Gadir Hutbesi: Revizyonlar arasındaki fark

* '''Ömer b. Hattab ve Ebu Bekir’in tebrik etmesi ve kutlaması'''

Hadisin bazı nakillerinde rivayet edildiği gibi [[Peygamber]] Efendimizin (s.a.a) konuşması bittikten sonra [[Ebu Bekir]] ve [[Ömer]], [[İmam Ali]]’nin (a.s) yanına giderek veli olduğu için kendisini kutladılar.<ref>Menavi, c. 6, s. 217.</ref> Ömer b. Hattab, Hz. Ali’ye şöyle hitap etmiştir:

"Ne mutlu sana, ne mutlu sana ey [[Ebu Talib]]’in oğlu! Bugün benim ve bütün mümin erkek ve kadınların velisi oldun.”<ref>İbn Hambel, c. 4, s. 281.</ref>-<ref>İbn Mağazili, c. 1, s. 46.</ref>-<ref>İbn Kesir, c. 7, c. 349.</ref>

Bu tür kutlama ve kutlamalar, sadrı [[İslam]]’daki [[Müslüman]]ların Mevla kelimesinden hilafet ve tasarrufta evleviyeti anladıklarını ortaya koymaktadır.<ref>Emini, c. 1, s. 667.</ref>

* '''Sadrı İslam Şairlerinin Şiirleri'''

Bazı Müslümanlar bu vakıayı şiire dökerek edebileştirmişlerdir. Bunlardan ilki [[Hassan b. Sabit]]’tir. Kendisi de Gadir-i Hum’da hazır bulunan Hassan, Peygamber Efendimizden izin istemiş ve orada birkaç beyit şiir okumuştur. Okunan bu şiirin beyitlerinde Hz. Ali’nin (a.s) ümmetin imam ve hidayet edicisi olarak tayin edildiği ortaya konulmuştur.<ref>Tusi, el-İktisad, s. 351.</ref>-<ref>Seyyid Razi, s. 43.</ref> Bunun dışında ve sonraki yıllarda Amr As, Kays b. Said b. Ubade,<ref>Seyyid Razi, s. 43.</ref>-<ref>Delailu’s Sıdk, c. 4, s. 340.</ref> Kemmiyet b. Zeyd Esedi,<ref>Seyyid Razi, s. 43.</ref> Muhammed b. Abdullah Humeyri<ref>Tabersi, İhticac, c. 1, s. 181.</ref> ve Said b. Muhammed b. Humeyri<ref>Emini, c. 2, s. 51 ve 495.</ref> bu olayı şiir kalıbında söylemişlerdir. Hz. Ali’nin (a.s) kendisi de bu olaya birkaç beyitle değinmiştir.<ref>Hâkim Nişaburi, c. 3, s. 419.</ref> Allame Emini, birkaç şair [[sahabe]] ve tabiinin adını zikrederek dokuzuncu yüzyıla kadar olayı şiire döken Müslüman şairlerin adlarını yazmıştır.<ref>İbn Kesir, c. 5, s. 211.</ref> Tüm bu şiirlerin içeriğine bakıldığında şairlerin Mevla kelimesinden anladıkları hilafet ve evleviyettir.

* '''Ehlibeytin bu hadisten istidlal ve delil getirmeleri'''

[[İmam Ali]] (a.s) birkaç yerde kendi [[hilafet]] ve [[imamet]]ini ispatlamak için bu hadise istinat etmiştir. Örneğin: [[Cemel savaşı]]nda [[Talha]]’ya bu şekilde delil getirmiştir,<ref>Tabersi, el-İhticac, c. 1, s. 181.</ref> Kufe mescidinin bahçesinde<ref>Meclisi, c. 33, s. 41.</ref> [[Muaviye]]’ye yazdığı mektupta birkaç şiir beytinin zımnında<ref>İbn Kesir, c. 7, s. 304.</ref> ve [[Sıffin savaşı]]nda<ref>Saduk, Emali, s. 22.</ref> bu hadisle istidlal getirmiştir. [[Hz. Fatıma Zehra]] (s.a) da Hz. Ali’nin (a.s) hilafetine muhalif olanlara karşı bu hadisle delil getirmiştir.<ref>İbn Kuteybe, c. 1, s. 580.</ref>

Bu hadise şahit olan bazı [[sahabe]]ler, bu olaya şahitlik etmekten kaçınmış ve bu şekilde [[Ehlibeyt]]in (a.s) bedduasına duçar olmuşlardır. Bu sahabeler beddualar sonucunda hastalıklara yakalanmışlardır. Örneğin [[Enes b. Malik]], vitiligo (ala, baras, ebreş) hastalığına yakalanmıştır.<ref>İbn Mağazili, c. 1, s. 62.</ref>-<ref>Saduk, Emali, s. 162.</ref> Zeyd b. Erkam<ref>Emini, c. 1, s. 664.</ref> ve Eş’as b. Kays<ref>Kummi, c. 1, s. 171.</ref> kör olmuşlardır. (Bazı belalara duçar olan) Bazılarının inkâr ettiği bu olayın kendisi, Hz. Ali’nin (a.s) dost ve sevgisinin ilan edilmesinden çok daha önemli olduğunu ortaya koymaktadır ve bu şekilde Ehlibeytin (a.s) nefret ve bedduasına müstahak olmuşlardır.<ref>Tabersi, Cevamiu’l Camii, c. 1, s. 343.</ref>

[[Maide Suresi]]nin 67. Ayeti, bazı rivayetlere<ref>Kummi, c. 1, s. 171.</ref>-<ref>Tabersi, Cevamiu’l Camii, c. 1, s. 343.</ref> ve bazı müfessirlere göre<ref>Suyuti, c. 2, s. 298.</ref>-<ref>Ayyaşi, c. 1, s. 332.</ref> Veda Haccı’nda Mekke ve Medine yolunda nazil olmuş ve Peygamber Efendimizin omuzlarına 23 yıllık misyonuna denk gelen önemli bir tebliğ görevi yüklemiştir. Eğer Peygamber Efendimiz bu görevi yerine getirmemiş olsaydı, misyonunu yerine getirmemiş sayılacaktı. Elbette bu görevin bazı tehlikeleri bulunmaktaydı, ancak Allah Teâlâ onu koruyacağını açıklamıştır. Bu ayeti kerimede yer alan vurgu ve tekitler, Efendimizin Hz. Ali’nin velayetini ilan edeceğini ortaya koymaktadır.<ref>Ayyaşi, c. 1, s. 331.</ref>-<ref>Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 1, s. 334.</ref> İbn Abbas, Beraa b. Azib ve Muhammed b. Ali bu görüştedir.<ref>Fahri Razi, c. 12, s. 401.</ref><br />

Her ne kadar bazılarına göre bu görev, [[kısas]], [[recm]], üvey oğlu [[Zeyd b. Harise|Zeyd]]’in eşi ile [[evlilik]] hükmü, [[cihad]]ın farz oluşu veya Yahudi ve [[Kureyş]]’in yanlışlıklarının açıklanması veya müşriklerin putlarının çirkinliklerini anlatmak da olsa<ref>Fahri Razi, c. 12, s. 400 – 402.</ref> anlatılanlar ışığında bu görüşün yanlışlığı malum ve aşikâr olmaktadır.

[[Hz. Resulü Kibriya]]’nın (s.a.a) hutbesi bittikten sonra, [[Maide suresinin 3. Ayeti]] nazil oldu.<ref>Bahrani, c. 2, s. 227.</ref> Bu konu bugünün önemini ortaya koymaktadır. Bu ayet, [[kafir]]lerin [[İslam]] dininden ümidini kesmeleri, din marifetlerinin ikmal olması, İslam dininin insanların nihai dini olduğu ve Allah’ın nimetini tamamlayarak razı olduğunu ifade etmektedir.<ref>Tabatabai, c. 5, s. 181.</ref>-<ref>Mekarim Şirazi, c. 4, s. 285.</ref><br />

Bazılarının ifadesine göre, [[İslam]]’daki son farizayı açıklamış ve bundan sonra artık [[farz]] bir hüküm açıklanmamıştır.<ref>Ayyaşi, c. 1, s. 293.</ref>-<ref>Kummi, c. 1, s. 162.</ref>-<ref>Fahri Razi, c. 11, s. 288.</ref> Hz. Resulullah da bu ayet nazil olduktan sonra, din kamil ve ikmal bulduğu için Allah’a şükretmiştir.<ref>Suyuti, c. 2, s. 259.</ref> O güne kadar kafirleri ümitsizliğe itecek ve dini ikmal edecek [[Hz. Ali]]’nin (a.s) velayetini ilan dışında bir hüküm kalmamıştı. Yalnızca Hz. Ali’nin (a.s) velayetinin ilanı, bu özelliklere sahiptir (kafirlerin ümitsizliğe itilmesi ve dinin ikmal olması).<ref>Tabatabai, c. 5, s. 168 – 175.</ref> Aynı şekilde bu konu hakkında birkaç rivayet nakledilmiştir.<ref>Ayyaşi, c. 1, s. 293.</ref><br />

Bu görüşün mukabilinde, bazıları dinin kamil olması, şeriat ve dinin tamam olması gelecektekilerin ihtiyaç duyacakları hükümlerin beyan edilmesiyle ve yeni bir dinin gelmesine ihtiyaç kalmadığından ötürü olduğunu ileri sürmüşlerdir.<ref>Taberi, Camiu’l Beyan, c. 5, s. 51.</ref><br />

Oysa bu görüş doğru değildir. Hükümlerin kamil olmasının [[kafir]]lerin [[Müslüman]]ların tekrar küfre döneceklerinden ümitsizliğe düşmeleriyle bir ilgisi yoktur. Çünkü onların bir çoğu [[Peygamber]]in vefatından sonra zamanla dininin de unutulmaya yüz tutacağını düşünmekte, ancak Peygamberin yerine birini halife tayin etmesiyle hayal kırıklığına uğramış ve ümitsizliğe düşmüşlerdir.<ref>Tabatabai, c. 5, s. 284.</ref> Buna ek olarak [[İslam]]’ın zahiri gücü [[hicretin onuncu yılı]]nda Gadir-i Hum Vakıa’sında değil, [[Mekke’nin fethi]] ile ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla dinin kâmil olması İslam’ın zahiri gücünün o gün ortaya çıkmasında değil, bilakis açıklanan başka faktörlerde yatmaktadır.<ref>Tabatabai, c. 5, s. 279.</ref>

Hz. Resulü Kibriya [[Efendimiz]] (s.a.a) [[Hz. Ali]]’nin (a.s) velayetini insanlara ilan ettikten sonra “Numan b. Haris Fahri” diye birisi Efendimizin yanına gelerek itirazda bulundu ve şöyle dedi: “Bizlere [[tevhit]] ve [[peygamberlik|peygamberliğini]], [[cihat]], [[hac]], [[oruç]], [[namaz]] ve [[zekât]]ı emrettin. Bizler de kabul ettik, ancak bununla kani olmadın ve bu genci atadın ve onu başımıza veli karar kıldın. Acaba bu velayet ilanı kendi tarafından mıydı, yoksa [[Allah]] tarafından mı?” [[Hz. Resulü Ekrem]] (s.a.a) Efendimiz bu işin Allah tarafından olduğunu açıkladıktan sonra, adam inkâr eder bir hâlette bu hükmün Allah tarafından olması durumunda gökten başına bir taşın düşmesini istedi. Bu esnada gökten bir taş başına düştü ve oracıkta can verdi. Bunun üzerine bu ayet nazil oldu.<ref>Tabersi, Mecmeu’l Beyan, c. 10, s. 530.</ref>-<ref>Kurtubi, c. 19, s. 278.</ref>-<ref>Sa’lebi, c. 10, s. 35.</ref> “İstekte bulunan biri, (muhakkak) gerçekleşecek olan bir azabı istedi. Kâfirler için olan bu (azabı) geri çevirecek yoktur.” {{enot|سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِع}} _(70-1)<br />

[[Şia]]lara göre bu kişi bu hadisten Hz. Resulullah’tan sonra hilafet ilanı ve Hz. Ali’nin (a.s) ihtiyar sahibi olduğundan başka bir şey anlamamıştır. Eğer Efendimizin hutbesinden Hz. Ali’nin dostluğuna davet olduğunu anlamış olsaydı, bu kişinin Peygamber Efendimize itiraz etmesinin ve sonra böyle bir azaba duçar olmasının bir anlamı olmazdı.

! [[İsbatu'l Huda]]<ref>Hürri Amuli, c. 3, s. 311, 476, 584, 601; c. 4, s. 166 ve 472.</ref> !![[Tabersi'nin İhticacı|El-İhticac]]<ref>Tabersi, c. 1, s. 66 ve 84.</ref> !![[İhkaku'l Hak]]<ref>Şuşteri, c. 2, s. 415 – 501; c. 3, s. 225, 368 ve c. 12, s. 1 – 63.</ref>  !![[el-İhtisas (Kitap)|el-İhtisas]]<ref>Mufid, s. 74.</ref> !![[el-Burhan fi Tefsiri'l Kur'an|el-Burhan]]<ref>Bahrani, c. 1, s. 711; c. 2, s. 145.</ref>

| [[Menekib Al-i Ebu Talib (Kitap)|el-Menakib]]<ref>İbn Şehri Aşub, c. 2, s. 224, 226, 227, 228, 236; c. 3, s. 38, 42 ve 43.</ref> || [[Biharu'l Envar]]<ref>Meclisi, c. 37.</ref> || [[Meaniu'l Ahbar]]<ref>Saduk, s. 66.</ref> || [[el-Umde|el-Umde]]<ref>İbn Batrik, s. 90 – 103 ve 448.</ref> || [[el-Emali (Şeyh Saduk|el-Emali]]<ref>Saduk, s. 12, 106, 107 ve 284.</ref>

| [[İlelu'ş Şerai]]<ref>Saduk, s. 143.</ref> || [[Uyun-u Ahbari er-Rıza]]<ref>Saduk, c. 2, s. 47.</ref> || [[Keşfu'l Gumme]]<ref>İbn Ebu’l Feth Erbili, c. 1, s. 318, 323; c. 3, s. 213, 222 ve c. 3, s. 47.</ref> || [[Müstedreku'l Vesail|Müstedreku'l Vesail]]<ref>Nuri, c. 3, s. 250; c. 6,  s. 277; c. 7,  s. 120.</ref> || [[Emali (Şeyh Tusi)|Emali]]<ref>Tusi, c. 1, s. 243, 253, 278; c. 2, s. 159, 174.</ref>

| [[et-Tibyan fi Tefsiri'l Kur'an|Tibyan]]<ref>Tusi, c. 1, s. 113.</ref> || [[Tefsiri Ayyaşi]]<ref>Ayyaşi, c. 1, s. 292, 293, 332 – 334.</ref> || [[Tefsiri Kummi]]<ref>Ali b. İbrahim Kummi, s. 150, 277, 474, 538.</ref> || [[Cevahiru's Seniyye]]<ref>Hürrü Amuli, s. 227.</ref> ||

! [[Ahbari İsfahan]]<ref>Ebu Naim İsfahani, c. 1, s. 235 ve c. 2, s. 227.</ref> !! [[el-İstiyab]]<ref>İbn Abdulbirr, c. 2, s. 460.</ref> !! [[Usdu'l Gabe]]<ref>İbn Esir, c. 1, s. 308, 367; c. 2, s. 333; c. 3, s. 92, 93, 274, 307, 321; c. 4, s. 28 ve c. 5, s. 6, 205, 208.</ref> !! [[el-İsabet]]<ref>İbn Hacer Askalani, c. 1, s. 372, 550; c. 2, s. 257, 382, 408, 509; c. 3, s. 512 ve c. 4, s. 80.</ref> !! [[el-İtikad]]<ref>Beyhaki, s. 182.</ref> !! [[el-Egani|el-Egani]]<ref>Ebu’l Ferec, c. 8, s. 307.</ref>

| [[Ensabu'l Eşraf]]<ref>Belazuri, c. 1, s. 156.</ref> || [[el-Bidaye't ve'n Nihayet]]<ref>İbn Kesir, c. 5, s. 208, 209, 210, 211, 212, 213, 227, 228 ve c. 7, s. 338, 344, 346, 347, 348 ve 349.</ref> || [[Tarihu'l İslam]]<ref>Zehebi, c. 2, s. 196 ve 197.</ref> || [[Tarihi Bağdad]]<ref>Hatib Bağdadi, c. 8, s. 290; c. 7, s. 377; c. 12, s. 343 ve c. 14, s. 236.</ref> || [[Tarihi Dimeşk]]<ref>İbn Kalansi, c. 1, s. 370; c. 2, s. 5, 85, 345 ve c. 5, s. 321.</ref> || [[Tarihi Kebir]]<ref>Buhari, c. 1, s. 375 ve c. 2, 2. Kısım, rakam. 194.</ref>

| [[Nezmu Dureru's Simteyn]]<ref>Zerendi Hanefi, s. 79, 109 ve 112.</ref> || [[İbn Esir en-Niyayet|en-Nihayet]]<ref>İbn Esir, c. 1, s. 346.</ref> || [[Vefayatu'l A'yan|Vefayat]]<ref>İbn Hallakan, c. 1, s. 60; c. 2, s. 223.</ref> ||[[Yenabiu'l Meveddet]]<ref>Kunduzi, s. 29- 40, 53-55, 81, 120, 129, 134, 154, 155, 179, 187, 206, 234 ve 284.</ref> || [[el-İmamet ve's Siyaset]]<ref>İbn Kuteybe, c. 1, s. 109.</ref> || [[Tezkiretu'l Havas]]<ref>İbn Cevzi, s. 30 ve 33.</ref>

| [[Müsned-i İbn Hambel]]<ref>Ahmed Hambel, c. 1, s. 84, 119; c. 4, s. 241, 281, 368, 370, 372; c. 5, s. 347, 366, 370, 419-492 ve c. 6, s. 476.</ref> || [[Menekib İbn Mağazili|el-Menakib (el-Mağazili)]]<ref>İbn Mağazili, s. 16, 18, 20, 22, 23, 24, 25, 224, 229.</ref> || [[Menakib Harezmi|el-Menakib (Harezmi)]]<ref>Harezmi, s. 23, 79, 80, 92, 94, 95, 115, 129 ve 134.</ref> || [[el-Müstedreku's Sahiheyn|el-Müstedrek]]<ref>Hakim Nişaburi, c. 3, s. 109, 110, 118, 371 ve 631.</ref> || [[et-Tabakatu'l Kubra|et-Tabakatu'l Kubra]]<ref>İbn Saad, c. 3, s. 335.</ref> || [[Süneni İbn Mace]]<ref>İbn Mace, c. 1, s. 43.</ref>

| [[Akdu'l Ferid]]<ref>İbn Abdurrabbe, c. 5, s. 317.</ref> || [[Fethu'l Kadir]]<ref>Şukani, c. 3, s. 57.</ref> || [[Feraidu's Simteyn]]<ref>Hamuni, c. 1, s. 56, 64, 65, 67, 68, 72, 75, 76 ve 77.</ref> || [[el-Fusulu'l Muhimme]]<ref>İbn Sabbag Maliki, s. 23, 24, 25, 27 ve 74.</ref> || [[Kenzu'l Ummal]]<ref>Muttaki Hindi, c. 1, s. 48; c. 6, s. 397- 405; c. 8, s. 60; c. 12, s. 210 ve c. 15, s. 209.</ref> || [[Murucu'z Zeheb]]<ref>Mesudi, c. 2, s. 11.</ref>

| [[Tehzibu'l Tehzib]]<ref>İbn Hacer Askalani, c. 1, s. 337; c. 2, s. 57 ve c. 7, s. 283, 498 ve 460.</ref> || [[Suneni Nesai]]<ref>Nesai, c. 5, s. 45.</ref> || [[es-Siyretu'l Halebiye]]<ref>Halebi, c. 3, s. 274, 283, 369.</ref> || [[Şerhi Nehcü'l Belaga İbn Ebi'l Hadid|Şerhi Nehcü'l Belaga]]<ref>İbn Ebi’l Hadid, c. 1, s. 317 – 362; c. 2, s. 288; c. 3, s. 208; c. 4, s. 221 ve c. 9, s. 217.</ref> || [[Şevahidu't Tenzil]]<ref>Hâkim Hasakani, c. 1, s. 158, 190.</ref> || [[Sahihi Muslim]]<ref>Müslim, c. 4, s. 1873.</ref>

| [[Tefsiru'l Kebir|Tefsiri Fahri Razi]]<ref>Fahri Razi, c. 3, s. 636.</ref> || [[Hasaisu'l Emirulmuminin|Hasaisu'n Nesai]]<ref>Nesai, s. 21, 40, 86, 88, 93, 94, 95, 100, 104 ve 124.</ref> || [[el-Hutut ve'l Asar]]<ref>Mukrizi, s. 220.</ref> || [[Zahairu'l Ukba]]<ref>Ahmed b. Abdullah Taberi, s. 67 ve 68.</ref> || [[Ruhu'l Maani]]<ref>Alusi, c. 6, s. 55.</ref> || [[Suneni Tirmizi]]<ref>Tirmizi, c. 5, s. 591.</ref>

* [[Sakife-i Beni Saide Vakıası]]

* [[Sakife-i Beni Saide]]

* el-Vakıdi, Muhammed b. Ömer, el-Mağazili, araştırma: Marsden Johannes, Beyrut, müessese el-A’lemi, üçüncü baskı, k. 1409.

* Tusi, er-Resailu’l Aşer, Kum, müessese en-Neşru’l İslami, k. 1414, ikinci baskı.

* Yakubi, Ahmed b. Ebu Yakub, Tarihi Yakubi, Beyrut, daru sadır.

* İbn Ebi’l Hadid, Şerhu’l Belaga, araştırma: Muhammed Ebu’l Fazlı İbrahim, Kahire, daru ihya kutubu’l Arabi.

* İbn Ebu’l Feth Erbili, Keşfu’l Gumme, Beyrut, daru’l Adva.

* İbn Esir, Usdu’l Gabe, tahkik: Muhammed İbrahim Bena, Beyrut, daru’ş Şueb.

* İbn Esir, Nihayet, tahkik: Tahir Ahmed ez-Zavi, Beyrut, el-Mektebetu’l İlmiyye.

* İbn Betrik, Umdet, Kum, Camiu Müderrisin.

* İbn Cezri Şafii, Esna’l Metalib, Beyrut, daru’l Kutubu’l İlmiyye,

* İbn Cevzi, Tezkiretu’l Havas, Beyrut, Müessese Ehlibeyt.

* İbn Hacer Askalani, el-İsabet, tahkik: Adil Ahmed Abdulmevcut, Beyrut, daru’l Kutubu’l İlmiyye.

* İbn Hacer Askalani, Tehzibu’t Tehzib, Beyrut, Daru Sadır.

* İbn Hacer Askalani, Fethu’l Bari Şerhi Sahihu’l Buhari, Beyrut, daru’l Kutubu’l İlmiyye, k. 1427.

* İbn Hamza Hüseyni Hanefi, el-Beyan ve’t Tarif, Beyrut, Mektebetu İlmiyye.

* İbn Hambel, Ahmed, Müsned-i Ahmed, Beyrut, daru İhyau’t Turas el-Arabi, k. 1414.

* İbn Halakkan, Vefayatu’l A’yan, Tahkik: İhsan Abbas, Beyrut, daru’s sakafet.

* İbn Saad, Tabakatu’l Kubra, daru Sadır, Beyrut.

* İbn Şehri Aşub, Menakibu Al-i Ebu Talib, Necef, mektebetu haydariye.

* İbn Sabbag Maliki, el-Fusulu’l Muhimme, tahkik: Sami el-Gureyri, Kum, Daru’l Hadis.

* İbn Tavus, el-İkbal, Tahran, daru’l kutubu’l İslamiyye.

* İbn Tavus, et-Tahsin, Kum, Daru’l Kitab.

* İbn Tavus, et-Taraif, Kum, Matbaa Hayyam.

* İbn Tavus, el-Yakin, tahkik: Muhammed Bakır Ensari, Kum, daru’l kitab.

* İBn Abdurabbe, Akdu’l Ferid, Beyrut, daru ve mektebetu’l Hilal.

* İbn Abdu’l Bir, tahkik: Ali Muhammed Becavi, Beyrut, daru’l Ceyl.

* İbn Asakir Dimeşki, tercümetu’l İmamu’l Hüseyin min tarihi Medinetu’l Dimeşk, Beyrut, müessese el-Mahmudi.

* İbn Faris, Ahmed, Mu’cem Makayisu’l Lugat, Kum, mektebetu’l İ’lamu’l İslami, k. 1404, birinci baskı.

* İbn Fettal Nişaburi, Ravzatu’l Vaizin, Kum, Şerif Razi.

* İbn Kuteybe Deyneveri, el-İmamet ve’s Siyaet, tahkik: Ali Şiri, Kum, İntişarat Şerif Razi.

* İbn Kalansi, Tarihi Dimeşk, tahkik: Suheyl Zekkar, Dimeşk, daru ihsan.

* İbn Kesir, el-Bidayet ve’n Nihayet, tahkik: Ali Şiri, Beyrut, Daru ihyau’t Turas.

* İbn Mace, Sunenu İbn Mace, Beyrut, daru ihya Kutubu’l Arabi.

* İbn Mağazili, Menakibu Ali b. Ebu Talib, Tahran, mektebetu’l İslamiye.

* İbn Hişam, Abdu’l Melik, es-Siyretu’n Nebeviyye, tahkik: Mustafa es-Saka ve İbrahim el-Abyari ve Abdul Hafız Şelbi, Beyrut, Daru’l Marifet.

* Ebu’l Ferec İsfahani, el-Egani, Beyrut, daru’l Fikir.

* Ahmed b. Abdullah Taberi, Zahairu’l Ukba, Kahire, mektebetu’l Kudsi.

* Alusi, Ruhu’l Maani, Beyrut, daru’l kutubu’l ilmiyye.

* Emini, el-Gadir, Beyrut, daru’l kitab el-Arabi.

* Ensari, Muhammed Bakır, Hitabe Gadir, Kum, intişar Delilima.

*  İyci, Mir Seyyid Şerif, Şerhu’l Mevakif, Kum Ofset, mektebetu Şerif Razi, k. 1325.

* Bahrani, Seyyid Haşim, Keşfu’l Muhim fi tariki Haber Gadir-i Hum, Kum, intişar Humayı Gadir.