Müstahap Gusüller

Füru-u Din

Namaz Farz: Günlük Namazlar • Cuma Namazı • Bayram Namazı • Ayat Namazı • Meyyit Namazı Müstahab: Gece Namazı • Gufeyle Namazı • Cafer-i Tayyar Namazı • Cemaat Namazı • Zilhicce Ayı Namazı • İmam Mehdi’nin Namazı • Şükür Namazı • Nafile Namazlar Diğer İbadetler Oruç • Humus • Zekât • Hac • Cihad • Emr-i Bi'l Ma'rûf Ve Nehy-i Anil Münker • Tevella • Teberra • Fitre Zekatı Taharet Hükümleri Abdest • Gusül • Meyyit Guslü • Müstahap Gusüller • Teyemmüm • Necaset • Mutahhirat • Cebire • İstibra Medeni Hükümler Vekalet • Vasiyet • Zemanet • Kefalet • İrs Aile Hükümleri Evlilik • Muta Nikâhı • Çok Eşlilik • Mehir • Emzirmek • Cinsel İlişki • İstimta • Nüşuz • Boşanma • Cenabet Yasama Hükümleri Kazavet • Diyat • Hudud • Kısas İktisadi Hükümler Alış Veriş (Bey') • İcare • Borç • Faiz • İstitaet Diğer Hükümler Sadaka • Adak • Taklid • Yiyecek ve İçecekler • Vakıf İlgili Konular Bulüğ • Fıkıh • Fetva • Ameli Hükümler • Tavzihu'l Mesail Vacip • Haram • Müstahab • Mubah • Mekruh

Müstahap gusüller (Arapça: الغسل المستحب), dini açıdan farz olmayan gusüllerdir, ancak kendine has manevi getirileri vardır. İslam’da çok sayıda müstahap gusül vardır. Bu gusülleri genel olarak iki kategoriye ayırmak mümkündür: istihbab ve sevabı kati ve kesin olan gusüller, istihbab ve sevabı kesin olmayan, ancak sünnet delillerindeki müsamaha kuralına istinaden istihbabına hükmedilen ve reca (ümit) kastıyla yapılan gusüller.

En önemli müstahap gusül, Cuma guslüdür.

Müstahap Gusüllerin Türleri

İslam fıkhında, farklı zaman ve mekânlara has olarak ya da bazı işler için yapılan bazı gusüller öngörülmüştür. Gusüller arasında altı tanesi farz gusüllerdir, ancak müstahap gusüllerin sayısı yüze kadar çıkmaktadır. Müstahap gusülleri de iki bölüme ayırmak mümkündür: müstahap oldukları kesin ve kati olan gusüller ve sünnet delillerindeki müsamaha kuralına göre ümit ve sevap alma kastıyla yapılan gusüller.

1. Müstahap ve sevabı güvenilir hadislerle ispat olunmuş gusüller şunlardan ibarettir:

• Cuma guslü: vakti Cuma günü sabah ezanından, öğlen vaktine kadardır. Bazıları akşam ezanına kadar alınabileceğini ileri sürmüştür.
• Ramazan ayının birinci, on yedinci, on dokuzuncu, yirmi birinci, yirmi üçüncü ve yirmi dördüncü gecelerinin guslü.
• Fıtır bayramı, kurban bayramı, gadir bayramı gusülleri: vakti sabah ezanından akşam ezanına kadardır. Daha güzel olanı, bayram namazından önce alınmalarıdır.
• Zilhicce ayının sekiz ve dokuzuncu günü gusülleri. Dokuzuncu günün guslünü öğlen vakti almak güzeldir.
• Ölünün bedeni soğumuş ve çevresindeki kişilerin bedeni ölüye temas etmiş veya ölüye dokunmuşlarsa, dokunan kişinin ölüye dokunma guslü alması farz olur. Meyyit guslünden sonra dokunma gerçekleşmişse, ölüye dokunma guslü alınmasına gerek yoktur.
• Hac ve umre için ihrama girmeden önce.
• Mekke haremine giriş guslü.
• Mekke’ye giriş guslü.
• Kabe’yi ziyaret guslü.
• Kabe’ye giriş guslü.
• Hacda kurban kesme guslü.
• Hacda saçları tıraş etme guslü.
• Medine-i Münevvere’ye giriş guslü.
• Medine-i Münevvere haremine giriş guslü.
• Hz. Resulullah’ın (s.a.a) kabri şeriflerinin ziyaretine veda guslü.
• Düşmanlarla mübahale etmek için gusül.
• İstihare için gusül.
• İstiska (yağmur yağması) için gusül.
  

2. Rivayeler açısından çok sağlam senetleri olmayan, ancak sünnet delillerindeki müsamaha kuralına istinaden istihbabına hükmedilen ve reca (ümit) kastıyla yapılan bazı gusüller vardır. Onlardan bazıları şunlardır:

• Ramazan ayının tüm tek (1, 3, 5, 7, 9…) gecelerinde, son on gecesinin tamamında ve yirmi üçüncü gecenin sonlarına doğru alınan gusül.
• Zilhicce ayının yirmi dördüncü gününün guslü.
• Nevruz günü, Şaban ayının on beşinci gecesi, Rebiyülevvel ayının dokuz ve on yedinci günlerinde ve Zilkade ayının yirmi beşinci günü (dehvu’l-arz).
• Kocası dışındakiler için güzel koku süren kadının guslü.
• Sarhoş halde uyuyan kişinin guslü.
• İdam edilen kişiyi izlemeye giden ve idamı izleyen kişinin guslü.
• Masumların (a.s) uzak veya yakından ziyaretine giden kişinin guslü. Eğer gün içinde birkaç kez ziyaret edilmişse bir gusül yeterlidir.

Gusülle Namaz Kılmak

Tüm müçtehit ve taklit mercilerin fetvasına göre, cenabet guslü (boy abdesti) ile namaz gibi abdeste gerek duyan tüm ibadetler için abdest alınmadan ibadet edilebilir.

Ayetullah İmam Humeyni, Ayetullah Hamaney, Ayetullah Safi, Ayetullah Subhani, Ayetullah Gulpeygani, Ayetullah Fazıl ve Ayetullah Behçet'in fetvasına göre, her kim cenabet guslü almışsa, namaz için abdest almamalıdır. Hayız, nifas ve istihaze gibi diğer gusüllerle namaz kılınamaz ve abdest alınması gerekir. Yine müstahap gusüllerle namaz kılınamaz (abdest alınması gerekir).

Ayetullah Vahit Horasani, Ayetullah Sistani, Ayetullah Nuri Hemedani, Ayetullah Tebrizi ve Ayetullah Hoi’nin fetvasına göre, her ne kadar abdest almak müstahap ihtiyat gereği olsa da mutevessite istihaze dışındaki tüm farz gusüllerle abdest almadan namaz kılınabilir. Yine bu müçtehitlerin fetvasına göre her ne kadar müstahap ihtiyat gereği abdest alınması gerekse de birinci kategorideki gusüllerle de namaz kılınabilir. Ayetullah Şübeyri Zencani’nin fetvasına göre farz olan tüm gusüllerle (istihaze guslü dışında) ve birinci kategorideki gusüllerle her ne kadar müstahap ihtiyat gereği abdest alınması gerekse de namaz kılınabilir.

Ayetullah Mekarim Şirazi’nin fetvasına göre her gusülle namaz kılınabilir ve abdest almaya gerek yoktur; ister cenabet guslü olsun, ister olmasın, ister farz gusül olsun, ister müstahap, ancak müstahap ihtiyat gereği mükellefin abdest de alması gerekir.

Bir Gusülle Birkaç Müstahap Guslü Niyet Etmek

Eğer birey için birkaç müstahap gusül söz konusu olursa, bir niyetle hepsini yerine getirebilir. Ama eğer gusül verilmiş ölüye dokunmak gibi mükellefin yaptığı işlerle müstahap olan gusüllerde, bir guslün yetip yetmemesi konusunda fakihler arasında ihtilaf vardır.

Bibliyografi

• el-Urvetu’l-Vuska, Seyyid Muhammed Kazım Tabatabai Yezdi, müessese en-neşri İslami, Kum.
• Tevzihu’l-Mesail Meraci, Defteri İntişarat İslami.