Ebu Cehil

Amr bin Hişam bin Muğeyre Mahzumi, bilinen adıyla Ebu Cehil (Hicri Kameri 2. yılda öldü), Mekke'de Hz. Muhammed Mustafa’nın (s.a.a) ve İslam'ın muhaliflerinden biridir. İslam Peygamberine (s.a.a) suikast planlamak, yeni Müslüman olanlara işkence edip tehdit etmek, insanların Kur’an ayetlerini duymasını engellemek, Allah Resulüne (s.a.a) hakaret, Kureyş'in Beni Haşim ile ilişkisini kesmeye çalışmak, Bedir Savaşı'na zemin oluşturmak, İslam'a ve Müslümanlara karşı yaptığı eylemlerden birkaçıdır. Müfessirler bundan sonraki otuz Kur’an-ı Kerim ayetinde ondan bahsetmişlerdir.

Ebu Cehil, Bedir Savaşı'nın oluşumunda kilit rol oynamış ve aynı savaşta müşrik ordusunda Müslümanlara karşı savaşırken öldürülmüştür.

Soyu, Lakabı ve Künyesi

Amr bin Hişam bin Muğeyre, Hz. Peygamber'in (s.a.a) muhaliflerinden biriydi ve ona karşı her zaman düşmanlık yapmaktaydı. [1] Babası Hişam bin Muğeyre, Beni Mahzum kabilesindendi ve Kureyşliler onun ölümünü kendi tarihlerinin başlangıç noktası ilan etmişlerdir. [2] Annesi, Beni Temim'den Muherre bin Cendel Hanzali'nin yıkıcı kızı Esma'dır. [3] Bu nedenle ona İbn-i Hanzaliye de denir.[4]

Ebu Cehil'in lakabı Ebu-l Hakem olarak bilinmekteydi fakat İslam Peygamberi (s.a.a) ona Ebu Cehil adını verdi. [5] Bu ismin sebebi onun cehaleti ve İslam düşmanlığıdır. [6] Ayrıca Peygamber Efendimizin (s.a.a) bir rivayetine göre Müslüman ümmetinin Firavunu Ebu Cehil'dir. [7]

Hz. Muhammed Mustafa’ya (s.a.a) düşman olan ancak Mekke'nin fethinden sonra Müslüman olan İkrime bin Ebî Cehil de onun oğludur. [8]

İslam Dini ile Muhalefeti

Ebu Cehil, İslam Peygamberine (s.a.a) düşmanlık etmiş, onu çeşitli şekillerde tahkir ederek [9] ona hakaret etmiştir. [10] Ebu Cehil hakkında nazil olan bazı Kur'an-ı Kerim’in ayetleri de onun davranışlarını İslam'a ve Peygamberimize (s.a.a) muhalif olarak değerlendirmiştir. [11] Müfessirler Dairetü-l Muarifü-l Kur’an Kitabında 32 Kur’an-ı Kerim ayetinde ondan bahsedildiğini düşündüklerini belirtmişlerdir. [12] İslam'ın yayılmasını önlemek için bazı önlemler almıştır, bunlardan bazıları şunlardır:

İnsanların Kur’an-ı Kerim Ayetlerini Dinlemesini Engellemesi

Muhammed bin Ahmed Kurtubi, ayetin tefsirinde “وَ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَا تَسْمَعُواْ لهَِذَا الْقُرْءَانِ وَ الْغَوْاْ فِیهِ لَعَلَّکمُ‌ْ تَغْلِبُون‌” meali: “Ve kâfirler kendi aralarında "Bu Kur'an'ı dinlemeyin ve o okunurken yaygara koparın (gürültü yapın) ki belki galip gelirsiniz!" dediler. [13] İbn Abbâs'tan rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (s.a.a) Kur'an'ı her okuduğunda Ebû Cehil, "Bağırın da onun ne dediğini kimseler anlamasın." derdi. [14]

Peygambere (s.a.a) Sukikast Planı Yapmak

Abdül Malik bin Hişam'a göre Mekke müşrikleri, İslam Peygamberine (s.a.a) ne yapacaklarını kararlaştırmak için Darü-n Nedva'da toplandılar. Her biri ayrı bir teklifte bulundu. En sonunda Ebu Cehil bütün kabilelerden birer kişinin katılmasıyla Hz. Muhammed’i (s.a.a) öldürmeyi teklif etti. Bu plana göre peygamberin kabilesi Beni Haşim bütün kabileleri karşısına alamayarak kan parasıyla konuyu kapatmaya razı edilecekti. Böylece bu öneri orada bulunanlarca kabul edildi. Her kabileden bir kişi İslam Peygamberini (s.a.a) öldürme planını gerçekleştirmek için Leylatü-l Mebit gecesi biraya geldiler. Ebu Cehil de orada hazır bulunarak onları cesaretlendirdi ancak Hz. Peygamberin (s.a.a) oradan çoktan ayrılmış olması ve yatağına İmam Ali'yi (a.s) yatırması bu plan gerçekleşmesini engelledi. [15] Ebu Cehil henüz otuz yaşında iken Darü-n Nedva'da katılmıştı. Ancak o sıralarda Beni Kusay dışındaki tüm Darü-n Nedva mensuplarının kırk yaşından büyük olması şartı bulunmaktaydı. [16]

Ebu Cehil de Kureyş'in Beni Haşim ile ilişkisini kesmeye çalıştı. [17] Beni Haşim'e ambargo uygulandığı zamanlarda Ebû Tâlib kanyonuna “شِعب أبي طالب” yiyeceklerin ulaşmasını engellemiştir. [18]

Müslüman Olanlara Yönelik İşkence ve Tehditte Bulunması

Ebu Cehil, insanları İslam'a girmekten alıkoymuştur. [19] Bir kimse Müslüman olunca, İslam'ı terk etmesi için onu tehdit ve işkence etmiştir. [20] Bilal-i Habeşi [21] Yasir bin Amir ve Sümeyye bint-i Hebbat gibi isimleri İslam'ı kabul ederek Hz. Peygamber'i (s.a.a) destekledikleri bahanesiyle ondan işkence gördü ve bu işkence sonucunda Sümeyye şehit oldu. [22] Muhacirlere katılmak için Medine'ye giden kardeşi Ayaş bin Ebî Rabia'yı da Kuba'da yakalattı ve hapse attırdı. [23]

Bedir Gazvesi'ne Zemin Hazırlaması

Ana madde: Bedir Savaşı

Tarihi kaynaklara göre Ebu Cehil, Bedir Savaşı'nın şekillenmesinde kilit rol oynamıştır. Bu savaştan önce Peygamber (s.a.a) Ebu Cehil ile Zem’at bin Esved'e savaşta ısrar ettikleri için lanet etmiştir. [24] Hicretin ikinci yılında Ebu Süfyan liderliğindeki bir Kureyş kervanı Müslümanlar tarafından tehdit edilmiştir. [Not 1] Kureyş'ten yardım istedi. Ebu Cehil, kervanı desteklemek için bir orduyla Mekke'den ayrıldı. Kervan güvenli bir şekilde geçmesine rağmen, Ebu Cehil'in ısrarı üzerine Mekke ordusu Bedir kuyularına doğru hareket etti. [25] Daha sonra orada müşriklerle Müslümanlar arasında Bedir savaşı gerçekleşti. Mekke ordusu Müslümanlar tarafından yenilgiye uğratıldı ve Ebu Cehil diğer bazı Kureyş önde gelenleriyle birlikte öldürüldü. [26] Ebu Cehil, Muaz bin Amru ile Afra'nın oğulları tarafından öldürüldü ve Abdullah bin Mes'ud onun başını kesti. [27]