]] zamanında Kufe’den Şam’a sürgün edilen on kişiden biriydi.<ref> Tarihi Taberi (tercüme), c. 6, s. 2195 – 2199.</ref> Kumeyl b. Ziyad hicri kameri 82 yılında [[Haccac b. Yusuf Sakafi]]’nin emriyle öldürüldü.<ref> Nazım Zade Kummi, s. 1011- 1018.</ref>

Kumeyl duasının kaynağı [[Şeyh Tusi]]’nin “[[Misbahu’l Müteheccid]]” kitabıdır.<ref> Tusi, Misbahu’l Müteheccid, s. 584.</ref> Şeyh Tusi bu duayı '''Hızır Duası''' olarak [[Şaban Ayı Amelleri|Şaban ayı amelleri]] bölümünde zikretmiştir. Şeyh Tusi, “Rivayet edildiği üzere Kumeyl b. Ziyad en-Nahai, İmam Ali’yi (a.s) Şaban ayının on beşi gecesinde secde halinde bu duayı okurken görmüş” dedikten sonra meşhur Kumeyl duasını nakletmektedir. [[Seyyid b. Tavus]] '''İkbalu’l Amal'''’da<ref> İbn Tavus, İkbalu’l Amal, s. 220.</ref>, '''Allame Meclisi''' [[Zadu’l Mead]] kitabında<ref> Allame Meclisi, Zadu’l Mead, s. 60.</ref>  ve aynı şekilde '''Kef’emi'''<ref> Kef’emi, Beledu’l Emin, s. 267; Misbah, s. 737.</ref> Şaban ayının on beşinci gününün amellerinde bu duayı getirmişlerdir. [[Şeyh Abbas Kummi]] de [[Mefatihu’l Cinan]]<ref> Kummi, Mefatihu’l Cinan, s. 112.</ref> kitabında Kumeyl duasını Misbahu’l Müteheccid kitabından nakletmiştir. Allame Meclisi<ref> Allame Meclisi, Zadu’l Mead, s. 60.</ref> Kumeyl duasını duaların en iyisi olarak tanıtmıştır.<br />

:<big>'''“Ey Mabudum, Ey Seyyidim, Mevlam ve Rabbim! Azabına tahammül edebilecek olsam bile, senin ayrılığına nasıl dayanabilirim? Diyelim ki ateşinin hararetine dayandım, ama keremine nazar etmekten mahrum olmama nasıl sabredeyim? Yahut affını ümit ettiğim halde ateşe nasıl gireyim.”'''</big></font>

  |source = _{[[İbn Tavus]], ''[[İkbalu’l Amal, s. 586]]''.}

Müminlerin Emiri (a.s) duanın devamında, Allah’a onun zikriyle yakınlaşmayı istemekte, Allah’ı [[Şefaat|şefaat]]çisi kılarak Allah’tan cömertliği hakkına kendisine yaklaştırmasını niyaz etmektedir. Şükrünü eda etmeyi öğretmesini, zikrini ilham etmesini, Allah'tan huzu ve huşu talep etmekte ve kullanmış olduğu ibarelerle Allah’a olan özlemini ona dile getirmektedir.<br />

[[İmam Ali]] (a.s) duanın diğer paragraflarında, Allah’ın ayıpları örten (settare’l uyub) olduğunu ve belaların defedilmesi, hatalardan korunması, kulun temcid ve övgüye layık olmadığını beyan etmekte ve acizlik, eksiklik, kötü halli olma, belaların ağırlığı, zorluklar, başarısızlıklar ve kusurlara değinerek onlardan ötürü şikâyet etmekte ve ilahi lütuf ve keremden onların ortadan kalkması için yardım dilemektedir. Aynı şekilde Allah’ın izzetine [[Tevessül|tevessül]] ederek ondan bazı isteklerde bulunmakta ve nefsin aldatmasına ve şeytanın tezyinine değinmektedir. Ardından yaratıcının ezeli lütfuna değinerek Allah’ın, vahdaniyetine inananları ve ibadet edenleri [[cehennem]] ateşinde yakmayacağını eklemektedir.<br />

İmam Ali (a.s) daha sonra [[dünya]] belaları ile [[ahiret]] azabını karşılaştırarak şöyle buyurmaktadır: “'''Ey Mabudum, Ey Seyyidim, Mevlam ve Rabbim! Azabına tahammül edebilecek olsam bile, senin ayrılığına nasıl dayanabilirim? Diyelim ki ateşinin hararetine dayandım, ama keremine nazar etmekten mahrum olmama nasıl sabredeyim?'''” Ardından mümin kulun ilahî rahmete olan ümidine işaret ederek şöyle buyurmaktadır: “Mümin olan birisi, fasık olan birisiyle bir olur mu?” Duanın sonunda ise Allah’a sıfatları ile nida ederek Allah’tan bazı isteklerini talep etmektedir.

Seyyid İbn Tavus İkbalu’l Amal<ref> İbn Tavus, İkbalu’l Amal, s. 220.</ref>  kitabında, Şeyh Tusi’nin Misbahu’l Müteheccid kitabındaki sözlerini zikrettikten sonra başka bir rivayet daha nakletmektedir ki o rivayette Kumeyl b. Ziyad şöyle söylemekte: “Günlerden bir gün mevlam Hz. Ali (a.s) ve ashabından bir grupla birlikte Basra şehrinin camisinde oturuyorduk. Hz. Ali’den (a.s)  “'''Her sağlam iş, o gecede kararlaştırılır.'''”<ref> Duhan Suresi; 4.</ref> ayetinin manası hakkında sorulması üzerine İmam (a.s) şöyle buyurdu: ''O gece Şaban ayının on beşinci gecesidir. Ali’nin canı elinde olan Allah’a andolsun ki, her kulun yıl sonuna kadar başından geçecek olan iyi (hayır) ve kötü işlerin tümü Şaban ayının on beşinci gecesinde bölünür (belirlenir). Kim bu geceyi ibadetle [[ihya]] eder (uyanık kalır) ve Hz. Hızır duasını okursa, kesinlikle onun duası kabul olur.''”<br />

== Fıkhi Hüküm (Ahkam) ==

Hayız veya [[cünüp]] olan biri “Kumeyl” duasını okumak isterse, ihtiyat gereği duadaki “'''أَفَمَن کانَ مُؤْمِنًا کمَن کانَ فَاسِقًا لَّا یسْتَوُونَ'''”<ref> Secde Suresi; 18.</ref> (Efe men kane müminen keman kane fasıkan la yestevun) bölümünü okumamalıdır; zira duanın bu bölümü Secde suresinin bir cüzüdür.<ref> Yezdi, Urvetu’l Vuska, c. 1, s. 513 - 514.</ref> Bazı fakihler ise hayız ve cünüp olan birisinin bu ayeti okumasını [[haram]] bilmektedirler.<ref> İmam Humeyni, Talikatu ala Urvetu’l Vuska, s. 141; Tovzihu’l Mesaili Meracii.</ref>

Seyyid b. Tavus’un [[İkbalu’l Ama’l]]<ref> İbn Tavus, İkbalu’l Amal, s. 220.</ref> kitabında söylediğine göre, Kumeyl duası Şaban ayının on beşinci gecesi ve cuma gecesinde okunmaktadır. İran’da da genel olarak [[Şia]]lar bu duayı [[Şaban Ayı|Şaban ayı]]nın on beşinci gecesi ve cuma geceleri belirlenen mekanlarda toplu olarak okumaktadırlar.

Ey Nur, ey Kutlu, ey evvellerin evveli ve ey ahirlerin ahiri! Allah'ım! Benim ismet perdesini yırtan günahlarımı affet. Allah'ım! Bedbahtlıklara yol açan günahlarımı affet. Allah'ım! Nimetleri değiştiren günahlarımı affet. Allah'ım! Duanın icabetini önleyen günahlarımı affet.

Allah'ım! Saltanatın büyük ve mekânın yücedir, tedbirin gizlidir; emrin açık; kahrın galip ve kudretin her yerde caridir;(yürürlüktedir) ve senin hükumetinden kaçmak imkânsızdır.

Allah'ım! Senden başka günahlarımı affedecek; kabahatlerimi örtecek; kötü amelimi iyiye çevirecek birini bulamam.

Allah'ım! Belam büyümüş, halimin kötülüğü haddi aşmış; amellerim beni aciz bırakmış, (heva ve heves) zincirlerim beni çökertmiş, uzun arzularım beni menfaatimden alıkoyup hapsetmiş ve dünya beni boş şeylerle aldatmış ve sürekli kötülüklere çeken nefsim, cinayeti ve hoşgörülüğümle beni aldatmış.

Ey Efendim! İzzetinin hakkına senden istiyorum ki; amelimin kötülüğü, duamın kabulünü önlemesin ve bildiğin gizli sırlarımı açarak beni rezil etme; gizlice işlediğim kötü amelim ve davranışım, sürekli ihmalkârlığım ve cahilliğim, nefsanî isteklerim ve gafletimin çokluğu yüzünden, beni cezalandırmakta acele etme.

Mabudum, Rabbim! Senden başka kimim var ki, ondan, kötü durumumu gidermesini ve bu halime bakmasını dileyeyim.

Mabudum, Mevlam! Sen bana hükmettin; bense o hükümlerin hususunda nefsime uydum; bu konuda düşmanım (şeytan)'ın (günahları) tezyin etmesinden korkmadım; böylece beni istediği gibi aldattı ve alın yazısı da bu işte ona yardımcı oldu; işte bu başıma gelenlerden dolayı bazı sınırlarını aştım ve bazı emirlerine karşı çıktım; bütün bunlarda sana hamt etmek benim vazifemdir.

Ey Rabbim! Kendimi ihmal edip işlediğim kusurlardan sonra; özür dileyerek, pişman ve perişanlık içerisinde affını ve mağfiretini ümit ederek, tövbe edip tekrar (sana) yöneldim ve günahımı ikrar ve (suçluluğumu) itiraf ederek senin huzuruna geldim.

İşlediğim günahlardan kaçacak bir mekân ve zor durumlarda sığınacak bir yer bulamıyorum; mazeretimi kabul edip beni sonsuz rahmetine dâhil etmenden başka ümidim yok; o halde mazeretimi kabul eyle ey Allah'ım ve perişanlığımın şiddetine acı (heva ve heves) zincirlerinden kurtar beni.

Ey yaratılışımı gerçekleştirip beni yâd eden, beni terbiye edip iyilik ve rızık veren; bağışının başlangıcı ve bana yaptığın geçmiş iyiliklerin hürmetine beni affeyle.

Ey Mabudum, Ey Seyyidim ve Rabbim! Vahdaniyetine inandıktan; marifetin bütün kalbimi doldurduktan; dilim zikrinle meşgul olduktan, muhabbetin içime işledikten, Rububiyet makamına boyun eğerek sadakatle (günahlarımı) itiraf edip, doğrulukla (sana) dua ettikten sonra, beni cehennem ateşiyle azap etmen görülüp (inanılacak) şey mi?

Böyle bir şey senden uzaktır; sen kendi yetiştirdiğin birisini yitirmezsin; yakınlaştırdığın birisini kendinden uzaklaştırmazsın, barındırdığın birisini kovmazsın veya kendisine merhamet ettiğin kimseyi belalara teslim etmezsin. Sen bütün bunlardan yücesin.

Keşke bir bilseydim, Ey Seyyidim, Mabudum ve Mevlam! Azametin karşısında secdeye düşen yüzlere; sadakatle vahdaniyetine şehadet eden ve medh ile sana şükür eden dillere; ilahlığını gerçekten itiraf eden kalplere, senin marifetinle dolup taşan ve böylece huşuyla eğilen batınlara cehennem ateşini musallat eder misin? Ve itaat etmek üzere ibadet yerlerine koşan ve günahını itiraf ettiği halde senden mağfiret dileyen uzuvları (azaba duçar eder misin?)

Senin hakkında böyle düşünülemez; senin fazl-u keremin bize böyle tanıtılmamıştır Ey Kerem Sahibi, Ey Rabb!

Dünyanın azıcık bela ve cezası ve ondaki zorluklar karşısında benim tahammülsüzlüğümü sen biliyorsun; hâlbuki dünyadaki bela ve zorlukların devamı az, tahammülü kolay ve süresi kısadır; o halde nasıl tahammül edeyim ahiretteki belaya; orada meydana gelecek büyük zorluk ve acılara?

Ey Seyyidim! O zaman senin güçsüz, zelil, hakir, muhtaç ve biçare bir kulun olan ben nasıl dayanabilirim.

Ey Mabudum, Rabbim, Seyydim ve ey Mevlam! Hangi şeyden dolayı sana şikâyette bulunayım ve hangisi için ağlayıp sızlayayım? Azabın elem ve şiddetine mi? Yoksa belanın devamı ve süresinin uzunluğuna mı?

Eğer bana ceza çektirmek için düşmanların yanında yer verirsen ve bela ehliyle beni bir araya toplarsan, beni dostların ve velilerinden ayırırsan, Ey Mabudum, Ey Seyyidim, Mevlam ve Rabbim! Azabına tahammül edebilecek olsam bile, senin ayrılığına nasıl dayanabilirim?

Yahut affını ümit ettiğim halde ateşe nasıl gireyim.

İzzetin hakkına ey Seyyidim ve Mevlam, sadakatle yemin ediyorum ki:

Eğer konuşmama izin verirsen, cehennem ehli arasında, ümitliler gibi sürekli dergâhına yönelip inlerim; medet dileyenler gibi feryat edip yardım dilerim senden ve bir şeyini kaybedenler gibi ağlayıp sızlarım sana ve seni çağırıp "Neredesin Ey Müminlerin Velisi!" der dururum.

Olacak şey mi, sana karşı gelmesi yüzünden cehennemde tutulan ve günahından ötürü onun azabını tadan ve onun tabakaları arasında, işlediği suç ve cinayetten dolayı hapsedilen Müslüman bir kulunun sesini duyasın da affetmeyesin, oysa o kul, rahmetine göz diken biri gibi inlemekte ve tevhit ehlinin diliyle seni çağırmakta ve rububiyet makamını vasıta ederek sana el açmada.

Ey Mevlam! O, senin önceden yaptığın merhametini umduğu halde, nasıl azapta kalabilir? Ya da senin ihsan ve merhametini ümit ettiği halde ateş nasıl onu incitebilir? Yahut Sen onun sesini işittiğin ve yerini gördüğün halde ateş nasıl onu yakabilir? Ya da, sen onun zaaf ve güçsüzlüğünü bildiğin halde cehennemin alevleri onu nasıl kuşatabilir? Ya da sen onun sadakat ve doğruluğunu bildiğin halde, cehennemin tabakaları arasında nasıl kıvranıp kalır? Yahut o, seni "Ey Rabbim" diye çağırırken, cehennemin azap melekleri nasıl ona eziyet edebilir? Ya da cehennemden kurtulmak için senin lütuf ve keremini dilediği halde onu nasıl orada bırakırsın?

Sen münezzehsin, hakkında bunlar düşünülemez; senin fazlınla ilgili tanıtılan bunlar değildir ve bunlar senin muvahhit insanlara yaptığın ihsan ve iyiliklere benzeyen şeyler de değildir.

Ve sen, (ey) medhi yüce olan! Evvelden beri söylemiş ve sürekli olarak nimet verip kerem ve ihsanda bulunmuşsun: buyurmuşsun ki: "Mümin olan bir kimse, fasık olan kimseyle bir olur mu? Hayır, onlar aynı olmazlar."

Mabudum, Seyyidim! Takdir ettiğin kudret hakkına ve hükmedip kesinlik kazandırdığın kaza ve kaderine ki, kime takdir etsen galip gelirsin, bu gecede ve bu saatte benim işlediğim bütün suçları ve günahları ve gizlediğim bütün kötülükleri affet; yaptıktan sonra üzerini örttüğüm veya açığa çıkardığım, gizleyip veya aşikâr ettiğim cahilliklerimi ve amelleri yazmakla görevli melekleri kaydetmelerine emrettiğin kötülüklerimi affet! Öyle melekler ki, benim yaptığım amelleri zapt edip korumakla görevlendirdiğin uzuvlarımla birlikte onları da bana gözetleyici yaptın ve kendin de bunların ardından gözetleyicim oldun ve onlara gizli kalan şeylere şahit oldun, rahmetinle gizledin ve fazlınla onları örttün ve indirdiğin her hayırdan ve gönderdiğin her ihsandan, yaydığın her iyilikten yahut dağıttığın her rızıktan, affettiğin günahlardan veya kapattığın hatalardan nasibimi arttırmanı diliyorum.

Ey Rabbim, ey Rabbim, Ey Rabbim!

Ey Mabudum, ey Seyyidim, ey Mevlam ve ey benim Sahibim!

Hakkın, kutsiyetin, en yüce sıfatın ve ismin hürmetine senden dileğim şudur: Gece ve gündüzden oluşan vakitlerimi zikrinle canlandır ve beni kendi hizmetinde tut ve amellerimi kendi indinde kabul buyur; öylesine ki, artık bütün amellerim ve zikirlerim tek zikir şekline dönüşsün ve bütün hallerim senin hizmetinde geçsin.

Uzuvlarımı hizmetin için güçlendir; sana yönelmemde kalbime güç ve sebat ver; senden korkmada ve hizmetini sürdürmede bana öylesine bir ciddiyet ver ki, sana kulluktaki yarış meydanlarında sana doğru koşayım ve bu yolda mücadele verenler arasında yer alıp hızla sana doğru geleyim ve sana gönül verenler arasında senin yakınlığına meyil edeyim ve ihlâslılar gibi sana yakınlaşayım ve senden yakin ehlinin korktuğu gibi korkayım ve indinde müminlerle bir araya geleyim.

Allah'ım! Bana kötülük yapmak isteyeni cezalandır; bana tuzak kuran kimseye tuzak kur ve beni, yanında en iyi pay alan ve sana göre en yakın makama sahip olan ve sana hususi yakınlığı olan kullarından eyle, gerçekten bunlara erişmek, ancak senin lütuf ve kereminle olur.

Cömertliğin hakkına bana cömert davran ve yüceliğin hakkına teveccüh eyle bana.

Rahmetin hakkına koru beni ve dilimi zikrine alıştır ve kalbimi, kendi muhabbetine bağlı kıl ve dualarımı iyi bir şekilde kabul etmekle beni minnettar eyle; yanılgılarımdan geç ve hatalarımı affet; muhakkak ki sen, kullarının sana ibadet etmelerine hükmettin; sana dua etmelerini emredip, kabul etmeyi taahhüt ettin; o halde ey Rabbim! Yüzümü sana çevirdim ve ellerimi sana açtım; izzetin hakkına duamı kabul eyle ve arzularıma ulaştır; fazlın ve kereminden ümidimi kesme; beni insan ve cinlerden oluşan düşmanlarımdan koru. Ey çabuk razı olan! Duadan başka bir şeye sahip değilim, affet beni; muhakkak ki sen her istediğini yaparsın.

# Şerhi Duayı Kumeyl; [[Ez-Zeri’e]] kitabının yazarı ile aynı dönemde yaşayan '''Mirza Ebu’l Hasan Lari'''’nin kaleminden. Bu kitap Allame Meclisi’nin [[Zadu’l Mead]] kitabının haşiyesinde basılmıştır.

# Şerhi Duayı Kumeyl; '''Hacı Molla Hadi Sebzevari'''’nin öğrencilerinden '''Mevla Abdullah Sebzevari'''’nin eseri (vefat: 1324).

# Şerhi Duayı Kumeyl; Hacı Sebzevari’nin öğrencilerinden '''Mirza Abbas Darabi'''’nin eseri.

# Enisu’l Leyl der Şerhi Duayı Kumeyl; '''Merhum Hacı Muhammed Rıza Kelbasi'''.

# Tercümeyi Duayı Kumeyl; Agabozork Tahrani’nin muasırlarından Mevlevi Makbul Ahmet kaleme almıştır.

# Kumeyl duasının Arapça ve Farsça şerhi; Muhammed İbrahim Sebzevari (vefat: 1291).

# Şerhi Duayı Kumeyl; Huccet Mamgani’nin oğlu Mirza Ebu’l Kasım’ın eseri (1285 - 1321).

# Şerhi Duayı Kumeyl; Seyyid Ebu’l Mekarim Musevi Zencani (vefat: 1320).

# Şerhi Duayı Kumeyl; Mirza Muhammed Tenkabeni.

# Şerhi Duayı Kumeyl; Muhammed Necef Kermani Meşhedi (vefat: 1292).

# Şerhi Duayı Kumeyl; Mirza Yusuf Hansari.

# Kumeyl ve Niyayiş; Şeyh Abbas Muhbir Dizfuli.

# Dermanı Ruh ve Revan; Şeyh Muhammed Bakır Melbubi.

# Şerhi Duayı Kumeyl; Ebu Turab Hudayi.

# Kumeyl Mahremi Esrarı Emiru’l Mu’minin.

# Nefahatu’l Leyl der Şerhi Duayı Kumeyl; Muhammed Rıza Kelbasi. Bu kitabın yazılışı hicri kameri 1375 yılında Mukaddes Meşhed şehrinde tamamlandı.

# Şerhi Duayı Kumeyl; [[Hüseyin Ensariyan]].

# Zemzemei Aşigan; Lütfullah Meysemi.

# Niyayişi Arifan; Niyayişi Arifan; Şerhi Hikmet ve Maneviyeti Şii der Duayı Kumeyl, Muhammed Fenayi Eşkuri.<ref> Eşkuri, Niyayişi Arifan, s. 87 ila 89.</ref>

* İbn Tavus, İkbalu’l Amal, Beyrut, baskı E’lami, 1417 / 1996.

* Humeyni, Ruhullah, Talikatu ala Urvetu’l Vuska, Tahran, Müessesei Neşr ve Tenzimi Asarı İmam Humeyni, 1386 / 1428.

* Fenayi Eşkuri, Muhammed, Niyayişi Arifan; Şerhi Hikmet ve Maneviyeti Şii der Duayı Kumeyl, Kum, Şia Şinasi, 1386.

* Kummi, Abbas, Mefatihu’l Cinan, Tahran, Merkezi Neşri Ferhengiyi Reca, 1369.

* Nazımzade Kummi, Seyyid Askar, Ashabı İmam Ali (a.s), Kum, Bustanı Kitap, birinci baskı, 1386.