Serdab-ı Mukadddes

wikishia sitesinden

Serdab-ı Mukadddes ya da Serdab-ı Gıybet, Samarra'daki Askeriyeyn türbesinin kuzey batısındaki İmam Hasan Askeri'nin (a.s) evinin bodrum katıdaki mahzendir (kutsal mahzen veya gıybet mahzeni). Şiilerin arasında bu mekânın kutsal olmasının sebebi, İmam Hadi (a.s), İmam Hasan Askeri (a.s) ve İmam-ı Zaman'ın (a.f) yaşadıkları yer olmasından dolayıdır.

Bazı Sünni yazarlara göre, Şiilerin inancında söz konusu mahzen (Serdab-ı Gıybet) İmam Mehdi’nin (a.f) gıybeti döneminde ikamet ettiği yer olmakla birlikte, aynı zamanda zuhur edeceği yer olduğuna inandıklarını belirtmektedirler. Ancak Şia mezhebinde İmam Mehdi’nin (a.f) Mekke'de zuhur edeceği bilinmektedir.

İlk inşa edilen mahzen Abbasi halifeliğine kadar uzanmaktadır ve Askeriyeyn Türbesi ile birlikte çeşitli dönemlerde yeniden inşa edilerek, onarılmıştır.

Yeri ve Önemi

Serdab-ı Mukadddes, İmam Askeri'nin (a.s) Samarra'daki evinin bodrum katıydı.[1] Bu yerin kutsallığı Masum İmamlara atfedilmesinden kaynaklanmaktadır,[2] Çünkü burası İmam Hadi (a.s), İmam Hasan Askeri (a.s) ve İmam-ı Zaman'ın (a.f) yaşadıkları yerdi. Mahzen, İmam Askeri'nin (a.s) Türbesine [3] yaklaşık 15 metre uzaklıktadır ve İmameyn (Askeriyeyn) türbesinin kuzey batısında yer almaktadır. [4]

Şii tarihçi Şeyh Abbas Kumi'ye (ö. 1359 hk) göre bu mekânın “Serdab-ı Gıybet” olarak adlandırılması geç döneme denk gelmektedir ve İmam-ı Zaman (a.f) hakkında yazılan kitaplarda bu isimle anılmasının nedeni açıkça belirtilmemiştir.[5]

İmam-ı Zaman (a.f) Mahzenden mi Zuhur Edecek?

“Mu'cemu’l-Boldan” kitabında Yakut Hemevi, “el-Savaekü’l-Muhreka” kitabında İbn-i Hacer Heytemi gibi bazı Sünni yazarlar, Şiilerin İmam-ı Zaman'ın (a.f) mahzende saklandığına ve oradan zuhur edeceğine inandıklarını öne sürmektedirler.[6] Ayrıca bir grup Şii'nin bu mahzenin etrafında atlarıyla nöbet tuttuğunu ve İmam-ı Zaman'ın (a.f) zuhurunu beklediklerini de iddia etmektedirler.[7]

Hicri 15. yüzyıl Şii yazarlarından “ مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء” “Mu’asırü’l Kübra-i fi Tarihi’l Samarra” eserinin de yazarı Mehellati'ye göre bu iddiaların tümü yanlıştır. Çünkü Şii alimler, Hz. Mehdi'nin (a.f) Mekke'de zuhur edeceği konusunda hemfikirdirler.[8] Şii Merci Taklitlerinden Lütfullah Safi Gulpaygani'ye göre bu ifadeler insanları Ehlibeyt’ten (a.s) saptırarak, Ben-i Ümeyye tarafına çekmek için Risalet düşmanları tarafından uydurulmuştur. [9] Yine Ayetullah Gulpaygani'ye göre hiçbir Şii, İmamı'nın (a.f) Samarra’daki mahzende gizlendiğini söylememiştir. Şii kitapları ve rivayetleri böyle bir ifadeyi kati suretle yalanlamaktadır. [10] Şii Merci Taklitlerinden Seyyid Sadrü’d-Din Sadr (ö. 1373), İbn-i Hacer el-Haytemi'nin bu sözlerini Irak ve Şiilere yeterince aşina olmamasının bir sonucu olarak değerlendirdi. Çünkü ona göre İbn-i Hacer Hicaz'dan hiç dışarı çıkmadı, hatta Samarra'yı bile görmedi. [11] Bu bağlamda Muhaddis-i Nuri[12] Seyit Muhsin Emin, [13] Seyit Murteza Askeri, [14] Seyit Hadi Hosrovşahi[15] ve İbrahim Emini [16] de İmam-ı Zaman'ın (a.f) Serdab-ı Mukadddes’de (mahzende) saklandığını ve aynı yerden zuhur edeceğine dair tüm iddiaları red etmiştir.

Gaybet Kuyusu

Serdab-ı Mukadddes’de "Gaybet Kuyusu" olarak da bilinen bir bölüm vardır.[17] Şeyh Abbas Kumi'ye göre mahzenin içinde İmam Hasan Askeri’nin (a.s) ve İmam Mehdi’nin (a.f) abdest almak için kullandıkları küçük bir havuz bulunmaktaydı. Daha sonra burayı ziyarete gelen müslümanlar teberrük olarak suyu kurumuş olan bu havuzdan toprak almışlar ve zamanla burada oluşan çukurdan dolayı “Gaybet Kuyusu” olarak anılmıştır.[18]

Ayrıca Şeyh Abbas Kummi’nin Muhaddis Nuri’den naklettiğine göre, mahzenin hizmetkarlarından bazılarının maddi menfaatleri için burayı “İmam-ı Zaman Kuyusu” olarak tanıttığını ve oradan hacılara para karşılığında toprak verdiklerini belirtmiştir. Şeyh el-Irakeyn, bunu önlemek için kuyuyu doldurarak, kapatmıştır. Ancak daha sonra Serdab-ı Mukadddes’in hizmetçileri tarafından bu kuyu yeniden açıldı.[19]

İnşası ve Tarihçesi

Mahzenin girişi Mahzen, altıgen bir stand ile biri büyük ve diğeri küçük olmak üzere iki dikdörtgen oda ve bu odaları birbirine bağlayan uzun bir koridordan ibarettir.[20] Büyük dikdörtgen oda “erkekler mescidi” ve küçük dikdörtgen oda ise, “kadınlar mescidi” olarak biliniyordu.[21] Mahzenin girişi aşağı doğru inen ve altıgen alana çıkan basamaklardan oluşmaktadır.[22] Ayrıca mahzenin üzerinde çinili kubbesi olan “Sahib (a.f) Camii” olarak bilinen bir cami vardır.

Muhaddis-i Nuri'ye (ö. 1320 hk) göre Abbasi halifelerinden Nasır el-Din el-Dinullah, Hicri 606'da mahzeni inşa etti ve daha sonra üzerine on dört masumun isimleri yazıldı. [23] Ancak daha önce Nasır el-Devle Âl-i Hemdan'ın İmam Hadi'nin (a.s) evinin ilk inşasını Hicri 333'te başlattığı ve Hicri 337'de Mu’dalü’l Devle Âl-i Buye’nin de inşaatı tamamladığı da rivayetler arasındadır.[24]

Serdab-ı Mukadddes, Askeriyeyn Türbesi ile birlikte farklı dönemlerde onarılmış ya da yeniden inşa edilmiştir.[25] Hicri-Kameri 1202'de Ahmet Han Denbali'nin Askeriyeyn türbesini onardığı; Serdab-ı Mukadddes için de bir avlu inşa ettiği ve bu mekan için yeni bir yol yaptığı bilinmektedir.[26] Bu restorasyonlar esnasında ahşap oymacılığı, döşeme, çini ve diğer mimari sanatlar da kullanılmıştır. [27] 22 Şubat 2006 ve 13 Haziran 2007 tarihleri arasında Tekfirci teröristlerce düzenlenen bombalamalarda Askeriyeyn Türbesinin yanı sıra, Serdab-ı Mukadddes de hasar görmüştür. [30]


Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ↑ İbn-i Haldun, İbn-i Haldun Tarihi, c. 4 s. 39, 1408 hk.
  2. ↑ Nuri, Gizliliği Açığa Çıkarmak, Ninova Modern Kütüphanesi, s. 14.
  3. ↑ Nuri, Gizliliği Açığa Çıkarmak, Ninova Modern Kütüphanesi, s. 14; Emîn, Seyyid Muhsin, A'yanu'ş-Şîa, c. 2, s. 507.
  4. ↑ Hüseyni Celali, Müzarat Ehlibeyt (a.s) ve Tariha, s. 141, 1415 hk.
  5. ↑ Kummi, Ali b. İbrahim, Tediyetü’l Zaireyn, s. 97, Kum 1383 hş.
  6. ↑ Hemuyi, Mu'cemu’l-Boldan, c. 3, s. 173, miladi 1995; İbn-i Teymiyye, Minhacu’s-Sunne, c. 1, s. 44, 1406 h.k.
  7. ↑ İbn-i Haldun, İbn-i Haldun Tarihi, c. 4 s. 39, 1408 hk; İbn-i Hacer, el-Sevaikü’l Muhrika, c. 2 s. 483, 1417 hk.
  8. ↑ Mehellati, " مآثر الکبرا فی تاریخ سامراء", c. 1, s. 23, 1384 hş.
  9. ↑ Safi, Gulpeygani, Nuvid ve Emn ve Eman, s. 116, 1390 hş.
  10. ↑ Safi, Gulpeygani, Nuvid ve Emn ve Eman, s. 117, 1390 hş.
  11. ↑ Sadr, el-Mehdi (a.f), s. 164-165, 1398 h.k.
  12. ↑ Nuri, Gizliliği Açığa Çıkarmak, Ninova Modern Kütüphanesi, s. 14.
  13. ↑ Emîn, Seyyid Muhsin, A'yanu'ş-Şîa, c. 2, s. 507.
  14. ↑ Entizar-ı Nur Kültür Enstitüsü, Mahdizm Söylemi, s. 95, 1387 hş.
  15. ↑ Hosrovşahi, Şiiler ve Sünniler Perspektifinden Bir Dünya Reformcu, Giriş, s. 17, 1386 hş.
  16. ↑ Emini, Dadgoster-i Cihan, s. 204, 1380 hş.
  17. ↑ Kubadi, Serdab-ı Mukaddes, s. 48.
  18. ↑ Kummi, Hediyetü’l Zaireyn, s. 97, Kum 1383 hş.
  19. ↑ Kummi, Hediyetü’l Zaireyn, s. 97, Kum 1383 hş.
  20. ↑ Sabahi, "Samarra'daki örtme bölümü (Abbasi halifeliğinden kalan, Samarra'nın kutsal mahzenin zarif ahşap kapısı)" s.85.
  21. ↑ Sabahi, "Samarra'daki örtme bölümü (Abbasi halifeliğinden kalan, Samarra'nın kutsal mahzenin zarif ahşap kapısı)" s.85.
  22. ↑ Sabahi, "Samarra'daki örtme bölümü (Abbasi halifeliğinden kalan, Samarra'nın kutsal mahzenin zarif ahşap kapısı)" s.85.
  23. ↑ Nuri, Gizliliği Açığa Çıkarmak, Ninova Modern Kütüphanesi, s. 75-76; Emîn, Seyyid Muhsin, A'yanu'ş-Şîa, c. 2, s. 507.
  24. ↑ Hüseyni Arabi, "Kutsal Mahzen Tarihi", s. 110.
  25. ↑ Hüseyni Arabi, "Kutsal Mahzen Tarihi", s. 110.
  26. ↑ Emîn, Seyyid Muhsin, A'yanu'ş-Şîa, c. 2, s. 588.
  27. ↑ Kubadi, Serdab-ı Mukaddes, s. 48.

Bibliyografya

  • İbn-i Teymiyye, Ahmed b. Abdurrahman, "منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة،", Minhac al-Sunne, miladi 1986.
  • İbn-i Hacer Heytemi, Ahmed b. Muhammed, "الصواعق المحرقه علی اهل الرفض و الضلال و الزندقه", Beyrut, Risale Vakfı, m. 1997.
  • İbn-i Haldun, Abdurrahman b. Muhammed, "دیوان المبتدا و الخبر فی تاریخ العرب و البریر و من عاصرهم من ذوی الشأن الاکبر", Beyrut, Darü’l Fikr, 1408 hk/ m. 1988.
  • Emîn, Seyyid Muhsin, A'yanu'ş-Şîa, Beyrut, Darü’l Tearuf, 1403 hk.
  • Emini, İbrahim, Dadgoster-i Cihan, Kum 1380 hş.
  • Caferi, Cevad, "Serdab-ı Mukaddes ve Ziyaret Adabı", 1393 hş.
  • Hüseyni Arabi, Seyit Mehdi, Serdab-ı Mukaddes Tarihçesi, 1386 hş.
  • Hamuyi, Yakub b. Abdullah, Darü’l Sadr, Beyrut, m. 1995.
  • Hosrovşahi, Seyit Hadi, Şiiler ve Sünniler Perspektifinden Bir Dünya Reformcu, Kum, Bostan-ı Kitab, 1386 hş.
  • Safi Gulpeygani, Lütfullah, " منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر علیه‌السلام", Kum, Masumiye Vakfı Yayınları, 1388 hş.
  • Safi Gulpeygani, Lütfullah, Nuvid ve Emn ve Eman, Kum, Masumiye Vakfı Yayınları, 1390 hş.
  • Sabahi, Müslim, Miras-ı Cavidan dergisi, 5. Sayısı, 1373 hş.
  • Kubadi, Mustafa, Serdab-ı Mukaddes, Muud dergisi, sayı: 93, 1387 hş.
  • Kummi, Hediyetü’l Zaireyn, Kum 1383 hş.
  • Mehellati, Zebihullah, " مآثر الکبرا فی تاریخ سامراء", Kum 1384 hş.
  • Nuri, Mirza Hüseyin, Gizliliği Açığa Çıkarmak, Ninova Modern Kütüphanesi, Tarihsiz.
"https://tr.wikishia.net/w/index.php?title=Serdab-ı_Mukadddes&oldid=79549" sayfasından alınmıştır