Sarêllah

wikishia sitesinden

Sarêllah, (Arapça:ثارُ اللَّه) Allah'ın kanı anlamına gelen ve İmam Hüseyin'in (a.s) lakaplarından biridir. Aşura ziyareti sırasında bu lakabıyla övülmüştür. Sarêllah'tan çeşitli tefsirlerde şöyle bahsedilmiştir: Özetle Allah'ın bizatihi kendisi İmam Hüseyin'in (a.s) kanının intikamcısıdır. Ayrıca Allah yolunda olanlar da onun kanının intikamcısıdır.

İmam Hüseyin’in (a.s) Lakabı

Aşura Ziyaretinde Kullanılan Selamlama: "السَّلاَمُ عَلَیكَ یا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ" [1] Sana selam olsun, ey Allah'ın kanı ve Allah'ın kanının oğlu!

“Sarêllah”, İmam Hüseyin'in (a.s) lakaplarından biridir. Aşura Ziyaretlerinde İmam Hüseyin'in (a.s) türbesi selamlanırken bazı rivayetlerden elde edilen dua metinlerinde “Sarêllah” ve “Sarêllah'ın oğlu” olarak selamlar gönderilmiştir. [2] Allame Meclisi’nin belirttiğine göre bu tabir Kitab’ul Kafi’nin [3] bazı nüshalarında "ثائرالله" (Sairellah) olarak geçmektedir. [4]

“Sarêllah” söylemi bazı eski şairlerin şiirlerinde de kullanılmıştır. Örnek olarak Şia şairlerinden İbn-i Rumi, (vefat 283 h.k.) Yahya ibn-i Ömer'in taziyesinde okuduğu kasidelerden birinde “Sarêllah” tabirini kullanmıştır. [5] Yahya ibn-i Ömer, İmam Hüseyin’in (a.s) torunlarındandır ve aynı zamanda Abbasi Halifelerine karşı da kıyam etmiştir.[6]

Kelime Manası

“Sar” kelime olarak “ثَأر” kelimesinden türemiştir ve manası kan talep etme (Maktulün kanını talep etme) [7] ve kandır. [8] Bazı kaynaklarda «ثاراللّه فی الارض» (Sarêllahü fi-l Arz) ibaresine işaret edildikten sonra Allah, İmam Hüseyin’in (a.s) kanının intikamcısıdır ve insanları da bu intikama davet eder.[9] Allame Meclisi'ye göre “Sarêllah”ın anlamı, İmam Hüseyin'in (a.s) bizzat kendisinin recetle dönüşünde kendi kanının ve ailesinin kanının intikamını alacağıdır. [10]

Beş Olası Görüş

Ebulfezl Tahrani’nin yazdığı “Şifa’el Sûdur” kitabının “Aşura Ziyareti” bölümünde “Sarêllah” için beş olası görüşten bahsetmiştir:

  • 1.Sarêllah aslında «اهل ثارالله» (Ehli Sarêllah)’tır. Yani Allah’ın bizzat onun kanının intikamcısı olmayı hak eden bir şahsı kastediyor.
  • 2. Allah’ın intikamını almak istediği maktuldür.
  • 3.Sarêllah başta "الثائرُ لِلَّه" (El-Sairullah) şeklindeydi, ancak zamanla dilde değişime uğradı. Asıl anlamı ise, Allah yolunda ve sırf onun rızası için intikamcı olan anlamına gelir.
  • 4.Sarêllah, “عین‌اللّه” (Aynullah: Allah’ın gözü) ve “ یداللّه” (Yedullah: Allah’ın eli) gibidir; Allah’ın kanı zahirdeki anlamı ya da gerçek anlamı amaçlanmamıştır; ancak nitelik olarak mecazi anlamda daha iyi kavranabilmesi için kullanılmış bir benzetmeden ibarettir.
  • 5.Sar “ ثار” intikamı istenen kan anlamına gelir; ancak Allah lafzının eklenmesi Allah’ın bu maktulün velisi olduğunu ve bu kanın gerçek intikamcısı olması durumudur. [11]

Tahrani ilk görüşü Allame Meclisi’ye, [12] ikinci görüşü Sünni müfessir Zemahşeri’ye ve üçüncü görüşü ise, Mecme’ul Bahreyn [13] kitabının yazarının Tureyhi’ye dayandırmıştır. Tahrani şahsi olarak beşinci görüşü kabul etmiştir. Dördüncü görüşe ise, pek ihtimal vermediğinden çok değinmemiştir. [14]

Kültürel Alandaki Yeri

Çağdaş bir kuramcı olan Ali Şeriati, “Sarêllah” söylemi ile “ثَورَه “ (Sevreh) ve “وراثت” (veraset: miras) kavramları arasında ilginç bir bağlantı kurmuştur. Ona göre “Sarêllah”, insanlık tarihi felsefesinin bütün bir yorumudur; çünkü Hz. Adem'den bu yana ahir zamanın sonuna kadar tüm insanlık Habil'in intikamı nesilden nesile aktarılmış ve bütün bu intikam arayışında kan dökülmeye devam ederken İmam Hüseyin (a.s) de bu zincirin ortasından dahil olmuştur. Böylelikle İmam Hüseyin (a.s) de bu intikamın varisi olup “ثَأر” (Ser) olarak yer almıştır. [15]

İlgili Çalışmalar

Ali Ekber b. Muhammed Emin Lari, Hicri Kameri on üçüncü yüzyılda ana konusu İmamların (a.s) kanının pak ve temiz olduğunu kanıtlamak olan “یا ثارَاللَّه و ابنَ ثارِه” (Ya Sarêllah ve ibn-i Sarêllah) adında hadis şerhi risalesi yazmıştır. Bu risalede “İsmet” sıfatını da konu edinmiştir. [16] Bu risalenin el yazması nüshası 4086 koduyla Ayetullah Maraşi Necefi kütüphanesinde bulunmaktadır. [17]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. İbn-i Kavleveyh, Kamil el-Ziyarat, 1356 h.k, sayfa 176.
  2. Numune için bakınız, İbn-i Kavleveyh, Kamil el-Ziyarat, 1356 h.k, s. 176, 195, 196, 199; Kûleyni, Muhammed b. Yakub, Usul-u Kafi, 1407 h.k, c. 4, s. 576.
  3. Kûleyni, Muhammed b. Yakub, Usul-u Kafi, 1407 h.k, c. 4, s. 576.
  4. Meclisi, Muhammed Bakır, Buhar’ül Envar, Tahran, 1403 h.k, c. 98, s. 154-155.
  5. İbn-i Rumi, Divan, 1411 h.k, c. 2, s. 27, Dünya İslam Ansiklopedisinin Sarellah Bölümü.
  6. Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatel el-Talibeyn, Dar’ül Marufeh, s. 506.
  7. Ferahidi, el-Ayn, 1410 h.k, c. 8, s. 236 ("Sar" Maddesi).
  8. Zübeydi, Tac’ül Erus, 1414 h.k, c. 6, s. 138.
  9. İbn-i Kavleveyh, Kamil el-Ziyarat, 1356 h.k, s. 218.
  10. Meclisi, Buhar’ül Envar, 1403 h.k, c. 98, s. 151.
  11. Tahrani, Şifa’ul Sedur, 1376 h.k, s. 163-164.
  12. Meclisi, Buhar’ül Envar, 1403 h.k, c. 98, s. 151; Meclisi, Merat'el Ukul, 1404 h.k, c. 18, s. 298.
  13. Terihi, Mecme’ul Bahreyn, 1416 h.k, c. 3, s. 234-235.
  14. Tahrani, Şifa’ul Sedur, 1376 h.k, s. 163-164.
  15. Şeriati, Adem'in varisi Hüseyin, 1381 h.k, s. 95-106.
  16. Hüseyin Eşkuri, Hz. Ayetullah el-Uzma Maraşi Necefi Umumi Halk Kütüphanesi El Yazması Eserler, 1354-1376 h.ş, c. 11, s. 99-100, Dünya İslam Ansiklopedisinin “Sarellah” Bölümü.
  17. "مأخذشناسی زیارت عاشورا", Kevser Sözlüğü, 1386 h.k. Kışı, Sayı 72, Dünya İslam Ansiklopedisinin “Sarellah” Bölümü.

Bibliyografya

  • İbn-i Kavleviye, Cafer b. Muhammed, Kamil el-Ziyarat, Tashihi: Abdülhüseyin Emini, Dar’ül Murtezevi, 1356 h.k.
  • İbn-i Rumi, Ali b. Abbas, Divan, Abdülemir Ali Mühena, Beyrut, 1411 h.k./miladi 1991.
  • Ebu-l Ferec İsfahani, Mekatel el-Talibeyn, Tahkik: Seyyid Ahmet Sakr, Beyrut, Dar’ül Marufeh, Tarihsiz.
  • Hüseyin Eşkuri, Ahmet, Hz. Ayetullah el-Uzma Maraşi Necefi Umumi Halk Kütüphanesi El Yazması Eserler, Kum, 1354-1376 h.ş.
  • Zübeydi, Seyyid Muhammed Murteza, Tac’ül Erus min Cevahir’ül Kamus, Tashihi: Ali Şiri, Beyrut, Dar’ül Fikr, 1414 h.k.
  • Şeriati, Ali, Adem'in Varisi Hüseyin, Tahran, 1381 h.ş.
  • Terihi, Fahr’ül Din, Mecme’ul Bahreyn, Tashihi: Seyyid Ahmet Huseyni, Tahran, Murtezevi Kitabevi, 1416 h.k.
  • Tahrani, Ebu-l Fazl b. Ebu-l Kasım, Şifa’ul Sedur fi Şerhi Ziyaret’ül Aşura, Tahran, Murtezevi, 1376 h.k.
  • Ferahidi, Kitab el-Ayn, Tashihi: Mehdi Mehzumi ve İbrahim Samerayi, Kum, Hicret, 1410 h.k.
  • Kûleyni, Muhammed b. Yakub, el Kafi, Tashihi: Ali Ekber Gaffari ve Muhammed Ahundi, Tahran, Dar’ül Kitab’ül İslamiye, 1407 h.k.
  • Meclisi, Muhammed Bakır, Beyrut, Dar’ül Ehya'üt-Teras el-Arabiye, 1403 h.k.
  • Meclisi, Muhammed Bakır, "مرآة‌العقول فی شرح اخبار آل الرسول", Tashihi: Seyyid Haşim Resuli Mehellati, Tahran, Dar’ül Kitab’ül İslamiye, 1404 h.k.