İçeriğe atla

Hz. Fatıma'nın (s.a) Evi

wikishia sitesinden
(Hz. Fatıma’nın (s.a) evi sayfasından yönlendirildi)
Hz. Fatıma’nın (s.a) evi
Mescid-i Nebevi’nin girişi; Peygamber’in (s.a.a) kabri ve Fatıma’nın (s.a) Evi’nin Bulunduğu Yer.
Kuruluş2 h.k (yaklaşık)
YerMedine, Mescid-i Nebevi
İlgili olaylarSeddu’l Ebvab
Hz. Fatıma’nın (s.a) defni
Hz. Fatıma’nın evine saldırı
RestorasyonAbdülmelik b. Mervan ve Velid b. Abdülmelik döneminde yıkılarak Mescid-i Nebi’ye dahil edildi
DiğerHz. Fatıma’nın (s.a) evinin yeri bugün Mescid-i Nebi’nin Ravza-i Mutahhara bölümünde zarih içinde yer almaktadır.


Hz. Fatıma'nın (s.a) evi Mescid-i Nebi'ye bitişik olan ve İmam Ali (a.s) ile Hz. Fatıma'nın (s.a) ikamet ettiği evdi. Şii âlimlerinin büyük çoğunluğu Hz. Fatıma'nın kabrinin kendi evinde bulunduğunu kabul etmektedir. Bu evin zikredilen en önemli fazileti, Allah'ın Seddu’l Ebvab hadisesinde emretmesiyle, Mescid-i Nebi'ye açılan bütün kapıların kapatılması ve yalnızca bu evin kapısının mescide açık bırakılmasına izin verilmesidir.

Hadis kaynaklarında İmam Cafer Sadık (a.s)'tan nakledilen bir rivayette, bu evde namaz kılmanın faziletinin, Revzetu'n Nebi'de kılınan namazdan daha üstün olduğu bildirilmiştir. Bu ev, Emeviler döneminde Mescid-i Nebi'nin genişletilmesi amacıyla yıkılmış ve Peygamber'in (s.a.a) defnedildiği hücre ile birlikte bir zarih içerisinde yer almıştır.

Bazı araştırmacılar, Hz. Fatıma'nın evine saldırı hadisesi sırasında Fatıma'nın (s.a) zarar gördüğü evin, İmam Ali'nin (a.s) evi olduğunu ve bunun da Beni Haşim sokağında bulunduğunu belirtmişlerdir. Bu görüşü savunanlar, bu evin varlığına ve Beni Haşim sokağında gerçekleşen hadisenin burada cereyan ettiğine dair çeşitli delil ve kanıtlar zikretmişlerdir.

Hz. Fatıma evinin Müslümanlar arasında yeri ve fazileti

Hz. Fatıma'nın evi, onun Medine'deki ikametgâhına işaret etmektedir. Bu ev hakkında hem Şii hem de Sünni rivayet ve tarih kaynaklarında faziletlerinden[1] ve bu eve yönelik saldırı hadisesinden[2] söz edilmektedir. Ayrıca bazı Şii âlimleri buranın Hz. Fatıma'nın defnedildiği yer olduğunu da kabul etmişlerdir.[3]

Hem Şii hem de Sünni rivayetlerde nakledildiğine göre Peygamber (s.a.a), Fatıma ve Ali’nin evini, Nur suresi 36. ayette geçen evlerin en açık örneklerinden biri olarak tanıtmıştır:[4]

«فِی بُیوتٍ أَذِنَ اللهُ أَن تُرْ‌فَعَ وَیذْکرَ فِیهَا اسْمُهُ یسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ»

Allah’ın, şan ve şerefinin yükseltilmesine ve içinde adının anılmasına izin verdiği evlerde, sabah akşam Onu tesbih ederler.

Hz. Fatıma'nın evi, onun evlatlarının doğum yeri olmuş,[5] ve rivayetlerden birine göre İmam Seccad (a.s) da burada dünyaya gelmiştir.[6] el-Kafi’de nakledilen bir rivayette İmam Cafer Sadık (a.s), Hz. Fatıma'nın evinde kılınan namazın Revzetu'n Nebi’de kılınan namazdan daha üstün olduğunu belirtmiştir.[7] Ayrıca rivayetlere göre İmam Cevad (a.s), her gün Hz. Fatıma'nın evinde namaz kılardı.[8]

İran’ın bazı şehirlerinde ise Eyyam-ı Fatımiye günlerinde, Beni Haşim mahallesi ve Hz. Fatıma'nın evi canlandırılarak Anne sokakları adıyla maketler ve sergiler hazırlanmakta ve halkın ziyaretine açılmaktadır.[9]

Peygamber'in Hz. Fatıma'nın (s.a) taşınmasını istemesi

Üçüncü hicri yüzyıl tarihçisi İbn Sa’d, İmam Muhammed Bakır’dan (a.s) nakletmiştir ki İmam Ali (a.s), Hz. Fatıma (s.a) ile evliliğinden sonra, Peygamber’in evinden biraz uzak olan bir evi hazırlamıştı. Peygamber (s.a.a), onların kızının kendi evine yakın bir yerde ikamet etmesini istediğini söyledi. Bunun üzerine Fatıma (s.a), babasından Harise b. Nu’man ile konuşmasını, böylece onun evinde oturabileceklerini rica etti.[10] Harise, daha önce evlerinin bir kısmını Peygamber’e bağışlamış ve eşlerinin orada yaşamasına imkân sağlamıştı.[11] Bunun üzerine Peygamber, Harise’ye bunu söylemekten haya ettiğini ifade etti. Harise durumu öğrenince evini Peygamber’e hediye etti ve malının Peygamber tarafından kabul edilmesinin reddedilmesinden çok daha hoşuna gideceğini söyledi.[12]

Bazı Şii kaynaklarına göre, Peygamber (s.a.a), İmam Ali’den (a.s), evliliklerinden sonra kalacakları bir ev hazırlamasını istemiştir. Ali (a.s), Peygamber’in evine yakın evlerin yalnızca Harise b. Nu’man’a ait olduğunu belirtince, Peygamber, Harise’nin bazı evlerini kendisine bağışladığını ve ondan yeniden istemekten utandığını ifade etmiştir. Harise, bu durumu öğrenip Peygamber’in huzuruna gelerek evini ona bağışlamış, bunun üzerine Ali (a.s) ve Fatıma (s.a) Harise’nin evine taşınmışlardır.[13]

Mescide kapısı açılan tek ev

Ayrıca bakınız: Seddu’l Ebvab

Hz. Fatıma'nın evi, Mescid-i Nebi’nin doğusunda ve Peygamber’in (s.a.a) diğer hücrelerinin ortasında bulunmaktaydı.[14] Bu evin iki kapısı vardı: bir kapısı doğrudan mescidin içine, diğeri ise dışarıya açılıyordu.[15] Seddu’l ebvab olayında, Peygamber (s.a.a), Allah’ın emriyle Mescid-i Nebi’ye açılan bütün kapıların kapatılmasını, yalnızca bu evin kapısının açık bırakılmasını emretmiştir.[16] Seddu’l ebvab, İmam Ali (a.s) için özel bir fazilet kabul edilmektedir.[17]

Hz. Fatıma'nın (s.a) evinin Mescid-i Nebi’deki konumu

Hz. Fatıma'nın (s.a) evi, Peygamber’in hücrelerinden biri olan (Aişe’nin hücresi) arkasında bulunuyordu.[18] Bu iki ev arasında küçük bir pencere vardı,[19] ve Peygamber (s.a.a) oradan kızının hâlini sorardı.[20] Bir gece Hz. Fatıma (s.a) ile Aişe, Peygamber’in eşi arasında bir tartışma yaşandı ve Fatıma’nın (s.a) üzülmesi üzerine, onun isteğiyle Peygamber (s.a.a) bu pencereyi kapattı.[21]

Hz. Fatıma'nın evine yapılan saldırı

Ana madde: Hz. Fatıma'nın evine saldırı olayı

Peygamber'in (s.a.a) vefatı ve Sakife hadisesinden sonra, Şii ve Sünni kaynakların nakline göre bazı sahabeler Hz. Fatıma'nın (s.a) evine saldırmış, İmam Ali (a.s) ve biat etmeyerek evinde toplanan diğer kişileri Ebu Bekir’e biat etmeye zorlamışlardır.[22] Şii kaynaklarının bildirdiğine göre bu olayda evin kapısı ateşe verilmiş,[23] Hz. Fatıma’nın (s.a) cenini (Muhsin) düşmüş[24] ve kısa bir süre sonra kendisi de şehadet mertebesine ulaşmıştır.[25]

Saldırı hangi eve yapılmıştı?

Bazı araştırmacılar, Hz. Fatıma'nın (s.a) evine saldırının, mescide yakın olan eve değil; mescidden biraz uzakta bulunan eve yapıldığını ileri sürmüşlerdir.[26] Muhammed Sadık Necmi (ö. 1390 h.ş) “Tarih-i Haram-ı Eimmey-i Baki” adlı kitabında, bazı tarihi rivayetlerin bu görüşü teyit ettiğini nakleder. Bunlardan biri, Ali (a.s) Ebu Bekir’e biat ettirilmek üzere mescide götürülürken Medine sokaklarında halkın olayı seyretmesidir.[27] Bu rivayet, es-Sakife ve Fedek adlı eserde Ahmed b. Abdulaziz Cevheri Basri’ye (ö. 323 h.k) nispet edilmiştir.[28] Ayrıca bu evin, Mescid-i Nebi’nin doğusunda, Baki’ye bakan kısımda, Ebu Eyyub Ensari’nin evinin yanında bulunduğu; avlu, depo, birçok oda ve büyük bir ahşap kapıya sahip olduğu da rivayet edilmiştir.[29]

Semhudi (ö. 911 h.k), Ehl-i Sünnet’in Medine tarihçileri arasında, Baki kabristanının yakınlarında İmam Ali’ye (a.s) ait bir evden bahsetmiştir.[30] et-Tabakatü’l Kübra adlı, üçüncü hicri yüzyılda yazılmış tarih kaynağında da İmam Ali’nin (a.s) Baki yakınındaki evi zikredilmiştir.[31] Bazıları bu evi, Harise b. Nu’man’ın Hz. Fatıma’ya (s.a) ikamet için hediye ettiği evle aynı kabul etmişlerdir.[32]

Seyyid Cafer Murtaza Amili (ö. 1441 h.k), Şii tarihçileri arasında, saldırının Seddu’l Ebvab hadisesinin yaşandığı evde gerçekleştiğini belirtmiştir.[33]

Hz. Fatıma kendi evine mi defnedildi?

Ana madde: Hz. Fatıma'nın (s.a) defnedildiği yer

Seyyid Cafer Murtaza Amili (ö. 1441 h.k), İslam tarihi ve Şii mezhebi uzmanı tarihçi, Hz. Fatıma’nın (s.a) kabrinin yerinin kesin olarak belirlenmesinin mümkün olmadığını belirtmiştir.[34] Bununla birlikte, Şii alimleri onun defnedildiği yer hakkında çeşitli ihtimaller ileri sürmüşlerdir. İsmail Ensari Zencani’nin el-Mevsuatu’l Kübra an Fatımatü’z Zehra adlı eserinde belirttiğine göre, Şii alimlerinin çoğunluğu Hz. Fatıma’nın (s.a) evinde defnedildiğine inanmaktadır.[35] Ayrıca Ayetullah Nasır Mekarim Şirazi, Hz. Ali’nin (a.s) defin esnasındaki sözlerinde nakledilen “el-nâzile fi civârike; senin yanında konaklayan” ifadesini, Hz. Fatıma’nın (s.a) kendi evinde defnedildiğine inananların görüşünü destekleyen bir işaret olarak değerlendirmiştir.[36]

Mescid-i Nebi’nin genişletilmesinde evin Peygamber’in (s.a.a) kabrinin bulunduğu zariha dahil edilmesi

Hz. Fatıma’nın (s.a) evi, Abdülmelik b. Mervan (hük. 65–86 h.k)[37] veya Velid b. Abdülmelik (hük. 86 h.k–96 h.k) döneminde[38] Mescid-i Nebi’nin genişletilmesi amacıyla yıkılmıştır. Bu hücre, Peygamber’in (s.a.a) defnedildiği hücre ile birlikte zarihin içerisine dahil edilmiştir.[39]

Kaynakça

  1. ↑ Kuleni, el-Kafi, 1407 h.k, c.1, s.493; c.4, s.556.
  2. ↑ Mesudi, İsbatu’l vasiyye, 1384 h.ş, c.1, s.146.
  3. ↑ Şeyh Saduk, Men la yahduruhu’l fakih, 1413 h.k, c.2, s.572.
  4. ↑ Suyuti, ed-Dürru’l mensur, Daru’l fikr, c.6, s.203; Erbili, Keşfu’l gumme, 1421 h.k, c.1, s.313.
  5. ↑ Tabesi, “Hz. Zehra'nın evinden bir rapor”, Hawzah.net.
  6. ↑ Taberi Amuli, Delailu’l imame, 1413 h.k, s.191.
  7. ↑ Kuleni, el-Kafi, 1407 h.k, c.4, s.556.
  8. ↑ Kuleni, el-Kafi, 1407 h.k, c.1, s.493.
  9. ↑ “Anne sokaklarından bir rivayet”, IRNA Haber Ajansı.
  10. ↑ İbn Sa’d, et-Tabakatu’l kubra, 1410 h.k, c.8, s.132.
  11. ↑ Amili, es-Sahih min sirati’l İmam Ali (a.s), 2009, c.3, s.132-133.
  12. ↑ İbn Sa’d, et-Tabakatu’l kubra, 1410 h.k, c.8, s.132.
  13. ↑ Tabersi, İlamu’l veri bi a’lamu’l huda, 1390 h.k, s.71; Meclisi, Biharü’l envar, 1403 h.k, c.19, s.113.
  14. ↑ Tabesi, “Hz. Zehra'nın evinden bir rapor”, Hawzah.net.
  15. ↑ Kaidan, Dersname-i emaken-i mezhebi Mekke-i mükerreme ve Medine, 1390 h.ş, s.177.
  16. ↑ İbn Kesir, el-Bidâye ve’n nihâye, 1407 h.k, c.7, s.342.
  17. ↑ Hakim Nişaburi, el-Müstedrek ala’s sahihayn, Beyrut, c.3, s.125.
  18. ↑ Kaidan, Dersname-i emaken-i mezhebi Mekke-i mükerreme ve Medine, 1390 h.ş, s.177.
  19. ↑ es-Sağir, el-İmam Ali (a.s) siratuhu ve kıyadetuhu fi dav’i’l menhaci’t tahlili, 2002, c.1, s.31.
  20. ↑ Semhudi, Vefau’l vefa bi ahbari daru’l Mustafa, 2006, c.2, s.57.
  21. ↑ Sabri Paşa, Mevsuatu Mir’ati’l Harameyn eş-şerifeyn ve Cezireti’l Arab, 2004, c.3, s.262.
  22. ↑ Taberi, Tarihu’l ümem ve’l müluk, 1387 h.k, c.3, s.202.
  23. ↑ Süleym b. Kays, Kitabu Süleym b. Kays, 1420 h.k, c.1, s.150.
  24. ↑ Mesudi, İsbatu’l vasiyye, 1384 h.ş, s.146.
  25. ↑ Taberi, Delailu’l imame, 1413 h.k, s.134.
  26. ↑ Musavi, “Tarihin ve her iki fırkanın rivayetlerinin aynasında vahiy evinin yakılmasıyla ilgili şüphelere cevap”, s.140-141.
  27. ↑ Necmi, Tarih-i haram-ı eimmeti baki ve asar-i diger der Medinetu’l münevvere, 1386 h.ş, s.163-166.
  28. ↑ Cevheri Basri, es-Sakife ve Fedek, Tahran, s.72.
  29. ↑ Allah Ekberi, “Hz. Fatıma'nın (s.a) evi nerede bulunuyordu?”, Shia News.
  30. ↑ Semhudi, Vefau’l vefa, 2006, c.2, s.59.
  31. ↑ İbn Sa’d, et-Tabakatu’l kübra, 1410 h.k, c.4, s.40.
  32. ↑ Kazvini, Fatımatü’z Zehra (a.s) mine’l mehdi ile’l lehd, 2006, c.1, s.157.
  33. ↑ Amili, Me’satü’z Zehra (a.s), 1418 h.k, c.1, s.177.
  34. ↑ Amili, Me’satü’z Zehra (a.s), 1418 h.k, c.1, s.252-253.
  35. ↑ Ensari Zencani, el-Mevsuatu’l kübra an Fatımatü’z Zehra, 1428 h.k, c.16, s.113.
  36. ↑ Mekarim Şirazi, Peyam-i İmam Emirü’l müminin, 1386 h.ş, c.8, s.32.
  37. ↑ İbn Şehraşub, Menakibu Âl-i Ebi Talib, 1379 h.k, c.2, s.211.
  38. ↑ Semhudi, Vefau’l vefa bi ahbari darü’l mustafa, 2006, c.2, s.89.
  39. ↑ Caferyan, Asar-i İslami-yi Mekke ve Medine, 1387 h.ş, s.295.

Bibliyografi

  • İbn Cevzî, ʿAbdurraḥmân b. ʿAlî, el-Muntaẓam, tah. Muḥammed ʿAbdülḳâdir ʿAṭâ, Muṣṭafâ ʿAbdülḳâdir ʿAṭâ, Beyrut, Dâru’l Kütübi’l ʿİlmiyye, 1. baskı, 1412 h.k.
  • İbn Ḥacer ʿAsḳalânî, Aḥmed b. ʿAlî, el-İṣâbe fî temyîzi’ṣ-ṣaḥâbe, tah. ʿÂdil Aḥmed ʿAbdülmecûd, ʿAlî Muḥammed Muʿavvaż, Beyrut, Dâru’l Kütübi’l ʿİlmiyye, 1. baskı, 1415 h.k.
  • İbn Saʿd, Muḥammed b. Saʿd, eṭ-Ṭabaḳātü’l Kübrâ, tah. Muḥammed ʿAbdülḳâdir ʿAṭâ, Beyrut, Dâru’l Kütübi’l ʿİlmiyye, 1. baskı, 1410 h.k.
  • İbn Şehr Âşûb, Menâḳıb Âl-i Ebî Ṭâlib (a.s.), Kum, Neşr-i ʿAllâme, 1. baskı, 1379 h.k.
  • İbn Kesîr, İsmâʿîl b. ʿÖmer, el-Bidâye ve’n Nihâye, Beyrut, Dâru’l Fikr, 1407 h.k.
  • Erbilî, ʿAlî b. ʿÎsâ, Keşfü’l ġumme fî maʿrifeti’l eʾimme, Kum, Rażî, 1421 h.k.
  • eṣ-Ṣaġîr, Muḥammed Ḥüseyn, el-İmâm ʿAlî (a.s.) Sîretühû ve Ḳiyâdetühû fî ḍavʾi’l menheci’t taḥlîlî, y.y., Müʾessese el-ʿÂrif, 2002 m.
  • Ensârî Zencânî Ḫûʾeynî, İsmâʿîl, el-Mevsûʿatü’l Kübrâ ʿan Fâṭıma ez-Zehrâ (s.a.), Kum, Delîl-i Mâ, 1428 h.k./1386 h.ş.
  • Caʿferiyân, Resûl, Âsâr-i İslâmî-yi Mekke ve Medîne, Tahran, Meşʿar, 1387 h.ş.
  • Cevherî Baṣrî, Aḥmed b. ʿAbdülʿAzîz, es-Seḳîfe ve Fedek, tah. ve tsh. Muḥammed Hâdî Emînî, Tahran, Mektebetü’n Nînevî el-Ḥadîse, ts.
  • Ḥâkim Nîşâbûrî, Muḥammed b. ʿAbdullâh, el-Müstedrek ʿalâ’ṣ-Ṣaḥîḥeyn, Dâru’l Maʿrifa, Beyrut, ts.
  • Suleym b. Ḳays, Kitâbü Suleym b. Ḳays, Kum, el-Hâdî, 1420 h.k.
  • Semhûdî, ʿAlî b. ʿAbdullâh, Vefâʾü’l Vefâ bi-Aḫbâri Dâri’l Muṣṭafâ, Beyrut, Dâru’l Kütübi’l ʿİlmiyye, 2006 m.
  • Süyûṭî, Celâlüddîn, ed-Dürrü’l Menṯûr, Beyrut, Dâru’l Fikr, ts.
  • Ṣabrî Paşa, Eyyûb, Mawsûʿat Mirʾâtü’l Ḥarameyni’ş-Şerîfeyn ve Cezîretü’l ʿArab, terc. Mâce Mahrûf, Ḳâhire, Dâru’l Âfâḳi’l ʿArabiyye, 2004 m.
  • Ṭabresî, Fażl b. Ḥasan, Iʿlâmü’l Verî bi-Aʿlâmi’l Hüdâ, Tahran, Dâru’l Kütübi’l İslâmiyye, 3. baskı, 1390 h.k.
  • Ṭaberî İmâmî, Muḥammed b. Cerîr b. Rüstem, Delâʾilü’l İmâme, Kum, Beʿsât, 1413 h.k.
  • Ṭaberî, Muḥammed b. Cerîr, Târîḫü’l Ümem ve’l Mulûk, Müʾessese el-Aʿlemî, Beyrut, 4. baskı, 1403 h.k.
  • Ṭebesî, Muḥammed Cevâd, «گزارشی از خانه زهرا علیها السلام», Havze.net, Mecelle-yi Mübelliġân, sy.19, Mordâd 1380 h.ş.
  • ʿÂmilî, Seyyid Caʿfer Murtazâ, eṣ-Ṣaḥîḥ min Sîreti’l İmâm ʿAlî (a.s.), y.y., Merkezü’d Dirâsâti’l İslâmiyye, 2009 m.
  • ʿÂmilî, Seyyid Caʿfer Murtazâ, Meʾsâtü’z Zehrâ (s.a.), Beyrut, Dâru’s Sîre, 1418 h.k.
  • Ḳâʾidân, Aṣġar, Dersnâme-yi Emâkin-i Meẕhebî-yi Mekke Mükerreme ve Medîne-i Münevvere, Tahran, Meşʿar, 1390 h.ş.
  • Ḳazvînî, Muḥammed Kâẓım, Fâṭıma ez-Zehrâ (s.a.) min el-Mehdi ile’l Laḥd, Kum, Dâru’l Enṣâr, 2006 m.
  • Kuleynî, Muḥammed b. Yaʿḳûb, el-Kâfî, tsh. ʿAlî Ekber Ğaffârî, Muḥammed Âḫundî, Tahran, Dâru’l Kütübi’l İslâmiyye, 4. baskı, 1407 h.k.
  • Meclisî, Muḥammed Bâḳır, Biḥârü’l Envâr, Beyrut, Dâr İḥyâʾi’t Türâsi’l ʿArabî, 2. baskı, 1403 h.k.
  • Mesʿûdî, ʿAlî b. Ḥüseyn, İṯbâtü’l Vaṣıyye, Kum, Ensâriyân, 1384 h.ş.
  • Nejmî, Muḥammed Ṣâdıḳ, Târîḫ-i Ḥaram-i Eʾimme-yi Baḳîʿ ve Âsâr-i Dîğer der Medîne-i Münevvere, Tahran, Neşr-i Meşʿar, 1386 h.ş.
  • Allâh-Ekberî, «خانه حضرت فاطمه(س) کجا بوده است؟», Şia News, yayın: 13 Dey 1400 h.ş., ziyaret: 21 Mordâd 1402 h.ş.
  • Mekârim Şîrâzî, Nâṣır, Peyâm-i İmâm Emîrü’l Müʾminîn, Tahran, Dâru’l Kütübi’l İslâmiyye, 1386 h.ş.
  • Mûsevî, Seyyid Muḥammedtaḳî, «پاسخ به شبهات تاریخی آتش زدن خانه وحی در آیینه‌ی تاریخ و روایات فریقین», Târîḫ-i İslâm der Âyîne-yi Endîşe-hâ, yıl 12, sy.18, Payîz ve Zemistân 1399 h.ş.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Hz._Fatıma%27nın_(s.a)_Evi&oldid=101738" sayfasından alınmıştır